Саморазвитие, Поиск книг Обсуждение прочитанных книг и статей, Консультации специалистов: Рэйки; Космоэнергетика; Биоэнергетика; Йога; Практическая Философия и Психология; Здоровое питание; В гостях у астролога; Осознанное существование; Фэн-Шуй; Вредные привычки Эзотерика

PRZEDMOWA

Oto polski czytelnik otrzymuje ksiazke poprzedzona burzliwa dyskusja, oczekiwana przez

liczne rzesze czytelnikow, ktorzy znaja autorke z poprzednich publikacji.

Co prawda literatura popularna w Polsce na tematy seksu jest dosc obszerna, ale ksiazka

doktor Michaliny Wislockiej jest nowoscia jakosciowa. Nowe sa w niej ujecie tematu, i zasob

wiedzy przekazywanej czytelnikowi.

Sztuka kochania adresowana jest do mlodych ludzi ustabilizowanych uczuciowo, a wiec

przede wszystkim do tych, ktorzy w niedlugim czasie zawra lub juz zawarli zwiazek malzenski.

pozycie malzenskie. Podaje caly arsenal sposobow i metod rozszerzania doznan, wzbogacania

bo autorka wyraznie mowi, ze tylko ludzie, ktorych wiaze cos wiecej niz pozadanie i kontakt

seksualny, przezywaja pelnie erotyki.

Przeprowadzone przed kilkunastu laty badania przedstawione w Raporcie Kinseya wykazaly, ze

znaczny procent kobiet zyjacych w malzenstwie nie ma satysfakcji z pozycia malzenskiego. Procent

ten byl niebagatelny i niestety staly, podobny w roznych raportach i opracowaniach. Dlaczego godzic

sie z tym, ze dla znacznej czesci kobiet nieznane sa rozkosze zycia seksualnego? By tej sytuacji

zaradzic, trzeba bylo dwu rzeczy: po pierwsze rehabilitacji seksu i zmiany nastawienia tej grupy

kobiet do zycia plciowego, poniewaz by doznawac satysfakcji seksualnej, trzeba seks aprobowac. Po

drugie nauki techniki wspolzycia. Nie ludzmy sie: techniki wspolzycia musi nauczyc sie kazdy. Tu

Dlaczego kazdy ma odkrywac wszystko na nowo, od poczatku? Dlaczego seks mialby byc

jedyna dziedzina zycia, w zakresie ktorej nikt nikomu niczego nie przekazuje?

Zgodzilismy sie juz z tym, ze trzeba uswiadamiac. Ale ten, kto tak sadzi, powinien takze

powiedziec, jak nalezy wspolzyc seksualnie, by kobieta byla szczesliwa, by korzystala z danych

przez nature mozliwosci.

W tym ostatnim postulacie zawiera sie nowatorstwo pracy doktor Wislockiej. Wszystkie

wychodzily. O technice wspolzycia pisalo sie mgliscie i ogolnikami.

zle? Oceni czytelnik, ale ja sadze, ze tak wlasnie byc powinno. Ten, dla ktorego szczegolowe rady

nie sa konieczne, nie musi z nich korzystac, ale uwazam, ze takich w naszym spoleczenstwie nie ma

zbyt wielu.

Przed Sztuka kochania bylo duzo ksiazek, niekiedy slynnych, uroslych do rangi symbolu, np.

Malzenstwo doskonale Van de Veldego. Poprzedzona moja przedmowa ksiazka ma takze wielka

szanse, moze stac sie istotnym czynnikiem zmieniajacym wiele w naszej codziennej obyczajowosci;

polegajac na wyobrazi i czytelnika.

Jest jeszcze jedna sprawa, ktora wymaga podkreslenia. Czytelnik nie zorientowany w

sie z powszechnie przyjetymi pogladami. Ze szkoda dla siebie i swej pozycji naukowej doktor

Wislocka zaniedbuje publikacje swych prac oryginalnych, badawczych i odkrywczych w prasie

naukowej. Swoje wyniki, obserwacje, dociekania i przemyslenia przedstawia w ksiazce popularnie, a

wiec w ten sposob, jakby referowala powszechnie znane prawdy. Nie kazdy bedzie w stanie ocenic

wlasny, powazny i tworczy dorobek autorki. To gwoli sprawiedliwosci podkreslam.

Niezwykla to ksiazka i fakt, ze zostalem zaproszony do napisania do niej przedmowy, sprawil

mi nieklamana satysfakcje. Z cala odpowiedzialnoscia solidaryzuje sie ze stanowiskiem autorki.

Doc. dr hab. mad, Andrzej Jaczewski



OD AUTORA

Sztuka kochania nie zawiera recepty na milosc, nie jest takze podrecznikiem technik

seksualnych.

przyjazni i harmonii seksualnej kontakt dwojga bliskich sobie ludzi.

Moja ksiazka powstala w wyniku pietnastu lat pracy lekarskiej, naukowej oraz spoleczno-

publieystycznej, a wiec wykorzystalam w niej doswiadczenie plynace z rozmow z pacjentami oraz z

lektury duzej liczby listow, przychodzacych do Poradni Korespondencyjnej Towarzystwa

Planowania Rodziny i do miesiecznika Zdrowie, na ktore przez wiele lat odpowiadalam, wreszcie

materialy i wnioski z dyskusji prasowych, w ktorych wojowalam uparcie o kulture uczuc i seksu.

Przez wiele lat nagromadzilam setki karteczek z pytaniami uczestnikow wykladow i dyskusji w

klubach roznych organizacji spolecznych, w domach akademickich, na uczelniach i w szkolach.

Staralam sie, aby na wiekszosc pytan skierowanych do mnie na spotkaniach czytelnicy znalezli

odpowiedz w tej ksiazce.

Oddzielnym i niezwykle cennym zrodlem informacji o zyciu rodziny oraz problemach dreczacych

malzonkow byly rozmowy z kobietami i mezczyznami przychodzacymi, aby zasiegnac porady w

sprawach trudnosci seksualnych, antykoncepcji czy dolegliwosci ginekologicznych. Oczywiscie, w

ogromnej wiekszosci udzielalam porad kobietom, co wynika z mojej specjalnosci podstawowej, jaka

jest ginekologia, i stad tez ksiazka mowi przede wszystkim o kobietach, chociaz przeznaczona jest

przekonaniu w kobiecych rekach lezy ksztalt milosci i kultura zycia uczuciowego rodziny.

sobie ludzi. Czasem sa to odkrycia wrecz zaskakujace, czasem bardzo smutne, a nawet tragiczne.

Wiele pacjentek, ktore przychodzily do nas latami (pracowalam w poradni przez dwanascie lat),

nawiazywalo serdeczne kontakty i traktowalo poradnie jak wyprobowanego przyjaciela.

Trzecim i wcale nie najmniej waznym zrodlem, z ktorego czerpalam piszac ksiazke, sa

badania naukowe. Materialy, ktorymi posluzylam sie, zostaly zebrane z kart ewidencyjnych

Planowania Rodziny. Kart tych bylo okolo 6000, w tym seksuologicznych ponad 1000, reszta

dotyczyla nieplodnosci, prowadzenia ciaz oraz porad antykoncepcyjnych. Badania

endokrynologiczne, ktorych wyniki zlozyly sie na tresc dzialu o Biologicznych mechanizmach

seksualnych, opieraja sie na wynikach analiz cytohormonalnych wykonywanych przeze mnie i

warzystwa Planowania Rodziny, gdzie od 1970 roku pracuje na stanowisku kierownika naukowego.

Rozwazania dotyczace seksuologii wieku mlodzienczego i okresu dojrzewania oparlam na

materialach zaczerpnietych z kart badan oraz prac naukowych kierownika i zespolu asystentow

Samodzielnej Pracowni Medycyny Szkolnej Instytutu Pediatrii Akademii Medycznej w Warszawie

kierowanej przez doc. Andrzeja Jaczewskiego. Od kilku lat biore udzial w pracach tej placowki w

charakterze konsultanta ginekologa-seksuologa.

Na koniec chcialabym jeszcze serdecznie podziekowac tym, ktorzy przyczynili sie przyjazna

pomoca i uwagami krytycznymi do powstania ksiazki i jej ostatecznego ksztaltu. Przede wszystkim

Zarzadowi Glownemu Towarzystwa Planowania Rodziny; doc. Andrzejowi Jaczewskiemu za

stworzenie mi warunkow do prowadzenia badan oraz zbierania materialow naukowych w Poradni

Specjalistycznej, Pracowni Cytologicznej Towarzystwa oraz w Pracowni Medycyny Szkolnej; prof.

Stefanowi Soszce, dyrektorowi Instytutu Ginekologii i Poloznictwa Akademii Medycznej w

Bialymstoku; prof. Jerzemu Dymeckiemu jak rowniez dr Krystynie Jaworskiej z Instytutu

Psychoneurologicznego; dr. Jozefowi Beckowi, adiunktowi Samodzielnej Pracowni Seksuologicznej

Instytutu Poloznictwa i Seksuologii Akademii Medycznej w Warszawie; mgr. Tadeuszowi



Iwinskiemu, kierownikowi Pracowni Metodologii Badan Instytutu Badan nad Mlodzieza;

redaktorowi Ryszardowi Wisniewskiemu oraz pani Barbarze Lepeut z Paryza, ktora zaopatrywala

mnie hojnie w aktualna literature naukowa z zakresu seksuologii wydawana we Francji.

Mam nadzieje, ze rozwazania zawarte w ksiazce pozwola wielu mlodym malzonkom

rozwiazac trudnosci oraz konflikty, z ktorymi nie potrafia sobie sami poradzic. Jesli uda sie Sztuce

kochania odegrac role doswiadczonego przyjaciela powstajacej rodziny oraz wprowadzic do jej dnia

codziennego troche radosci, to spelni swoje zadanie.

Michalina Wislocka

Warszawa, czerwiec 1976.



I

Dziecinstwo

i okres dojrzewania

NARODZINY UCZUCIOWOSCI

Wszelkie uczucia nielatwo daja sie zamknac w ramy scislego rozumowania. Od wiekow

ludzie probuja zdefiniowac pojecie milosci z wiekszym czy mniejszym powodzeniem.

Inna definicje podaje filozof, inna etyk, psycholog lub poeta. Dla kazdego z nich odmienne

elementy skladajace sie na milosc sa najbardziej godne uwagi i podkreslenia.

Wspolczesna seksuologia rowniez podejmuje proby analizy istoty milosci, przy czym, dla

jasnosci sprawy, dzieli zagadnienie na dwa zasadnicze aspekty. Pierwszy to milosc uczuciowa,

polegajaca na dazeniu do wiezi z drugim czlowiekiem. Drugi dotyczy biologicznego pozadania, czyli

popedu do rozladowania napiecia seksualnego. Obydwa te watki splataja sie w sposob trudny do

rozdzielenia w przebiegu calego zycia ludzkiego.

calego zycia ludzkiego. Nieomalze od okresu plodowego wszystkie doswiadczenia uczuciowe

rzutuja na ostateczny ksztalt milosci w wieku dojrzalym.

wlasciwie jego istotna tresc^ to pragnienie przebywania w scislym kontakcie z istota kochana.

Pierwszym okresem i narodzinami pozniejszego ksztaltu milosci jest okres zycia plodowego

czlowieka. Juz znajdujac sie w lonie matki dziecko polaczone jest z nia bardzo skomplikowanymi

wiezami fizycznymi i uczuciowymi.

zyciem?

W tej fazie milosci matki i dziecka po stronie matki lezy caly ciezar milosci, dziecko

natomiast zajmuje pozycje biorcy, ktory bez milosci i warunkow fizycznych, jakie stwarza mu

organizm matki, nie moglby rozwijac sie i zyc. Na pozor trudno mowic w tym okresie o

jakimkolwiek kontakcie matki i dziecka. Mysle oczywiscie o kontakcie psychiczno-uczuciowym.

Dziecko traktuje sie do momentu narodzin jako czesc organizmu matki, niemajaca samodzielnego

zycia i wlasnych reakcji.

Wiedza wspolczesna rzuca jednak nowe swiatlo na to zagadnienie. Warto tu wspomniec o

badaniach Artura i Margaret Liley, pary naukowcow z Nowej Zelandii, ktorzy w 1960 roku

opublikowali niezwykle interesujace obserwacje dotyczace zachowania sie plodu w lonie matki. W

macicy od pierwszych tygodni jego zycia az do chwili urodzenia.

wodach plodowych. Okolo trzeciego miesiaca otwiera oczy i zaczyna rozrozniac swiatlo i ciemnosc,

chetniej zwracajac sie w strone jasniejsza. Powyzej trzech miesiecy mozna zauwazyc, ze plod

zaczyna slyszec bicie serca matki lub odglosy w jelitach, a takze kuli sie ruchem obronnym przy

glosnych halasach dochodzacych ze swiata zewnetrznego.

Zdenerwowanie, irytacja, gniew matki, jej krzyk lub gwaltowny lek wyraznie przyspiesza

akcje serca dziecka. Mozna by powiedziec, ze przezywa ono wraz z matka niebezpieczenstwa i

grozby otaczajacego ich swiata.



Fantazja? Naukowo stwierdzono przeciez, ze lek czy irytacja matki powoduje zwiekszone

wydzielanie adrenaliny z nadnerczy do krwi krazacej. Hormon ten przez lozysko przedostaje sie do

krazenia plodu i przyspiesza tetno dziecka. Gdybysmy jednak chcieli w ten sposob, wykladajac

przebieg procesow fizjologicznych, opisywac przezycia uczuciowe doroslego czlowieka, okazaloby

sie, ze wiekszosc reakcji manifestujacych je jest wynikiem takich czy innych bodzcow

neurohormonalnych.

Sadze wiec, ze moge sobie pozwolic na traktowanie tych objawow jako przejawu wspolnego

przezywania pewnych wydarzen swiata zewnetrznego przez osoby scisle uczuciowo ze soba

zwiazane. Dziecko juz powyzej czwartego miesiaca ciazy zachowuje sie jak maly czlowieczek. Nie

tylko porusza sie, drapie po glowie i brzuszku, ale bawi sie palcami raczek i nozek, otwiera oczy, ssie

palec, polyka i wypluwa wody plodowe. Bardzo nie lubi lezec na twardym i wypuklym kregoslupie

matki, poniewaz go uciska, stad zywe ruchy plodu, gdy matka kladzie sie wieczorem na spoczynek.

Dziecko obraca sie, zsuwajac z wypuklego kregoslupa matki i uklada sie wygodnie na boku.

Sfilmowano rowniez reakcje plodu siedmio- i osmiomiesiecznego na proby wykonania

zastrzykow srodmacicznych (robi sie to celem ratowania zycia dziecka przy zaburzeniach zwia-

zanych z konfliktem krwi grupy Rh). Dzieciak wykreca sie jak piskorz i broni raczkami, aby umknac

od igly i uniknac bolu.

Wszystkie tego rodzaju obserwacje przyczynily sie do zasadniczej zmiany pogladu na

zagadnienie poczatku zycia dziecka. Formalnie zaczyna zyc po zaczerpnieciu pierwszego oddechu, a

faktycznie przejawia wiele mechanizmow i czynnosci zyciowych o dosc duzej samodzielnosci

jeszcze w zyciu plodowym.

Patrzac na te istote zywa, broniaca sie, reagujaca wyraznie na rzeczy dla niej przyjemne czy

nieprzyjemne, nie popelniam chyba wielkiego bledu mowiac o milosci matki i dziecka w okresie

Proporcje dawania i brania w milosci zmieniaja sie stale w przebiegu zycia ludzkiego,

przewazajac to w jedna, to w druga strone. Juz Balzak powiedzial, ze w milosci zawsze jest ten,

ktory caluje, i ten, ktory jest calowany.

Ciaza jest dla kobiety wielka szkola bezinteresownego uczucia obejmujacego caly tryb jej

zycia. Juz wtedy przyszla matka moze w pelni okazac, na co ja stac. Dziecko (w lonie matki) jest

partnerem uwielbianym, dla ktorego chodzi sie na spacer, zeby mialo duzo tlenu, odzywia specjalnie,

zeby bylo zdrowe i silne, panuje nad soba i hamuje swoje zle humory, aby bylo spokojne i pogodne.

Dziecko odpowiada na troskliwosc matki rosnac i rozwijajac sie w atmosferze sprzyjajacej i

spokojnej albo marniejac i wiednac w atmosferze zdenerwowania, krzykow i niepokoju matki.

Zrozumienie pierwszej fazy milosci, jaka jest milosc do oczekiwanego dziecka w zyciu kobiety, oraz

znaczenie jej dla dalszego pelnego rozwoju czlowieka jest niezmiernie wazne i czesto niedoceniane.

Po urodzeniu niemowlectwo jest dalszym ciagiem ksztaltowania sie milosci matki i dziecka

zapoczatkowanej w zyciu plodowym. Charakterystyke milosci macierzynskiej zacytuja z ksiazki O

sztuce milosci amerykanskiego filozofa i psychologa, Ericha Fromma.

dziecko rosnie i sie. rozwija, nabiera zdolnosci do postrzegania rzeczy takimi, jakie sa; zadowolenie

odczuwane przy ssaniu zaczyna byc czyms innym niz sutka, piers czyms innym niz matka. Wreszcie

istniejace przedmioty.

mnie na rece, kiedy placze.

Wszystkie te doznania krystalizuja sie i skupiaja w jednym; jestem kochany. Jestem kochany, bo

jestem dzieckiem matki. Jestem kochany, bo jestem bezradny. Jestem kochany, bo jestem ladny,

cudowny. Jestem kochany, bo matka mnie potrzebuje. Wyrazajac sie bardziej ogolnie: jestem



swiadomosc, ze sie jest kochanym przez matke, jest bierna. Nic nie musisz zrobic, zeby byc kocha-

byc jej dzieckiem. Milosc matki jest szczesciem, jest spokojem, nie trzeba jej zdobywac, nie trzeba

na nia zaslugiwac. Ale fakt, ze milosc macierzynska nie jest niczym uwarunkowana, ma negatywna

nia kierowac. Jesli istnieje, jest blogoslawienstwem; jezeli jej nie ma, wydaje sie, ze cale piekno

1971, s. 52.

Cieplo i tkliwosc uczucia macierzynskiego, wypelniajacego zycie niemowlecia, jest

podstawa, z ktorej rodzi sie instynkt milosci, potrzeba wiezi i intymnego kontaktu z drugim czlo-

wiekiem. Jak ogromnie wazny jest ten okres w zyciu dziecka dla prawidlowego rozwoju jego

uczuciowosci w wieku dojrzalym, przekonuje nas wiele badan przeprowadzonych nad zyciem

zwierzat.

Obserwacje zoologow wykazuja, ze niewyksztalcenie pewnych potrzeb i instynktow w

okreslonym wieku zwierzecia powoduje kalectwo, obciazajace cale jego dalsze zycie.

W hodowli kurczat wydzielono kilkadziesiat kurczat zaraz po wykluciu sie z jaj i karmiono je

przez kilka tygodni wkladajac do dzioba pozywienie, podobnie jak ptaki w gniazdach karmia swoje

piskleta. Kurczeta karmione w ten sposob nigdy potem, po wyrosnieciu na dorosle kury, nie potrafily

samodzielnie dziobac, musialy byc karmione albo zdychaly z glodu. Eksperyment ten wykazuje, ze

instynkt dziobania musi zostac wyksztalcony w pierwszych tygodniach zycia ptaka i jezeli nie

rozwinie sie w tym czasie, kura nie potrafi juz pozniej nauczyc sie dziobania.

Podobne badania przeprowadzono w Ameryce izolujac swiezo narodzone malpki i hodujac je

w oddzielnych klatkach, gdzie byly karmione sztucznie i pozbawione od zarania zycia kontaktow

kontaktow seksualnych ani nie szukaly towarzystwa. Badacze wnioskuja, ze zwierzeta izolowane od

milosci macierzynskiej i wspolnoty z przedstawicielami swego gatunku pozbawione zostaly

koniecznych warunkow do rozwoju popedu seksualnego. Sam instynkt biologiczny, jak wynika z

doswiadczenia, nie wystarcza.

Pomijajac juz aspekt rozwoju uczuciowego matki kochajacej i pielegnujacej swoje dziecko,

dla dziecka milosc matki jest ogromnie wazna witamina, konieczna do prawidlowego rozwoju.

Witamine te profesor Wladyslaw Szenajch, jeden z najwiekszych przyjaciol dzieci, nazwal witamina

milosci i potrzeby wiezi z drugim czlowiekiem. Mozna by przytoczyc wiele przykladow ukazuja-

cych, ze nie jest to fantazja poetow i milosnikow dzieci, ale rzeczywisty fakt.

Doktor Zofia Szymanska w Psychiatrii wieku, dzieciecego przytacza obserwacje poczynione

murzynskich w dzielnicy ubogich.

Dzieci byly odbierane przez pielegniarki, ktore myly je, przebieraly i umieszczaly w oddzielnych

oszklonych boksach, gdzie byly z kolei przewijane, pielegnowane i karmione wyjalowionymi

mieszankami z butelek. Przez caly dzien nie wolno bylo nikomu z zewnatrz wchodzic do boksu, aby

uniknac infekcji, dopiero wieczorem lub tylko na sobote i niedziele dzieci zabierano do domu.

W zlobku murzynskim dla ludnosci ubogiej warunki byly znacznie gorsze, nie bylo zbyt

rygorystycznie przestrzeganej izolacji i sterylizacji. Dzieci bawily sie razem we wspolnych

pomieszczeniach, a w porze karmienia przychodzily matki i karmily na miejscu piersia swoje

niemowleta, pieszczac je i bawiac sie z nimi.

Jaki byl efekt tych dwu metod wychowawczych? Zaskakujacy! Pieciokrotnie wieksza

smiertelnosc niemowlat w wytwornym zlobku, dzieci murzynskie natomiast chowaly sie znakomicie



Nastepnym etapem rozwoju uczuciowosci dziecka, ktore wychodzi z cieplego gniazda

milosci macierzynskiej w wieku lat szesciu, siedmiu, jest rozwijajacy sie w tym okresie kontakt

uczuciowy z ojcem i rodzace sie wiezy przyjazni z rowiesnikami w szkole. Milosc ojcowska ma juz

nieco inny charakter niz milosc matki, nie polega ona bowiem na dawaniu stale i bez rachunku, jest

natomiast miloscia za cos, miloscia, na ktora trzeba zasluzyc, zeby ja miec.

Tu wroce jeszcze do ksiazki Ericha Fromma, ktory rownie trafnie okresla role milosci

ojcowskiej, jak i macierzynskiej w prawidlowym rozwoju dziecka:

zasadniczym roznicom miedzy miloscia ojca a miloscia matki... (Oczywiscie, mowiac tu o milosci

kazda matka kochaja w ten sposob. Mam na mysli matczyny i ojcowski pierwiastek, reprezentowany

w osobach matki i ojca).

Niczym nie uwarunkowana milosc odpowiada jednej z najglebszych tesknot nie tylko

dziecka, lecz kazdej ludzkiej istoty; z drugiej strony sytuacja, w ktorej sie jest kochanym z powodu

wlasnych zaslug, dlatego, ze sie na milosc zasluguje, zawsze budzi watpliwosci; a moze nie

jest sie kochanym dla siebie samego, ale jedynie dlatego, ze sprawia sie przyjemnosc, ze ostatecznie

zbadawszy rzecz dokladnie, okaze sie, iz w ogole sie nie jest kochanym, lecz uzywanym. Nic wiec

dziwnego, ze wszyscy tesknimy goraco do milosci macierzynskiej i jako dzieci, i jako dorosli.

Stosunek do ojca jest zupelnie inny. Matka jest domem, z ktorego wychodzimy, jest natura,

gleba, oceanem; ojciec nie reprezentuje zadnego takiego naturalnego domu. W pierwszych latach

zycia jego kontakty z dzieckiem sa bardzo ograniczone, a jego znaczenie dla dziecka w tym

pierwszym okresie nie da sie porownac ze znaczeniem, jakie odgrywa matka. Ale podczas gdy ojciec

nie reprezentuje naturalnego swiata, reprezentuje on drugi biegun ludzkiego istnienia: swiat mysli,

przedmiotow, ktore sa dzielem rak ludzkich, swiat prawa i ladu, dyscypliny, podrozy i przygody.

Ojciec jest tym, ktory uczy dziecko, ktory wskazuje mu droge w swiat... Milosc ojca jest miloscia

W obwarowanej warunkami milosci ojcowskiej odnajdujemy tak samo jak w niczym nie

uwarunkowanej milosci macierzynskiej aspekt negatywny i pozytywny. Tym negatywnym aspektem

jest fakt, ze na milosc ojcowska trzeba zasluzyc, ze mozna ja utracic, jezeli nie spelni sie oczekiwan.

W naturze milosci ojcowskiej tkwi fakt, ze posluszenstwo staje sie glowna zaleta, a nieposluszenstwo

jest rowniez wazna. Jezeli milosc ojca uzalezniona jest od jakichs warunkow, moge cos zrobic, aby

ja zdobyc, moge na nia zapracowac; milosc ojca nie lezy, tak jak milosc macierzynska, poza

zasiegiem mojej kontroli". E. Fromm: jw., s. 54, 55, 56

Nawiazanie przyjazni jednoplciowych zaczyna sie zwykle w wieku szkolnym, miedzy

siodmym a siedemnastym rokiem zycia. Przyjazn wyrabia nawyki dawania i brania miedzy bliskimi

sobie ludzmi, uczy wymiany swiadczen na rownych prawach partnerskich, stwarza w psychice

dorastajacej mlodziezy potrzebe wspolnego przezywania rzeczy waznych w zyciu. Przyjazn

ksztaltuje rowniez poczucie kolezenstwa oraz poczucie odpowiedzialnosci za drugiego czlowieka.

Rola rodzicow w tym okresie polega na dyskretnym nadzorze z daleka oraz dawaniu coraz

wiekszej swobody i samodzielnosci dorastajacemu chlopcu czy dziewczynie.

Wreszcie na zakonczenie dlugiego i pracowitego procesu rozwijania sie uczuciowosci oraz

potrzeby wiezi w psychice czlowieka pojawia sie milosc do przedstawiciela plci odmiennej. Milosc

mezczyzny i kobiety staje sie synteza wszystkich form przezywanych dotad, pragnieniem i realizacja



wspolnoty fizycznej i uczuciowej.

nie uwarunkowanej, milosci tylko za to, ze istnieje w zyciu drugiego czlowieka. Niewatpliwie jest to

ideal, do ktorego wzdychamy cale zycie, ale niestety nigdy milosc juz nie powraca w tej formie, a

raz dla niemowlecia.

Milosc taka, gdyby istniala, budzilaby staly niepokoj, poniewaz nie mamy zadnego wplywu

na jej trwanie oraz to, aby dotyczyla wlasnie nas, a nie kogos innego. Obiekt milosci w tym ukladzie

staje sie jak gdyby rzecza otoczona admiracja i podziwem, ale nie ma zadnych praw ani obowiazkow

wspolpartnera.

Milosc dojrzala blizsza jest raczej milosci ojcowskiej, poniewaz kazdy z kochankow ma

wlasny swiat zainteresowan i pogladow, ktore partner musi poznac, polubic, rozumiec, nauczyc sie

postepowac tak, aby zasluzyc na milosc, a takze rozwijac ja stale wedlug swej woli i checi. Mamy tu

mozliwosc budowania, upiekszania, wzbogacania wzajemnego stosunku oraz przyjecia pelnej

odpowiedzialnosci za jego walory i wartosc. Szukajac metod i form wzbogacajacych wzajemne

uczucia mamy spokojna pewnosc, ze ksztalt milosci lezy w naszych rekach.

Istnieje jednak zasadnicza roznica miedzy miloscia ojcowska a miloscia miedzy kochankami.

Sytuacja bowiem nie powinna ukladac sie w ten sposob, ze jeden z partnerow stara sie, pracuje i

usiluje zasluzyc na milosc, drugi natomiast nagradza go albo karze w zaleznosci od wysilku, jaki

wlozyl w swoje zabiegi. Milosc powinna przypominac raczej wiezy przyjazni, w ktorych partnerstwo

jest rowno podzielone miedzy kochankami i obydwie strony sa jednoczesnie dawcami i biorcami

uczuc.

poniewaz sie. kochamy", a sformulowania te roznia sie od siebie w sposob zupelnie zasadniczy.

Dwoje kochajacych sie ludzi tworzy zamkniety krag, zawierajacy synteze dotychczasowych

doswiadczen zyciowych wspolnoty fizycznej i uczuciowej.

Analizujac kolejne etapy rozwoju uczuc czlowieka, od jego poczecia az po wiek dojrzaly,

spostrzegamy zaskakujaca zbieznosc historii rozwoju uczuciowosci w zyciu poszczegolnego czlo-

wieka z historia rozwoju milosci miedzy kochankami.

Narodziny milosci przypominaja okres niemowlectwa i napawaja nas radosnym zdumieniem,

dlaczego wlasnie ja jestem kochany, pomimo ze tylu jest piekniejszych, madrzejszych, elegantszych

ode mnie. Tajemniczy moment narodzin milosci, kiedy zaden z kochankow nie potrafi powiedziec,

za co i dlaczego pokochal wlasnie te kobiete, czy mezczyzne, przypomina niczym nie

uwarunkowany okres milosci matki do dziecka. Kochamy za to, ze jest! Ale juz po pierwszych

chwilach upojenia i oczarowania soba nastepuje faza zapracowywania na milosc, starannego,

pelnego wyrzeczen budowania wiezi.

Dojrzala forma milosci po przebyciu tych dwoch etapow osiaga okres partnerstwa, to znaczy

harmonijnej przyjazni opartej na wzajemnym zrozumieniu, na poczuciu odpowiedzialnosci za

drugiego czlowieka, trosce o jego dobre samopoczucie tak fizyczne, jak i psychiczne, nie tylko w

dziedzinie seksualnej, ale i w innych sytuacjach, jakie im zycie przyniesie. Jednakze, moim zdaniem,

udane wspolzycie seksualne stwarza najkorzystniejsze podloze dla rozwoju wszystkich wyzej

wymienionych walorow i wiezi laczacej dwoje ludzi.

BIOLOGICZNE MECHANIZMY SEKSUALNE

Drugim rownie poteznym i waznym skladnikiem milosci jak uczucie jest pociag seksualny,

tworzacy nurt biologicznego pozadania. Nauka nazwala go popedem do rozladowania napiecia

seksualnego.

Strona fizyczna milosci jest nie mniej skomplikowanym mechanizmem niz jej strona

uczuciowa. Milosc fizyczna ma takze swoje narodziny, a jej rozkwit i trwanie wymagaja wielu nie-



zbednych warunkow do prawidlowego rozwoju. Podobnie jak sprawy ksztaltowania sie

uczuciowosci, tak i rozwoj wrazliwosci seksualnej, umozliwiajacej pelne przezywanie wrazen

fizycznych w zyciu czlowieka, jest od wielu dziesiatkow lat tematem dociekan naukowych.

Zastanawiano sie, czy dazenie do kontaktu seksualnego jest sprawa biologiczna wrodzona czy

tez nabyta? Czy kazdy ma w sobie instynkt, ktory w odpowiednim wieku poucza go, co i jak nalezy

robic, czy tez sa to sprawy wyuczone, zwiazane z wychowaniem przez rodzicow lub otaczajaca

spolecznosc?

Wykryto liczne mechanizmy wplywajace na budzenie sie, rozwoj lub zanik popedu

seksualnego. Badania w tej dziedzinie ida w wielu kierunkach. Socjologia probuje wyjasnic wplyw

warunkow srodowiskowych i obyczajowych na zycie seksualne. Anatomia bada struktury roznych

czesci skladowych narzadow plciowych, tkanek otaczajacych uklad nerwowy i naczyniowy.

Fizjologia zajmuje sie funkcja narzadow plciowych, ukladu nerwowego, a takze wplywem czynnosci

wydzielniczej gruczolow dokrewnych na rozwoj zycia plciowego. Psychologia wreszcie bada

wzajemne powiazania miedzy swiadomoscia i psychika ludzka a zyciem seksualnym.

Role budowy anatomicznej oraz budowy narzadow rozrodczych omowie dokladnie w

dalszych rozdzialach ksiazki. Takze uklad nerwowy oraz drogi przewodzenia bodzcow i wrazen beda

przedmiotem dalszych rozwazan.

Obecnie rozpoczne od analizy wplywu czynnosci hormonalnej gruczolow plciowych na

mechanizm rozwoju popedu seksualnego u czlowieka. Zagadnienie to interesuje mnie od wielu lat i

poswiecilam mu wiekszosc swoich dociekan i zainteresowan naukowych. Rowniez proba

wyjasnienia linii ksztaltowania sie popedu seksualnego w zyciu czlowieka, co bedzie trescia moich

dalszych wywodow, opiera sie na materialach zebranych w poradniach seksuologicznej oraz

cytodiagnostycznej Towarzystwa Planowania Rodziny.

Zagadnienie wspolzaleznosci wydzielania hormonow plciowych i rozwoju popedu

seksualnego u czlowieka bylo przedmiotem badan naukowych od zarania medycyny i nauki o czlo-

wieku. Juz w czasach starozytnych zaobserwowano wplyw kastracji na poped seksualny oraz

zachowanie sie samcow zwierzecych i ludzkich. Dalsze obserwacje wykazaly zbieznosc ujawniania

sie popedu seksualnego i dojrzewania plciowego kobiety z wystepowaniem miesiaczki. Potem

szukano przyczyn macierzynstwa nie kojarzac go niejednokrotnie w ogole ze sprawa ojcostwa. Dalej

stopniowo wylaniala sie wspolzaleznosc okresu dojrzewania z pojawieniem sie popedu seksualnego

oraz rozwojem zewnetrznych narzadow rodnych i macierzynstwem. Z chwila powstania nauki o

gruczolach dokrewnych zaczeto analizowac takze ich wplyw na sprawy plodnosci i popedu.



stanowi jedna z czesci prac naukowo-statystycznych zwanych Raportem Kinseya, opublikowanym w

znajdujemy duzy rozdzial, w ktorym rozwaza sie zaleznosc popedu seksualnego od czynnosci

gruczolow dokrewnych.

W rozwazaniach swoich dotyczacych metody pomiarow poziomu hormonow w organizmie

ludzkim podaje autor krzywa wydzielania 17-ketosterydow w przebiegu zycia mezczyzny i kobiety.

Ketosterydy sa to produkty powstajace z rozpadu hormonow wydzielanych przez nadnercza (gruczol

hormonalny o wydzielaniu dokrewnym), jajniki i jadra, przy czym nadnercza produkuja kortikoidy,

zostaja wydalone w postaci 17-ketosterydow.

Alfred Kinsey i endokrynolodzy twierdza, ze hormony nadnercza stanowia dwie trzecie

objetosci wydzielanych 17-ketosterydow. Reszte stanowi testosteron u mezczyzny, a u kobiety

estrogeny.



Jak widac na schemacie Kinseya, krzywe wydalania 17-ketosterydow w-przebiegu zycia

kobiety i mezczyzny roznia sie od siebie w sposob zasadniczy. Krzywa hormonalna meska wspina

sie wysoko w okresie dojrzewania, po czym stopniowo spada az do starosci. Krzywa hormonalna

kobieca wznosi sie wyraznie, ale znacznie mniej niz meska w okresie dojrzewania, po czym biegnie

poziomo bez wiekszych zmian.

Kinsey wykreslil rowniez krzywe napiecia seksualnego w zyciu mezczyzny i kobiety.

Poslugiwal sie w swoich badaniach bardzo duzym materialem statystycznym traktujac jako wy-

kladnik wysokosci napiecia liczbe stosunkow odbywanych w tygodniu. Sam autor zastrzega sie, ze

nieslychanie trudno jest znalezc obiektywny miernik napiecia seksualnego i wybrany przez niego jest

rownie niedoskonaly jak inne. Wiadomo bowiem, ze zdrowy normalny mezczyzna moze miec

rownie dobrze jeden stosunek w tygodniu, jak i piec dziennie (w obu wypadkach miesci sie to w

granicach normy), w wyniku czego uzyskane materialy sa bardzo trudne do porownania. Pomimo

tych trudnosci, operujac duzymi liczbami, uzyskal Kinsey meska i kobieca krzywa napiecia

seksualnego.

Jak widzimy na rys, l, krzywa meska wspina sie stromo osiagajac maksymalne wartosci

miedzy okresem pokwitania a dwudziestym, dwudziestym piatym rokiem zycia, po czym stopniowo

obniza sie az do wartosci zerowej w wieku podeszlym. Krzywa kobieca rowniez od momentu

dojrzewania Wznosi sie, jednak niezbyt znacznie, w gore, po czym przebiega poziomo od

osiemnastego roku zycia bez wiekszych zmian az do spadku w okresie starosci.

Porownujac Kinseyowskie krzywe wydalania hormonow z krzywymi napiecia seksualnego

widzimy w ich przebiegu wyrazna zbieznosc. Z powyzszych analogu autor wysuwa przy-

puszczenie, ze wysokosc napiecia seksualnego jest przede wszystkim uzalezniona od wydzielania

hormonow kory nadnercza oraz hormonow plciowych testosteronu u mezczyzny i estrogenow u

kobiety, stanowiacych pozostala czesc wydalanych z moczem 17-ketosterydow.

Jak wynika z wnioskow wyciagnietych przez Kinseya, krzywa napiecia seksualnego nie ulega

wiekszym zmianom w przebiegu zycia kobiety z wyjatkiem dosc szybkiego wzrostu w okresie

dojrzewania.

W czasie wieloletniej praktyki w dziedzinie ginekologii zauwazylam, podobnie jak i inni

ginekolodzy, ze napiecie seksualne w ciagu zycia kobiety nie jest niezmienne, ale ulega bardzo

wyraznym wahaniom.

Rowniez liczne eksperymenty na zwierzetach wykazuja ogromny wplyw hormonow

estrogennych na wystepowanie objawow rui u samic, a ruja u zwierzat jest w pewnym sensie

odpowiednikiem napiecia seksualnego u ludzi.

Pragnac znalezc zrodlo rozbieznosci miedzy codzienna obserwacja lekarska a wynikami

badan Kinseya postanowilam zbadac: 1) jak wyglada krzywa poziomu estrogenow w zyciu kobiety

zdrowej oraz 2) uzyskac krzywa napiecia seksualnego w przebiegu jej zycia.

Zestawienie tych dwu krzywych daloby mi odpowiedz, czy przebieg krzywej estrogenowej

jest zgodny z przebiegiem krzywej napiecia seksualnego, co przemawialoby za wspolzaleznoscia

tych dwu spraw, a takze, czy odpowiada ona krzywej Kinseya.

Poniewaz uwazam, ze liczba stosunkow w tygodniu nie moze byc uwazana u kobiety za

jedyny wykladnik napiecia seksualnego, nawet bowiem przy duzej czestotliwosci stosunkow moze

ona w ogole nie przezywac orgazmu, ocenialam wysokosc napiecia seksualnego za pomoca

specjalnej tabeli okreslajacej to napiecie w sposob jakosciowy, a nie tylko ilosciowy.

Tabela uwzglednia rowniez, oprocz czestotliwosci stosunkow, orgazmy wystepujace w

marzeniach sennych i przy podraznianiu lechtaczki (onanizm). Ponadto bralam pod uwage rowniez

stopien inicjatywy seksualnej (ze strony mezczyzny czy kobiety?). Dalej roznicowalam przezycia w

trakcie stosunku na orgazmy wylacznie lechtaczkowe, lechtaczkowo-pochwowe i wielokrotne

orgazmy w czasie jednego stosunku.

Wszystkie wyzej wymienione dane podzielilam na cztery grupy charakteryzujace napiecie

seksualne jako niskie, srednie, wysokie i maksymalne.



W ocenie napiecia seksualnego u mezczyzn posluzylam sie metoda Kinseya, to jest liczba

stosunkow w tygodniu, wliczajac w to rowniez onanizm i polucje nocne.

By uzyskac meska i kobieca krzywa napiecia seksualnego, ankietowalam piecset kobiet i stu

siedemdziesieciu mezczyzn. Krzywa meska ma przebieg analogiczny do krzywej Kinseya, natomiast

krzywa kobieca przebiega zupelnie inaczej.

Nastepnie opracowalam krzywa poziomu estrogenow w zyciu kobiety zdrowej. Nie opieralam

sie, jak Kinsey, na badaniach hormonow przeksztalconych przez watrobe i wydalanych z moczem,

lecz na wskaznikach okreslajacych dzialania hormonow estrogennych na narzad rodny kobiety

(komorki nablonka pochwy, sklad sluzu szyjkowego), a takze na wykresie temperatury porannej,



ktorej zmiennosc zwiazana z napieciem ukladu nerwowego wegetatywnego rowniez ilustruje

oddzialywanie hormonow jajnikowych na organizm kobiety w cyklu miesiaczkowym.

Pomiary cieploty zwane krzywa temperatury porannej, opisane po raz pierwszy przez Van de

Veldego, sa zapewne dobrze znane czytelnikom, poniewaz od wielu lat szeroko je popularyzowano

dla celow antykoncepcji.

Na podstawie dwustu siedemnastu cykli miesiaczkowych u kobiet w roznym wieku,

zbadanych wyzej opisanymi metodami, wykreslilam krzywa poziomu hormonow estrogennych w

przebiegu zycia kobiety zdrowej.

Jak widac, krzywa ta przebiega inaczej niz krzywa wydalania 17-ketosterydow u kobiety,

podana przez Kinseya. Krzywa poziomu estrogenow rosnie stopniowo od okresu dojrzewania osia-

gajac swoje maksymalne polozenie miedzy trzydziestym piatym i czterdziestym piatym rokiem

zycia, po czym z wolna spada az do szescdziesiatego roku zycia kobiety. Jak widzimy, krzywa

poziomu estrogenow i krzywa napiecia seksualnego u kobiety (por. rys. 2 i 3) maja ksztalt prawie

identyczny.

Jak wynika z powyzszych badan, zmiany napiecia seksualnego w zyciu kobiety sa znacznie

bardziej zwiazane z hormonem wydzielanym przez jajniki niz z poziomem hormonow nadnerczy, jak

to przypuszczal Kinsey.

Powyzsze rozwazania byly konieczne dla zrozumienia i dalszej analizy przebiegu i

ksztaltowania sie napiecia seksualnego w zyciu kobiety i mezczyzny. Podsumowujac wyzej opisane

wyniki wlasnych badan nalozylam na wspolny wykres krzywe napiecia seksualnego mezczyzny i

kobiety.

Jak widac, przebieg tych Krzywych jest zupelnie rozny, krzyzuja sie one ze soba w wieku

dojrzalym, rozbiegaja znacznie w okresie mlodzienczym i przedklimakterycznym. Wykres dzieli sie

rokiem zycia, wykazuje ogromna rozbieznosc napiec. Nazwalam go I faza konfliktowa. Okres

miedzy dwudziestym piatym a czterdziestym piatym rokiem zycia, gdy krzywe napiecia seksualnego

u kobiety i mezczyzny przebiegaja na poziomie wysokim i maksymalnym, jest okresem harmonii

seksualnej. Okres po czterdziestym piatym roku zycia, gdy krzywa meska i kobieca rozbiegaja sie

podobnie jak w okresie mlodzienczy ni, nazwalam II faza konfliktowa.

Analiza krzywych pozwala zrozumiec wiele zmian i konfliktow w ukladach miedzy



partnerami w toku ich zycia. Do krzywych napiecia seksualnego. bede niejednokrotnie powracac w

dalszych rozdzialach ksiazki. Tu ogranicze sie tylko do ogolnej charakterystyki rozwoju i zmian

napiecia w przebiegu zycia oraz wyjasnie pokrotce wplyw tych przemian na ksztaltowanie sie

kontaktow seksualnych dwojga ludzi.

I faza konfliktowa obejmuje, jak juz powiedzialam, okres miedzy dwunastym a dwudziestym

piatym rokiem zycia. Od poczatku pokwitania poped seksualny u chlopca szybko osiaga wartosci

najwyzsze. Juz miedzy dwunastym a szesnastym rokiem zycia polucje nocne i onanizm sa wyrazem

mimowolnych, a potem swiadomych prob rozladowania napiecia seksualnego. Onanizm u chlopcow

od pietnastego do osiemnastego roku zycia wystepuje prawie w stu procentach, co wskazuje na inten-

sywnosc potrzeb w tej dziedzinie (wysokie napiecia na krzywej).

Przejawom tym towarzyszy energiczne poszukiwanie partnerki, nierzadko uwienczone

powodzeniem, o czym mowia dane statystyczno stwierdzajace rozpoczecie stosunkow plciowych u

wiekszosci chlopcow okolo siedemnastego roku zycia. Znalezienie partnerki wsrod rowiesniczek nie

jest proste, nierzadko wiec wystepuje nawiazywanie kontaktow z kobietami dojrzalymi seksualnie.

Gwaltowny wzrost napiecia seksualnego chlopcow w tym wieku absorbuje ich tak bardzo, ze w

efekcie wystepuje niedorozwoj uczuciowosci. Rozwoj psychiczno-uczuciowy po prostu nie nadaza

za fizycznym rozwojem seksualnym.

U dziewczat w wieku od dwunastu do szesnastu lat napiecie seksualne jest stosunkowo

niskie, a wiec i pobudliwosc niewielka. Niewyksztalcona jeszcze wrazliwosc receptorow

seksualnych (skora, sutki, narzad rodny) daje w efekcie male zapotrzebowanie na przezycia fizyczne.

niewielkim napieciem seksualnym wystepuje w tym wieku znacznie rzadziej niz u chlopcow, bo

tylko w okolo dwudziestu prezentach. Dziewczeta ponizej lat szesnastu rozpoczynaja wspolzycie

plciowe zwykle pod naciskiem chlopca i najczesciej nie osiagaja satysfakcji seksualnej. W zwiazku z

tym nie daza do kontaktow fizycznych pomimo intensywnych przezyc uczuciowych.

U mezczyzny miedzy osiemnastym i dwudziestym piatym rokiem zycia pelni rozwoju

seksualnego zaczyna towarzyszyc stopniowy rozwoj uczuciowosci. Intensywnemu rozkwitowi

uczuciowosci mlodej kobiety w tym wieku natomiast zaczyna towarzyszyc stopniowe wyksztalcenie

sie wrazliwosci receptorow seksualnych.

Okres harmonii seksualnej obejmuje lata miedzy dwudziestym piatym a czterdziestym piatym

rokiem zycia. Napiecie seksualne u mezczyzny zaczyna nieznacznie spadac, u kobiety natomiast

stopniowo rosnac do maksymalnych wartosci. Jest to okres pelnego partnerstwa uczuciowego i

seksualnego. Zrodlem konfliktow staje sie raczej swiat otaczajacy lub niepozadana ciaza. Napiecie

II faza konfliktowa pojawia sie po czterdziestym piatym roku zycia. Napiecie seksualne po

trzydziestym piatym roku zycia u mezczyzny stale bardzo powoli obniza sie, osiagajac poziom sredni

w wieku od czterdziestu pieciu do piecdziesieciu pieciu lat. Kobieta natomiast w tym wieku znajduje

sie u szczytu swoich mozliwosci. Napiecie seksualne utrzymuje sie u niej nadal w granicach (patrz

staje sie glownym zrodlem konfliktow i rozpadania sie malzenstw. U kobiet w tym wieku przejawia

sie tendencja do poszukiwania mlodych partnerow o duzych potrzebach seksualnych. Mezczyzni

natomiast interesuja sie bardzo mlodymi dziewczetami o stosunkowo nieduzych wymaganiach

seksualnych.

Rozwazania swoje, aby uzyskac wieksza przejrzystosc wywodu, celowo zawezam do analizy

jednego elementu, tj. napiecia seksualnego, abstrahujac od innych walorow mlodego partnera czy

partnerki, jak uroda, napiecie skory, jedrnosc miesni itp.

Powyzej piecdziesiatego roku zycia tak u mezczyzny, jak i u kobiety napiecie seksualne

spada do wartosci srednich i dotad ostro zaznaczajace sie konflikty stopniowo wygasaja.



Oczywiscie wyzej podany schematyczny zarys obejmuje przecietna rozwoju i spadku

napiecia seksualnego i nie wyklucza odchylen w poszczegolnych przypadkach, np. duzej pobudli-

wosci seksualnej u bardzo mlodej dziewczyny czy wysokiego napiecia seksualnego, utrzymujacego

sie bez wiekszych zmian do bardzo nieraz poznego wieku mezczyzny.



II

Milosc mlodziencza

ODREBNOSC SWIATA UCZUCIOWEGO I ZMYSLOWEGO DZIEWCZAT I CHLOPCOW

Okres, ktory nazwalam I faza konfliktowa, rozpada sie w sposob naturalny na dwie czesci:

siedemnastym i dwudziestym piatym rokiem zycia, w ktorej chlopiec i dziewczyna zaczynaja isc

razem i budowac wspolnie swoje zycie uczuciowe i seksualne.

Jak juz wspomnialam w poprzednim rozdziale, chlopiec prawie od okresu pokwitania osiaga

w krotkim czasie maksymalna wysokosc zyciowego napiecia seksualnego, co idzie w parze z duzymi

mozliwosciami nawiazania fizycznych kontaktow seksualnych.

W fazie tej rozwoj uczuciowosci chlopca nie wychodzi jeszcze z kregu milosci ojcowskiej i

przyjazni nawiazywanych z rowiesnikami swojej plci. Do dziewczat rownolatek chlopcy odnosza sie

raczej nieufnie, a napiecie seksualne rozladowuje sie w mimowolnych wytryskach nasienia

towarzyszacych marzeniom sennym o zabarwieniu erotycznym lub w onanizmie.

Dziewczeta przy niskim napieciu seksualnym znacznie wczesniej zaczynaja przejawiac

taktow fizycznych. Mechanizmy pobudliwosci seksualnej nie sa u nich jeszcze dostatecznie

rozwiniete. Ksztaltowanie sie wrazliwosci erotycznej i prawidlowych odruchow licznych receptorow

dziewczeta prosto z dziecinstwa.

Chlopiec, ktorego rozsadza wprost nadmiar pobudliwosci w tym okresie zycia, poszukuje

towarzystwa dziewczat z ciekawoscia i dociekliwoscia mlodego psiaka (jak to okreslila jedna z

mlodych pacjentek). Dotknac, zobaczyc, poprobowac... to projekty i plany, wypelniajace jego

wyobraznie. Wystepuje u niego w tym okresie bezproblemowy ped do stosunku fizycznego i

rozladowania napiecia, a uczuciowosc stoi dopiero u progu rozwoju. Ucieka od jakichkolwiek

obowiazkow czy wiezow, poniewaz dziewczyna jest w tym okresie zycia dla niego jedynie obiektem

odkrywczych dociekan. Oczywiscie, im inteligentniejszy i bystrzejszy, tym zreczniej stwarza pozory

milosci. Zorientowawszy sie szybko, ze chcac osiagnac pozadany efekt, nalezy oddzialywac na

milosci"... itp.

Wszystko to sa mniej lub bardziej pomyslowe srodki do osiagniecia jedynego celu, jaki go

Dla przykladu wykazujacego, ze nie sa to tylko rozwazania goloslowne, przytocze dwa

dowodzily, ze mlodziez, na Zachodzie zyje ze soba i to jest na porzadku dziennym. Tlumaczyl mi,

ze przy mnie bez przerwy musi hamowac popedy, ze przez to moze nabawic sie nerwicy. Mowil,

ze jestem zbyt ladna, zebym do malzenstwa sie uchowala".

A oto inny opis wakacyjnych doswiadczen szesnastoletniej dziewczyny:



patrzy mi w oczy, usmiecham sie, on tez. Przystajemy przy sadzawce, zza drzew wybiega mala

sarenka, jakby nam na spotkanie, ale zaraz ucieka. Wiec to jest ten chlopiec, o ktorym tyle

myslalam? Ma cudowne szare oczy i podoba mi sie najbardziej na swiecie. Jest juz dorosly, ma

dziewietnascie lat i dowod osobisty. Wacek: kladzie mi reke na ramieniu, jest mi z nim dobrze.

Idziemy w milczeniu, nie odrzucam tej reki, glaszcze ja. Zatrzymujemy sie. Wacek pyta, o czym

Idziemy dalej, nie wiadomo gdzie. Wacek siada pod drzewem, ciagnie mnie do siebie. Z poczatku

opieram sie, ale ide, wierze, ze mi nic zlego nie zrobi. Kladziemy sie na trawie, jak na filmie, ja

obserwuje wierzcholki drzew, on dostrzega moje zadumanie, mowi, ze chce sie go pozbyc. Ale to

nieprawda, przeciez tak bardzo go kocham. Wacek mnie caluje, nie opieram sie, to pierwszy

pocalunek w moim zyciu. Ale nie chce mu dac tego drugiego dowodu milosci. Wstajemy i idziemy

mu, ze jest narwany. Odpowiada, ze nie, ze wlasnie jest normalny. On prosi, zebym chociaz usiadla

obserwuje go. On mowi, ze sie pogniewa, odpowiadam: Nic nas wlasciwie nie laczy. I odchodze w

Jezeli dziewczyna ustapi, to zwykle nie konczy sie na jednym dowodzie milosci, ida za nim

nastepne, a potem ciaza. I co dalej?

A chlopiec, jezeli uda mu sie namowic do wspolzycia kolezanke w jego wieku, juz w krotkim

zarzucajac jej ozieblosc jak kalectwo nieomalze, po czym szuka dalej latwych zdobyczy. Jezeli ma

fizycznej i ubogiej. Nierzadko przechodzi on z takimi nawykami w wiek dojrzaly i rozpoczyna

zlozonej nie tylko z wiezow fizycznych, ale i uczuciowych.

Zdarza sie, ze meskie cechy charakteru u podrywaczy sa slabiej wyrazone, poniewaz w swym

rozwoju emocjonalnym pozostaja oni nadal dziecmi i probuja uzyskac rekompensate poczucia

mniejszej wartosci przez podkreslanie swej meskosci wylacznie w dziedzinie pici. Takim

przypadkiem jest Don Juan, ktory dowodni stale swojej meskiej tezyzny w dziedzinie seksualnej,

poniewaz nie byl pewny swej meskosci w sensie charakterologicznym (wedlug E. Fromma).

Zdarzaja sie w tym wieku i inne sytuacje, gdy np. miody chlopiec szesnasto-, osiemnastoletni

zetknie sie z partnerka dojrzala. Z pewnych wzgledow pierwsze doswiadczenia seksualne chlopca w

takim ukladzie bywaja korzystne. Nie moze skrzywdzic swojej partnerki, poniewaz jest rozumniejsza

od niego, a i przed niepozadana ciaza potrafi sie juz kobieta dojrzala zabezpieczyc. Wyrobiona zas

seksualnie partnerka uczy swojego mlodego przyjaciela, jak nalezy piescic kobiete, aby mogla

przezywac sprawy seksualne w pelni. W ramach takiego kontaktu uczy sie on pocalunkow, pieszczot

i wszelkiego rodzaju form milosci fizycznej, co pozwala mu zrozumiec, jak bogata i skomplikowana

ze nastepnym dowodem milosci po pocalunku... jest stosunek.

Przygoda milosna z kobieta dojrzala jest dla chlopca jak gdyby pojsciem na skroty, omija on

dlugie i pracowite uczenie sie milosci fizycznej wspolnie z rowiesnica. Uklad taki ma jednak jedna

zasadnicza wade, nauka seksu bowiem nie idzie tu w parze z rozwojem uczuciowosci, jest izolowana

i zubozajaca psychicznie. W milosci rownolatkow obydwoje daja z siebi wszystko i traktuja sie na

blazliwie, nigdy jak rownego sobie czlowieka.

Istnieje opowiesc grecka Dafnis i Chloe, napisana przez Longosa w II wieku.



Chloe. W opowiesci tej nieposlednia role odegrala dojrzala sasiadka.

Chloe. We snie opowiadaly mi Nimfy o twoich lzach wczorajszych. I kazaly mi przyjsc ci z

pomoca i nauczyc spraw milosci. Nie sa to ani pocalunki, ani usciski, ani nawet to, co robia barany

lub kozly. O nie! te nasze skoczki sa znacznie bardziej slodkie. Trwaja dluzej i daja wiecej rozkoszy.

Jesli chcesz uwolnic sie od zgryzot i znalezc rozkosz, ktorej szukasz nadaremnie, tedy, luby, zostan

moim uczniem. Z milosci dla Nimf chetnie wszystkiego naucze" Longos: Dofnis i Chloe, Warsxawa

1962, s. 94.

Zwiazek dojrzalej kobiety i mlodego chlopca, pomimo podobnie wysokiego napiecia

seksualnego u obojga, jest nietrwaly i zwykle umiera smiercia naturalna z chwila zaspokojenia glodu

seksualnego przez chlopca. Od poczatku skazany jest na chwilowosc, poniewaz w miare dorastania

chlopiec szuka partnerki o wspolnych zainteresowaniach i podobnym stylu zycia.

Bywaja rowniez i niebezpieczne, a czasem zbrodnicze formy rozladowywania nadmiernego

napiecia seksualnego. Mysle tu o zbiorowych napadach nastolatkow na dziewczeta i kobiety dorosle

w celu obejrzenia ich, a nawet zgwalcenia. Motorem tych poczynan jest miedzy innymi bardzo

wysokie napiecie seksualne, a hamulce psychiczne u chlopcow ze srodowisk malo kulturalnych nie

dzialaja prawidlowo.

Ogladajac sprawozdania filmowe dotyczace zbiorowych gwaltow zastanawialam sie, czy w

sytuacji jak gwalciciele, a w ostatecznym efekcie tylko bardziej pokrzywdzone? Moze nawet slowo

wychowawcom.

Za czasow naszych mam i babek bylo nie do pomyslenia, zeby mloda dziewczyna udawala

sie z przygodnie poznanym mezczyzna na spacer, do lokalu czy w miejsca odludne. Oslawione

mlodym czlowiekiem, mialy zapobiec nieoczekiwanym agresjom fizycznym ze strony mezczyzny.

Dzis smiejemy sie z tego. Dziewczeta chodza z malo znanymi chlopcami na wycieczki,

pozwalaja sie podrywac na ulicy nie znanym mezczyznom, zgadzaja sie na pojscie z nimi do obcego

mieszkania czy do lasu. Wydaje im sie, ze sa to objawy postepu i nowoczesnosci, a nie karygodnej

lekkomyslnosci. Rodzice, niestety, rowniez nie zdaja sobie czesto sprawy z niebezpieczenstwa

takiego postepowania i nie uprzedzaja dziewczat o grozacych im konsekwencjach.

Chlopak nie ma wplywu na wysokosc swojego napiecia seksualnego, ale dziewczyna

powinna wiedziec, ze kazda sytuacja z wyzej wymienionych staje sie dla niego jawna propozycja do

Niestety, gdy analizuje sie dokladnie sprawozdania sadowe i prasowe na ten temat, w

przewazajacej wiekszosci wypadkow stwierdzamy zgode dziewczyny na pojscie do mieszkania, do

lasu czy w odludne miejsca z przed chwila poznanym chlopcem.

Sadze., ze szeroka popularyzacja wiedzy o procesach fizjologicznych zachodzacych w wieku

mlodzienczym w organizmie chlopcow i dziewczat powinna dac w efekcie ostrozniejsze korzystanie

przez dziewczeta z wywalczonej z trudem rownosci wobec chlopcow.

W dziedzinie seksu postep i zrownanie praw dziewczat i chlopcow wyprzedzily znacznie

wiedze o niewzruszonych prawach rzadzacych przemianami fizycznymi i psychicznymi w or-

ganizmie mlodziezy i pozostawily dziewczeta w jakims sensie bezbronne, narazone na agresje

seksualna. Chlopcow natomiast poniesionych napieciami seksualnymi, bardzo gwaltownymi w tym

wieku, zwykla lekkomyslnosc dziewczat naraza na kompromitacje, kary sadowe i niejednokrotnie

wykolejenie sie, z drogi prawidlowego rozwoju juz w latach mlodzienczych.

Oczywiscie rozwazania moje nie dotycza mlodocianych bandytow, napadajacych podstepem i

sila kobiety zupelnie przypadkowe. Chodzi mi tylko o smutne konsekwencje, wynikajace z



nieprzezornosci dziewczat oraz nadmiernej agresywnosci seksualnej chlopcow.

Dziewczyna w okresie dojrzewania i rozwoju miedzy trzynastym i siedemnastym rokiem

zycia w przejawach swej uczuciowosci jest juz w pelni kobieta. Jej kobieca struktura psychiczna

dominuje przez cale zycie nad fizyczna strona przezyc. Juz w wieku szkolnym nianczy lalki, kotki,

pieski i matkuje calemu swiatu. Z chwila gdy w orbicie jej zainteresowan uczuciowych znajdzie sie

chlopiec, pojawia sie pragnienie zagarniecia go dla siebie na stale. Podswiadomy instynkt macie-

rzynski z tendencja do stworzenia wlasnego gniazda widac w czulych nazwach nadawanych czesto

dziewczyny.

W tym ukladzie milosc mlodziencza przed siedemnastym rokiem zycia jest od zarania

dziej zreczny obiektu do rozladowania napiecia fizycznego, dziewczyna rozsnuwa w wyobrazni cale

poematy milosci i wiernosci. Szuka ona zrozumienia, oparcia i przyjazni u chlopca, nie majac

najmniejszego pojecia, ze wszystko to jest nieosiagalne w tym wieku i w tym ukladzie. Nierzadko

rozczarowania uczuciowe prowadza do kompleksow i zaburzen w prawidlowym rozwoju

psychicznym albo do wyciagniecia wniosku, jak autorka listu cytowanego uprzednio: ze widocznie

wszyscy chlopcy sa tacy, wobec czego trzeba sie pogodzic z rzeczywistoscia i ustapic, chociaz

konsekwencje beda ciazyly, niestety, tylko na niej.

Dodatkowa trudnoscia w mlodzienczych konfliktach uczuciowych jest rozluznienie sie wiezi

dzieci i rodzicow, podziw dla autorytetu rowiesnikow i zgodny wniosek nastolatkow plci meskiej i

zenskiej, ze starsi nic nie rozumieja i na niczym sie nie znaja. Nie jest tak zle, jezeli skutkiem

nieswiadomosci pozostaja jedynie po milosci mlodzienczej mniej czy bardziej przykre wspomnienia.

Niestety, jest to wiek ogromnej egzaltacji i zachwiania rownowagi psychicznej w zwiazku z prze-

zywanymi zmianami hormonalnymi; wstrzasy uczuciowe u dziewczat mniej zrownowazonych moga

nawet doprowadzic do samobojstwa, z czym spotykamy sie wcale nierzadko.

W jednej z publikacji prasowych, zebranych w wydaniu ksiazkowym, analizujacych

przyczyny pozornie niczym nie wytlumaczonego samobojstwa mlodej pietnastoletniej dziewczyny,

znalazlam, procz rozwazan publicysty piszacego artykul, fragmenty listow dziewczyny oraz list jej

chlopca, ktore nizej przytaczam:

domu, oboje rodzice wczesnie poszli do pracy. Zrobila sobie la sniadanie jajecznice (na stole

pozostala nie umyta patelnia). Dlugo czesala sie przed lustrem w pokoju, nastawila przy tym jak

zwykle radio, muzyka rozrywkowa na pelny regulator. Wreszcie zaczela sie ubierac. Cos sie juz

wtedy musialo z nia dziac, dojrzewala decyzja. Wyciagnela z szafy czarna perlonowa halke i takiez

majteczki, komplet ten rzadko uzywala; ostatni raz miala go na sobie bodaj ze na sylwestra; wtedy

gdy pojechala do Janka i pozostala na noc u niego w domu (...) za wiedza jego rodzicow, oczywiscie.

Matka nie cierpiala tego kompletu, mowila, ze takie cos nosza ladacznice. Ale matce wiele rzeczy sie

nie podobalo, wiadomo. Wiec ubrala sie w czarna halke i w czarne skape majteczki" (ulozyla) sie r a

kocu w kuchni i otworzyla gaz.

Oto ponury final sprawy, w przebiegu swoim tak typowej, ze mozna ja przytoczyc jako

schemat niemalze ilustrujacy milosc dwunasto-, pietnastolatkow. Tylko final nie bywa zwykle az tak

tragiczny.

Wracajac do lwy, jej sprawy rodzinne zaczely sie ukladac calkiem zle. Wieloletnia przyjazn,

ktora laczyla ja z ojcem, ulegla rozpadowi. Matka, byla wiezniarka z Ravensbriick, zmeczona

zyciem, oceniala jej mlodziencze wyskoki bardzo surowo i krytycznie. lwa oczekiwala, ze ojciec w

konfliktach rodzinnych ujmie sie za nia, niestety, zwykle lojalnie bral strone matki.

konfliktow okresu dojrzewania dobrze czasem nie dochodzic zbyt skrupulatnie swych racji, jesli cena



jest utrata zaufania dziecka.

Zaufanie to jest bowiem ogromnie potrzebne rodzicom w tym okresie, a jeszcze bardziej

dzieciom nie obeznanym z pulapkami grozacymi w ich bardzo jeszcze niedojrzalej doroslosci.

przechodzac przypadkiem ulica (mieszkala na parterze) wypatrzyl przez slabo zasloniete okna, ze

siedziala z chlopcem na tapczanie palac papierosy. Chodzila do szkoly na druga zmiane, wiec przed

poludniem byla SE: a w domu. Wybuchl skandal, awantura w szkole, ze przyjmuje chlopcow w domu

skutkach jest rzutowanie perwersyjnej wyobrazni ludzi doroslych na czesto zupelnie niewinne

zachowanie mlodziezy. Nie jest zle w takich przypadkach trzymac sie scisle faktow, nie

domalowujac szczegolow z fantazji.

Dziewczyne przeniesiono do innej szkoly, ale pozostal u: L do rodzicow i nauczyciela za

zohydzenie spraw milosci i rzec v ktore sie dzieja miedzy chlopcem i dziewczyna.

W tym czasie chlopiec wyjechal z rodzicami do innego miasta, zaczela sie korespondencja.

List Iwy:

Pisze, bo drugi juz dzien nie ma listu od Ciebie, i nie wiem, co sie z Toba dzieje. Czy nic Ci

sie nie stalo Janki! ... Co dzien siedzac w domu czekam na Cieli slyszac Twoje kroki w bramie

czekam na Twoje pojawienie sie, a Ty nie przychodzisz ... Dlaczego? Przeciez wiesz dobrze, ze ja

czekam! Ze czekam wlasnie na Ciebie. I tylko roza stojaca jeszcze na biurku mowi mi, ze

odjechales, wiec jak mozesz przyjsc? ... Jak to dobrze, ze przynajmniej moge pisac do Ciebie w

kazdej chwili, i to, ze Ty to bedziesz czytal i ze odpiszesz. (...) To napelnia mnie otucha"

(...) Siedze w fotelu z Toba, gladze Cie po glowie, pozniej zamykam oczy i wodze reka po

Listy staja sie coraz goretsze, pelne tesknoty i milosci, co jest rowniez reakcja na rozluznienie

sie kontaktu ze strony chlopca. Przestaje go interesowac milosc ja odleglosc ze zrozumialych

wzgledow. Listow nie lubi pisac, jak kazdy prawie mezczyzna. Pelne milosci wynurzenia Iwy

Na takie listy moze sobie pozwolic mezczyzna, a nigdy prawie kobieta, nawet po srebrnym

weselu, a co dopiero u progu milosci. Skutki nie daja na siebie dlugo czekac:

List Iwy:

smutne i ponure mysli, znow calowac Cie powtarzajac: Moje Janki! Moje ukochane Janki! (...)

Jeszcze tylko jedno! Bez wzgledu na to czy mi zabronisz, czy nie przyjade i chocbys uciekl i schowal

nacieszyc sie Twoim widokiem... Byc moze brzmi to zbyt banalnie, ale coz poradzic, skoro tak jest.

To juz wszystko, co mialam Ci do powiedzenia. Teraz zalezy od Ciebie, czy dalej bedzie trwac nasza

korespondencja, a co za tym idzie i nasza milosc, czy nie. Bez Twojego pozwolenia caluje Cie

strasznie mocno i goraco (nie opieraj sie, moze to juz ostatni raz).

Czy Twoja?

Iwa"

Iwa zaniepokojona jedzie do niego na sylwestra i zostaje na noc. Ta noc miala

przypieczetowac ich milosc calkowitym oddaniem wzajemnym. Niestety, lwa nie domysla sie nawet,



ze tym posunieciem wydala wyrok na swoja milosc. Sadzila, ze oddaniem sie zlaczy ich na zawsze,

ze fakt ten bedzie rownoznaczny z malzenstwem.

Po powrocie mis pluszowy, podarowany kiedys przez Janka, zostaje przemianowany na

Jacusia-Darusia i zaczyna wystepowac w roli synka.

Nastepne listy maja juz nastroj zdecydowanie rodzinny:

Leze w lozku (jest 21.50) i odpisuje Ci. List od Ciebie dostalam dopiero, gdy przyszlam z

treningu, tzn. o 21.00 (...) Wiec dobranoc, kochanie! Nic sie nie martw i uszy do gory. Nie chodz z

gola glowa! Twoja

Iwa

P.S. Kochany Tatusiu!

Czemu nic do mnie nie napisales? Jestem przeciez grzeczny i od kiedy mamusia mnie

wykapala, nie brudze sie juz. Przykrzy nam sie bardzo bez Ciebie, a tu tak rzadko na dodatek

przychodza listy. Nie smuc nas wiecej i pisz chociaz czesciej. Na razie do widzenia. Caluje Cie.

Twoj Darus".

Rodzice chlopca sa zgorszeni jej przyjazdem, nastawieni niechetnie. Chlopak wystraszony

propozycjami malzenskimi (jest jeszcze uczniem) czuje sie osaczony... znika i przestaje sie odzywac.

W odpowiedzi na list Panski z dnia 26 V 1965 roku uprzejmie komunikuje, ze nie jestem w

stanie uczynic zadosc prosbie Pana, dotyczacej moich wyznan na temat osobowosci sp. Iwy.

Listy jej do mnie zwrocilem rodzinie i nic nie zatrzymalem z materialow, ktore moglyby Pana

interesowac. Nie uwazam rowniez za mozliwe i sluszne dzielic sie z Panem hipotezami na temat

przyczyn smierci wspomnianej mojej znajomej. Depesza jej rodziny, wzywajaca mnie na pogrzeb,

zaskoczyla mnie rownie

mocno, jak i sama smierc. Wydaje mi sie, ze tylko rodzice sp. lwy i towarzystwo, w ktorym sie

obracala w K., moga Panu udzielic interesujacych Pana informacji, jesli Pan pragnie podjac probe

rehabilitacji sp. lwy lub jej rodzicow. Ja nic na ten temat nie wiem, gdyz zycie wewnetrzne Zmarlej

bylo dla mnie rownie wielka zagadka, jak dla Pana, tym bardziej ze spotykalismy sie ze soba bardzo

rzadko, korespondencja byla przerywana nie z mojej winy i trwala niezbyt dlugo, o czym moze sie

Pan przekonac z jej listow do mnie, ktore zwrocilem rodzinie.

Lacze wyrazy powazania

Janek X".

pomniejszyc swoja role w tej sprawie? Mnie sie jednak wydaje, ze bylo inaczej. Wyobraznia

realia byly niewspolmiernie male w stosunku do bogactwa przezyc Iwy.

I tu tkwi najwieksze niebezpieczenstwo wczesnego okresu mlodzienczego.

Niebezpieczenstwo polegajace na przeroscie uczuciowosci u dziewczyny i niedorozwoju, a

nierzadko calkowitego jej braku u chlopcow, o czym swiadczy list Janka po smierci lwy.

Gdyby sytuacja byla odwrotna i nie kochany chlopiec popelnilby samobojstwo z milosci, to

dziewczyna, nawet nie bardzo zainteresowana uczuciowo, stworzylaby retrospektywnie poemat .w

wyobrazni i wspomnienia stalyby sie historia wielkiej milosci.

Mezczyzna, nawet zaangazowany uczuciowo, reaguje zupelnie inaczej. Przez wiele wiekow

kobiety zawiedzione w milosci zamykaly sie w klasztorze do konca zycia, a nie przypominam sobie,

zeby sie. to zdarzylo mezczyznie. Jedynym znanym mi przykladem byl pan Michal Wolodyjowski z



Potopu, ale i jego zaloba nie trwala zbyt dlugo.

Moze historia lwy nie zakonczylaby sie tak dramatycznie, gdyby mlodzi troche wiecej

wiedzieli o swoich reakcjach i potrzebach. O tym, ze swiat uczuciowy dojrzewajacych dziewczat i

chlopcow jest diametralnie rozny. Ze rozpoczecie wspolzycia, na ktore decyduje sie dziewczyna, jest

dla niej naprawde dowodem milosci, podczas gdy dla chlopca jest celem, do ktorego zmierza,

dokladajac wszelkich staran, i momentem, w ktorym z reguly konczy sie jego zainteresowanie

partnerka.

Znajomosc odrebnosci reakcji w tym wieku pozwolilaby im wzglednie bezkolizyjnie przejsc

rozkwitnie fizycznie, co wyrownuje ich szanse w milosci.

W zyciu dziewczat nastoletnich (lat szesnastu do dziewietnastu), podobnie jak u chlopcow w

tym wieku, zdarza sie nierzadko nawiazanie kontaktu uczuciowego z mezczyzna znacznie starszym,

trzydziesto-, czterdziestoletnim. Mezczyzna po czterdziestce jest w okresie wyraznego spadku

swoich fizycznych mozliwosci seksualnych, a rownoczesnie ma za soba bogate doswiadczenie w

sprawach kobiet, ich psychiki, wymagan i fizycznych reakcji.

Partner taki idealnie pasuje do wyobrazni o milosci dziewczyny kilkunastoletniej. Jest

romantyczny, uwazajacy, przynosi kwiaty, mowi wytworne komplementy, zaprasza do kina, do

teatru, na eleganckie dansingi, obdarza subtelnie dobranymi i licznymi prezentami. Umie mowic

pieknie o milosci, ceni znaczenie muzyki, nastroju, otoczenia, a przede wszystkim nie rzuca sie na

partnerke zdazajac najkrotsza droga do stosunku, tylko uwodzi ja pieszczac, calujac, uczac tajemnic

milosci i zaczyna wspolzycie dopiero wtedy, gdy rozbudzona dziewczyna odczuwa potrzebe

konkretniejszych przezyc fizycznych. Daje on partnerce to wszystko, czego nie znajduje ona u

swoich rowiesnikow, a czego podswiadomie zwykle oczekuje.

Wydawaloby sie, ze jest to uklad wrecz idealny, ale i tu istnieja zastrzezenia. Mezczyzna

znajduje sie juz w okresie spadku swoich mozliwosci seksualnych i spadek ten stopniowo bedzie

postepowal. Dziewczyna natomiast bezkolizyjnie wprowadzana w swiat seksu przez

doswiadczonego partnera rozwija sie szybko i jej wymagania zaczynaja rosnac. Gdy ona w wieku lat

trzydziestu stanie u szczytu swoich mozliwosci seksualnych, partner jej w zasadzie konczy swoje

aktywne zycie w tej dziedzinie, dobiegajac szescdziesiatki- Wobec powyzszego, podobnie jak w

rownie nietrwaly, poniewaz nie ma wspolnej przyszlosci, ale jako pierwsza milosc, wprowadzajaca

w tajniki zycia seksualnego mloda kobiete, jest ukladem dla niej raczej korzystnym.

Dziewczyna wychowana przez dojrzalego przyjaciela potrafi swiadomie ustawie w dziedzinie

seksu swego przyszlego malzonka i wie juz, czego mozna i nalezy od niego wymagac. Uklad: mloda

dziewczyna i dojrzaly mezczyzna ma jeszcze jedna przewage nad analogicznym ukladem

dotyczacym mlodych chlopcow, a mianowicie w sytuacji chlopiecej partner jest prowadzony i

podlega dyrektywom kobiety, a takie podporzadkowanie nie bardzo sie podoba dojrzewajacym

chlopcom, chyba ze nie wyrosli jeszcze z tesknoty do opieki macierzynskiej.

Przypomina mi sie, a propos powyzszych rozwazan, zaslyszana przeze mnie w zatloczonym

autobusie zabawna rozmowa. Chlopiec i dziewczyna w wieku siedemnascie, osiemnascie lat.

milosci jest rozbudzenie wyobrazni i podziwu dla partnera. Powinien on imponowac, byc slawnym,

popularnym aktorem, uczonym czy wielkim sportowcem, aby kobieta mogla go podziwiac i byc z

niego dumna. Mlody chlopiec nie zawsze ma sprecyzowane plany zyciowe i jest tylko rowiesnikiem,

zwykle nie budzi podziwu i szacunku. Mezczyzna dojrzaly ma te walory sila rzeczy, ze wzgledu na



zajmowane stanowisko, sytuacje materialna czy kariere zyciowa.

W POSZUKIWANIU WSPOLNEGO MIANOWNIKA

Po ukonczeniu osiemnastego, dziewietnastego roku zycia chlopiec i dziewczyna staja sie

mezczyzna i kobieta, wkraczaja w okres milosci mlodzienczej. Rozpoczyna sie miedzy nimi na-

wiazywanie kontaktow przyjaznych i uczuciowych. Mlody mezczyzna i kobieta rozpoczynaja proby

wspolnego budowania swego zycia uczuciowego oraz seksualnego we dwoje. Zbiega sie to mniej

wiecej z ostatnimi latami szkoly i poczatkami studiow lub pracy zawodowej. W tym wieku zaczynaja

juz chodzic ze soba na stale dobrane pary.

Wydawaloby sie, ze teraz, gdy minely juz najostrzejsze rozbieznosci i konflikty okresu

dojrzewania, wszystko powinno isc gladko i bezproblemowo. Niestety, nie ma takiego okresu w zy-

ciu, ktory nie mialby wlasnych komplikacji i klopotow.

Dorosli i nauczyciele maja dla wychowankow mnostwo dobrych rad, jak wyzywanie sie w sporcie,

gimnastyka, zimne prysznice, nauka i sublimacja tworcza niskich instynktow seksualnych. Wiele

lepszych czy gorszych sposobow na utemperowanie seksualnych zapedow mlodziezy wymyslono od

poczatku swiata. Czesc z nich ma wartosc raczej utartych zwyczajowo i tradycyjnie pogladow, nie

zawsze zgodnych z rzeczywistoscia.

Doktor Andrzej Jaczewski w swoich badaniach nad popedem seksualnym zebral dane

dlugim dniu wyczerpujacego treningu sportowego. Okazalo sie, ze w wiekszosci wypadkow

odpowiedz brzmiala: biore prysznic, zjadam dobry obiad i ide do swojej dziewczyny. Jak sie oka-

zuje, sport i gimnastyka, powszechnie zalecane jako czynnik hamujacy i zmniejszajacy napiecie

seksualne, nie wywieraja przypisywanego im wplywu. Niewatpliwie uprawianie wszelkiego rodzaju

na zmniejszenie napiecia seksualnego.

glupie mysli do glowy". Tu ja z kolei zrobilam kiedys z wlasnej ciekawosci ankiete wsrod stu

kilkudziesieciu studentek zameznych i niezameznych pytajac, jak wplywa stabilizacja czy brak

stabilizacji seksualnej na przebieg ich studiow. Okazuje sie, ze kobiety zamezne znacznie wiecej

czasu i energii poswiecaja nauce, poniewaz problem znalezienia i zdobycia dla siebie partnera, a w

zwiazku z tym i nierzadkie dramaty milosci nieudanych, zabieraja ogromna ilosc energii i

przyczyniaja sie do zmniejszenia aktywnosci naukowej.

Oczywiscie w malzenstwach studiujacych wchodzi w gre kwestia dziecka, ale te sprawe

mozna zalatwic pozytywnie racjonalna antykoncepcja. Ponadto stala para slubna czy nieslubna

zwykle ma konkretne plany, dotyczace przyszlosci i stabilizacji zycia we dwoje, w zwiazku z czym

zalezy im na mozliwie jak najszybszym ukonczeniu studiow i stworzeniu sobie wlasnego domu.

Jak widac z dotychczasowych rozwazan, szeroko zalecane recepty na utemperowanie seksu

sa dosc zawodne i malo skuteczne, a wybranie przeciwnej alternatywy, to znaczy wspolzycia

seksualnego wsrod mlodziezy, wysuwa na plan pierwszy nastepny problem, bardzo niebezpieczny

szczegolnie dla mlodych dziewczat. Problemem tyrn jest ciaza i jako konsekwencja nie

fizyczna krzywda, jakie moga spotkac mloda kobiete.

W ten sposob powstaje wezel, ktorego rozwiazanie jest bardzo trudne.

W Ameryce, krajach Europy Zachodniej oraz Skandynawii istnieje dosc szeroko stosowany

zwyczaj pieszczot zastepujacych pelny stosunek fizyczny, a pozwalajacych na rozladowanie nad-



ponizej pasa, lacznie z narzadami plciowymi obydwojga partnerow, z wylaczeniem jednak stosunku.

i ludzi doroslych, i sluza one nie tylko rozladowaniu nadmiernego napiecia seksualnego, zastepujac

stosunek u mlodziezy, ale rowniez sa praktykowane przez ludzi doroslych w sytuacjach, w ktorych

normalne wspolzycie jest nie do pomyslenia.

Jak podaja socjologowie amerykanscy, ta forma pieszczot jest bardzo popularna i istnieja

amerykanscy zglaszaja zastrzezenia dotyczace dlugotrwalego stosowania takich form wspolzycia,

twierdzac, ze istnieje obawa wyksztalcenia okreslonego zespolu trwalych odruchow warunkowych i

w konsekwencji niechec do tzw. kontaktow normalnych.

Zastrzezenia podobne mozna miec rowniez do wszelkiego rodzaju przejawow normalnego

seksualizmu, jezeli uzewnetrznia sie on stale w jednej tylko postaci.

Zmysl wzroku np. odgrywa ogromna role w milosci, ale ogladactwo czy ekshibicjonizm

naleza do zboczen, dlatego ze kontakty seksualne ograniczaja sie tylko do wrazen wzrokowych i

bodzce wzrokowe doprowadzaja do rozladowania seksualnego bez potrzeby normalnego wspolzycia.

Podobnie pieszczoty oralne (doprowadzenie do orgazmu przez draznienie pocalunkami

narzadow plciowych), praktykowane jako wylacznie mozliwa forma rozladowania seksualnego,

moga byc okreslone jako zboczenie seksualne, podczas gdy stosowane wraz z innymi rodzajami

wzbogacajaca wspolzycie i rozbudzajaca wrazliwosc seksualna u mlodych kobiet.

W naszym spoleczenstwie, nie tylko wsrod mlodziezy, kultura pieszczot jest zaledwie w

zarodku, a niejednokrotnie wcale jej nie ma. Propozycje odbycia stosunku po kilku pocalunkach

spotyka sie na porzadku dziennym.

Jednym z zasadniczych celow mojej ksiazki jest proba ukazania bogactwa i kultury pieszczot,

dlatego rozdzial omawiajacy role zmyslow w milosci jest tak szeroko rozwiniety, a opisy techniki

pieszczot sa bardzo szczegolowo wyjasnione.

Staram sie nic nie pozostawiac domyslnosci czytelnikow, liczac sie z tym, ze niezmiernie

czesto domyslnosc i wyobraznia w tej dziedzinie nie dopisuja, o czym przekonuje sie stale w

gabinecie lekarskim,

roznorodnych form pieszczot, a nie jako nazwa zboczenia.

moga odgrywac role stadium posredniego we wczesnym okresie milosci, poprzedzajac rozpoczecie

pelnego wspolzycia, oraz stanowic szkole kultury seksualnej, znajduje rowniez potwierdzenie w

moich obserwacjach.

Pieszczoty odwlekajace moment nasycenia i pelnego zlaczenia fizycznego pozwalaja kobiecie

rozwinac wiezy uczuciowosci i przyjazn w psychice wybranego mezczyzny. Zyskuje ona niejako

limit czasowy na rozwiazanie tego problemu, poniewaz mezczyzna nie uzyskujac od kobiety

szybkiej zgody na rozpoczecie wspolzycia, zamiast tendencji do przesytu i zmiany partnerki, krazy

wokol niej zainteresowany rysujacym sie w odleglej perspektywie calkowitym spelnieniem jego

pragnien seksualnych. W tym okresie, ktory przewaznie miesci sie miedzy szesnastym a

dwudziestym rokiem zycia, wysila on swoja wyobraznie na wymyslanie coraz innych pieszczot

zaspokajajacych chocby czesciowo jego glod seksualny.

Dluga i odkrywcza droga, ukazujaca stopniowo partnerowi tajemnice kobiecego ciala, staje

sie rownoczesnie szkola milosci dla kobiety. Stwarza jej szanse pelnego rozwoju seksualnego. Maja

oni przed soba cale zycie i w tym wlasnie wieku moga doprowadzic do perfekcji sztuke

urozmaicania i wzbogacania milosci, aby nie stala sie monotonna i nie znudzila sie im zbyt szybko.

Juz Balzak powiedzial, ze milosc spelniona w ciagu dwoch dni umiera w ciagu dwoch



pozostaje jednakie, nie cenimy rzeczy, ktore dostajemy latwo,

W klubach studenckich, gdzie w czasie wykladow mowilam miedzy innymi o bogactwie

pieszczot fizycznych, ktore powinny przez dlugi okres poprzedzac rozpoczecie pelnego wspolzycia,

z reguly dostawalam liczne kartki z uwagami, ze wszystko to pieknie i kobiety nie maja nic

pachwinach i podbrzuszu po pieszczotach nie zakonczonych stosunkiem.

Rzeczywiscie. Intensywne przekrwienie meskich narzadow plciowych, spowodowane

nie rozladowanym podnieceniem seksualnym, moze sprawiac przykre bole jader, podbrzusza i pach-

win. Dolegliwosci takie czesto bywaja interpretowane jako objaw chorobowy, a sa jedynie

skutkiem dlugotrwalego przekrwienia. Napiecie rozladowuje sie zwykle samoistnie w polucjach

nocnych, towarzyszacych marzeniom sennym. W sytuacji, gdy para kochankow jest juz:

zaawansowana w rownego rodzaju pieszczotach we dwoje, mozna doprowadzic rowniez w trakcie

pieszczot do wytrysku i rozladowania nadmiernego przekrwienia.

Nie bede rozwodzila sie szerzej na temat szczegolow wszelkiego rodzaju technik

seksualnych, glaskania, muskania, laskotania, dotyku i pocalunkow doprowadzajacych do orgazmu

mezczyzne czy kobiete, poniewaz piszac dalej o roli zmyslow w milosci, omowie te sprawy

Oprocz wymienionych juz dwoch zasadniczych spraw: po pierwsze, maksymalnego

przedluzenia czasu zdobywania kobiety przez mezczyzne, co daje jej szanse na obudzenie w nim

uczuc milosci, tkliwosci i przyjazni w okresie, gdy magnes seksualny dziala; po drugie, sprawienia,

iz chlopiec nie zaspokojony seksualnie wysila swoja wyobraznie, wymyslajac najrozmaitsze

pieszczoty i karesy zblizajace go do upragnionego celu, co stanowi dla mlodej dziewczyny szkole

milosci seksualnej, nastepnym walorem, przemawiajacym na korzysc tego rodzaju kontaktow we

wczesnym okresie milosci, jest uchronienie kobiety przed niepozadana ciaza w przypadkach, gdy

partnerzy nie potrafia jeszcze zabezpieczyc sie w inny sposob. Przy okazji trzeba tu nadmienic, ze

wszystkie pieszczoty powierzchowne, a przede wszystkim w formie dotykania czlonkiem okolicy

lechtaczki i krocza, moga w wypadku wylania sie nasienia na srom doprowadzic do ciazy nawet u

dziewicy. 2 tego wzgledu nalezy zachowac maksymalna ostroznosc dbajac, by nasienie nie dostalo

sie na wilgotne sluzowki, poniewaz plemniki z latwoscia zawedruja z warg sromowych do pochwy.

Istnieje jeszcze jeden bardzo wazny moment, przemawiajacy za koniecznoscia nauczenia sie.

we wczesnym okresie milosci wszelkich zastepczych form stosunku. Okazuja sie one nie-

jednokrotnie bardzo pozyteczne w dalszym zyciu malzonkow; na przyklad w czasie dlugotrwalych

okresow abstynencji plciowej przed- i poporodowe). Sa to zwykle okresy bardzo zle znoszone przez

wspolmalzonka, przyzwyczajonego de regularnego wspolzycia. Przymusowa abstynencja stwarza

pretekst do poszukiwania innej kobiety. Sytuacja jest tym bardziej przykra dla zony, ze w okresie

okoloporodowym wymaga ona wlasnie jak najwiekszej czulosci i opieki ze strony meza.

Przekonalam sie pracujac przez wiele lat w poradni ginekologicznej, ze niemalo malzenstw

zostaje rozbitych wlasnie przez sprawy seksu. Lekarze narzekaja niejednokrotnie na brutalne

ze szpitala, w tydzien po porodzie albo i wczesniej maz zmusza ja do stosunku i za kilka dni wraca

ona do szpitala z ciezkim zapaleniem macicy czy jajnikow.

pieszczot zastepujac nia normalne wspolzycie. Jezeli te pieszczoty beda im znane i oswoja sie z nimi

w okresie narodzin milosci, kiedy chetnie i z zapalem je uprawiaja nie majac szansy na pelny

stosunek, to powrot do nich w okresie ciazy czy przymusowej abstynencji nie sprawi im wiekszych

trudnosci. Uczenie sie natomiast innych form wspolzycia w okresie fizycznie niekorzystnego

wygladu kobiety nie jest najlepszym czasem do budzenia zainteresowania pieszczotami.

Wieloletniemu malzenstwu o wyrobionych odruchach i zapotrzebowaniach seksualnych nie



powinno sie zalecac calkowitej abstynencji, a jedynie zmiane formy i techniki milosnej, poniewaz

zalecenia takie zwykle sa nierealne.

uslugi, jest okres malzenskiej jesieni. Przewaznie partnerzy nie starzeja sie rowno i wiele starych

malzenstw rozpada sie oraz traci wiez uczuciowa z powodu impotencji wspolmalzonka, czy

(rzadziej) niemoznosci odbywania stosunku przez kobiete.

W okresie kiedy pojawiaja sie klopoty ze wzwodem czlonka, przez wiele lat jeszcze pozostaje

zdolnosc do wytrysku i odczuwania orgazmu. Podobnie kobieta, ktora nie moze odbywac

normalnego stosunku ze wzgledu na stany poopergcyjne czy zmiany chorobowe w pochwie,

zachowuje wrazliwosc lechtaczki i calego ciala na pieszczoty. Wypelnienie sobie w tym okresie

zycia deficytu seksualnego czuloscia i pieszczotami zastepczymi pozwala wspolmalzonkom

pogodnie przejsc przez ten czasem klopotliwy okres wspolzycia.

I tak, zaczynajac od pieszczot i zabaw seksualnych w okresie narodzin milosci,

zawedrowalismy az do poznej jesieni malzenstwa. Jak widac, pieszczoty te nie sa dodatkowa

rozpusta, proponowana i tak juz wedlug ogolnie przyjetych pogladow rozwydrzonej mlodziezy, tylko

szkola milosci fizycznej dla kobiety i azylem w sytuacjach konfliktowych w toku dalszego wspol-

nego zycia.



III

Zmysly

WYOBRAZNIA

dotykajac, czujac wszystkimi zmyslami, jak mozna najblizej, istote kochana i obdarzajaca nas

W momencie narodzin milosci i przez caly okres jej trwania zmysly odgrywaja zasadnicza

rola. Zaczyna sie od wzroku i sluchu, ktore oddzialuja za posrednictwem psychiki na osrodki

najbardziej intymne przezycia w bezposrednim kontakcie. Zmysl wechu znajduje sie na granicy

doznan czysto fizycznych i psychicznych, pobudzajacych wyobraznie. Nastepnie przychodzi kolej na

bodzce fizyczne odbierane zmyslami smaku i dotyku. Zmysly te odgrywaja zasadnicza role w

kontaktach bezposrednich, podrazniajac czuciowe zakonczenia nerwowe, znajdujace sie. na calym

ciele, skad bodzce wedruja do osrodka orgazmu w mozgu. Gdy role dominujaca zaczyna odgrywac

zmysl dotyku, psychika sie wylacza i nie jest dobrze, jesli nie wylaczy sie calkowicie. Kontrola

psychiczna nie jest wtedy potrzebna, moze natomiast wywolywac wiele zaburzen w przebiegu

odruchowych funkcji narzadow, stajac sie zrodlem powstawania nerwic seksualnych.

Jak juz wspomnialam, wrazenia wzrokowe, sluchowe i wechowe pobudzaja osrodki

seksualne w mozgu za posrednictwem poszczegolnych zmyslow, ale... podniety psychiczne, jak np.

wyobraznia ksztaltu, barwy, dzwieku czy zapachu rowniez oddzialuja na osrodek orgazmu

bezposrednio z pominieciem receptorow zmyslowych. Jak widac, wystepuje tu bardzo skom-

plikowany system sygnalow oraz roznorodnosc drog przewodzenia.

W labiryncie psychiki ludzkiej drogi zycia seksualnego naleza do najbardziej zawilych i

w dziedzinie psychiki i uczuciowosci trzeba myslec, a w trakcie przezyc fizycznych myslenie jest

Mowiac o wyobrazeniach ksztaltu, barwy czy dzwieku, wchodzimy na teren wyobrazni, ktora

obejmuje tak poszczegolne najprostsze elementy skladowe bodzcow seksualnych, jak i calego

czlowieka lub jakies okreslone sytuacje zyciowe.

Wyobraznia w milosci jest potezna sila inicjujaca, przyciagajaca i utrzymujaca jej trwalosc,

ale wyobraznie trzeba ksztalcic i rozwijac, podobnie jak wiele innych mechanizmow fizycznych i

psychicznych.

Juz we wczesnym dziecinstwie rozpoczyna sie ksztalcenie wyobrazni w zabawach dziecka. I

tu rodzice, zamiast pomagac dziecku w rozwoju, przeszkadzaja, kupujac mnostwo pieknych zabawek

kamyczki, piasek, cegla tarta, a przede wszystkim mnostwo kolorowych skorupek i szkielek,

troskliwie zbieranych po swiecie. Pamietamy wyscigi na saniach zaprzegnietych w renifer/ i podroze

pasjonujacych wypraw byl lezacy pien starej wierzby, wyglansowany do polysku dziecinnymi

nogami i posladkami.

Pamietamy nie konczace sie zabawy w tate i mame z lalkami i misiem w kaciku za szafa,

gdzie byl dom i szpital, i szkola, zaleznie od potrzeby, a na polce z zabawkami stal zakopianski



Modele samochodow i samolotow zdalnie sterowanych, pociagi z ogromna liczba szyn,

zwrotnic, mostow, nasladujace w szczegolach wiernie rzeczywistosc, sa zbyt realne, nie daja pola do

wyobrazni, a dziecko musi miec warunki do fantazjowania i najwieksza ucieche sprawia mu

wymyslanie wlasnych form i odmian zabawy.

Ilez to razy widze w ogrodkach jordanowskich piekne modele samolotow czy rakiet

opuszczone i stojace samotnie, a dzieciaki obok kreda na asfalcie rysuja wielopokojowe mieszkania i

gospodarza w nich t zapalem, gromadzac rozne pozbierane wokol drobiazgi.

Stopniowo dziecko wyrasta z zabawek, a wchodzi w swiat ksiazek, i tu znowu wyobraznia

ma wiele do powiedzenia. Wyobrazamy sobie bohaterow powiesci, ich domy, stroje, przezycia,

wyobrazamy sobie tak zywo, ze staja sie naszymi przyjaciolmi, nieomalze zywymi ludzmi. Robinson

Cruzoe, Ania z Zielonego Wzgorza, Bort, syn Szarej Wilczycy, czy Kubus Puchatek stoja cierpliwie

na polce i czekaja na nasze odwiedziny.

Potem, kiedy w okresie dojrzewania budza sie zainteresowania seksualne, zaczyna sie

polowanie na ksiazki o milosci, ktore zreszta rodzice, wychowawcy czy nauczyciele wydzieraja z rak

Czego sie obawiaja? Obudzenia wyobrazni seksualnej! Wyobraznie bowiem i jej igraszki w

dziedzinie seksu uwaza sie za bardzo niebezpieczne i podniecajace mlodziez.

obywatele po czterdziestce) mieli znacznie bardziej umotywowane powody do obaw niz dzisiejsi.

Najpiekniejszy nawet film czy widowisko telewizyjne traktujace o milosci daje obraz gotowy na

miare przecietnego widza, a ksiazka o milosci dziala j,ak bodziec, pobudzajac wyobraznie. Jak

interesujaco, jak pieknie i podniecajaco wyobraznia nie hamowana zadna cenzura malowala nam

perypetie kochankow z powiesci, przekonalismy sie niejednokrotnie konfrontujac nasza wersja

milosci oraz postaci wyobrazonych bohaterow romansu z osnuta na watku czytanej powiesci wersja

filmowa czy telewizyjna. Widzialam mnostwo filmow realizowanych wedlug znanych rai od lat

powiesci i prawie zawsze stwierdzalam, ze to nie to. Czulam sie oszukana i rozczarowana.

Wyobraznia odgrywa niemalze rownie wazna role, a niekiedy wazniejsza nawet niz wrazenia

konkretne, odbierane przez wszystkie nasze zmysly. Ona pierwsza wprowadza nas w swiat seksu i

milosci.

Pewnego dnia nasze marzenia konfrontuja sie z rzeczywistoscia. I co wtedy? Zwykle jakis

uscisk bardzo niezreczny, zetkniecie warg, nieporadne, wstydliwe czy gwaltowne... I zdumienie, ze

zastanawiaja sie rozczarowani, Czyzby rzeczywistosc byla az tak uboga i nieciekawa?

Okres oczekiwania na pieszczote, wypelniony intensywna praca wyobrazni, wytycza

perspektywy przyszlych wzruszen i stawia nam przed oczyma cel, do ktorego pozniej juz swiadomie

zmierzamy w rzeczywistosci.

Jezeli zbyt szybko chcac zdobyc partnera przerzucamy sie pospiesznie od pieszczoty do

pieszczoty, nie zostawiajac sobie czasu na prace wyobrazni, przezywamy wszystko bardzo pobieznie

i plytko. Napiecie seksualne nie ma czasu wzrosnac i nabrac intensywnosci, koniecznej do pelnego

rozladowania. Cel osiagniety w sposob tak niedbaly i pobiezny nie ma nic wspolnego z zawrotnymi

szczytami uniesien, jest po prostu malym, nieciekawym pagorkiem bez perspektyw, za ktorym

bezposrednio czyha nuda.

W milosci pospiech jest fatalnym bledem. Nie nalezy sie spieszyc. Trzeba pozwolic pracowac

wyobrazni.

milosna, na przyklad Konstantego Ildefonsa Galczynskiego, Marii Jasnorzewskiej-Pawlikow-skiej,

Boleslawa Lesmiana, Haliny Poswiatowskiej oraz wielu innych poetow, zaleznie od upodoban i



wyboru. Piekny jezyk, barwne porownania, oprawione w melodie slow i fantastyczna nieraz

scenerie, nadaja sie znakomicie do ksztaltowania wyobrazni czytelnika. Poezja to niewyczerpany

skarbiec subtelnych przezyc i odcieni milosci. Poezja milosna z reguly przemawia znacznie bardziej

do wyobrazni kobiet niz mezczyzn, ale inteligentny kochanek chetnie z niej korzysta.

Epistolografia milosna stanowi rowniez duzy rozdzial literatury pieknej. Listy pisali slawni

ludzie, krolowie i poeci. Dzis stanowia one dla nas kopalnie wiadomosci o ich zyciu, uczuciach i

charakterach. List to literatura dostepna dla kazdego i kazdy moze w tej dziedzinie sprobowac swych

mozliwosci uzewnetrznienia mysli i uczuc.

Niestety w chorobliwym pospiechu dnia dzisiejszego zanika piekna sztuka pisania listow.

to wszystko. Obawiam sie, ze za sto lat bardzo niewiele bedzie wiadomo o uczuciach i zyciu

wewnetrznym wspolczesnych wielkich ludzi. Chyba ze rozwijajaca sie obecnie bujnie literatura

pamietnikarska ocali nasze zycie i przezycia od zapomnienia.

Nie zawsze milosc uklada sie gladko i kochankowie moga byc razem. Czesciej rozstaja sie na

krotszy czy dluzszy okres i wtedy znakomita mozliwoscia wymiany wzruszen i mysli staja sie listy.

Korespondencja podtrzymuje uczucia i chroni je od zapomnienia. Podobno mozna nawet listownie

nawiazac kontakt uczuciowy i zakochac sie, nie znajac osobiscie wspolpartnera. Listy mowia o

milosci i tesknocie, a sa ludzie, ktorym latwiej wyrazic milosc i uczucie w liscie niz bezposrednio.

W czasach naszych babek mawiano, ze nic tak nie plami kobiety jak atrament. Nie bylo

natomiast zadnych zastrzezen w tej mierze dotyczacych mezczyzny.

swoje uczucia, kobieta natomiast pozwala sie uwodzic i czarowac, ale sama tak w slowach, jak i w

listach nie powinna ujawniac zbyt bezposrednio swego zaangazowania.

Jednym z bardzo wspolczesnych srodkow budzacych wyobraznie za pomoca slowa jest

telefon. Dobrze znam przypadki omylek telefonicznych i budzacego sie zainteresowania glosem

rozmowcy. Meski glos, niski, o pieknej barwie tlumaczy pomylke, rzuca jakis zart czy komplement i

zaczyna sie rozmowa. Jezeli interesujacemu glosowi towarzyszy jeszcze uwodzicielski dowcip,

blyskotliwy refleks i poczucie humoru, nawiazuje sie flirt slowny i... wyobraznia zaczyna dzialac.

On widzi wlascicielke milego glosu, przystojna, mloda, inteligentna i dowcipna, sposob

prowadzenia rozmowy, pelny seksu i wdzieku kobiecego, sugeruje mu w wyobrazni istote pociaga-

jaca, w jego typie.

Ona wyobraza sobie np. wysokiego szatyna, o gestej czuprynie, ciemnych oczach i pieknych

Wreszcie po ilus tam przegadanych przez telefon wieczorach umawiaja sie na spotkanie, l tu

czesto rzeczywistosc plata figle naszej wyobrazni, poniewaz rzadko sie zdarza, ze piekny glos,

inteligencja i dowcip ida w parze z uroda (chociaz i tak bywa!). Spotyka sie pulchny, lysawy

grubasek z nieefektowna, niepozorna dziewczyna o milym usmiechu i gdyby nie telefon i wy-

obraznia, nigdy by na siebie nie zwrocili uwagi,

Instrumentami wyobrazni sa jeszcze flirt i kokieteria. O flircie napisze szerzej w rozdziale

opisujacym zmysl sluchu, O kokieterii pomowimy teraz.

Istote kokieterii stanowia nie tylko bodzce i draznienia zmyslow, ale ich rytmicznosc. Do

walorow rytmicznosci bodzcow seksualnych bede jeszcze niejednokrotnie wracala w dalszych

rozdzialach, tu zaznacze jedynie, ze rytmicznosc bodzcow jest specyfika osrodkow seksualnych i

dziala na nie silnie pobudzajaco.

Kokieteria to nieustanne zmiany nastrojow, przyciaganie i odpychanie na przemian. W

efekcie takich zabiegow nastepuje sumowanie sie podniet i doprowadzenie partnera do bardzo



wysokiego poziomu napiecia seksualnego. Kokieteria jest zwykle bronia kobiet, ale i mezczyzni

chetnie z niej korzystaja, chociaz w nieco innej formie.

Kobieta wabi, uwodzi, czaruje, obiecuje gestem, wzrokiem, potem nagle odwraca sie i czaruje

innych (z umiarem!!!). Gdy partner jest zmartwiony i zaniepokojony, znowu przywraca go do lask,

aby po jakims czasie na pozor o wszystkim zapomniec.

Mezczyzni, szczegolnie wytrawni uwodziciele, takze stosuja kokieterie; szaleja, wielbia,

dzwoni, przy spotkaniu jest bardzo zaaferowany swoimi sprawami, nieomalze grzecznie obojetny.

Dziewczyna uswiadamia sobie wtedy nagla potrzebe jego czulosci i uwielbienia, stwierdza, ze

zaangazowala sie uczuciowo znacznie bardziej, niz myslala. Niespodziewanie, gdyz juz oswoila sie z

zaproszeniem na dansing czy do teatru i hustawka zaczyna sie od poczatku.

Kokieteria jest jednym z najsilniejszych psychicznych srodkow wabiacych, zmusza do pracy

wyobraznie, ktora raz maluje w czarnych barwach obrazy zerwania, to znowu promienne

perspektywy wspolnych przezyc, Niepokoj i niepewnosc odplywu pozwala w pelni doceniac chwile

ciepla i harmonii.

Kokieteria, podobnie jak biel i czern w malarstwie, daje zyciu walor i plastyke, chroni milosc

przed nuda i monotonia. Zmuszanie partnera do oczekiwania, odswiezania pragnien i tesknot, tak

fizycznych, jak i psychicznych, to cwiczenie wyobrazni, zwiekszanie natezenia uczuc i swiadome

wzmaganie napiecia seksualnego.

Operowanie zmianami nastroju i kontrastami spotykamy zreszta nie tylko w zyciu osobistym,

ale i w muzyce, sztuce dramatycznej, literaturze czy malarstwie i umiejetne zestawienie kontrastow

decyduje o ich wartosci artystycznej.

Mowiac o kokieterii, nalezy podkreslic koniecznosc umiaru i wyczucia przy jej stosowaniu.

Niezreczna kokieteria, na przyklad slodkie minki, mizdrzenie sie i nazbyt pieszczotliwa mowa, moze

zrobic wrazenie wrecz odpychajace. Minoderia i gruchanie, nie pasujace ani do wygladu, ani do

wieku kobiety, budza u partnera smiech i chec ucieczki, a ponadto sa nieslychanie nuzace dla

otoczenia. We wszystkim konieczny jest umiar, bo inaczej przypomina nam sie piosenka Miry

udzial fantazji w milosci, idacy w parze z brakiem poczucia rzeczywistosci. Zwiazek dwojga ludzi,

oparty wylacznie na romantycznej milosci i wyobrazni, skazany jest z gory na niepowodzenie.

Milosc taka jest proba zaspokojenia wlasnych pragnien i tesknoty za pomoca wyobrazni. Tworzymy

sobie wyimaginowanego kochanka i przypisujemy jego walory konkretnej osobie. Przychodzi jednak

chwila, gdy rzeczywistosc budzi nas w sposob bardzo przykry z urojonego snu. Pojawia sie

koniecznosc nawiazania wzajemnego, pelnego kontaktu psychicznego w atmosferze realizmu. Wtedy

malzenstwo rozpada sie tym szybciej, im wiecej bylo fantazji, a mniej rzeczywistego wzajemnego

poznania.

Nie znaczy to bynajmniej, ze milosc musi byc calkiem realna i przyziemna. Wyobraznia

powinna byc wzbogaceniem, urokiem i ozdoba milosci, ale nie moze byc jej podstawa.

W jednym jeszcze procesie psychofizycznym, bardzo waznym dla ksztaltowania sie

seksualnej czesci milosci, wyobraznia odgrywa zasadnicza role; w rozwijaniu odruchow

warunkowych. Sygnal odebrany za posrednictwem zmyslow budzi skojarzenia w wyobrazni i

zaleznie od tych skojarzen powstaje pozytywna lub negatywna reakcja seksualna.

Rozdzial omawiajacy role zmyslow w milosci jest jednym z najwazniejszych w tej ksiazce,

uczy bowiem, ze trud wlozony w okresie narodzin milosci jest szkola mechanizmow i reakcji, pilnie

rejestrowanych wzajemnie przez partnerow. Po slubie zas bynajmniej nie odrzucamy do lamusa

wyprobowanych we wczesniejszym okresie metod i rekwizytow, jak kwiaty, nastroj, piekne slowa

czy dbalosc o wyglad zewnetrzny. Nadal tworzymy z tych elementow w najrozmaitszym wyborze i



ukladzie kazdorazowo preludium do stosunku.

Kazdy stosunek pozniej powtarza jak gdyby w skrocie historie milosci.

ZMYSL WZROKU

przedstawialaby sie ponuro, gdyby uroda zewnetrzna byla najwazniejszym i jedynym warunkiem

milosci. Uwarunkowanie takie jest raczej przejawem niedojrzalosci zyciowej. Zakochalem sie w niej

czy w nim, bo jest taki przystojny, elegancki lub ~ taka ladna, zgrabna itp. Spotykamy zwykle

podobne motywacje w wiekszosci listow od nastolatkow.

Jasne, ze takze w dojrzalych latach uroda i wyglad zewnetrzny maja duze znaczenie ale wtedy

juz wiemy, ze nie ma nic bardziej nietrwalego, jak oczarowanie uroda. Na szczescie dla wiekszosci

nieurodziwych uroda i wrazenia wzrokowe powszednieja niezwykle szybko i juz po kilku miesiacach

czy latach przyzwyczajenia patrzymy nie widzac, a wtedy dochodza do glosu inne wdzieki i zalety,

Tu wlasnie tkwi szansa dla nieurodziwych, ale ciekawych, dowcipnych, inteligentnych i

posiadajacych mily sposob bycia na co dzien.

Na marginesie naszych rozwazan warto przestrzec, ze ludzie wybitnie piekni sa nieciekawi i

egocentryczni. Pieszczeni od dziecka zachwytami otoczenia, dochodza szybko do wniosku, ze im sie

to nalezy, bez najmniejszego wysilku z ich strony, i wspolzycie z nimi na co dzien nie jest ani proste,

ani latwe.

W dziedzinie wrazen wzrokowych podniecajaco dziala nie tylko widok partnera, ale rowniez

inne elementy z nim zwiazane. Istnieja jednak roznice miedzy reakcjami mezczyzny i kobiety na

podniety wzrokowe.

Mezczyzn podniecaja wszelkiego rodzaju przedmioty specyficznie kobiece, jak np. staniczki,

majteczki, chusteczki, bielizna nocna. Przedmioty kojarzace sie z toaleta kobiety, jak perfumy,

puderniczki, szminki, przybory toaletowe. No i przede wszystkim obrazy, rzezby i fotografie aktow

balecie itp. Czesto rowniez budza zainteresowanie mezczyzn pewne specyficzne cechy kobiece, np.

jednego podniecaja kobiety perwersyjne, wampowate, innego slodkie blekitnookie kobieciatka,

innego wreszcie modne seksbomby.

U kobiet elementy podniecajace sa bardziej zroznicowane, przeksztalcone przez wyobraznie,

nie tak bezposrednie. Czesto zwiazane z wytworzonymi w przebiegu zycia reakcjami odruchowymi,

ktore wiaza sie ze wspomnieniami milosci.

Na przyklad jedna z moich pacjentek nosila w torebce piekny rogowy grzebien swego

ukochanego jeszcze w wiele lat po rozstaniu sie z nim i twierdzila, ze ilekroc go wyjmuje, wracaja

natychmiast w wyobrazni podniecajace wspomnienia przezytych razem chwil. Jedna z ulubionych jej

pieszczot bylo wichrzenie, glaskanie i czesanie jego bujnej kedzierzawej czupryny.

W przeciwienstwie do mezczyzn, kobiety bardzo rzadko podniecaja ilustracje, zdjecia czy

meskie rysunki pornograficzne. Natomiast intensywnie przezywaja seksualne sceny filmowe i

telewizyjne, przypominajace im sytuacje niegdys przezyte. Wzruszaja sie i podniecaja czytajac

ksiazki o milosci, przy czym wcielaja sie chetnie w ulubione bohaterki, przezywajac gleboko ich

szalenstwa i dramaty sercowe. Oddzialuja rowniez na kobiety pewne elementy urody meskiej,

zwiazane z erotyczna historia ich zycia. Czasem sa to oczy czarne czy zielone, czasem czupryna

kedzierzawa, lysinka (jak twierdza naukowcy, lysina u mezczyzny jest wykladnikiem wysokiego

muzyczny czy przeboj taneczny kiedys z nim tanczony lub specjalny jakis rodzaj pieszczot.

Mezczyzni magazynuja obrazki, zdjecia i rysunki pornograficzne dla celow erotycznych.



temat" kochanego mezczyzny. Kluczem do sezamu wspomnien i wyobrazen seksualnych sa

troskliwie przechowywane pamiatki (drobiazgi, listy, zdjecia). Przedmioty, na ktore wystarczy

spojrzec, aby wszystko stanelo jak zywe przed oczyma wyobrazni.

Moda, czyli przepisy na rodzaj stroju, fryzury, a nawet sposobu bycia, byla i jest poteznym

narzedziem, zmierzajacym do podkreslenia walorow meskich czy kobiecych, a takze elementem

budzacym za posrednictwem wzroku zainteresowania seksualne.

Egipcjanki starannie malowaly oczy, nagie piersi ozdabialy klejnotami, a spodniczki ich, choc

dlugie, zrobione byly z przezroczystych, mieniacych sie tkanin. Mezczyzni w Egipcie chodzili

prawie nago, ozdabiajac sie tylko bizuteria i waska przepaska na biodrach. Natomiast dla obu plci

jednym z najwazniejszych elementow stroju byly peruki, bujne, obfite, bogato trefione, podczas gdy

glowy golono na zero.

Grecy chodzili prawie nago. Zdobila ich skora, wypielegnowana oliwa i cwiczeniami na

kawalkiem materialu udrapowanym tak, aby podkreslal harmonijna budowe ciala.

Sredniowieczny stroj zmierzal do ukrycia wszelkich pokus cielesnych, ubierajac kobiety i

mezczyzn w obfite zwoje tkanin ciezkich, ulozonych w proste faldy tak, aby nic nie podkreslalo

interesujacych wypuklosci ciala, Ukryto starannie rece, nogi, ramiona, szyje i glowe owinieta

tkanina, ale... czy tak staranne okrycia nie podniecaly bardziej niz nagosc starozytnej Grecji? Nagosc

nie byla wtedy niczym wstydliwym, byla rzecza naj-naturalniejsza w swiecie.

rzecznikiem Ligi Obyczajnosci Publicznej, tak mowi:

Gdybys zglebial zywoty i dziela swietych pustelnikow, zyjacych w pustyniach czy szalasach lesnych

lepszym malarzem porubstwa od samego Juliusza Romain i bezsilnym pan jestes wobec jego

uwodzicielskiej sztuki".

A ze dzielo szatana nie bylo rzecza rzadka w tamtych czasach, wnosimy z niezliczonych

opisow wyganiania diabla najrozmaitszymi sposobami. Czasy renesansu odkryly ramiona, szyje

i piersi kobiece. W epoce Ludwika XIV czarne muszki przylepione na karku, policzku czy

wypuklosci piersi wskazywaly droge pocalunkom. Mezczyzni natomiast, wystrojeni barwnie jak

koguty, nosili bardzo obcisle pantalony z wyraznie odznaczajacymi sie saczkami, w ktorych

znajdowaly sie ich meskie wdzieki.

Suknie z okresu Dyrektoriatu byly wprawdzie proste i skromne w linii, ale szyte z tkanin

polprzezroczystych pozornie tylko przykrywaly.

A dalej, z biegiem czasu, gorsety eksponujace piersi i talie osy, tiurniury uwypuklajace

posladki, spodniczki coraz wezsze i krotsze, az do mini, i suknie coraz bardziej wydekoltowane.

Potem przyszly spodnie, szerokie, potem bardziej obcisle, coraz krotsze, wreszcie hot-pants'y i gdyby

nagosc bowiem jest zupelnie aseksualna i nie daje pola do popisu wyobrazni, ktora jest

najpotezniejszym motorem seksu.

Przypomina mi sie opowiadanie czlowieka, ktory wojazujac po Francji i Wloszech

postanowil odwiedzic plaze nudystow. Wiedzial, ze wchodzac tam nalezy sie rozebrac, i z

niepokojem myslal, co bedzie, gdy zobaczy mlode nagie kobiety,.. Nad pewnymi odruchami bowiem

de), mezczyzn i dzieci byl calkowicie pozbawiony erotyzmu i nie zrobil na nim najmniejszego

wrazenia.

Organizacje nudystow wykazaly, ze ukryte obawy ludzi ubranych, iz nagosc w mieszanym



towarzystwie musi zawsze prowadzic do podniecenia plciowego, sa calkowicie bezpodstawne.

Seks narodzil sie z chwila, gdy Adam i Ewa oslonili swa nagosc listkiem figowym, a

Mozna by cala ksiazke napisac jedynie o roli seksualnej stroju w historii ludzkosci,

zaczynajac od Adama i Ewy.

I dzis, jak dawniej, istota mody jest nieustanna zmiennosc barw, ksztaltow i akcesoriow, co

staje sie czynnikiem budzacym stale od nowa zainteresowanie. Jak wspomnialam, nic nie przychodzi

tak szybko jak przyzwyczajenie sie do najwiekszej nawet urody, a przyzwyczajenie jest

rownoznaczne z niewidzeniem osoby, do ktorej sie przyzwyczailismy.

Zmiany mody maja jeszcze jeden walor, a mianowicie: skrocenie czy wydluzenie spodnic,

moda na proste lub fantazyjnie wypchane i ozdobione suknie pozwala kobietom wybrac dla siebie

takie kompozycje, ktore kryja brzydkie nogi, maskuja tusze, podkreslaja barwa tkaniny kolor oczu,

cery itp. Jednym slowem zmiennosc mody pozwala kobiecie przez jakis okres zablysnac i ukazac

ukryte dotad walory jej sylwetki, twarzy czy karnacji skory.

Jednym z podstawowych elementow atrakcyjnego wygladu, niezaleznie od takich czy innych

kanonow biezacej mody, jest wyglad czysty i swiezy. Sukienka czy spodnie odprasowane,

wygladajace schludnie, zawsze podnosza urode i dodaja wdzieku tak kobiecie, jak i mezczyznie.

Najbardziej natomiast modny stroj, wygnieciony, oberwany czy brudny, niweczy wszelkie efekty.

Dotad mowilam przewaznie o walorach wizualnych, podkreslajacych seks kobiecy, a co z

mezczyznami? Istnieje wprawdzie poglad, ze mezczyzna nieco ladniejszy od diabla jest juz do-

statecznie przystojny, ale po pierwsze -- wyobrazalam sobie zawsze diabla jako bardzo pieknego i

wcale dzis nie chca przypominac nedznego Rokity z wylenialym ogonem, a raczej pragna sie

upodobnic do czarta z mojej wyobrazni.

Mezczyzna wspolczesny nie musi byc piekny ani nawet przystojny, ale musi byc

wypielegnowany (oczywiscie na sposob meski), Sempolinski w jednej z piosenek fin de siecle'u

brodaczy i wasali, warto przypomniec, ze wasik wymaga pielegnacji, ze policzki miedzy broda a

wasem powinny byc starannie wygolone (jezeli tego wymaga ksztalt brody), a nie pokryte szczecina

od trzech dni nie golonego zarostu. Ze podniecajacy jest widok pieknie przystrzyzonych i

wypielegnowanych brody i wasow, ale musza one harmonizowac z reszta sylwetki. I tu dochodzimy

Niestety, wielu mezczyzn, szczegolnie mlodych, zafascynowanych panujaca moda, nie liczac

sie ze swym wygladem i warunkami fizycznymi, nasladuje roznych modnych aktorow i piosenkarzy,

wygladajac jak ich nieudane kopie. Mecza sie w tym przebraniu i pobudzaja do smiechu otoczenie.

Istnieje wiele odmian stylu w zaleznosci od wieku, typu urody i usposobienia. Moze byc

mezczyzna stylowo i umiejetnie zaniedbany a la Robinson Cruzoe: dlugie wlosy, broda, wasy,

skorzana kurtka, dzinsy, trykotowa koszulka i torba-worek na ramieniu. Moze byc w typie

sportowym, w golfie, wiatrowce, dzinsach. Moze byc starannie ubrany: w garniturze z eleganckimi

dodatkami, jak muszki, krawaty, czy barwne chustki pod szyja. Moze ubierac sie w stylu

wojskowym czy mysliwskim lub po angielsku w ciemnej dyplomatce, sztywnym kapeluszu i z

parasolem w reku. Istnieja setki mozliwosci, byle tylko nie styl mieszany, czyli brak stylu.

Seksualna magia ubioru dotyczy w niemalym stopniu naszych strojow zewnetrznych, ale

przede wszystkim jej narzedziem jest bielizna dzienna i nocna. Ubranie podkresla sylwetke fizyczna

i psychiczna czlowieka, bielizna tworzy jego klimat seksualny.

sieciami magicznymi. Zaden rybak nie lowil ryb w morzu z lepszymi wynikami niz my kobiety

lowimy ich w nasze piekne laszki. I jestes na dobrej drodze. Widzialam mezczyzn oplatanych w siec



halki nie tak wykwintnej, nie tak slicznej jak ta, ktoras suszyla na swym sznurze".

I dzis jeszcze, jak dawniej, nic sie w tych sprawach nie zmienilo. Wykwintne i finezyjne drobiazgi

Wielki blad popelnia kobieta, ktora czesze sie, stroi i maluje przed wyjsciem z domu, a

ludzmi".

Zastrzezenia te dotycza nie tylko kobiet. Jak juz wspominalam, zainteresowanie seksualne

idzie w parze ze zwiekszeniem wrazliwosci wszystkich zmyslow. Nie budzi wiec zadnych

watpliwosci fakt, ze wysmarowana tlustym kremem twarz lub klujaca, nie ogolona broda maza, rolki

i siatki na wlosach, przybrudzona nieswieza bielizna poscielowa, a czesto i osobista, sa widokiem

nieprzyjemnym. Mezczyzna paradujacy po domu w przydeptanych pantoflach i w dlugich czy

krotkich niewymownych jest widokiem wrecz odstreczajacym i na pewno nie nasuwa wyobrazni

kobiecej obrazu zdobywczego kochanka.

Bielizna dzienna podkresla wdziek rozbierania, a jest to moment bardzo ceniony w

kontaktach milosnych. Bielizna nocna, piekna, pelna wdzieku, podniecajaca, podobnie jak barwne

poduszki, kolorowe koce, dyskretne oswietlenie podnoszace barwe skory (zlotawy abazur, swiece

ilp.) staja sie z uplywem czasu symbolami intymnosci i seksu, wlasnym swiatem odruchow

warunkowych, stwarzajacych niepowtarzalnosc klimatu milosci poszczegolnych par.

fatalaszkow, zrobienia fryzury i makijazu, dla mezczyzny zas jest to okazja do wlozenia ladnej

domowej koszuli czy bluzy, ogolenia twarzy lub przetarcia woda kolonska wypielegnowanej brody

czy wasow.

Aczkolwiek szaty i stroje maja duze znaczenie, to rowniez wazna role odgrywaja walory

wlasnego ciala. Wiadomo juz od wiekow, jak podnieca mezczyzne widok zgrabnych nog kobiecych.

Szczegolnie ruchy i uklad nog sa wazne. Wiemy, ze plynny chod kobiecy, stawianie nog jednej przed

druga i stapanie 2 palcow, a nie z piety, sugeruje lekkosc chodu, a takze jego wdziek. Kobieta'

spotkana na ulicy, chodzaca w ten sposob i majaca zgrabne nogi, pociaga za soba dziesiatki

zainteresowanych meskich spojrzen.

Przy okazji warto dodac pare slow o tym, jak nalezy siadac, aby nogi wygladaly efektownie.

Mozna siedziec przytulajac kolano do kolana i ustawiajac stopy lekko skosnie obok siebie albo

siadanie z rozstawionymi na zewnatrz kolanami. Linia nogi i stopy kobiecej jest w tej pozycji

brzydko znieksztalcona. Nawet najzgrabniejsze nogi wygladaja bardzo nieestetycznie. Mezczyzna

siedzacy podobnie wyglada ciezko i niezgrabnie, podkresla wypuklosc brzuszka (jezeli ma juz jego

zaczatki), a ponadto uwidacznia niezbyt interesujace partie spodni.

Rola makijazu i uciesania jest zatuszowanie wad, a uwypuklenie zalet. Kobieta powinna

umiec ocenic wady i zalety swojej twarzy. Malowanie bowiem na niej obrazka, jak to robi wiele

kobiet, stosujac sie niewolniczo do zalecen mody, wcale nie dodaje im wdzieku. Malowac nalezy

tylko te fragmenty, ktore zwiekszaja efekt seksualny twarzy kobiecej. Wiekszosc kobiet sadzie, ze

trzy czwarte urody twarzy jest wynikiem takiego czy innego jej zrobienia, a zapominaja, ze istnieje

wiele czynnikow, jak mimika, usmiech, placz czy sposob patrzenia, ktore znacznie bardziej potrafia

dodac urody lub oszpecic kobiete niz makijaz.

Jak sie usmiechac?... Przede wszystkim jak najczesciej, ale na pelny usmiech moga sobie

pozwolic kobiety o ladnych zebach i ksztaltnych wargach. Na szczescie dla tych, ktore nie maja

takich walorow, istnieje jeszcze cala gama pol- i cwierc-usmiechow, w ktorych smieja sie oczy, dolki

w policzkach lub marszczy sie zabawnie nos.

Nie obawiajmy sie zmarszczek smiechowych! Nawet utrwalone z wiekiem dolki na

policzkach czy kurze lapki w kacikach oczu dodaja pogody spojrzeniu kobiety starzejacej sie.

Unikanie natomiast smiechu i usmiechow powoduje z czasem opadanie miesni policzkow i



podbrodka, co tworzy tzw. malpi pyszczek, ktory powstaje z podluznych fald, biegnacych od

skrzydelek nosa az do podbrodka i otaczajacych usta, z opadajacymi ku dolowi kacikami warg. Taki

wlasnie malpi pyszczek robi wra-zenie smutku i starosci na zupelnie mlodych twarzach.

Smiejmy sie i usmiechajmy jak najczesciej, poniewaz usmiech to najpotezniejsza bron

kobiety, ktora kazdego oczaruje, rozbroi i udobrucha. Usmiech kuszacy, zalotny, tajemniczy, ra-

dosny, smutny czy zdawkowy kryje nieprzeliczone mozliwosci. Mozna zauwazyc w kazdym

towarzystwie, ze kobiety radosne i rozesmiane zawsze otacza grono zainteresowanych mezczyzn. a

smutne pozostaja samotne.

Ale... nie zapominajmy, ze placz jest takze bardzo niebezpieczna dla mezczyzny bronia w

placz zdobi blondynki o dziecinnych rysach twarzy i duzych oczach, jesli lzy splywajac na policzki

powoduja co najwyzej lekkie zarozowienie konca nosa. Mozna czarowac mezczyzn placzem, byle

nie za czesto. Jest to bowiem ostateczny argument w rozstrzygajacych momentach. Mezczyzna na

widok lez wpada w zaklopotanie i konsternacje i zwykle ustepuje kobiecie. Bron ta, niewatpliwie

skuteczna, stosowana jednak zbyt czesto irytuje go i zniecheca.

Brunetki maja sklonnosc do czerwienienia powiek i wystepowania czerwonych plam na

twarzy w czasie placzu. Kobietom tak reagujacym nie radze plakac, poniewaz wyglad ich nie

zachwyci ani nie rozbroi mezczyzny, a raczej wzbudzi chec ucieczki z sytuacji ze wszech miar

nieprzyjemnej. Zamiast placzu pozostaje jeszcze zawsze ucieczka w pelne smutku milczenie. Ciche

dni! Tego zaden mezczyzna nie wytrzymuje na dluzsza mete.

Byc moze ktos zakrzyknie, ze sa to recepty wyjete ze starych kalendarzy naszych babek. Ale

nasze babki o cale niebo wiecej od nas wiedzialy o technice uwodzenia mezczyzn. Nie majac innych

zyciowych mozliwosci, musialy zdobyc i utrzymac przy sobie mezczyzne, dochodzac do perfekcji w

kobiecej dyplomacji. Znaly wypracowana przez liczne pokolenia kobiet sztuke kochania, ktorej

sekrety matki przekazywaly corkom. Wiele z tych przepisow i obyczajow przypomina przepisy z

podobnej literatury innych kultur. Jest to tradycja nie do pogardzenia i nieraz jeszcze bede wracala

do sekretow milosnych naszych babek.

Mowiac o smiechu i placzu warto wspomniec, jak te sprawy wygladaja u mezczyzny. Istnieje

pewien odsetek mezczyzn, na szczescie niewielki, ktorych usmiech czy smiech szpeci zamiast

dodawac im wdzieku. Po prostu twarz przystojna czy interesujaca w usmiechu nabiera

niesympatycznego wyrazu. Tacy mezczyzni powinni raczej smiechu unikac. Poza tymi wyjatkowymi

zupelnie przypadkami smiech odmladza i dodaje wdzieku kazdemu mezczyznie.

A jak wyglada sprawa placzu? Z wyjatkiem sytuacji tragicznych w ogole nie wchodzi w

rachube. Nikogo nie wzrusza mezczyzna placzacy, moze budzic tylko lekcewazenie.

Waznym walorem fizycznym sa wlosy. U mezczyzny bywaja one problemem wielkiej wagi,

a niejednokrotnie zrodlem poteznych zahamowan i kompleksow. Dramatem wiekszosci mezczyzn

jest postepujace z wiekiem przerzedzanie sie wlosow i pojawiajaca sie lysina. Kazdy pragnie miec

bujna czupryne, a wylysienie traktuje jako objaw starosci. Wspomnialam juz poprzednio, ze lysina

przy bujnym owlosieniu piersi, ramion i konczyn jest wykladnikiem wysokiego poziomu hormonow

meskich i mozna by ja raczej traktowac jako walor dodatkowy, a nie defekt. Niezaleznie od tego

warto jednak starannie pielegnowac wlosy. Istnieje wiele przepisow kosmetycznych na pielegnacje

wlosow, nad ktorymi nie bede sie tu rozwodzic, podkreslajac tylko, ze wlosy, podobnie jak wasy i

brode, nalezy myc mozliwie czesto.

Kobieta, ktorej wlosy nie sa zbyt bujne ani efektowne, moze nosic wszelkiego rodzaju

peruczki i kapelusze, ktore zatuszuja niedobory.

Przy bujnych wlosach nie tylko fryzura wymyslnie skrecona i poukladana podkresla wdziek

wlosow. Najwieksza ich zaleta jest czystosc, polysk, jedwabistosc i sypkosc przy fryzurach gladkich

lub swobodnie wijace sie pukle przy wlosach kedzierzawych. Lakierowane i spietrzone fryzury sa

dobre na wieczor czy na bal, ale w znacznym stopniu utrudniaja wykorzystanie seksualnych walorow

wlosow. Warto popatrzec w kinie na aktorki wystepujace w filmach milosnych: potrzasaja glowa tak,



aby wlosy rozsypywaly sie na ramionach, zaslanialy i odslanialy twarz, patrza spoza fali wlosow

opadajacych na oczy itp. Wszystkie te gesty od dawna zaliczone zostaly do repertuaru

uwodzicielskiego kobiet.

Niestety, pomimo ogromnej wygody i latwosci pielegnowania wlosow krotkich, wielu

mezczyzn tradycyjnie woli u kobiet wlosy dlugie. Moze sprawily to wielosetletnie nawyki, ale fakt

jest faktem i warto go wziac pod uwage, wybierajac rodzaj fryzury.

miekkie i pachnace. I i tego wzgledu rozjasnianie wlosow z uzyciem duzej ilosci wody utlenionej nie

jest dla nich zbyt korzystne, szczegolnie, gdy rownoczesnie robimy trwala ondulacje.. Zestawienie

tych dwu zabiegow bardzo niszczy i wysusza wlosy. Traca one wtedy polysk i jedwabistosc, robia

sie. szorstkie i sztywne. Ponadto zwykle naturalna barwa wlosow harmonizuje z kolorem oczu i

karnacja skory. Nalezy sie dobrze zastanowic przed zmiana, gdyz zbyt smiale zmiany koloru wlosow

moga przycmic albo zgola zgasic urok niejednej twarzy.

Bardzo cennym elementem wrazen wzrokowych sa rece, i tu chcialabym wspomniec o

pielegnacji paznokci. Wiekszosc kobiet robi sobie manicure i lakieruje paznokcie w mniej czy

bardziej smialych kolorach. Istnieje ogolna zasada: nie mozna uzywac wyraznie kolorowych

lakierow, jezeli nasz tryb zycia wymaga czestego mycia rak i pracy fizycznej. Kazdy lakier w takich

warunkach luszczy sie, odpada i paznokcie wygladaja bardzo nieestetycznie. Kobiety pracujace

rekoma powinny miec wsrod swych kosmetykow nie tylko lakier, ale i zmywacz do paznokci i

lakierowac paznokcie dopiero wieczorem po skonczonej pracy. Oczywiscie z chwila gdy lakier

zaczyna odpadac, nalezy go starannie zmywac.

Manicure mozna polecic rowniez mezczyznie, ale pod warunkiem, ze bedzie on polegal

wylacznie na obcieciu paznokci i skorek, tudziez opilowaniu ich prawidlowego ksztaltu. Grzechem

smiertelnym w dziedzinie dbalosci o rece, tak dla mezczyzny, jak i dla kobiety, jest obgryzanie

paznokci. Widok ten jest ogromnie nieestetyczny, a efekty dla rak sa wrecz zalosne. Rece powinny

byc zawsze dokladnie umyte i pielegnowane w miare potrzeby kremem do rak lub gliceryna, tak aby

skora byla miekka i gladka, a nie szorstka i przykra w dotyku.

Mowiac o roli wzroku w zyciu seksualnym czlowieka, trzeba rowniez wspomniec o

wieku dojrzewania. Szybko rosnace napiecie seksualne w tym wieku (miedzy dwunastym a

siedemnastym rokiem zycia) rodzi ciekawosc. Chlopcy staraja sie podgladac kobiety ze swego

ich nie tylko nagosc, ale i wszelkie przejawy erotyzmu, jak pocalunki, pieszczoty i wspolzycie

seksualne.

Zainteresowanie tymi sprawami jest normalnym objawem dojrzewania. Nie jest jednak wcale

obojetne, z jakich Zrodel zaspokajaja chlopcy swoja ciekawosc. Otoz z badan przeprowadzonych

przez doktora A. Jaczewskiego wsrod mlodziezy szkolnej do lat siedemnastu okazalo sie, ze w

wiekszosci podgladali oni pijakow i prostytutki nad Wisla i w laskach podmiejskich.

Jestem przekonana, ze mozna by zaspokoic ciekawosc mlodziezy w sposob kulturalny i

estetyczny, udostepniajac jej filmy traktujace o milosci i ukazujace mniej czy bardziej obnazone

kobiety. Widok zgrabnych posladkow czy biustu gwiazdy filmowej zaspokoi ciekawosc w sposob o

, czternastolatkom, trzeba kierowac sie kryteriami estetycznymi i etycznymi. Filmy o klimacie

sadystycznym czy wyraznie pornograficznym (o pijakach, prostytutkach, gwalcicielach itp.), a takze

ociekajace krwia mordownie powinny przede wszystkim podlegac granicy wieku od lat osiemnastu.

Filmy o milosci nie tylko pokazuja nagosc, ale rowniez ucza, jak sie calowac, piescic, ucza flirtu i

zabaw milosnych, ucza, jak sie starac o to, by nagosc ciala byla estetyczna i miala wdziek seksualny.

Nie sztuka sie rozebrac, trzeba sie umiec rozebrac i pieknie poruszac we wlasnej skorze.

Zapytacie mnie, po co ta nauka dzieciom. Tak juz jest w dziedzinie higieny i kultury, ze czego Jas sie

nie nauczyl, tego Jan nie bedzie umial. A oni juz w tym wieku zaczynaja uczyc sie na wlasna reke.



Nauka kultury seksualnej powinna, podobnie jak mycie uszu, rak i nauka przyzwoitego jedzenia, byc

wprowadzona do potocznych nawykow juz we wczesnej mlodosci. Prowadzi to bowiem do za-

poznania sie z formami kulturalnych kontaktow miedzy mezczyzna i kobieta.

Ponadto nie mozna zapominac, wycinajac co smielsze sceny milosne z filmow, ze oprocz

mlodziezy, ktora moze sie zgorszyc, istnieja jeszcze miliony malzenstw nudzacych sie w ramach

swojej ubogiej rzeczywistosci seksualnej i bedacych na najlepszej drodze do rozbicia.

Ogladajac uwaznie filmy, spotykamy czesto sceny striptizowe. Warto popatrzec dokladnie i

wykorzystac we wlasnym zyciu umiejetnosc uwodzicielskiego rozbierania sie w malzenskiej sy-

pialni, a swobodne i pelne wdzieku poruszanie sie bez ubrania stanowi tez niemala sztuke. Czlowiek

nie oswojony z wlasna nagoscia, rozebrany, zachowuje sie komicznie i niezdarnie, podobnie jak np.

mezczyzna we fraku, ktory nigdy dotad tego stroju nie nosil. Brak mu swobody i harmonii ruchow

wstac, chodzic czy tanczyc solo przy muzyce. Wtedy okazuje sie, ze to wcale nie takie proste,

trudniejsze jeszcze niz poruszanie sie w zbyt ciasnym ubraniu. Jestesmy skrepowani, ruszamy sie

niezdarnie. Dopiero po pewnym czasie, oswajajac sie z nagoscia, zaczynamy czuc sie swobodniej i

poruszac z wdziekiem.

Stwierdzilam na poczatku rozwazan o zmysle wzroku, ze calkowita nagosc jest aseksualna,

dlatego tez ogladajac swa nagosc musimy krytycznie ocenic zalety i wady sylwetki, po czym

postarac sie o dodanie jej zabarwienia seksualnego oraz .skrycie defektow za pomoca eleganckich

staniczkow, rajstop itp. Nawet gdy figura jest bezbledna, z drobnym biustem, zgrabnymi plecami,

nogami i posladkami, zawsze dodaje uroku seksualnego koronkowa mini koszulka. Jak widac, wiele

drobiazgow, ozdob i innych akcesoriow mody trzeba miec na chwile samotnosci we dwoje zamiast

przybrudzonego fartuszka i starej sukienki. .

Na zupelna nagosc moga sobie pozwolic tylko kobiety bardzo zgrabne, wysportowane i o

rzeczywistosci ogromna zaleta nagiej sylwetki, z duzym natomiast bywaja klopoty.

Aby naga kobieta mogla zyskac wdziek seksualny, wystarczy kilka bransoletek na reku,

przesuwajacych sie i dzwoniacych przy poruszaniu sie, noszonych powszechnie przez kobiety

Wschodu. Lancuszek na szyje, rozpuszczone dlugie wlosy opadajace na piersi moga odegrac

podobnarole. Trudno dawac tu recepty na zachowanie w Kazdej sytuacji i nie jest to wcale moim

celem. Chce po prostu podkreslic znaczenie nagosci

w uwodzeniu i utrzymaniu milosci mezczyzny, bo nie tylko rozpustne dziewczeta, ale i bardzo

przyzwoite zony powinny znac wszelkie sekrety uwodzenia mezczyzny, gdyz znacznie trudniej jest

czarowac go przez lata cale, niz zdobyc na chwile.

Musze tu ostrzec, ze spontanicznosc w milosci jest jej najwiekszym walorem, a stosowanie

sie scisle i nie zawsze szczesliwie do przepisow zaczerpnietych z ksiazki daje zwykle oplakane

rezultaty. Moje rozwazania maja na celu zwrocenie uwagi na pewne sprawy i zasygnalizowanie ich,

a dalej zaufajcie swemu instynktowi i wyobrazni. Najwieksza sztuka jest stworzenie sobie wlasnej

sylwetki i wlasnego nastroju w milosci. Jesli przyzwyczaimy mezczyzne do swego klimatu, nielatwo

potrafi go skusic inna kobieta, poniewaz przez wiele lat wypracowane odruchy warunkowe najsilniej

odpowiadaja na bodzce, ktore je uwarunkowaly.

Oczywiscie nie mozna wpadac w rutyne i zachowywac sie stale jednakowo. Dekoracje w

postaci strojow, swiatla, otoczenia (lazienka, las, brzeg morza, dywan...}, poscieli (koce, barwne

poduszki, narzuty futrzane itp.) powinny sie zmieniac.

Biorac pod uwage powyzsze rozwazania twierdze nadal, ze nawet listek figowy jest bardziej

podniecajacy niz zupelna nagosc, ale i w oslanianiu ciala wskazany jest umiar. Nocne stroje

proponowane przez Lige Obyczajnosci Publicznej w ksiazce Anatola France'a grzesza moze juz

nadmierna per-wersja w budzeniu nastrojow seksualnych. Proponuje ona:



pozwala malzonkom spelnic przykazanie boze dotyczace rozmnazania rasy ludzkiej bez obrazania

obyczajnosci i nieskromnego sycenia zmyslow nagoscia ciala. Celem otoczenia pewnym, ze tak

rzeke, wdziekiem owej daleko posunietej surowosci otwory te posiadaja wokol haft zdobny i

powabny".

Ksiadz Coignard natomiast posunal sie jeszcze dalej zlosliwie radzac:

glow pasta czarna i glansowac szczotkami, W ten sposob skora ich uczyni sie podobna do buta, co

owionie ponura zaloba rozkosz zmyslowa, podniecana do tej pory biela ciala i zarozowieniem

pewnych jego miejsc. Bedzie to zarazem ogromna przeszkoda pieszczotom i pocalunkom i

niektorym formom wyuzdania, w ktorych biora udzial usta,, a tak czesto niestety praktykowane przez

kochankow w lozu milosnym".

Konczac rozwazania o perwersji podniet ukrytych i odkrytych chcialabym zajac sie jeszcze

jedna z form ukazywania nagosci, dosc popularna na swiecie. Chodzi tu o malarstwo, rzezbe,

fotografike i... wydawnictwa pornograficzne.

Jak juz wspomnialam piszac o specyfice pobudliwosci seksualnej mezczyzn, dziala na nich

podniecajaco widok reprodukcji rzezbionych i malowanych aktow, a takze i obrazki pornograficzne.

Niedawno przetoczyla sie przez Europe i Ameryke lala pornografii, budzac gwaltowne dyskusje za i

obrony przed ta inwazja.

Warto na wstepie do dalszych rozwazan zastanowic sie, czym jest wlasciwie pornografia.

Spotkalam w prasie i literaturze fachowej setki definicji, ktorych tu nie bede przytaczac, bo po

sprawy. Jest to definicja podana przez pisarza francuskiego, Jean Cau, w tygodniku Stern, a prze-

pornografia to narzady i ich funkcje w oderwaniu od czlowieka, to seks calkowicie

odhumanizowany.

Istnieje zasada w produkcji wydawnictw pornograficznych, ze twarze modeli i modelek

musza byo obojetne lub zdawkowo usmiechniete, co w zestawieniu z sytuacja, w jakiej sa foto-

grafowani, daje przerazajacy kontrast i wrazenie zupelnego odczlowieczenia.

Zrodlem popularyzacji pieknego aktu jest pewna, bardzo niewielka zreszta, liczba

wydawnictw artystycznych, reprodukujacych rzezbe, malarstwo i grafike, niestety trudno dostep-

nych, ze wzgledu na cene, dla kieszeni mlodziezy, ale zaspokajajaca nieco popyt na te rzeczy u ludzi

reprodukowanie w duzych ilosciach i niedrogo artystycznych fotografii aktow. Podjeto w tej

Wenus 70, Wenus 71, Wenus 72, Wenus 73 (zaleznie od biezacego roku) w Krakowie, Rozwinela

sie w zwiazku z wystawa szeroka dyskusja spoleczna na lamach prasy. Jeden z korespondentow

prasowych z wystawy (1972) pisal:

oczywiscie do rozkwitu niewybrednych dowcipow na temat seksu i rodzi pornografie, sa to bowiem

mechanizmy kompensacyjne. I tu dochodzimy do sedna sprawy; braku rozroznienia zdrowego

erotyzmu od pornografii. Historia sztuki pokazuje wyraznie, ze nagie cialo ludzkie od zarania

ludzkosci inspirowalo artystow, a co za tym idzie, musialo istniec wsrod ludzi



zainteresowanie tego rodzaju tworczoscia. Pornografia jest zdegenerowana forma tworczosci

sztuke z tej dziedziny. Zreszta znana jest rzecza, ze budzi zywe zainteresowanie, dopoki jest

zakazana, jak wszystkie rzeczy niedostepne, W panstwach, gdzie sprzedaz artykulow

pornograficznych jest dozwolona, sklepy swieca pustkami, a klientami sa przewaznie

obcokrajowcy".

Nie zawsze mamy czas i energie, aby pojsc na dansing, do teatru, do kina lub na wystawe

artystyczna. Zdjecia natomiast i wydawnictwa albumowe moga byc zawsze dostepne w domu.

Ogladanie ich we dwoje czy samotnie stanowi doskonaly bodziec wizualny, ozywiajacy zmeczona

natlokiem wrazen zycia codziennego wyobraznie, wzbogacajacy nasze zycie seksualne.

ZMYSL SLUCHU

Juz wsrod pierwotnych kultur wrazenia sluchowe, rytm i dzwieki odgrywaly niezmiernie

wazna role w sprawach seksu.

Pierwsze instrumenty to bebny, tam-tamy i kolatki, zrobione z wysuszonych lupin orzecha

kokosowego lub tykwy wypelnionej kamyczkami. Dzwieki ich towarzyszyly nieodlacznie naro-

dzinom, milosci i Smierci.

Pierwotna muzyka skladala ste przede wszystkim z rytmu, potem dolaczyla sie melodia, gdy

skonstruowano piszczalki i instrumenty strunowe. W kolejnym etapie rozwoju muzyki pojawil sie

melodyjny skandowany spiew bez slow, az wreszcie rozpoczal sie triumfalny pochod przez wieki

poezji, piesni i mowy milosnej.

Podstawa pierwotnych tancow plemiennych byla muzyka rytmiczna wybijana na tam-tamach

i bebenkach, ktorej tempo od poczatkowo wolnych rytmow wzrastalo stopniowo az do zawrotnej

szybkosci tak, ze tancerze w ekstazie padali na ziemie bez czucia.

Rytm w pierwotnej muzyce oddzialuje na osrodki orgazmu zupelnie podobnie jak rytmiczne

bodzce dotykowe. Rytmiczne dzwieki lacznie z szybka praca miesni w figurach tanecznych

doprowadzaly tancerzy do ekstazy. Im ludy pierwotniejsze, tym wieksza u nich wrazliwosc na rytm.

dawnych tradycji.

Takze i obecnie taniec jest rodzajem rozrywki seksualnej, w ktorej oddzialuje na osrodki

erotogenne wiele bodzcow, jak szybka rytmiczna praca miesni, szybsze krazenie krwi, dotykanie i

ocieranie sie cial tancerzy. W niektorych kulturach istnieje zwyczaj tancow samotnych, ktore w nie

mniejszym stopniu niz zespolowe oddzialuja podniecajaco, pomimo ze pozbawione sa towarzystwa

kobiety. Wystarczy przypomniec taniec Greka Zorby z filmu pod tym tytulem. Rowniez w obrze-

dowych tancach indianskich wystepuja pojedynczy tancerze, jak np. czarownicy czy szamani.

W miare uplywu czasu i wyksztalcenia sie bardziej skomplikowanych instrumentow rodzila

sie muzyka, ktorej towarzyszyla piesn milosna. Gesle, ukulele, liry, skrzypce i gitary poczatkowo

towarzyszyly piesniom bezslownym, melodycznym, z czasem rowniez piosenkom i poematom

spiewanym.

Niezmiernie waznym elementem w milosci sa wybrane wlasne slowa czy dzwieki spiewane,

szeptane, mruczane w roznych sytuacjach milosnych od pierwszego spojrzenia, zaczepki, flirtu,

pierwszych pieszczot i zarcikow, przyciagania, odpychania, narastajacego podniecenia, az do

szeptow i jekow ekstazy, a wreszcie wygasania namietnosci. Za pomoca takich spiewanek mozna

nauczyc sie poslugiwac glosem w milosci tak, aby slowo nie bylo wazne, tylko jego barwa i

intonacja glosu, Kamasutra (dzieto indyjskiego poety Watsjajany Mallanagi. powstale okolo V w.

n.e., poswiecone sprawom milosci i obyczajow. Wszystkie cytaty z Kamasutry zawarte w Ksiazce

zaczerpnieto z wydania polskiego Kamasutram Vatsyayany, Lwow 1922) przewiduje w kontaktach



i phut, przydajac do tego takze i slowa artykulowane; jak matko! mamusiu! dosc juz! przestan... pusc

mnie... umieram!

W tym wypadku nie chodzi o slowa, ktore czesto nie maja zadnego okreslonego sensu, a

Oprocz dzwiekow i slow o charakterze zdecydowanie seksualnym mozna wprowadzic do

klimatu swej milosci ulubione utwory muzyczne. Moze to byc jazz, utwory Liszta, Chopina,

Mozarta, a nawet organowe fugi Bacha czy melodie milosne z filmu Love Story..., zaleznie od

upodoban czy fantazji.

Gdy wybrany rodzaj muzyki stale tworzy tlo dla kontaktow milosnych, staje sie on stopniowo

zawolaniem milosnym, sygnalizujacym rozkosz i scisle z nia zwiazanym.

Rozwazania te przypomnialy mi film Mlosc po poludniu z Gary Cooperem w roli

wytwornego uwodziciela milionera, ktory wozil wszedzie z soba cyganska orkiestre, grajaca mu w

sytuacjach intymnych Oczarowanie jako tlo do milosci.

Dzis sytuacje mamy znacznie ulatwiona, wystarczy bowiem adapter czy magnetofon oraz

ulubione nagrani.

Mozna uwazac, ze tak liczne akcesoria zbyt komplikuja zycie, ale im wiecej i im bardziej

roznorodne bodzce kumuluja podniety seksualne, wykorzystujac wrazliwosc wszystkich zmyslow,

tym glebsze i pelniejsze jest przezycie rozkoszy. Moim zadaniem jest ukazanie wszelkich

mozliwosci, a wybor ich wedle woli i checi zalezy juz od kazdego z czytelnikow.

Tlem muzycznym moga byc piosenki i ballady milosne. Juz w sredniowieczu spiew

skandowany bezslowny zmienil sie w piesni milosne wierszowane, ktore spiewali wedrujac po krgju

trubadurzy i truwerzy. Piesni o Tristanie i Izoldzie, o Rycerzach Okraglego Stolu, tak popularne w

tamtych czasach, nie stracily wiele ze swojego uroku do dzisiaj.

Piesn milosna wystepuje w kulturze nie tylko w formie serenady i canzony, ale rowniez w

formie okolicznosciowych przyspiewek, towarzyszacych tancom w czasie zabaw wiejskich.

Przyspiewki te maja zabarwienie mniej romantyczne, sa raczej ciela szermierka slowna, mieszanina

satyry i seksu.

Szczegolnie piekne, odznaczajace sie to lirycznym smetkiem, to znow doskonalym zartem, sa

spiewanki goralskie.

Zarty, kpinki, polajanki, seksualne przymowki i zachety stanowia tresc tych Spiewanek, co w

polaczeniu z szybkim rytmem tancow ludowych stanowi cos w rodzaju pierwotnej formy flirtu.

Flirt to jeszcze jeden ksztalt milosci, ktory ginie. Flirt to gra seksualna, pojedynek na slowa,

Blyskotliwa rozmowa o milosci, podsuwajaca partnerowi pewne mysli, oceny uczuciowe czy

riposty i zrecznej reakcji na kazda najsubtelniejsza nawet aluzje. Flirt we wszystkich kulturach

swiata ma swoje wysoko cenione miejsce.

Niestety, we wspolczesnym swiecie zapominamy o tej sztuce. Jeszcze nasze babki uczono

zrecznosci slowek, pochlebstw i dasow na przemian, uwazajac flirt, i slusznie, za nieoceniona

metode budzenia milosci. Flirt intryguje, zaczepia, budzi zainteresowanie, po chwili doprowadza

partnera do wniosku, ze mu sie tylko zdawalo. Gdy reakcja slabnie, flirtujacy rzuca nastepne necace

zdanie, ukazujace nowe perspektywy, po czym natychmiast zmienia front, gdy spostrzeze nawrot

zainteresowania.

Zmienne bodzce naglych przyplywow laski i nielaski we flircie dzialaja na osrodki seksualne

na tej samej zasadzie, jak rytm w muzyce czy w pieszczotach dotykowych. Wszelkie formy podniet

rytmicznych budza i wzmagaja zainteresowanie seksualne. Przyspiesza sie bicie serca, krew zaczyna

krazyc szybciej, oczy nabieraja blasku, kobieta rozkwita, usta jej staja sie pelne, czerwiensze,

wilgotne, cera nabiera rumiencow, ruchy wdzieku, cala promienieje i wabi.

Zwierzeta i ptaki rowniez tokuja gietkimi ruchami ciala, stroszeniem pior, zaczerwienieniem

grzebienia czy korali, wreszcie spiewem czy krzykiem milosnym. Czlowiek tokuje mowa,



najsubtelniejszym narzedziem mysli ludzkiej i o jego kulturze stanowi przede wszystkim piekno i

swojej plci.

Mezczyzna pragnie byc wladczy, mocny, opiekunczy, koniecznie potrzebny swojej wybrance

i zawsze godny podziwu. Kobieta pragnie byc pieszczona, budzic zachwyt, byc pielegnowana

troskliwie, szczegolnie w chwilach, gdy jest cierpiaca i bezradna, a ponadto zawsze podniecajaca dla

swojego mezczyzny.

Powiedzmy, ze w rzeczywistosci nie zawsze tak wlasnie sie uklada, ale rola flirtu kobiecego

jest podkreslanie i ukazywanie partnerowi swoich cech najbardziej kobiecych, a rownoczesnie

pochlebianie jego meskosci. Oczywiscie stworzenie takich sugestii zwykle szybko uderza do glowy

partnerowi czy partnerce. Uwaza, ze tak musi byc zawsze, zaczyna go troche nuzyc stala bezchmurna

Nagle robimy sie chlodni, zlosliwi, ale tylko troche, zeby nie zaprzeczac swoim sugestiom z

okresu poprzedniego. Zajeci swoimi sprawami, przecietnie grzeczni albo wrecz obojetni, zamknieci

w sobie. Postawa i nastroj rozmowy musza byc tak przemyslane, zeby wspolpartner szybko zatesknil

do minionego ciepla. Dopiero gdy skruszeje i zrobi sie bardzo mily, znowu nieoczekiwanie

zmieniamy front o sto osiemdziesiat stopni, wraca laskawosc, podziw i dni sloneczne.

Zasadnicza regula warunkujaca pozadane efekty flirtu jest dokladna ocena walorow i wad

wspolpartnera, aby zmieniajac klimat, nie popelniac kardynalnego bledu i nie zaprzeczac samemu

sobie. Nie wolno w zadnym wypadku podwazac wlasnych sugestii i atakowac cech, ktore

podziwialismy poprzednio, bo gra nie ma polegac na wzajemnym oszustwie, ale na admirowaniu u

partnera jednych cech, a krytyce drugich, W okresie slonecznym podziwiamy, chwalimy, cenimy

dzienne cechy ujemne, dbajac o to, zeby cechy podziwiane byly pierwszoplanowe, a krytykowane

raczej drobne, i nie tyle zasadnicze, ile uciazliwe na co dzien. Moze przy tej okazji niektore uda sie

wyplenic.

Slyszymy nieraz, ze on czy ona powiedzieli cos, czego nie da sie cofnac i slowa te wszystko

popsuly miedzy nimi. Sa to wlasnie slowa-ciosy, ktorymi w chwilach wscieklosci, chcac uderzyc

bolesnie, niszczymy podziwiany dotad pozytywny obraz ukochanego. Slow takich nie mozna cofnac

i nigdy juz nie odzyskamy zaufania partnera- Niwecza bezpowrotnie poczucie bezpieczenstwa w

milosci i zrywaja najistotniejsza wiez laczaca kochankow. Jak widac z dotychczasowych rozwazan,

flirt jest poteznym mechanizmem seksualno-uczuciowym, podtrzymujacym trwalosc milosci i

poczatkowa zabawa oraz szermierka slowna z okresu budzenia sie uczuc przeksztalca sie stopniowo,

w miare dojrzewania milosci, w reguly gry warunkujace nieomalze jej istnienie.

Kobiety wspolczesne, podniecone otwierajaca sie szansa rownouprawnienia w pracy i nauce,

w zapale zdobywania pozycji dotad niepodzielnie meskich wylewaja dziecko wraz z kapiela, robiac

sobie wielka krzywde.

Mozna sie ksztalcic, mozna pracowac naukowo, zawodowo czy spolecznie, ale w domu i w

milosci kobieta musi byc kobieta, a mezczyzna mezczyzna, jezeli chca zyc zyciem pelnym i uniknac

rozczarowan i kompleksow. Milosc i dom jest azylem nienaruszalnym, a jedynie tryb zycia i zajecia

obojga malzonkow moga byc przedmiotem przeksztalcen i umow takich czy innych. Zadna

emancypacja nie moze miec wplywu na to, ze kobieta jest matka i rodzi dzieci, a w swoim

macierzynstwie i okresie pielegnacji dziecka potrzebuje opieki mezczyzny. W tej dziedzinie nic sie

nie zmieni, chyba zeby ludzi zaczeto hodowac w probowkach, a rodzina przestala istniec.

Wracajac do tradycyjnych nauk naszych babek, tyczacych sztuki milosci, zauwazymy, ze flirt

poradniki milosne lub gra Flirt towarzyski. Istnialo wiele form flirtu nie tylko slownego, ale rowniez

polegajacego na umownych gestach czy znakach, jak np. kolor papieru listowego, sposob

przylepiania znaczka (w prawo, w lewo, do gory nogami itp.) albo rodzaj wysylanych kwiatow



(kazdy kwiat znaczyl co innego w mowie milosnej).

Istnialy rowniez okreslone fazy flirtu na trudnej drodze zdobywania mezczyzny.

podziwianego. W ten sposob zwracamy uwage na swoja osobe oraz budzimy uznanie dla naszej

wnikliwosci, spostrzegawczosci i inteligencji.

on za najcenniejsze w swojej sylwetce psychicznej. Material tak uzyskany przydaje sie bardzo w

projektowaniu dalszego postepowania i podziwiania.

Trzecia faza polega na ukazywaniu swojej slabosci kobiecej, aby obudzic u sluchacza

wspolczucie. Tu mozna bylo rozwijac wzruszajace opisy swej niezaradnosci, roznorodnych klesk

zyciowych, wyrazic pragnienie opieki i oparcia na meskim ramieniu. Tego z reguly juz nie trzeba

bylo mowic, poniewaz wzruszony sluchacz sam proponowal to ramie.

Na pozor reguly te wygladaja dosc zabawnie i staromodnie, ale proponuje sprobowac,

oczywiscie przystosowujac forme do dzisiejszej rzeczywistosci. Na pewno stwierdzicie ze zdumie-

niem, ze reakcje mezczyzn nic sie nie zmienily pomimo uplywu lat i ze w starych zabawnych

przepisach tkwilo wiele psychologicznej prawdy.

Rozwazajac role i znaczenie mowy milosnej od zarania milosci, trafiamy wreszcie do lozka, i

tu nowy problem: o czym mowic?

O czym nie mowic?

O czym sie zawsze mowi?

O klopotach zycia codziennego! Zbieramy jak mrowki zmartwienia i przykrosci z calego dnia

do wieczornej pogwarki... o Kowalskim, ktory jest swinia i znowu donosi do szefa, o Kowalskiej,

ktora powiedziala do Zosi, ze moj nowy kostium jest zle uszyty, o Jasiu, ktory znowu przyniosl

dwoje, o piecyku gazowym, ze sie zepsul i znow trzeba bedzie placic, a dopiero byl reperowany, o

jajkach, ze podrozaly, ze Zosia podarla buciki i tak dalej, I tak dalej, procesja narzekan i biadan.

Wreszcie zmordowani ostatecznie ta przygnebiajaca litania szukamy pociechy w zabawie we dwoje.

W zabawie, w ktorej nie zostalo juz ani cienia radosci.

Szukanie pociechy i zrozumienia u czlowieka kochanego jest rzecza ludzka, ale nie nalezy

tego robic nigdy w lozku ani przy stole, bowiem bardzo zlym nawykiem jest mieszanie seksu i po-

silkow z klopotami dnia.

Zbieranie wszelkich zlych i brzydkich stron zycia codziennego, aby rozsnuc je w wieczornej

rozmowie jako tlo do milosci jest bardzo niebezpieczne. Stopniowo, w miare uplywu lat, omawianie

w lozku pretensji i krzywd z calego dnia staje sie nalogiem, jak picie alkoholu rodzajem kieliszka na

zalanie robaka po ciezkim dniu pelnym klopotow, zgrzytow i nieprzyjemnosci. Znuzeni, wsciekli i

analogicznych sytuacjach zalewamy sie na smutno. W ten sposob utrwalaja sie skojarzenia klopotow

i kontaktow seksualnych. Z czasem rodzi sie wstret rowniez i do ponurej malzenskiej milosci

(niestety, zwykle zonie przypada rola pocieszycielki).

Nie nalezy nigdy upijac sie na smutno ani kochac sie dla zabicia zmartwien, w obu

przypadkach bowiem mamy potem straszliwego kaca.

Skutki takiego postepowania nie daja na siebie dlugo czekac. Paskudne i dreczace problemy

skojarzone ze sprawami seksu nawarstwiaja sie. w psychice i odruchowo postawa odrazy i niecheci

radosnego odprezenia.

W tej sytuacji dzieli nas tylko jeden krok do nawiazania romansu, w ktorym szukamy

radosnej zabawy w lozku, zamiast malzenskiego, wykanczajacego system nerwowy, koszmaru.

I tu wylania sie nastepny problem. Wiemy juz, o czym nie nalezy mowic w lozku, ale o czym

rozmawiac?



Oczywiscie o radosnej zabawie w lozku we dwoje. Wymyslilam to zdanie na uzytek

wlasnych publikacji prasowych, zeby ladnie nazwac te czynnosc.

Jeszcze w latach miedzywojennych Boy-Zelenski snul smetne rozwazania w Piesni o mowie

naszej:

Rzecz az nazbyt oczywista

, Ze jest piekna polska mowa:

Jedrna, pachnaca, soczysta,

Melodyjna, kolorowa.

Bohaterska, gromowladna,

Czysta niby blekit nieba,

Ale czasem przyznac trzeba,

Ze ten jezyk najobfitszy

W poetyczne rozne kwiatki,

W uczuc sferze pospolitszej

Zdradza dziwne niedostatki.

To, co ziemie w raj nam zmienia,

Zycia caly wdziek stanowi,

Pytam tu obecne panie

(By od grubszych zaczac brakow):

Dwojga roznej pici Polakow?

Lub czym innym w takim guscie?

W archaicznym tym zamecie,

Jak ma kwitnac szczescia era,

Gdzie zatraca sie pojecie

Tam i sama rzecz umiera

Ludziom trzeba tak niei&iele,

Jak wyszeptac do dziewczecia;

Nie obawiaj sie poczecia

Na wies, gdy sie czlek dobedzie.

Chcac odetchnac zyciem zdrowszem,



Wzglendem tego co i owszem,.,"

Od epoki Boya-Zelenskiego niedlugo piecdziesiat lat stuknie, a my ciagle w czulych

rozmowach mozemy jedynie siegac do terminow naukowych lub tzw. literatury plotowej,

W praktyce okazuje sie, ze najpotoczniej rozmawia sie slownictwem plotowym. Stalam

kiedys w pociagu obok kilku mlodych chlopcow prowadzacych ozywiona dyskusje. Poslugiwali sie,

przez kilka godzin wylacznie czterema slowami, omawiajac najroznorodniejsze sprawy i co

Zapytalam ich w pewnym momencie, czym sie wlasciwie czlowiek rozni od malpy?

Miedzy innymi tym, ze umie mowic, a wy znacie tylko cztery slowa! Liczylam sie z tym, ze

moga w najlepszym razie obrzucic mnie czterema slowami, ale oni zamilkli skonsternowani.

Po glebokim zastanowieniu doszlam do wniosku, ze i nasz zapas slow w tej dziedzinie bardzo

przypomina te mile czworonogi, aczkolwiek mamy az dziesiec slow zamiast czterech do dyspozycji.

Zglebiajac ten problem, zaczekam pilnie poszukiwac i szperac w slownikach i w literaturze pieknej.

Plon moich poszukiwan nie jest niestety imponujacy.

W staropolskich tekstach Mikolaja Reja, Jana Kochanowskiego i Andrzeja Morsztyna

znalazlam sporo wcale ladnych okreslen.

Ponadto w zartobliwym poemacie Aleksandra Fredry o krolewnie Piczomirze znalezc mozna

wiele wymyslonych przez autora dowcipnych nazw dla meskich wdziekow.

Nie mam ambicji jezykoznawczych, ale nawet maly slowniczek znaleziony w tekstach

staropolskich pokazuje, jak cofnelismy sie w rozwoju w stosunku do naszych przodkow. A Boy-

sama rzecz umiera".

badzmy ludzmi!

wnetrznego.

prostu w ksiazkach, w literaturze. Jesli nawet malo tego albo prawie wcale we wspolczesnej, to

istnieja, jak juz wspominalam, znakomite staropolskie erotyki, jurne, jedrne, pelne pieknych slow.

Trzeba je odkurzyc, wyciagnac z zamknietych na siedem spustow szaf i archiwow bibliotecznych.

W pewnym momencie slowa traca swoja moc, zastepuja je westchnienia i nieartykulowane

pierwotne okrzyki. Potem jednak, gdy zaczyna sie odplyw napiecia seksualnego, znowu jezyk

upomina sie o swoje prawa.

Wiekowa kultura milosna Indii kladzie ogromny nacisk na zachowanie kochankow po

nasyceniu zmyslow i mowa milosna odgrywa tu zasadnicza role.. Oto fragment z Kamasutry mo-

wiacy o tych sprawach;

grzeczna usluznoscia za pomoca poufnych opowiadan i wywodow (...) Jezeli przebywaja na gornej

tarasie domu i siadaja tam, aby rozkoszowac sie blaskiem ksiezyca, niechaj on ja bawi stosownymi

opowiadaniami, gdy lezy ona na jego lonie i patrzy na ksiezyc. Niech jej objasnia po kolei ciala

niebieskie i pokazuje: arundhati, Gwiazde Polarna i wieniec siedmiu gwiazd Wielkiej Niedzwiedzicy

... niech ja bawi za pomoca gier, jak na przyklad tanca zwanego hallisa, spiewu i zartow, znanych w

krainie Lata, za pomoca ogladania tarczy ksiezyca niespokojnymi, wilgotnymi od namietnosci

pierwszym spotkaniu, a jakie byly nieszczescia, gdy sie rozstawali ze soba ... Oto i zakonczenie

rozkoszy milosnej".



ZMYSL POWONIENIA

Zapachy seksualne to najstarszy chyba filogenetycznie i najsilniejszy bodziec podniecajacy.

Jak zauwazono, dziala on nie tylko u ssakow, ale nawet u gatunkow znacznie nizszych. Zna-, ne sa

reakcje ssakow, a specjalnie psow i dzikich zwierzat, na zapach samicy w okresie rui. Tego rodzaju

wechowe sygnaly milosne spotykamy np, rowniez u owadow.

Samiczka motyla moze przywabic zapachem samczyka z odleglosci kilkunastu kilometrow!

Nawet najsprawniejszy pies tropowlec moze tylko podazyc za sladem, ale w zadnym razie nie jest w

stanie zwietrzyc obiektu poszukiwanego 7. odleglosci kilkunastu kilometrow. Stwierdzono, ze

samiczka motyla ma zaledwie 0,0001 mg substancji aromatycznej. Znikoma tylko czesc sublimuje w

powietrzu i tam zostaje rozrzedzona tak znacznie, ze wprost niepodobna sobie tego wyobrazic. Tak

niewiarygodnie znikome slady zapachu wyzwalaja u oddalonego o wiele kilometrow samczyka zywe

reakcje poszukiwania, ktore doprowadzaja go nieomylnie do zrodla zapachu.

U ludzi zmysl powonienia miewa bardzo rozna wrazliwosc. U niektorych zupelnie jest w

zaniku, a u innych dominuje on nad posostalymi zmyslami, jak np. u znakomitych kucharzy, kiperow

czy specjalistow zatrudnionych w wytworniach perfum dla oceny zapachow i tworzenia nowych

kompozycji.

Wrazenia wechowe stanowia rowniez bardzo silna podniete seksualna, niestety czesto nie

doceniana. Warto zajac sie rozwinieciem i wyksztalceniem tych zdolnosci u ludzi, ktorzy nie sa

podniet seksualnych. Bywa, ze zapach specyficzny dla danej osoby, podobnie jak ulubiona melodia,

utrwala sie w pamieci i niejednokrotnie wystarczy won tych samych perfum, aby jak zywe stanely

przed oczyma wyobrazni wspomnienia chwil spedzonych z kobieta, ktora ich niegdys uzywala.

Przypomina mi sie tu zabawna anegdotka o panu pastorze, ktoremu mloda, uwielbiana, ale

nie umiejaca gotowac zona przypalala wszystkie potrawy. Po przedwczesnej smierci zony troskliwe

parafianki ozenily go po raz drugi z pania bardzo gospodarna i swietna kucharka. Niestety, zadna ze

znakomicie przyrzadzonych potraw nie budzila entuzjazmu malzonka, az gdy pewnego dnia

zapach, ktory tak lubilem!

Przy pocalunkach milosnych wedrujac po calym ciele stale spotykamy sie z roznorodnymi

zapachami. Kobiety od najdawniejszych czasow cenia sobie bardzo stroje i pachnidla. Rzadko ktora

z nich zwraca uwage na walory swego glosu i sposobu mowienia, kazda natomiast pragnie miec stroj

inny niz wszystkie i pachniec oszalamiajaco.

Stosowanie pachnidel jest prawie tak stare jak kultura ludzka. Bardzo popularne na

Wschodzie, w Indiach, Azji czy Afryce. Napotykano tam w wykopaliskach przepisy traktujace o

W Piesni nad piesniami romantyczne pochwaly kochankow splataja sie stale z opisami

najrozmaitszych aromatow. Sula-mitka wielbiac swego kochanka mowi:

Tnie twe slodsze nad dziewanny wonie,

Slodszys najmilszy nad wonie dziewanny,

Przeto tak bardzo miluja cie panny".

Kochanek chwali swa Sulamitke w slowach:

Nard w nim i Kasja, wonne cynamony



I kadzidelny wszelki krzew ceniony,

Mirra i szafran, aloesu fetujecie,

Z wszystkich balsamow najprzedniejszy w swiecie".

Ona zas odpowiada:

Me nardy wydaja swe wonie.

Moj mity jest mirra w petlicy

Co wonna sie kryje na lonie,

Jest henna w winnicach Engady,

Woniaca przez laki i sady" ".

Czytajac Piesn nad piesniami mamy wrazenie, ze kochankowie tona wrecz w zapachach i

wonie te odgrywaja ogromna role w ich swiecie milosnym.

Wszystkie te pachnidla mozna podzielic na dwie zasadnicze grupy: zapachy kobiece i meskie.

Zapachy kobiece to wszelkiego rodzaju olejki kwiatowe, bukiety woni kwiatowych w

cierzanka, rumianek, mieta, Ponadto caly zespol zapachow wschodnich, ciezkich i aromatycznych,

jak olejek sandalowy, mirra, nard i inne.

Do grupy zapachow meskich zalicza sie: lawende, ambre, pizmo, cytryne, ziola o zapachach

ostrych, pikantnych, jak np. olejek balsaminy. Zapachy meskie odpowiadaja bardziej ostrej woni

potu i gruczolow zapachowych u mezczyzny. Niektore z nich, jak pizmo, uzywane sa w celu

podniesienia walorow seksualnych. Produkt ten otrzymuje sie bowiem z gruczolow znajdujacych sie

w okolicy narzadow plciowych pizmowcow dzialajacych w okresie rui. Jest to zapach wabiacy

samice,

W dobie dzisiejszej nie mozna narzekac na brak rozmaitych substancji zapachowych, raczej

mamy klopoty z zalewem wonnosci w najrozniejszych kosmetykach. Kobieta i mezczyzna majacy w

swych przyborach toaletowych perfumy, wode kolonska, sole kapielowe, krem do rak, kremy do

twarzy, szampony do wlosow i inne, maja duzy problem z harmonizowaniem najrozniejszych

zapachow dodawanych do artykulow toaletowych. Wiadomo bowiem, ze odmienne wonie perfum,

mydla i szamponu moga dawac bardzo nieprzyjemne kombinacje. Zwrocono juz na to uwage, a

firmy kosmetyczne o swiatowej slawie maja w sprzedazy zestawy kosmetykow, mydel i szamponow

o jednym zapachu, co w pewnym stopniu rozwiazuje klopoty.

Nastepny z kolei problem, na ktory koniecznie nalezy zwrocic, uwage przy stosowaniu

pachnidel, to ilosc perfum. Kobieta uperfumowana tak obficie, ze dziesiec metrow za nia ciagnie sie

jeszcze fala zapachu, az w nosie kreci, jest koszmarem dla otoczenia, szczegolnie latem. Elegancka

kobieta, umiejaca stosowac perfumy, uzywa je w taki sposob, ze tylko zupelnie bezposrednio przy

pocalunku czy zblizeniu twarzy czuje sie delikatny zapach jej ciala.

Musimy o tym pamietac, ze skora kazdego czlowieka ma naturalna, bardzo roznorodna won.

Stosujac perfumy na powierzchnie skory, powodujemy procesy chemiczne zachodzace miedzy

zapachem skory a dodanym srodkiem aromatycznym, w wyniku czego powstaje kombinacja tych

dwu woni. Jezeli zapach dobrany jest wlasciwie, dodaje on wdzieku wlasnej woni skory. Jezeli

Wlasny zapach, jak wlasny stroj, styl sylwetki czy fryzura, podkresla oryginalnosc j

niepowtarzalny czar kazdej kobiety. Francuzki na przyklad staraja sie osiagnac jak najbardziej

niezwykle i odrebne rodzaje zapachow i wiele z nich ma swoj sekret mieszania perfum. Nasi

dziadkowie podobnie produkowali roznorodne nalewki na dziesiatkach gatunkow ziol i strzegli pilnie

tajemnych przepisow. Perfumy otrzymane wedlug wlasnej recepty skladaja sie z kilku do kilkunastu

elementow zapachowych. Pozwala to kobiecie pachniec tak jak zadna inna, czego nie daje sie

osiagnac kupujac perfumy gotowe. Indywidualny wabik wechowy jest, jak sie okazuje, rowniez



Zaleznie od mody, temperamentu, a przede wszystkim od naturalnego zapachu skory, ktory

miesza sie z perfumami, nalezy wybrac sobie zapach czy koktajl zapachowy i uzywac go stale, nie

zmieniajac, poniewaz wszystkie zmiany utrudniaja utrwalenie sie odruchu warunkowego.

Oczywiscie wybrany zapach, tworzacy kobiecie wlasny klimat seksualny, powinien byc mily i

poscieli utrwala w pamieci przyjaciela obraz zapachowy i jak gdyby sylwetke danej kobiety. Zapach

ten nie tylko we wspomnieniach przywodzi na mysl przezyte wzruszenia milosne, ale w aktualnym

wspolzyciu dwojga ludzi zaczyna odgrywac stopniowo role bodzca warunkujacego odpowiedni

Wyksztalcenie tego rodzaju odruchu warunkowego staje sie dla kobiety jeszcze jednym

wlasnym sekretem milosci. Im nagromadzi ich wiecej, im bardziej interesujacych i pociagajacych, a

takze oryginalnych, tym trudniej innej kobiecie zastapic ja i wyrugowac ze sfery odruchow

seksualnych mezczyzny,

William H. Masters i Wirginia E. Johnson w podreczniku Les mfsententes sexuelles (Niezgodnosci

seksualne) proponuja wykorzystanie zapachow dla rozbudzenia wrazliwosci seksualnej wechu.

Mozna metodycznie wypracowac erotyczne odruchy warunkowe na okreslony zapach. Szczegolnie

jest to metoda przydatna, gdy niedoswiadczeni kochankowie nie potrafia sie jeszcze podniecac

Zahamowania w tej materii ogromnie zawezaja bogactwo pieszczot i warto zrobic probe

wygaszenia odruchow negatywnych w stosunku do zapachu partnera. Zastosowanie ulubionego

zapachu moze stopniowo usunac zahamowania istniejace w stosunku do zapachu spermy czy

wydzieliny pochwowej. Wybrane perfumy nalezy stosowac wylacznie w kontaktach milosnych i

specjalnie w miejscach erotogennych.

Zaczynamy od perfumowania okolicy karuku, wlosow i piersi, dochodzac wreszcie do okolic

sromu i wzgorka lonowego. Zapach winien sie stopniowo kojarzyc w wyobrazni partnera czy

partnerki z pieszczotami i podnieceniem seksualnym. Z uplywem czasu juz sam zapach dziala

podniecajaco, jak sygnal erotyczny, a naturalne wydzieliny skojarzone z ulubionym zapachem,

rowniez zaczynaja dzialac podniecajaco, W ten sposob mozna pozbyc sie. stopniowo niektorych

dokuczliwych w milosci zahamowan.

Na marginesie tych mechanizmow warto jeszcze raz podkreslic, ze kazdy zapach stosowany

w celach seksualnych powinien prowadzic do zainteresowania wlasnymi zapachami. Nie moze

kobieta ani mezczyzna pachniec tylko mydlem czy woda kolonska, musi pachniec przede wszystkim

soba. Dlatego podkreslam jeszcze raz, nadzwyczaj wazny w tej dziedzinie jest umiar.

Najwazniejsze, zebysmy mogli pachniec przede wszystkim soba, ale soba mozna pachniec

bardzo nieprzyjemnie lub przyjemnie i podniecajaco. Zapachy przyjemne sa scisle zwiazane 'z

higiena osobista.

Wazniejsze od perfum, wrecz konieczne jest przede wszystkim wyeliminowanie niemilych woni

wynikajacych z zaniedban w dziedzinie higieny osobistej.

Wszelkiego rodzaju nieprzyjemne zapachy kryja w sobie perfidna pulapke, poniewaz

czlowiek tak pachnacy najczesciej zupelnie tego nie czuje. Natomiast otoczenie jest zupelnie

zmaltretowane. Nawet ludzie o dosc delikatnym powonieniu przewaznie nie czuja swoich

nieprzyjemnych zapachow. MOWIE przewaznie, bo niektorzy czuja i tym jest duzo latwiej zyc,

Trzeba wiec przejsc z kolei do omowienia metod zadbania o ponetne zapachy ciala od stop do

glow.

Zacznijmy od wlosow. Wlosy meskie, a tym bardziej kobiece, odgrywaja niebagatelna roile w

pieszczotach. Glaskanie po glowie, pocalunki we wlosy, muskanie wlosami w tancu partnera,

wreszcie fryzura, polysk i ladny uklad wlosow sa scisle zwiazane z ich czystoscia. Przypominam

sobie fragment filmu z Maurice Chevalierem pt. Milosc po poludniu, w ktorym tata detektyw odgadl,

ze corka jego jest zakochana, poniewaz zaczela co drugi dzien myc glowe. Wlosy brudne i zakurzone



zlepiaja sie w tlustawe straczki, wydzielajac brzydki zapach nieswiezego loju. Wlosy takie nie

ukladaja sie, lepia sie do glowy i wygladaja, jakby ich bylo o polowa mniej. Dotkniecie, poglaskanie,

czy nie daj Boze ucalowanie takiej glowki jest wyjatkowo nieapetyczne i moze skutecznie zabic

rodzaca sie milosc, a ochlodzic nawet bardzo dojrzala... Czestosc mycia wlosow uzalezniona jest

sie przetluszczaja, latem bardziej kurza. Ale przecietnie raz w tygodniu u kobiety, a czesciej nawet u

mezczyzny (poniewaz sa krotkie i latwiej wysychaja) powinny byc myte.

Bardzo waznym momentem jest przesycenie ich lekkim zapachem uzywanej stale wody

kolonskiej czy perfum. Aby zapach byl dyskretny i wydzielal sie jedynie w chwilach podniecenia,

nalezy po umyciu glowy i splukaniu jej skropic mokre wlosy perfumami lub woda kolonska, a potem

dokladnie wytrzec i wysuszyc. W efekcie tatach zabiegow wlosy stale nie pachna, ale. kazde

nieznaczne nawet zwilgotnienie ich przy lekkim spoceniu sie lub w czasie deszczu czy mgly

powoduje bardzo subtelnego zapach.

Na skore calego ciala nalezy stosowac perfumy czy wode kolonska z ogromnym umiarem.

Mezczyzna moze zaraz po umyciu i goleniu natrzec twarz, szyje i dlonie woda kolonska. Kobieta

rowniez najlepiej zaraz po umyciu zwilza skore wilgotna jeszcze perfumami. Perfumujemy lekko

okolice wlosow na karku i za uszami, aby zapach emanowal przy tuleniu i zblizaniu sie glow eto

siebie, zwilzenie odrobina perfum ramion ,w okolicy dekoltu powoduje przy rozgrzaniu sie ciala

wydzielanie milej woni spoza dekoltu sukni

Niewatpliwie duze walory maja" w podniesieniu wdziekow seksualnych zapachy

sztuczne, ale powinny one byc dyskretne, zeby nie tuszowac wlasnych zapachow. Swiezy pot

pojawiajacy sie obficie na powierzchni skory w czasie kontaktow seksualnych ma zapach przyjemny

i podniecajacy, sygnalizuje on bowiem u partnera zwiekszenie gry naczynioruchowej, ktora jest

jednym z objawow pudniecenia seksualnego.

Nastepnym z kolei zrodlem milych lub nieprzyjemnych woni jest oddech. Swiezy oddech ma

ogromne walory, przy pocalunku. W literaturze scen milosnych spotyka sie okreslenia oddechu

pachnacego fiolkami, macierzanka itd. Istnieja plyny do plukania ust, ktore moga zabarwiac lekko

zapach oddechu. Jak bardzo ujemnie wplywa na kontakty seksualne nieprzyjemny zapach z ust,

widzimy juz w przepisach Koranu, w ktorym istnieje paragraf pozwalajacy rozwiesc sie z mezem,

ktorego oddech jest cuchnacy. Istnienie takich przepisow w ksiedze kultowej, obwarowujacej raczej

przywileje mezczyzn niz kobiet, wykazuje, jak bardzo odpychajacy moze byc nieprzyjemny zapach z

ust.

W dzisiejszych warunkach uregulowanie tej sprawy zalezne jest prawie calkowicie od naszej

woli. Przede wszystkim nalezy bardzo starannie pielegnowac zeby, plombujac ubytki i usuwajac

sprochniale korzenie, nie nadajace sie do leczenia. Regularne wizyty u dentysty co trzy lub szesc

miesiecy, zaleznie od potrzeby, sa tak samo wazne albo nawet wazniejsze od wizyt u kosmetyczki

czy fryzjera. Zasada ta dotyczy rowniez mezczyzn, ktorzy bardzo nie lubia chodzic do dentysty.

Zaniedbane zeby, nie czyszczone starannie pasta dwa razy dziennie, sa najczesciej przyczyna

brzydkiej woni z ust. Czasami przyczyny bywaja i powazniejszej natury, gdy sa wynikiem zlego

trawienia przy nieprawidlowym wydzielaniu sokow zoladkowych. Pokarmy zalegajace w zoladku

fermentuja i wydzielaja brzydki zapach, W takim wypadku nalezy leczyc sie systematycznie u

lekarza chorob wewnetrznych i zazywac Srodki regulujace czynnosc trawienna zoladka.

Doniosla rola warg, jezyka i jamy ustnej w pieszczotach wymaga zwrocenia uwagi na ich

higiene i zdrowie.

Okolica intensywnie woniejaca sa dolki pachowe. Nie radze nikomu perfumowac ani

przecierac woda kolonska dolkow pachowych, pachwin i okolic ciala latwo pocacych sie, poniewaz

skora jest tam bardzo wrazliwa i latwo mozna spowodowac przykre dolegliwosci uczuleniowe oraz

podraznienie skory. Objawiaja sie one drobna, dokuczliwie swedzaca wysypka l- zaczerwienieniem.

Perfumowanie pach jest tym bardziej niecelowe, ze najsilniej nawet woniejace perfumy nie zabijaja

ostrego zapachu potu, wydzielajacego sie z wlosow w dolku pachowym. Bialkowe skladniki



wydzieliny gruczolow potowych gromadza sie na wlosach i z czasem ulegaja rozkladowi, prze-

sycajac je ostrym zapachem, ktorego zadne mycie nie jest w stanie usunac.

Kobieta pragnaca pozbyc sie zrodla przykrego zapachu powinna wygalac wlosy pod pachami

i codziennie, a nawet kilka razy dziennie, gdy pot jest wyjatkowo ostry myc je ciepla woda z

mydlem. Jezeli pomimo to zapach potu jest przykry, mozna stosowac dodatkowe chemiczne srodki

odwaniajace.

Na marginesie tych rozwazan warto wspomniec, ze zapach potu oraz wydzielin gruczolow

lojowych pod pachami pod wplywem irytacji, laku czy zdenerwowania staje sie niezwykle ostry i

odpychajacy. Jest to pozostalosc po naszych czworonoznych przodkach (u zwierzat sa to

mechanizmy obronne) i z tego wzgledu po wyjatkowo denerwujacych przezyciach warto sie zawsze

umyc dodatkowo.

Wygalanie pach powinno stac sie regula, szczegolnie w porze letniej, gdy pocimy sie wiecej,

a suknie odslaniaja ramiona i pachy, ukazujac niezbyt estetyczne owlosienie. Zapach swiezego potu z

okolic dolkow pachowych, dokladnie wymytych i wygolonych, jest zapachem przyjemnym i

drazniacym erotycznie, jalc wszystkie naturalne wydzieliny skory, pojawiajace sie w momencie

podniecenia plciowego. Stopniowo zblizylismy sie. w naszych rozwazaniach do zapachow

tak meskie, jak i kobiece. Naturalny zapach, nie zwiazany z niedostateczna higiena osobista, odgry-

wa wazna role w wabieniu erotycznym. Kobiece narzady rodne wydzielaja wiele rozmaitych

wlasciwych sobie woni.

Wydzielina pochwy sklada sie ze zluszczonych komorek nablonka pochwy oraz plynnego

przesieku z jej scianek. Naturalna wydzielina zdrowej pochwy ma konsystencje mleka i zapach

Kwasnego mleka. Paleczki kwasu mlekowego znajdujace sie w zdrowej pochwie zakwaszaja jej

wydzieline i w ten-sposob zapobiegaja rozmnazaniu sie bakterii chorobotworczych. Obecnosc

paleczek kwasu mlekowego i kwasu przez nie wyprodukowanego jest warunkiem naturalnego

oczyszczania i dezynfekowania pochwy. Tradycje naszych babek zalecajace robienie przeplukiwan

pochwy u zdrowej kobiety w celach higienicznych sa absolutnie niesluszne, poniewaz wyplukuje sie

wlasna flore bakteryjna pochwy oraz kwas mlekowy, stwarzajac tym samym idealne warunki do

infekcji. Zdrowa kobieta nie powinna w zadnym wypadku robic przeplukiwan pochwy (irygacji),

poniewaz jest to zabieg szkodliwy i antyhigieniczny. Oczywiscie nie mowie tu o irytacjach

zalecanych przez lekarza w toku leczenia.

Oprocz wydzieliny mlecznej o zapachu kwasnym w zdrowej pochwie pojawia sie okresowo

wieksza ilosc szklistego przezroczystego sluzu. Sluz ten wydziela sie w duzej ilosci z szyjki

macicznej w okresie jajeczkowania, jak rowniez w chwilach intensywnego podniecenia plciowego.

W okolicy napletka lechtaczki, a takze dookola, u nasady warg mniejszych, znajduja sie

drobne gruczoly lojowe, wydzielajace tlustawa woskowa wydzieline szczegolnie obficie w chwili

podniecenia seksualnego. Wydzielina ta ma intensywny zapach, ktory kojarzac sie z podnieceniem

seksualnym partnerki oddzialuje podniecajaco. Wydzielina gruczolow lojowych, zawierajaca

skladniki tluszczowe, musi byc bardzo dokladnie wymywana ciepla woda z mydlem, poniewaz, jesli

pozostanie przez kilka dni na wargach sromowych, mieszajac sie z wydzielina pochwy i sluzem,

ulega fermentacji i powoduje zaczerwienienie oraz podraznienie skory. Oczywiscie nie trzeba

dodawac, jak nieprzyjemnie pachnie taka mieszanina.

W tych okolicach ciala, podobnie jak we wszystkich wymienionych poprzednio, zapachy

ponetne zamieniaja sie w nieprzyjemne przy zaniedbaniach higienicznych.

Mowie tu caly czas o kobietach zdrowych. Istnieja jednak kobiety zdrowe, u ktorych

wydzielina narzadow rodnych ma zapach wyjatkowo ostry. Kobiety takie powinny unikac przy

podmywaniu sie mydla albo raczej po dokladnym wymyciu sie, mydlem i ciepla woda oplukac srom

lekkim roztworem cytryny lub kwasu bornego, poniewaz odczyn kwasny zmniejsza Intensywnosc

zapachu wydzielin pochwowych, alkaliczny natomiast (mydlo) bardzo wzmaga.

Interesujace spostrzezenie zrobili Arabowie juz w XVI wieku, a dotyczylo ono lawendy jako



srodka odwaniajacego dla kobiet. Zastanawiajacy jest fakt, ze podobny uzytek robily nasze prababki

z tychze niebieskich kwiatkow, wkladajac je do saszetek i umieszczajac w szafach pomiedzy

bielizna.

Van de Velde w Malzenstwie doskonalym uwaza, ze uzytecznosc lawendy w owczesnych czasach

byla znacznie wieksza, niz dzis sadzimy, uwzgledniajac nagminny brak lazienek. Zapach lawendy

ma rzeczywiscie wplyw odwaniajacy nie tylko w wypadkach, gdy stosuja je kobiety o naturalnym

ostrym zapachu, ale i w przypadkach zaniedban higienicznych lub zlych zapachow wynikajacych z

choroby.

Mowiac o zapachach specyficznie kobiecych, nie mozna zapomniec jeszcze o jednym, a

mianowicie o zapachu miesiaczki. Okres ten wymaga od kobiety zdwojonej energii w zabiegach

higienicznych. Jezeli krwawienia sa obfite, nalezy czesto zmieniac wkladki, podmywajac sie za

kazdym razem, aby nie pozostawaly resztki krwi psujacej sie i pachnacej brzydko. Zapach swiezej

krwi miesiaczkowej moze byc w szczegolnych ukladach czynnikiem silnie podniecajacym, jak

stwierdza Van de Velde w Malzenstwie doskonalym. Dotyczy to partnerow, ktorych seksualizm ma

pewne zabarwienie sadystyczne. Nie mowie tu oczywiscie o zboczeniach, ale o pewnych

odchyleniach charakterologicznych, mieszczacych sie w granicach psychicznej normy. Kontynuacja

wspolzycia w czasie miesiaczek nie jest rzecza tak rzadka, jakby sie zdawalo. Sadze, ze odgrywaja tu

dosc licznych kobiet okres maksymalnej pobudliwosci seksualnej wystepujacej wlasnie w czasie

miesiaczki.

Wielokrotnie dyskutowano, czy wspolzycie w czasie miesiaczki jest szkodliwe dla zdrowia?

Zdania na ten temat byly bardzo podzielone. Sadze, biorac pod uwage dosc liczne przypadki tego

rodzaju, z ktorymi spotykalam sie w mojej praktyce lekarskiej, ze nie wplywa to w ujemny sposob na

stan zdrowia kobiet. I tu, jak we wszystkich omawianych dziedzinach, ciezkim grzechem przeciw

estetyce jest nie zachowywanie starannej higieny w okresie miesiaczek.

Zapachy wydzielane przez rozne okolice ciala mezczyzny sa zwykle znacznie ostrzejsze niz u

trudem mezczyzna daje sie przekonac, ze rowniez nalezy sie podmywac. Zupelnie podobnie jak

kobieta, mezczyzna powinien myc przynajmniej raz dziennie ciepla woda z mydlem okolice krocza,

odbytu, moszne i czlonek, a nastepnie wymyc ciepla woda namydlajac dokladnie zoladz, po

uprzednim usunieciu skory napletka, tam bowiem wlasnie, u nasady zoledzi, w rowku otaczajacym ja

miesci sie duza liczba gruczolow lojowych, ktore produkuja dosc obfita wydzieline, podobnie jak w

okolicy lechtaczki i warg mniejszych u kobiety. Ponadto w faldzie napletkowym pozostaja resztki

moczu. Przy regularnym wspolzyciu seksualnym dochodza jeszcze pewne ilosci nasienia i

wydzieliny z pochwy. Cala ta mieszanina, jezeli jej

nie usuwamy dokladnie podczas mycia, szybko sie psuje, wydzielajac bardzo nieprzyjemny zapach, a

ponadto moze powodowac stany zapalne napletka i bolesne obrzeki.

Przypomina mi sie w zwiazku z powyzszymi rozwazaniami studentka, ktora po jednym z

moich spotkan z mlodzieza akademicka pytala, jak by tu wyUumaczyc chlopcu, zeby sie umyl

bezposrednio przed spotkaniem, poniewaz w milosci i pieszczotach zapach moczu bardzo psuje jej

nastroj.

Hm... nie wszystko da sie tak po prostu powiedziec. Mozna zachecac do mycia w ogole lub

sprobowac zabaw we dwoje pod prysznicem, W zadnym razie nie nalezy ranic ambicji chlopca,

Przy prawidlowym zachowywaniu higieny osobistej zapach wydzieliny gruczolow lojowych i

nasienia meskiego odgrywa wybitna role w zwiekszaniu pobudliwosci seksualnej kobiet.

Istnieja wyrazne roznice w Intensywnosci i rodzaju woni nasienia u mezczyzn roznych ras, a

nawet zmienia sie ona w miare uplywu lat. Inna bywa u chlopcow, mlodych mezczyzn, inna u

mezczyzny dojrzalego.

Van de Velde twierdzi, ze zapach nasienia tego samego mezczyzny moze sie zmieniac w



zaleznosci od roznych okolicznosci zyciowych. Po wzruszeniach psychicznych czy zdenerwowaniu

opisywaniu zapachu nasienia przez roznych mezczyzn Van de Velde odnosil wrazenie, ze zmienia

sie on rownolegle ze zmiana ogolnego zapachu ich ciala, przy czym okreslenia zmian odcieni

pokrywaly sie z tym, co obserwowaly ich partnerki. W zwiazku z tym, co zostalo wyzej

powiedziane, trzeba przyjac duze prawdopodobienstwo faktu, ze zapach nasienia ulega duzym

wahaniom osobniczym.

Wplyw podniecajacy zapachu nasienia meskiego jest scisle zwiazany z wiezami uczuciowymi

laczacymi kochankow. Zapach mezczyzny kochanego dziala na kobiete wybitnie podniecajaco,

podczas gdy zapach mezczyzny nie kochanego moze wywolac obrzydzenie.

Jak juz wspominalam mowiac o metodzie wypracowania pozytywnych odruchow

warunkowych na zapachy narzadow plciowych, proponowanej przez Mastersa i Johnson w ksiazce

cytowanej w tym rozdziale, rola tych zapachow jest ogromnie wazna w pelnowartosciowej milosci

seksualnej, laczacej dwoje ludzi. Pieszczoty seksualne, w ktorych kazdy z partnerow doprowadza

pieszczotami i pocalunkami okolicy narzadow plciowych wspolpartnera do orgazmu, sa scisle

zwiazane z podniecajacymi przezyciami dostarczanymi przez zmysly powonienia, smaku i dotyku,

plciowych, a nawet miesiaczki moga dzialac zarowno przyciagajace, jak i odpychajaco.

Szczegolnie u mlodych kochankow, o niewyrobionych jeszcze odruchach wechowych,

zapachy narzadow plciowych sa zwykle obojetne lub lekko odstreczajace. Z uplywem czasu, gdy po-

szczegolne wonie staja sie w ich psychice sygnalem rozkoszy, nabieraja stopniowo walorow

podniecajacych. Trzeba wiele delikatnosci i wyczucia, aby nie zrazic partnera mniej doswiad-

czonego, narzucajac mu pieszczoty zbyt wyrafinowane. I w tej dziedzinie, podobnie jak we

wszystkich sprawach milosci, trzeba pilnie obserwowac reakcje i dostosowywac rodzaj pieszczot do

mozliwosci mniej doswiadczonego partnera czy partnerki.

Zdarza sie i u doswiadczonych kochankow, ze bez przygotowania reaguja poczatkowo lekkim

uczuciem wstretu, a zapach dziala odpychajaco. Ale w miare narastania podniecenia ten sam zapach

staje sie stopniowo bodzcem silnie pociagajacym i podniecajacym.

ZMYSL DOTYKU

W arabskiej ksiedze pt. Ogrod wonnosci Nafzawi pisze:

nie wiedzial, ze ambra, jesli sie jej nie obraca w dloniach i nie rozgrzewa, skryje w sobie zawarty

Zmysl dotyku odgrywa najwazniejsza role w sferze seksu, a wrazliwe na dotyk zakonczenia

nerwowe sa glownymi receptorami odbierajacymi bodzce doprowadzajace do wyzwolenia odruchu

orgazmu w osrodkach centralnych mozgu. Istnieje zasadnicza regula: im bodziec jest subtelniejszy i

delikatniejszy, tym lepsze daje efekty, a technika muskania, glaskania, opukiwania opuszkami

palcow, podrapywania paznokciami i lekkiego muskania dlonia wloskow naskorka stwarza szerokie

mozliwosci wyboru. Nasilenie reakcji receptorow zalezy rowniez w duzym stopniu od wyboru i

techniki pobudzania.

Dotykowe bodzce seksualne dzialaja dwustronnie. Podniecaja zarowno partnera, ktory piesci,

jak i tego, ktory jest pieszczony. Rozkosz dawcy pieszczot rosnie w miare nasilania sie. rozkoszy

biorcy. Wszelkie odmiany pieszczot tym bardziej sa udane i podniecajace, im bardziej angazuja

milosna jest i bedzie zawsze rezultatem angazowania sie obojga kochankow.



Z tego wzgledu bardzo wazna rzecza jest nastawienie psychiczno-uczuciowe do pieszczot.

Przy nastawieniu obojetnym lub co gorsza niechetnym nawet dlugotrwale draznienie

najwrazliwszych okolic erotogennych nie daje zadnych efektow, budzac tylko zniecierpliwienie i

zlosc partnera.

Gdy wysokie napiecie seksualne poprzedza chwile zblizenia, wystarczy czasem lekkie

dotkniecie reki, aby znalezc sie na progu orgazmu, W warunkach przecietnych i przy srednim

napieciu seksualnym wzrasta ono stopniowo pod wplywem pieszczot i dotkniec.

Zmysl dotyku, ktorego zakonczenia rozsiane sa po calym ciele, reaguje na najroznorodniejsze

pieszczoty seksualne. Dotyk skory, wlosow, dotyk ciala w tancu, tkaniny przesyconej cieplem ciala,

chociaz obejmuje szeroki wachlarz przezyc. Na pewno i pocalunki mozna zaliczyc do tej grupy,

poniewaz wrazenia dotykowe odgrywaja w nich niebagatelna role, ale przenioslam je w calosci do

rozdzialu omawiajacego zmysl smaku.

Aby jakos uporzadkowac rozliczne rodzaje pieszczot dotykowych, omowie je w kolejnosci,

zaczynajac od glowy i wedrujac przez wszystkie okolice ciala az do stop.

W pierwszym okresie uwodzenia reka mezczyzny, glaszczaca kark kobiety i przesuwajaca

palcami miedzy wlosami, przewijajac je i motajac dookola dloni, wyraznie swym dotykiem

podnieca, poniewaz okolica nasady wlosow i uszu jest wybitnie unerwiona seksualnie. Muskanie

opuszkami palcow tych okolic skory, lekkie podrapywanie, chuchanie cieplym oddechem lub

dmuchanie wyzwala cala game najsubtelniejszych podniet seksualnych. W spoleczenstwach

pierwotnych iskanie i przebieranie palcami wlosow nalezy do czynnosci erotycznych. Ale l wsrod

wspolczesnych kochankow nierzadko zdarza sie duza wrazliwosc czuciowa owlosionej skory glowy i

widza chetnie pieszczoty polegajace na drapaniu, muskaniu, glaskaniu lub przebieraniu palcami we

wlosach.

Rownie wrazliwa na dotyk jest okolica nozdrzy i warg. Skora miedzy nosem a gorna warga

oraz miedzy dolna a podbrodkiem pokryta jest zwykle obficiej niz gdzie indziej meszkiem i mu-

skanie jej oraz lekkie dotykanie powoduje jezenie sie wloskow i uczucie wyraznego podniecenia

seksualnego. Warto o tym pamietac, ze szczegolnie gesto unerwione czuciowe sa u czlowieka linie

przejscia skory w nablonki sluzowe, w okolice wszystkich otworow naturalnych: granica czerwieni

warg, brzegi nozdrzy, odbytu czy przedsionka pochwy.

polegajace na laskotaniu warg, nozdrzy i wrazliwych okolic karku drobnymi musnieciami szybko

mrugajacych rzes.

Dotyk i draznienie okolic wrazliwych seksualnie opiera sie na wspolnej zasadzie, wynikajacej

ze specyficznych reakcji osrodka orgazmu w mozgu. Wszystkie bodzce seksualne, doprowadzane

droga ukladu nerwowego z receptorow czuciowych do osrodkow w mozgu, musza byc bodzcami

przerywanymi. Osrodek orgazmu ma bowiem swoista specyfike: slabo reaguje na bodzce ciagle o

jednakowym nasileniu, odpowiada natomiast silnym pobudzeniem na bodzce przerywane typu:

zwrocic uwage na wyrazne akcentowanie przerw w pieszczotach pobudzajacych wrazliwosc sek-

sualna skory. Dotykanie i pieszczenie okolic erotogennych winno byc wykonywane ruchami

drobnymi przerywanym o wyraznej rytmice, dotykajacymi lub muskajacymi powierzchnie skory.

Glaskanie dlugimi, ciaglymi przesunieciami dloni dziala raczej uspokajajaco i kojaco zamiast

podniecac.

Okolice najbardziej wrazliwe na bodzce seksualne znajduja sie tam, gdzie skora nie jest

narazona na ocieranie ubraniem czy bielizna, a tym samym jest ciensza i bardziej wrazliwa.

Wzmozona wrazliwosc rozmieszcza sie na przysrodkowych powierzchniach konczyn, to znaczy w

okolicy pach, wewnetrznych czesci ramion i przedramion, na bocznych powierzchniach ciala. Dalej

w rowkowatych zaglebieniach, biegnacych wzdluz kregoslupa, w faldach skornych w okolicy pasa,

ja granicy zeber i jamy brzusznej, w dolku pepkowym na granicy owlosienia wzgorka jonowego, w



faldach pachwinowych i na wewnetrznych powierzchniach ud (bardzo wrazliwe!), a ponadto w

przegubach lokciowych, pod kolanami oraz w przestrzeniach miedzy palcami stop i dloni. Wszystkie

te okolice tworza mape na ciele kobiety, ktora zakochany mezczyzna musi bardzo dokladnie, miejsce

po miejscu, przestudiowac.

Milosc jest tworczoscia, a nie recytacja wyuczonych wierszykow. Nie ma na Swiecie dwu

jednakowych kobiet i nie mozna zalatwic tej sprawy po prostu z ksiazki.

A propos tych rozwazan przypomina mi sie scena w jednym z filmow szwedzkich: na

laweczce przy studni siedzi dwoje dzieci, mniej wiecej w wieku czternastu, pietnastu lat. Ona gryzie

pestki, on probuje piescic ja wedlug przepisow swiezo przeczytanych w ksiazce.

Laskocze ja za uchem i pyta:

On muska palcami jej kark i szyje, pytajac:

On caluje ja w szyje na granicy wyciecia sukienki, pytajac:

Mezczyzna powinien starac sie stworzyc seksualny portret swej ukochanej kobiety. Odkrywanie

wrazliwosci receptorow zaczyna sie jui w pierwszych dniach milosci. Potem nastepuje dlugi okres

zdobywania wszelkimi pieszczotami i rozwijania wrazliwosci odnalezionych miejsc. Dlonie, twarz,

ramiona, uszy. Przy kazdym z tych etapow trzeba zatrzymac sie i dazyc do osiagniecia

maksymalnych efektow. Reaktywnosc kazdego z receptorow trzeba pracowicie budzic, aby zaczal

szczegolnie u dziewczat mlodych. Nauka pieszczot rozwija ukryta wrazliwosc. Bywa, ze cudowna

Kochanka ujawnia sie nagle pod dotknieciem fachowej i przyjaznej dloni subtelnego partnera po

wieloletnim nawet nieciekawym wspolzyciu z mezczyzna prymitywnym i egoncentrycznym w

milosci.

Droga pieszczot przez ramiona, kark, szyje, plecy i dolki pachowe wedruje dalej do piersi.

Piersi kobiece sa nie tylko zasadniczym walorem jej urody, nie tylko gwarancja zdrowia i

prawidlowego rozwoju jej przyszlych dzieci, ale i najbogatszym, najsubtelniejszym i

najwrazliwszym instrumentem wzruszen erotycznych. Piersi, jak najczulsza fotokomorka, reaguja

nawet na slad ciepla, dotkniecia czy inne sygnaly milosne. Piers kobiety nie podnieconej seksualnie

ma typowa lekko opadajaca linie. Wystarczy mysl o ukochanym, jedno spojrzenie, wystarczy



wreszcie tylko otarcie sie o ukochanego mezczyzne, aby zapoczatkowac gre naczyniowa i

spowodowac wzmozony doplyw krwi, powodujacy uniesienie i zaokraglenie sie piersi. Mechanizm

ten, podobny do mechanizmow dzialajacych w narzadach plciowych meskich kobiecych, zaczyna

dzialac pod wplywem bodzcow seksualnych. Piersi tak wypelnione i napiete zwiekszonym

przyplywem krwi zyskuja wzmozona wrazliwosc na glaskanie i dotyk. Ujecie piersi pelna dlonia

silnie podnieca mezczyzne, przy okazji rowniez i kobiete, gdy wnetrze dloni muska jej brodawki.

Lekkie i przerywane muskanie brodawek cala powierzchnia dloni, opuszkami palcow lub

ocieranie ich naga skora ciala mezczyzny powoduje tzw. stawianie sie sutkow. Polega ono na

kurczeniu sie elastycznych wlokien tkanki lacznej, otaczajacych okreznie sutek i brodawke

piersiowa. Efektem tego skurczu jest zmniejszenie sie aureolki piersi oraz uwypuklenie i

stwardnienie sutki. Tak przygotowana sutka zaczyna byc wrazliwa na bodzce seksualne, poniewaz

stwardnienie jej eksponuje znajdujace sie w najwiekszej liczbie na wierzcholku zakonczenia

czuciowe.

Glaskanie i laskotanie brodawek piersiowych, podobnie jak wszystkie poprzednie opisane

pieszczoty dotykowe, uruchamia caly zespol odruchow nerwowo-naczyniowych, przygotowujacych

narzad rodny do stosunku. Pod wplywem tych pieszczot rozpoczyna SIE wypelnianie krwia splotow

zylnych w okolicy krocza i warg sromowych oraz zwiekszone wydzielanie sluzu zwilzajacego.

Glaskanie i draznienie piersi kobiecych jest jednym z efektywniejszych bodzcow

seksualnych, a spotegowanie tych pieszczot przez pocalunki zostanie szerzej opisane w nastepnym

rozdziale.

Istnieje rodzaj pieszczot piersi, sprawiajacy duza satysfakcja obydwojgu zakochanym. Polega

on na muskaniu i laskotaniu sutkow zoledzia wzwiedzionego czlonka. Bodzce dotykowe w tych

pieszczotach sa bardzo delikatne i silnie podniecajace. Oczywiscie jest to rodzaj pieszczot dosc

wyrafinowanych i odpowiednich dla dojrzalych kochankow.

W pieszczotach piersi, skory i calego ciala kobiety obowiazuje jedna zasada: im

delikatniejszy i subtelniejszy bodziec, tym silniejszy efekt seksualny. Pieszczota brutalna, nazbyt

silna, poraza wrazliwosc zamiast pobudzac, podobnie jak dzwiek zbyt glosny powoduje bol uszu.

Wyjatek od tej reguly stanowia czasami kobiety otyle, u ktorych zakonczenia nerwow czuciowych

izolowane sa gruba podsciolka tluszczowa. W tych przypadkach szczypanie i dosc silne

poklepywanie moze dawac podobnie korzystne efekty, jak u wiekszosci kobiet pieszczoty delikatne.

Podniecony mezczyzna niejednokrotnie zdradza tendencje do bolesnego uciskania czy

gryzienia piersi kobiety. Warto pamietac, ze piers kobieca, nabrzmiala i pobudzona seksualnie, jest

prawie tak wrazliwa na urazy fizyczne jak jadra meskie.

Snujac rozwazania nad wrazliwoscia seksualna powierzchni skory, warto zaznaczyc, ze 2

reguly cialo mezczyzny jest znacznie mniej unerwione od ciala kobiety. Wrazliwosc dotykowa u

mezczyzn ogranicza sie przewaznie do okolicy narzadow plciowych, warg jamy ustnej oraz dosc

czesto uszu i stanowi to podstawowa roznice miedzy typowa kobieta a typowym mezczyzna.

Mezczyznie wystarczy popatrzec na kobiete, otrzec sie o nia czy przytulic i juz jest gotowy

do stosunku, ktory daje mu pelna satysfakcje seksualna. U kobiety natomiast trzeba uruchomic w

tym celu mnostwo drobnych mechanizmow, lacznie z pobudzeniem piersi, a na koniec rowniez i

narzadow rodnych.

Jezeli w poczatkowym okresie wspolzycia nie obudzimy wrazliwosci zakonczen nerwowych,

ktore uruchamiaja mechanizmy erotogenne, kobieta pozostaje istota seksualnie niedojrzala i nie

potrafi dac z siebie w chwilach milosci wszystkiego, na co stac jej cialo i psychike. Cierpliwosc i

dociekliwosc w uczeniu kobiety pieszczot sowicie sie oplaca z chwila, gdy w pelni staje sie dla

mezczyzny partnerem w milosci.

Rozpatrujac zagadnienie wrazliwosci seksualnej, warto zwrocic uwage i na to, ze bywaja

kobiety o malo wrazliwych piersiach i receptorach skornych, a cala ich wrazliwosc koncentruje sie w

okolicy narzadow plciowych, podobnie jak u mezczyzny.

Istnieje rowniez wielu mezczyzn o duzej wrazliwosci skory, ktorym jak kobietom pieszczoty



wstepne sa potrzebne do pelnego przezycia stosunku. Partnerka takiego mezczyzny musi zadac sobie

trud i odnalezc jego strefy erotogenne. Z reguly lokalizuja sie one dokola ust, oczu, karku, uszu,

ramion, wzdluz bokow i na wewnetrznej powierzchni ud. Nierzadko i u mezczyzny wystepuje

wyrazne unerwienie czuciowe sutkow. Glaskanie, pocalunki, laskotanie czubkiem jezyka sutkow,

warg i innych wrazliwych okolic ciala jest im wtedy rowniez potrzebne do pelnego przezycia

stosunku. Muskanie dlonia, wpijanie paznokci i gryzienie, szczegolnie tuz przed orgazmem, dziala

podniecajaco na niektorych mezczyzn.

Dobrze sie sklada, gdy mezczyzna o duzej wrazliwosci skornej spotyka kobiete

przedsiebiorcza i aktywna w pieszczotach, poniewaz w tym ukladzie uzupelniaja sie i zadowalaja

seksualnie w pelni. Gdy spotyka sie natomiast dwoje leniuchow seksualnych, wtedy oboje maja

ochote byc pieszczeni, a zadne nie odczuwa zapalu do uwodzenia wspolpartnera. W rezultacie

gotowe nieudane malzenstwo, pelne wzajemnych pretensji w lozku.

Wracajac do techniki pieszczot i dotkniec, dlon partnera wedrujaca stopniowo w okolice

sromu, przesuwa sie z wolna wzdluz szpary sromowej, gdzie palec trafia na wargi mniejsze i

lechtaczke, laskoczac je i glaszczac, az lechtaczka staje sie wyczuwalna w postaci podluznego

twardego waleczka, grubosci malego palca. Dopoki nie ma pelnego wzwodu lechtaczki, trzeba

unikac dotykania jej zoledzi, poniewaz sprawia to bol.

Warto podkreslic, ze przy draznieniu okolicy lechtaczki nalezy zmieniac rodzaje bodzcow

dotykowych, poniewaz ciagle i jednostajne powtarzanie tych samych ruchow powoduje zmniejszenie

podniecenia. Ruchy palca masujace z gory ku dolowi wzdluz nalezy zmieniac z chwila wyczucia juz

twardniejacej lechtaczki

na ruchy poprzeczne, przy ktorych palec przeskakuje przez jej grzbiet lub masuje ja lekko wzdluz

bocznych rowkow. Co chwile przerywajac masowanie, poklepujemy okolice wzgorka lonowego i

pachwin. Zmienne i roznorakie bodzce daja w efekcie szybsze stawianie ,sie i twardnienie lechtaczki.

Oczywiscie i tu nie mozna zapominac o przerywaniu bodzcow, unikajac ciaglego jednostajnego

uciskania.

Przy pelnym wzwodzie zoladz lechtaczki uwidacznia sie, wysuwajac z faldow napletka.

Mezczyzna nie moze o tym zapominac, ze zoladz lechtaczki jest rownie delikatna i wrazliwa, jak

zoladz czlonka i szorstkie lub zbyt mocne dotykanie powoduje uczucie bolu zamiast przyjemnosci.

Aby uniknac przykrego ocierania, palec musi byc zwilzony i w przypadku (szczegolnie u mlodych

niedoswiadczonych kobiet), gdy wydzielina w okolicy sromu jest zbyt skapa, dobrze jest zwilzyc go

slina lub innym srodkiem zwilzajacym.

Laskotaniem lechtaczki mozna doprowadzic az do orgazmu, uczac partnerke rozkoszy na

dlugo przed rozpoczeciem wspolzycia, Doswiadczenia takie zmniejszaja lek przed pierwszym

stosunkiem i budza ciekawosc do dalszych pieszczot. Dla kobiety nie rozbudzonej seksualnie, ktora

nie probowala wczesniej onanizmu, jest to najwlasciwsza droga do obudzenia pelnej wrazliwosci

erotycznej.

Mowiac o pieszczotach dotykowych okolicy narzadow plciowych, nie mozna pominac

mezczyzny, u ktorego glownie w tej czesci ciala rozmieszczone sa receptory odbierajace bodzce

erotogenne.

Wrazliwosc na dotkniecia podniecajace rozmieszczona jest u mezczyzny w okolicach, gdzie

przebiegaja peczki nerwowe unerwiajace czuciowo narzad plciowy. Jak widac to na rys. 11 B,

znajdujacym sie w dziale omawiajacym unerwienie narzadow plciowych, droga przebiegu nerwow

zaczyna sie (biorac pod uwage oczywiscie powierzchnie skory) w okolicy odbytu, otaczajac zwieracz

dokola. Dalej znajduje sie wybitna wrazliwosc seksualna wzdluz szwu kroczowego, laczacego odbyt

z podstawa worka mosznowego. Glaskanie i draznienie palcami tej okolicy daje uczucie intensywnej

rozkoszy i powoduje gwaltowny przyplyw krwi do naczyn zylnych czlonka.

Nastepna okolica bogato unerwiona czuciowo jest skora worka mosznowego, w ktorym

znajduja sie jadra. I tutaj glaskanie i ocieranie pelna dlonia wyzwala wyrazne uczucie podniecenia i

przyjemnosci. Draznienie czlonka moze odbywac sie w najrozniejszy sposob. Jezeli zalezy nam na



przyspieszeniu wzwodu i zwiekszeniu usztywnienia, mozna stosowac lekkie uciskanie i ugniatanie,

obejmujac palcami i dlonia nasade czlonka i masujac go w kierunku zoledzi Zwiekszona wrazliwosc

na uciskanie i dotyk rozmieszczona jest wzdluz dolnej jego scianki (przy wzwodzie przedniej),

ktoredy przebiega szew skorny idacy od krocza i moszny. Zakonczenie tego szwu znajduje sie w

wedzidelku napletka, to jest w faldzie sluzowki, umocowujacym napletek do zoledzi czlonka.

Okolica tego faldu, dolne brzegi zoledzi i brzegi ujscia cewki moczowej sa seksualnie najwrazliwsze.

Laskotanie, dotykanie i pieszczenie wszystkich erotogennych okolic wybitnie podnieca

kazdego mezczyzne. Pieszczoty wymienione wyzej odgrywaja podwojna role, sprawiaja bowiem

przyjemnosc i podniecaja rowniez kobiete, wyczuwajaca, jak w efekcie jej pieszczot czlonek

pecznieje, unosi sie i twardnieje, stajac sie w pelni gotowy do stosunku. Odczucia te dzialaja bardzo

podniecajaco szczegolnie na kobiety doswiadczone w milosci. Wzwod i stawianie sie czlonka jest

namacalnym dowodem oddzialywania seksualnego na mezczyzne i nie ma wiekszej kleski w zyciu

uczuciowo-erotycznym kobiety niz sytuacja, w ktorej mezczyzna przestaje reagowac gotowoscia na

jej pieszczoty.

W przypadkach zaawansowanych juz pieszczot, poprzedzajacych okres rozpoczecia

wspolzycia, mozna rowniez przezywac wspolnie orgazm w formie tak zwanych stosunkow powierz-

chownych. Stosunki takie doprowadzaja do orgazmu poprzez dotykanie i ocieranie lechtaczki

zoledzia czlonka partnera, spelniaja one podwojna role, budza wrazliwosc erotyczna kobiety

oswajajac ja rownoczesnie z widokiem i dotykaniem meskiego czlonka w toku przezyc przyjemnych.

Pieszczoty tego rodzaju sa znacznie subtelniejsze niz dotykanie dlonia, poniewaz sluz wydzielajacy

sie z gruczolow sluzowych cewki moczowej mezczyzny stwarza prawidlowe zwilzanie i korzystniej-

sze warunki do pieszczot. Ponadto koncza sie zwykle orgazmem obojga partnerow, co daje poczatek

wspolnego przezywania rozkoszy.

Przy okazji ostrzegam, ze kontakt powierzchowny, mimo ze nie uszkadza blony '* dziewiczej,

nie wnikajac do wnetrza pochwy, moze doprowadzic do zajscia w ciaze. Niejednokrotnie spotykalam

w poradni dziewice ciezarne, nie pojmujace, jakim cudem do tego doszlo.

Nalezy wystrzegac sie wytrysku nasienia na okolice krocza i warg sromowych, poniewaz

plemniki w srodowisku wilgotnym bez trudnosci wedruja z warg sromowych przez otwor blony

dziewiczej do wnetrza pochwy i macicy, gdzie moga spowodowac zaplodnienie, a co za tym idzie,

ciaze.

Stosunek powierzchowny czy wspolny orgazm wywolany wzajemnymi pieszczotami

Wypelniaja czas oczekiwania n& pelne- wspolzycie i ucza zakochanych opanowywania sie, kultury

milosnej oraz pilnego zwracania uwagi na reakcje wspolpartnera.

ZMYSL SMAKU

Pojecie smaku w milosci kojarzy nam sie natychmiast ze znana zasada, ze droga do serca

mezczyzny prowadzi przez zoladek. Obserwacja niewatpliwie trafna, poniewaz rzadko spotkac

mozna mezczyzne, ktory nie lubi dobrze zjesc. Ksiazka moja nie jest jednak ksiazka kucharska i nie

moge zbytnio rozwodzic sie w niej nad sekretami gastronomii w milosci, choc temat jest niezwykle

interesujacy. Wspomne jedynie krotko o roli niektorych potraw i uzywek, wplywajacych na kondycja

seksualna.

Zasadnicza uwaga: dieta musi byc wysokobialkowa, a wiec uwzgledniac mieso, ryby, jaja,

sery, brak bowiem tych skladnikow w jadlospisie, z wyrazna przewaga jarzyn, stwarza sytuacje

szczaw, pomidory, szczaw...".

Oczywiscie nie nalezy rezygnowac z jarzyn, utrzymujac wlasciwe proporcje skladnikow

pozywienia. Witaminy i sole mineralne, a takze wapno i fosfor, znajdujace sie glownie w jarzynach,

sa rowniez niezbedne. Niektore z nich odgrywaja bardzo wazna role, wplywajac na wzmozenie



przekrwienia narzadow plciowych. Podobnie dziala kawa, herbata i alkohol, poniewaz wplywaja

podniecajaco, zwiekszajac cisnienie krwi (szerzej mowie o tym w podrozdziale o krazeniu krwi).

Zmysl smaku, oczywiscie nierozlaczny prawie z wechem, odgrywa zasadnicza role przy

pocalunkach- Jakze roznorodny bywa smak skory ludzkiej: cierpki, slodkawy, slonawy, migdalowy

lub przypominajacy przypieczona skore chleba (u ludzi swiezo opalonych).

Smak sliny ma rowniez wiele odmian, o czym swiadczy na przyklad spotykane we

Smak potu bywa rozny nawet u jednego czlowieka w zaleznosci od okolic ciala. Nie mowiac

juz o roznicach pomiedzy poszczegolnymi ludzmi czy rasami ludzi. Smak potu, skory, sliny jest

scisle zwiazany z pocalunkiem. Stanowi procz dotyku i zapachu jego zasadniczy element skladowy i

dlatego rozdzial ten bedzie poswiecony glownie technice i fizjologii pocalunku.

Technika pocalunku jest niezwykle bogata i roznorodna, w znacznym stopniu uzalezniona od

miejsca calowanego i obyczajow panujacych w roznych krajach i u roznych ludow, na przyklad

pocalunek murzynski, polegajacy na pocieraniu sie wzajemnie nosami, dostarcza przede wszystkim

bodzcow dotykowych i wechowych. Jak juz wspomnialam, technika pocalunku zalezy nie tylko od

miejsca calowanego, ale takze od wielu czynnikow, ktore biora w nim udzial. A sa to wargi, oddech,

zeby i jezyk.

Pieszczoty warg polegaja na dotknieciu, muskaniu, przycisnieciu, obejmowaniu wargami,

przysysaniu sie czy cmoknieciu. Rodzaj i intensywnosc pocalunku nalezy dobierac, obserwujac

bacznie reakcje partnera. Uwaznie wybierac formy aprobowane, a rezygnowac i unikac pieszczot

niemilych.

Proces oddychania sklada sie z wdechow i wydechow, przy czym wdech daje uczucie chlodu,

a wydech cieplego chuchniecia. Zblizenie warg do skory partnera i draznienie jej oddechem daje

subtelne podraznienie zakonczen nerwowych skory, wrazliwych na cieplo i zimno. Najwiecej takich

zakonczen znajduje sie, na karku, szyi, na plecach i w okolicach pachwin. Zmieniajacy sie prad

cieplego i chlodnego powietrza wywoluje uczucie laskotania, drazniacego wioski znajdujace sie na

skorze, i stwarza moment podniecajacego oczekiwania na dalsze pieszczoty.

Nastepnym elementem, odgrywajacym niemala role w pocalunku, sa zeby. Chwytac moga

lekko, ujmujac fald skory, poszczypywac, a w wyjatkowych przypadkach, gdy kobiecie sprawia to

przyjemnosc, lekko przygryzac. Rola ukaszen i przygryzien w pieszczotach jest dosc

kontrowersyjna.

Kobiety szczuple o wrazliwym systemie nerwowym odczuwaja ugryzienia jako bol i

najwiekszy efekt seksualny uzyskuje sie u nich pieszczotami subtelnymi. Istnieja jednak niewiasty o

lekko masochistycznym zabarwieniu uczuciowosci, a takze niewiasty otyle, ktore w pieszczotach

dopiero energiczne pieszczoty sa przez nie w pelni odczuwane i wywieraja efekt podniecajacy.

Ukaszenia w kark, szyje czy ramiona zdarzaja sie znacznie czesciej nie w okresie pieszczot

wprowadzajacych, ale w momencie najwyzszego podniecenia w czasie orgazmu. Moze sie zdarzyc

chwytanie skory zebami tak samo przez partnera, jak i partnerke. W tym momencie rozkosz fizyczna

osiaga bowiem takie napiecie, ze siega granicy bolu. Po tak namietnych pieszczotach pozostaja

okragle czerwone lub zasinione znaki zebow na szyi czy barkach kochankow.

Kamasutra, indyjska ksiega milosci, poswieca wiele miejsca opisom, techniki ukaszen

milosnych, ktora jest tam wysoko ceniona, tym bardziej ze piekne Hinduski sa raczej kobietami

otylymi. Autor na wstepie swych rozwazan rozpatruje walory uzebienia sprzyjajace ukaszeniom

nalezyta wielkosc, brak ubytkow i pstre zakonczenia".

Warto podkreslic, jak bardzo ksiegi milosne wszelkich starozytnych kultur zwracaja uwage

na higiene i estetyke ciala w milosci.

Dalej mowi Kamasutra na kilkunastu stronach (!!) o technice ukaszen i miejscach, gdzie

nalezy je stosowac. Jest to bardzo interesujaca lektura dla czlowieka ciekawego innych kultur



i obyczajow.

Nastepnym i znakomitym sojusznikiem w pocalunkach jest jezyk. Gietki, ruchliwy, gladki i

wilgotny, swietnie sie nadaje do wszelkiego rodzaju glaskania, laskotania, dotykania i ocierania.

Pieszczoty jezykiem sa subtelniejsze i delikatniejsze niz dotykanie i glaskanie reka, szczegolnie w

miejscach pokrytych blona sluzowa, gdzie zwilzanie slina w czasie pieszczot usuwa wrazenie

przykre, zwiazane z suchoscia i pewna szorstkoscia

skory palcow.

Laczenie i wybor wyzej wymienionych technik zalezne jest od miejsca, ktore calujemy.

Calowanie kobiety w reke jest, jak wiemy, typowo polskim obyczajem, ale calujac dlonie

swych dam przez kilkaset juz co najmniej lat, nie wykorzystujemy w pelni seksualnych walorow tego

pocalunku. Oczywiscie wzrusza serce kobiece widok meskiej glowy pochylonej kornie nad jej dlonia

nos, aby zlozyc na niej pocalunek, poniewaz gest taki nie dowodzi szacunku ani oddania, ani

wcale!

Na marginesie calowania rak niewiescich i polskich obyczajow warto przytoczyc, jak te

zwyczaje wygladaly w Indiach w interpretacji Kamasutry.

sie ukochanego lub w razie, jezeli siedzi, jego palce u nog. Przy calowaniu palcow oboje moga byc

strona wykonujaca; przy calowaniu palcow u stop zas tylko ona, nie mezczyzna, bo byloby to z jego

strony naganna rzecza".

Tak popularne u nas do niedawna calowanie kobiety w reke ograniczalo siq zwykle do

dotkniecia wargami grzbietu dloni. Grzbietowa czesc dloni jest miejscem najmniej unerwionym

seksualnie. Oczywiscie nie odgrywa to zadnej roli przy calowaniu w reke cioci czy babci, ale gdy

chodzi o interesujaca nas kobiety sprawa wyglada zgola inaczej. Wszystkie bowiem zakonczenia

nerwowe wrazliwe na dotyk i podraznienia erotyczne znajduja sie na wewnetrznej stronie dloni i w

zaglebieniach miedzy palcami.

Wystarczy isc na francuski film milosny, aby zauwazyc, jak kochankowie caluja tam kobiece

dlonie. Czynia to tylko w sytuacjach erotycznych i wylacznie wtulajac wargi we wnetrze dloni.

Mozna z tego wnosic, ze oni rowniez dosc dawno odkryli pocalunek w reke, ale wlaczyli go z

wrodzona sobie intuicja seksualna do repertuaru pieszczot erotycznych.

Pocalunek dloni jest jedna z pierwszych pieszczot we wczesnym okresie zblizenia dwojga

ludzi i moze oczarowac kobiete, i 7ichecic ja do dalszych zblizen pod warunkiem, ze stanie sie on

prawdziwym dzielem sztuki milosnej, a nie tylko zdawkowym musnieciem warg.

Dlon kobieca jest latwo dostepna juz w pierwszych dniach znajomosci i calowanie jej daje

okazje mezczyznie do pokazania swe; kultury erotycznej. Mozna wtulic wargi w zaglebienie dloni,

muskajac ja lekko koncem jezyka wzdluz linii znaczacych wnetrze dloni, mozna wreszcie, wsuwajac

czubek jezyka w zaglebienie miedzy palcami, laskotac boczne powierzchnie palcow drobnymi

ocierajacymi ruchami. Pieszczoty te, podobnie jak wszystkie inne, winny unikac ciaglego i

jednostajnego przyciskania, a mnozyc bodzce przerywane w formie muskania, chuchania czy

laskotania jezykiem.

Jedna z pacjentek poradni opowiadala mi kiedys, jak zaczelo sie jej malzenstwo, bardzo

zreszta udane, gdy poznala w pociagu swego przyszlego meza. Kilka godzin wspolnej jazdy

spedzili obok siebie, stojac przy otwartym oknie w korytarzu. Za oknem przesuwaly sie widoki

sierpniowej nocy, przesyconej bialym swiatlem ksiezyca (powtarzam jej slowa). Nastroj jak w

powiesci dla dorastajacych panienek! W trakcie Interesujacej rozmowy on ujal ja za reke i

zaczynajac od delikatnego glaskania, muskania palcami, zabawy pierscionkami, ktore miala na

palcach, stopniowo podniosl dlon do ust i zaczal calowac. Dzis jeszcze, tyle lat po slubie, trudno

jej uwierzyc, ze tak wiele mozna osiagnac, calujac jedynie reke kobieca. Pieszczenie jej dloni

wypelnilo mu cala podroz, trwajaca cztery godziny! Pocalunki byly tak roznorodne, podniecajace i



oszalamiajace, ze doprowadzily ja nieomalze do stanu bliskiego orgazmu. Zaskoczenie i

zdumienie, dominujace w jej opowiadaniu jeszcze po latach, daje wiele do myslenia. Jak rzadko

mezczyzna umie wykorzystac wszelkie uroki pocalunku w reke i jak malo wklada w to serca i

Nastepna z kolei okazja do tworczosci seksualnej jest pocalunek w usta. Wspomne tu jeszcze

raz ksiege Kamasufro, ktora jest bezcennym zrodlem wiadomosci o roznorakich technikach pieszczot

i pocalunkow, a samo omowienie pocalunku w usta zajmuje w niej przeszlo trzydziesci stron

drobnym drukiem. Oczywiscie zacytuje dla przykladu tylko kilka fragmentow:

wewnatrz ust. Mieszkancy ziemi Lata skladaja je tez na miejscu, w ktorym uda lacza sie ze soba, w

zaglebieniach pach i w okolicy pepka. W chwilach szalu zmyslow i wedle zwyczaju danego kraju w

tych i innych miejscach

ciala.

(...) Przy czym jest rzecza znana w calym swiecie, ze pocalunek ma byc skladany w ten

sposob, ze uklada sie do niego usta w ksztalt paczka kwiatu. Nalezy tez rozpatrywac pocalunek

stosownie do sposobu, w jaki go ste skiada na roznych miejscach. Sa trzy rodzaje, zaleznie od tego,

czy sie uwzgledni warge gorna, dolna, czy wreszcie caly paczek ust (...)

Sa trzy rodzaje dziewczecych pocalunkow: umiarkowany, drzacy i wpijajacy sie. Jezeli

dziewczyna przemoca wezwana usta swe na usta mu kladzie, nie porusza jednak nimi, to jest

pocalunek umiarkowany. Jezeli zas dziewczyna troche rozzuchwalona warge wlozona w jej usta chce

pochwycic zebami, a wardze swej dolnej drzec nakaze, podczas gdy gorna lekko sie porusza, to

pocalunek ten nosi miano pocalunku drzacego. Jezeli sama zamknawszy oczy dlonia oczy kochanka

pocalunek wpijajacy sie".

Dalej Kamasutra dzieli pocalunki na najrozmaitsze rodzaje, w zaleznosci od ich techniki,

ukladu, nastroju, okolicznosci, ale to sobie juz darujemy. Cytujac powyzsze fragmenty, chcialam

jedynie unaocznic czytelnikowi, jak wiele gestow, bodzcow i roznorakich pieszczot mozna znalezc

wylacznie przy pocalunku w usta. Roznorodnosc form i mozliwosci daje pole do popisu najbardziej

nawet bogatej wyobrazni.

wszelkie rodzaje i techniki pieszczot, poniewaz nie jest ona przeznaczona dla ludzi obdarzonych

instynktem i duza inicjatywa seksualna, ale dla tych, ktorzy pragna znalezc w niej dokladne

informacje o technice pieszczot i wspolzycia seksualnego.

Pocalunek moze byc lekkim tylko musnieciem warg, moze obwodzic koncem jezyka, ruchem

muskajacym, granice przejscia skory w czerwien warg, gdzie najgesciej rozmiescily sie zakonczenia

nerwowe, wrazliwe na bodzce seksualne. Mozna obejmowac wargami usta, laskoczac warge

czubkiem jezyka, mozna uchyliwszy usta wprowadzac jezyk w glab i dotykac wewnetrznej strony

warg. Mozna wzajemnie laskotac sie i bawic dotykaniem czubkami jezykow, mozna wreszcie

wprowadzic jezyk glebiej, laskoczac nim bardzo nieraz unerwione seksualnie podniebienie,

poruszajac rytmicznie lub wsuwajac jezyk do ust.

Rzecz oczywista, ze rozmieszczenie wrazliwosci seksualnej skory jest rozne, a takze

wrazliwosc roznych partii jamy ustnej i warg jest u ludzi rozmaita. Pieszczenie jezykiem i podraz-

nianie okolicy wnetrza ust niektorym kobietom sprawia wybitna rozkosz seksualna, gdy u innych,

szczegolnie niedoswiadczonych w milosci, moze budzic niechec i obrzydzenie. Dlatego jeszcze raz z

naciskiem podkreslam, ze calujac kobiete i domagajac sie od niej roznorakich pocalunkow, trzeba

bacznie obserwowac jej reakcje i zdazac w kierunku pieszczot budzacych oddzwiek seksualny, a

unikac tych, ktore sa przyjmowane niechetnie.

Generalnym bledem popelnianym przez wszystkich prawie kochankow jest przekonanie, ze

to, co sprawia im przyjemnosc, Jest przyjemne rowniez dla partnera. A niestety czesto bywa inaczej i

w pieszczotach tracimy kontakt z czlowiekiem ukochanym.



Wracajac do techniki pocalunkow, pocalunek w oczy musi byc bardzo delikatny, przy czym

kobieta moze w czasie pocalunku mrugac szybko rzesami, co dodatkowo podraznia powierzchnie

warg partnera.

Pocalunki okolic uszu i karku powinny kojarzyc sie raczej z chuchaniem i podraznianiem

skory temperatura oddechu, poniewaz w okolicy karku, ramion i plecow znajduje sie najwieksza

liczba zakonczen nerwowych, wrazliwych na zimno i cieplo. Chuchaniu moze towarzyszyc rowniez

lekkie muskanie wargami lub czubkiem jezyka okolicy nasady wlosow.

Oddzielnym rozdzialem sztuki kochania sa pocalunki ucha, a szczegolnie bardzo

unerwionego dolka ponizej muszli usznej i koniuszka malzowiny. U wiekszosci kobiet, a nierzadko i

mezczyzn, okolica ta intensywnie reaguje na bodzce seksualne. Pocalunki ucha polegaja na

chuchaniu, lekkim ocieraniu i laskotaniu jezykiem powierzchni skory miedzy uchem a brzegiem

wlosow. Ponadto zwykle podniecajaco dziala ssanie dolnego konca ucha, chwytanie go lekko

wargami czy zabami, laskoczac rownoczesnie w szybkim przerywanym rytmie koniuszek ucha

czubkiem jezyka. Mozna wymyslic sobie, korzystajac z roznych elementow skladowych

pocalunku, jeszcze z pol tuzina rozmaitych pieszczot i zabaw z uchem, majac na wzgledzie

rowniez fakt, ze niektorzy ludzie maja laskotki w okolicy uszu i wtedy teren ten raczej do pieszczot

sie nie nadaje, poniewaz nie wywoluje pozadanego efektu.

Wedrujac dalej po okolicach erotogennych, ktorych rozmieszczenie opisalam juz poprzednio,

calujemy poszukujac wargami miejsc reagujacych najintensywniej. Zatrzymujemy sie przy nich

dluzej, drazniac czubkiem jezyka, chuchajac, dmuchajac, muskajac...

Wszystkie rodzaje i techniki pocalunkow pozwalaja piescic nie tylko kobiete, ale rowniez i

mezczyzne. Wielu z mezczyzn ma duza wrazliwosc seksualna skory plecow, ud czy ramion, a takze

bardzo czesto okolice uszu i karku. Rozpacz prawdziwa, gdy mezczyzna ma laskotki (a maja je

znacznie czesciej nit kobiety) albo odczuwa wszelkie pieszczoty jako wrazenia przykre.

Opowiadala mi kiedys jedna z pacjentek, ze czuje sie nieslychanie bezradna i bierna w

milosci, poniewaz maz nie znosi zadnego dotykania ani glaskania i przy kazdej probie pieszczoty

negatywnym pozostala mu po przezyciach obozowych z okresu wojny. Jest to przypadek na granicy

patologii, chociaz tzw. stuprocentowi mezczyzni raczej nie lubia pieszczot poza okolica narzadow

plciowych. Nie lubia dlatego, ze nie sprawia im to zadnej przyjemnosci, a nierzadko odczuwaja je w

sposob przykry. W dziedzinie pieszczot i pocalunkow znacznie lepszymi partnerami sa mezczyzni,

ktorzy lubia sie piescic. Sa oni bardziej komunikatywni we wszelkiego rodzaju grach seksualnych i

kontakty z nimi sa przyjemniejsze dla kobiety.

Nastepna z kolei uprzywilejowana okolica do pocalunkow sa dolki pachowe, pachwiny i

wewnetrzne powierzchnie ud. Warto tu podkreslic, ze wygalanie wlosow pod pachami udostepnia

pieszczotom bardzo wrazliwa skore dolka pachowego.

Kontynuujac, dochodzimy do pocalunkow piersi, narzadu niemalze tak unerwionego jak

pochwa i lechtaczka i scisle z nimi w reakcjach zwiazanego. Zaleznie od ukladow psychofizycznych

piersi kobiece moga byc niezwykle wrazliwe na bodzce seksualne, do tego stopnia, ze mozna

draznieniem sutkow doprowadzic do orgazmu, lub calkowicie niewrazliwe, co zdarza sie. jednak

znaczni? rzadziej. Poniewaz spotykamy rowniez duza i roznorodnosc reakcji u partnerow w

pieszczotach sutek, zawsze warto sprawdzic, jak reaguje mezczyzna na ten rodzaj czulosci

Mechanizm erekcji konieczny dla uzyskania pelnej wrazliwosci seksualnej piersi kobiecej

opisuje w rozdziale traktujacym o dotyku.

Podobnie jak pochwa czy lechtaczka, piers musi byc przygotowana do odbioru bodzcow. Bez

wzwodu nie ma wrazliwosci seksualnej. Zakonczenia nerwowe staja sie w pelni wrazliwe na bodzce

dotykowe tylko przy stwardnialej i napietej brodawce, poniewaz sa one usytuowane na jej szczycie w

okolicy otworkow mlecznych. Gdy piers nie jest dostatecznie przekrwiona i pobudzona seksualnie,

brodawki piersiowe sa bardzo malo wrazliwe. Twardnienie i wyrazne wystawanie brodawek

piersiowych jest fizycznym sygnalem budzacego sie zainteresowania pieszczotami, czesto odleglymi



jak na przyklad glaskanie czy pocalunki rak, warg czy karku. U kobiet pobudliwych sutki twardnieja

nawet pod wplywem wyobrazni lub widoku kochanego mezczyzny.

Dalsze draznienie stwardnialych juz brodawek inicjuje zwiekszony przyplyw krwi do piersi,

powiekszanie sie jej rozmiarow i stawianie sie. Piers staje sie bardziej kulista, zarozowiona, z

wyraznym rysunkiem blekitnych zylek pod skora. Napiecie i powiekszenie piersi utrzymuje sie

zwykle przez caly czas trwania pieszczot i stosunku az do orgazmu i ustepuje okolo dziesieciu,

pietnastu minut po orgazmie. W efekcie odprezenia naczynia krwionosne piersi rozkurczaja sie i

ulatwiaja odplyw nadmiaru krwi zylnej, a piersi wracaja do ksztaltu pierwotnego. Brodawki

piersiowe wyraznie miekna i traca swa wrazliwosc seksualna.

W czasie wizyty w poradni skarzyla mi sie pacjentka na nieudolnosc meza w pieszczotach.

Ograniczal sie. on zwykle do kilku pospiesznych pocalunkow lokowanych na powierzchni piersi lub

bardziej pobudzona seksualnie niz przy

pocalunkach meza".

Uwaga wypowiedziana przez nia polzartem zawierala cenna obserwacje. W medycynie wie

sie nie od dzisiaj, ze karmienie dziecka piersia powoduje odruchowe kurczenie sie i zwijanie macicy

po porodzie, co sprzyja szybkiemu gojeniu sie rany lozyskowej, a takze zapobiega krwawieniom

poporodowym. Masters i Johnson w swoich badaniach zaobserwowali, ze piers kobiety karmiacej w

gwaltownym skurczem zbiornikow mlekonosnych, powodujacym wytrysk pokarmu. Istnieje ogolnie

przyjety poglad, ze mechanizm ssania u niemowlecia polega na objeciu wargami scisle sutka i wy-

tworzeniu prozni, co daje w elekcie wysysanie pokarmu z piersi kobiety. Zastanawialo mnie jednak

zawsze, ze kobiety, ktore z roznych wzgledow nie mogly karmic dziecka i oproznialy piersi

sciagaczkami recznymi, szybko tracily pokarm. Sciagaczka reczna czy elektryczna niewatpliwie

znacznie silniej zasysa i wytwarza wieksza proznie, niz moze to zrobic slabe niemowle, w zwiazku z

czym zrodzilo sie przypuszczenie, czy proces karmienia nie polega na zgola czym innym?

Kobiety karmiace niejednokrotnie zauwazaly, ze ocieranie brodawek przez szorstki stanik

powoduje obfite samoistne wydzielanie sie mleka, Z wieloletnich obserwacji kobiet na oddziale

porodowym oraz rozmow z matkami w gabinecie lekarskim wypracowalam wlasna koncepcja

mechanizmu laktacji, odbiegajaca od ogolnie przyjetej. Z koncepcji tej wynika, ze w procesie

karmienia istotna role odgrywa nie ssanie, a draznienie sutka, ktory na skutek tych bodzcow



wstrzykuje czynnie pokarm z piersi do buzi dziecka.

Koncepcje czynnego wstrzykiwania mleka poprzez podraznianie ssaniem zakonczen

nerwowych brodawki piersiowej potwierdzaja rowniez wyzej przytoczone obserwacje przebiegu

pokarm z sutkow do otworu gebowego mlodego wieloryba.

Mozna sie zastanowic, skad nagle tak szczegolowy opis procesu karmienia przy

rozwazaniach dotyczacych techniki pocalunku? Nie jest to bez kozery, poniewaz pocalunki piersi,

jezeli maja spelniac swoja role pobudzajaca seksualnie, musza wykorzystywac identyczne

mechanizmy i taka sama droge wedrowki bodzcow w ukladzie nerwowym, jak przy karmieniu.

Mezczyzna calujac piersi kobiece powinien isc w slady oseska: podobnie jak niemowle przy

karmieniu ujmowac wargami szeroko aureolke piersi. Nastepnie rytmicznymi dotknieciami

szorstkiego konca jezyka podrazniac wierzcholek brodawki piersiowej. Darujcie mi, ze powracam

stale do rytmicznosci bodzcow, ale jest to zasadniczy i pierwszoplanowy warunek efektywnosci

wszelkiego rodzaju pieszczot. Laskotanie zakonczen nerwowych usytuowanych na szczycie lub

bocznych powierzchniach brodawek (rozmaicie u roznych kobiet) powoduje skurcz wlokienek

sprezystych, otaczajacych przewody mleczne, co u kobiety nie karmiacej zamiast wytrysku pokarmu

wywoluje odczucie intensywnej rozkoszy seksualnej.

Mechanizmy wrazliwosci seksualnej sutkow wyrabiaja sie stopniowo w miare pieszczot i

czesto niewielka tylko wrazliwosc przy pierwszych probach z czasem wzrasta, osiagajac wreszcie

duzy stopien pobudliwosci. Rytmiczne draznienie brodawek przez czas dluzszy po przygotowaniu

innymi pieszczotami moze doprowadzic do przezycia pelnego orgazmu, obejmujacego odczuciem

rozkoszy seksualnej nie tylko piersi, ale takze lechtaczke i pochwe, pomimo ze okolice te nie byly

bezposrednio pobudzane.

Pieszczoty piersi i bodzce nerwowe biegnace z sutka do narzadow rodnych powoduja

intensywny przyplyw krwi do pochwy, warg i lechtaczki oraz stawianie sie macicy, podobnie jak to

piersi i stawianie sie brodawek sutkowych. Juz Leonardo da Vinci, rysujac na jednym ze swych

czenie miedzy sutkami a pochwa i macica.

Gdzie dalej jeszcze mozna calowac? Komasutra twierdzi, ze wszystko i wszedzie, gdyz

do jakiej ludzie odczuwaja srednia pobudliwosc. Skoro jednak kolo rozkoszy raz w ruch sie puscilo,

wtedy nie ma juz zadnej ksiegi ani zadnego nastepstwa w porzadku rzeczy".

Laskotanie jezykiem lechtaczki i przedsionka pochwy moze byc czescia pieszczot

wprowadzajacych i przygotowujacych kobiete do stosunku albo celem samym w sobie doprowadza-

jac az do orgazmu,

Jezeli pocalunki 54 czescia preludium przed stosunkiem, u kobiet niedoswiadczonych

spelniaja podwojna rola, nie tylko dzialaja drazniaco, ale rowniez zwilzaja slina okolice sromu i

przedsionka pochwy, gdy naturalna wydzielina gruczolow jest zbyt skapa.

Pocalunki i laskotanie jezykiem sromu oraz lechtaczki stopniowo, w miare uplywu czasu,

budzi wrazliwosc tych okolic i uczynnia rozmieszczone tam bogato receptory czuciowe. Calkowicie

bledne jest mniemanie, ze kobieta od poczatku wspolzycia jest wrazliwa w okreslonych okolicach

ciala na bodzce seksualne. Czasami rzeczywiscie tak jest, ale w wiekszosci wypadkow trzeba sie tej

wrazliwosci nauczyc, podobnie jak kazdej innej czynnosci zyciowej.

kobiety nie rozbudzone seksualnie. Czasem budzenie wrazliwosci trwa dlugo, czasem krocej, ale

zawsze jest to pole do popisu dla inicjatywy, cierpliwosci i pomyslowosci ukochanego.

Takze i w tej grupie pocalunkow nie mozna zapominac o wstydliwosci i skrepowaniu

niedoswiadczonej partnerki. Staramy sie zaczynac od pieszczot najsubtelniejszych, pocalunkow



dloni, ust, szyi i bardzo powoli przechodzimy do pieszczot okolicy sromu. Pomimo ze forma

pocalunkow jest najskuteczniejszym srodkiem budzenia wrazliwosci erotycznej tych okolic ciala,

wcale nierzadko napotykamy zdecydowany opor kobiety. Nigdy nie nalezy zapominac, ze pieszczoty

wymagaja najwiekszej delikatnosci i nie wolno w nich nic forsowac na sile.

Przypominam sobie bardzo ozywiona dyskusje na wykladzie o kulturze seksualnej w

Towarzystwie Wiedzy Powszechnej, gdzie dostalam od dziewczat kilkanascie karteczek z pytaniami;

dotykala reka"...

Czy to jest zboczenie? A w ogole, jak mozna zdefiniowac, co jest zboczeniem w kontaktach

seksualnych dwojga zakochanych?

dopoki nie sprawia przykrosci partnerowi czy partnerce. Zmuszanie wspolpartnera do pieszczot

odrazajacych, dreczacych lub sprawiajacych mu przykrosc jest zboczeniem. "Wszelkie natomiast

formy pieszczot i kontaktow fizycznych, sprawiajace rozkosz obydwojgu i uprawiane przez nich sa

tylko wzbogaceniem wspolzycia milosnego o nowe wartosci.

Na zakonczenie dyskusji zapytalam:

wam zboczona?

uzewnetrznienia w pelni tlumaczy wszystkie te pieszczoty. Milosc kaze piescic cafe cialo

ukochanego czlowieka, poniewaz jest on nam bliski i drogi. Te same pieszczoty bez milosci, w

stosunku do kogos obojetnego, sa wrecz nie do pomyslenia i wywoluja uczucie obrzydzenia.

W pocalunkach i pieszczotach narzadow plciowych obiektem moze byc lak kobieta, jak i

mezczyzna, ale w przypadku mezczyzny uklady zyciowe wygladaja zupelnie inaczej. Pocalunki tych

okolic ciala sa rodzajem pieszczot wybitnie podniecajacych, tak dla mezczyzny, jak i dla kobiety.

Specyfika ich wskazuje, ze" sa one najbardziej pozadane u kobiet w okresie budzenia ich

wrazliwosci seksualnej. Inaczej sprawa sie/ przedstawia u mezczyzny. W wieku mlodzienczym

sprawia mu klopoty raczej nadpobudliwosc i nie wymaga on dodatkowych podniet. Kobieta

podniecajac wymyslnymi pieszczotami ukochanego, moze w rezultacie nieprawidlowej polityki

zostac w milosci nie zaspokojona. Pieszczenie mezczyzny przed odbyciem stosunku glaskaniem i

pocalunkami wydatnie skraca czas trwania stosunku, doprowadzajac do wysokiego stopnia pod-

niecenia jeszcze przed wprowadzeniem czlonka do pochwy.

Zupelnie inaczej przedstawia sie sytuacja miedzy kobieta i mezczyzna po czterdziestce. Jak

wykazalam juz poprzednio, w tym wieku krzywe napiecia seksualnego rozbiegaja sie. ponownie, ale

tym razem kobieta, osiaga swoje maksymalne mozliwosci, a wrazliwosc mezczyzny sie zmniejsza.

Objawia sie to zwykle nadmiernym przedluzeniem czasu trwania stosunku, a niekiedy rowniez

niedostatecznym wzwodem. Kobieta latwo pobudliwa moze wyrownac niedobory partnera, zwiek-

szajac jego napiecie seksualne pomyslowymi i roznorodnymi pieszczotami. W tym wieku wzmozona

stymulacja zoledzi czlonka pieszczotami zwieksza bardzo wybitnie intensywnosc wzwodu i dziala

podniecajaco.

Oczywiscie warto przy tym pamietac, ze zoladz jest najbardziej unerwiona czuciowo na

dolnym brzegu, w okolicy wedzidelka przytrzymujacego napletek, i na szczycie, przy ujsciu cewki

obserwowac uwaznie reakcje partnera i wcalug nich orientowac sie w rozmieszczeniu okolic innej

czy bardziej wrazliwych. O pieszczotach zalecanych dla .'jar w wieku dojrzalym pomowie szerzej w

koncowym rozdziale ksiazki.

Obecnie chcialabym jeszcze wrocic do wieku mlodzienczego. Omawiajac ten rodzaj

pocalunkow nalezy ostrzec mlode kobiety przed przejawianiem wyraznej inicjatywy. Oczywiscie

zdarzaja sie mezczyzni mlodzi, ktorzy lubia byc pieszczeni i zachowuja sie raczej biernie w milosci,



ale w wiekszosci wypadkow ich aktywnosc seksualna jest bardzo duza i niechetnie patrza na

przejmowanie jej przez kobieta. W tej fazie milosci rola kobiety jest hamowanie. Im dluzsza droga

do ostatecznego celu, tym bardziej zakochany jest mezczyzna i tym bogatsza, i pelniejsza staje sie

wrazliwosc seksualna kobiety.

Rzecz jasna, ze nie mozna przez zbyt dlugi okres wymagac od mezczyzny wymyslnych

pieszczot, nie umozliwiajac mu pelnego odprezenia fizycznego, poniewaz nadmierne napiecie sek-

sualne moze spowodowac u niego wiele dolegliwosci, jak uczucie ciezkosci i bolesnego napiecia w

podbrzuszu oraz dretwienie w okolicy pachwin i przykre bole moszny, o czym wspominalam juz

Rozwodze sie dosc szeroko nad technika pieszczot dotykowych i pocalunkow, poniewaz

stanowia one istotna tresc preludium poprzedzajacego stosunek oraz kontaktow miedzy zakochanymi

przed rozpoczeciem pelnego wspolzycia.

Mlodzi kochankowie nie spieszac sie do stosunkow, rozwijaja i wzbogacaja bardzo swoj

kunszt milosny i kulture pieszczot pospiech bowiem w milosci jest bledem niewybaczalnym.



IV

Pierwsze

kroki we dwoje

NIE NALEZY ZACZYNAC ZBYT WCZESNIE

Czytajac historie dzialalnosci polskich emancypantek piora pani Duninowny ubawilam sie

szczerze problemami bulwersujacymi swiat w ubieglym stuleciu. Rozgorzala wowczas sroga wojna

na piora na lamach prasy warszawskiej. Autorka

cytuje:

i kobiecych zatrudnien, mozna uwazac za uczciwe?

Niezwykle podobnie brzmia wyliczone wyzej problemy, pomimo ze pierwsze trzy maja juz

sto lat niemal, a ostatnie dotycza obecnej mody mlodziezowej, ktora juz spopularyzowala sie na tyle,

Zmieniaja sie ubiory, obyczaje, rozrywki, a co najwazniejsze, zmieniajace sie srodowisko zmienia

takze czlowieka. Piecio i szescioletnie dzieci biegle dzis licza i czytaja, a w eksperymentalnych

przedszkolach ucza sie z powodzeniem wyzszej matematyki. Srednia wzrostu przesunela sie w gore

o pietnascie do dwudziestu pieciu centymetrow w stosunku do ubieglego stulecia, kobiety

przekwitaja o dziesiec lat pozniej.

Swiat zmienia sie wokol nas w zawrotnym tempie. Czyzby czlowiek mogl sie nie zmieniac,

gdy z dnia na dzien nieomalze zmienia sie srodowisko, w ktorym zyje?

sile" utrzymac mlodziez w opracowanych troskliwie i niezmiennych ramkach obyczajowo-

seksualnych.

Stale usilowania doroslych zmierzajace do rozladowania w najrozmaitszy sposob napiecia

seksualnego u mlodziezy wydaja sie troche nielogiczne w wyborze metod. Z zainteresowaniem

czytuje w prasie oraz niektorych wydawnictwach dla mlodziezy powazne rozwazania na temat: co by

tu dac mlodziezy zamiast? Padaja propozycje: sport, gimnastyke, nauke itp, A wiec rzecz stawia sie

na glowie!

Trudno przeciez zaproponowac czlowiekowi sen zamiast picia, a oddychanie zamiast

jedzenia. Nie my skonstruowalismy nasze organizmy takimi, jakimi sa, musimy wiec pogodzic sie z

sytuacja, ze jednych funkcji innymi zastapic sie nie da, mamy natomiast obowiazek zharmonizowac

ich wspolistnienie.

Abstrahujac od przyczyn przyspieszajacych* rozwoj mlodziezy, przypomnijmy, ze rowniez w

dawnych wiekach rozmaicie bywalo z okresem rozpoczecia wspolzycia seksualnego. Nawet w

Polsce i w krajach europejskich nasze babki i prababki zawieraly malzenstwa w wieku lat



sa wcale rzadkoscia malzenstwa dziesiecio-, dwunastoletnich dziewczat. Niewatpliwie warunki

klimatyczne odgrywaja tez pewna role, ale jest to zgodne z uwaga, ktora zrobilam wyzej, mowiac o

wplywie warunkow srodowiskowych na przyspieszenie rozwoju seksualnego.

Statystyki europejskie i polskie w ostatnich trzydziestu latach wykazuja, ze chlopcy

zaczynaja wspolzycie przecietnie w siedemnastym, a dziewczeta w osiemnastym, dziewietnastym

roku zycia. Liczby uzyskane przeze mnie z wywiadow zebranych w poradni od czterech tysiecy

poczecia wspolzycia: dwadziescia jeden i pol do dwudziestu dwu i pol lat. Granica uzyskana z moich

materialow jest nieco wyzsza niz dane statystyczne zebrane obecnie wsrod mlodziezy do lat

dwudziestu, poniewaz badania dotyczyly kobiet w wieku od trzydziestu do czterdziestu lat.

Jak wynika z dotychczasowych rozwazan, bardzo wiele czynnikow, niezaleznych od naszego

rozwoj czlowieka, i musimy wszystkie wzgledy brac pod uwage, nie uciekajac od rzeczywistosci.

Niecelowe jest budowanie poteznych tam, ktore i tak zostaja zrywane przez zycie. Czy nie jest lepiej

przyjac role zyczliwego obserwatora, starajac sie w miare potrzeby pomoc mlodziezy dyskretnie i

przyjaznie, ukierunkowujac nurt jej zycia osobistego. Udostepnic rzetelne materialy naukowe z

biologii, anatomii, fizjologii, socjologii, higieny itp., aby mogla siegnac do nich w razie potrzeby i

budowac swoj przyszly swiat, w ktorym bedzie zyc, zgodnie z wlasnym, najbardziej

odpowiadajacym jej modelem.

W dalszych rozwazaniach dotyczacych wieku rozpoczecia wspolzycia wroce do rozdzialu

mowiacego o milosci mlodzienczej.

Byc moze w wieku bezposrednio po okresie pokwitania dominowac beda cienie i strony

negatywne przedwczesnego wspolzycia ale na te wlasnie strony chce zwrocic uwage moich

czytelnikow, pomimo ze w zyciu stanowia one na szczescie margines i nie dotycza ogolu mlodziezy.

Z gory zastrzegam, ze wnioski i propozycje, ktore wynikaja z dalszych rozwazan, nie sa

mlodziezy. Sa one proba ukazania roznych aspektow tego zagadnienia, dajac mlodym czytelnikom

material do wlasnych przemyslen i wnioskow oraz okazje do wybrania najwlasciwszej dla siebie

sciezki i unikniecia choc w czesci niebezpieczenstw, ktore na nich czyhaja.

Uczuciowosc czlowieka dojrzewa z wiekiem i pod wplywem kolejnych nauczycieli milosci.

Od urodzenia dziecko uczy sie milosci od matki, potem od ojca i przyjaciol.

Jezeli mlodziez miedzy okresem dojrzewania a szesnastym rokiem zycia rozpoczyna

wspolzycie plciowe, to stosunki fizyczne wyprzedzaja okres rozwoju psychicznego, w ktorym ksztal-

tuje sie uczuciowosc. Podobnie jak niemowle i male dziecko, pozbawione w dziecinstwie milosci

matki, cierpi w pozniejszym zyciu na niedorozwoj uczuciowosci - rozpoczecie kontaktow

seksualnych w niedlugim czasie po okresie pokwitania (dwunasty - szesnasty rok zycia) moze

Mlodziez rozpoczynajaca kontakty seksualne przed szesnastym rokiem zycia, zanim

nauczy sie przyjazni i nawiazywania wiezow uczuciowych z drugim czlowiekiem, traktuje wspol-

zycie seksualne jako jedna z przyjemnosci rzedu zjedzenia ciastka, wypalenia papierosa czy pojscia

do kina. Stosunek fizyczny jest celem samym w sobie i nie zostaje wlaczony w caloksztalt zycia

uczuciowego mlodego czlowieka. Na skutek takiej postawy wystepuja czeste zmiany partnerow czy

partnerek, wyksztalca sie z wiekiem donzuanizm czy cos w rodzaju nimfomanii (nie mysle tu o

zboczeniu, a jedynie o kolekcjonowaniu stosunkow seksualnych bez powiazan uczuciowych).

Z wiekiem rozwija sie klasyczna postac podrywacza czy podrywaczki, chyba ze mlody

czlowiek napotka na drodze swego zycia partnerke, ktora twardo nie ustepujac w sprawach

kontaktow fizycznych zmusza go swoja postawa do przywiazania sie i pokochania jej, W

pozostalych przypadkach styl zycia podrywacza utrwala sie, dajac w efekcie skutki szkodliwe nie

tylko dla chlopca czy dziewczyny, ale rowniez dla ludzi z ich otoczenia, a nawet dla spoleczenstwa,

w ktorym zyja.



Podrywacze maja wlasny sposob bycia i obyczaje. Kiedys w poradni rozmawialam o

tych sprawach z dziewczyna szesnastoletnia, ladna, inteligentna i wyraznie chelpiaca sie swoja

postawa zyciowa. Spytalam ja, co ona rozumie przez podrywanie, na czym to polega. Wyjasnila

mi, ze jest to rodzaj gry seksualnej, uprawianej zwykle w pewnych grupach i srodowiskach, gdzie-

(podrywanie podrywacza nie jest w tych kolach zadnym sukcesem1.). Uwodzi go sie tak, aby

zakochal sie i stracil glowe dla dziewczyny, doprowadzajac sprawe do kilku pierwszych stosunkow.

W momencie gdy chlopak jest najbardziej zakochany, porzuca sie go w sposob demonstracyjny, nie

tlumaczac ani nie motywujac swego postepowania, a ponadto nalezy go jeszcze osmieszyc wsrod

kolezanek i w jego Srodowisku, traktujac go zlosliwie i upokarzajaco. Dopiero wtedy, gdy zrobi sie

zaliczony. Ta okrywa sie najwieksza chwala w swoim srodowisku, ktora zaliczy najwieksza

liczbe partnerow.

Sluchajac jej opowiesci, wyglaszanej swobodnie i z usmiechem, jak relacji ze znakomitej

zabawy, patrzylam ze zdumieniem, jakie spustoszenie w jej zyciu uczuciowym zrobilo wykolejenie

prawidlowego rozwoju przez glupia mode czy zle towarzystwo. Zdumiewajace bylo

skojarzenie sobie tej milej dziecinnej buzi z seksem bez odrobiny tkliwosci, z wyraznym

okrucienstwem o zabarwieniu sadystycznym. Rozmowa przypomniala mi zywo obyczaje milosne w

osiemnastowiecznej Francji, o ktorych Boy-Zelenski tak pisze w przedmowie do

Niebezpiecznych zwiazkow:

drugiej czesci milosc staje sie trescia zycia, rozmow, literatury, ulubiona zabawa towarzyska, przedmiotem ambicji,

wszystkim... Oczywiscie bostwo to, oblaskawione w ten sposob i sprowadzone ze swiatyni do buduaru, samo tez nie

moglo sie uchronic od pewnych przeobrazen. Milosc staje sie synonimem pozadania, przelotnej sklonnosci, -wymiana

dwoch kaprysow i zetknieciem dwoch naskorkow^, wedle dosadnego okreslenia Chamforta (...) Nawet prawdziwe

rzecza cos warta w milosci jest jej strona fizyczna*, caly balast uczuciowy odpada, zazdrosc nawet wychodzi z mody,

osadzona jako smieszny i niecywilizowany przezytek (...) Milosc staje sie rodzajem sportu, miejsce sentymentalnej

mowy milosnej zajmuje u mezczyzn zuchwalstwo, impertynencja, smaganie szyderstwem najtkliwszych potrzeb serca.

Posiasc kobiete, ani jednym czulszym slowem nie budzac pomostu do usprawiedliwienia jej slabosci; wiecej nawet,

wyzieblych Don Juanow. Do wysokosci dogmatu podniesiona jest zasada, aby nie zrywac z kobieta, poki sie nie posiada

w reku srodkow zgubienia jej (...) W rozpuscie umyslowej L bezwzglednym zlosliwym okrucienstwie kobieta w pewnym

swoim typie przechodzi niemal mezczyzne. Zepsucie staje sie sztuka, w ktorej sklad po rowni wchodza: okrucienstwo,

wiarolomstwo, zdrada, kunszt tyranii. Ten rys okrucienstwa w milosci znamienny jest dla epoki i przesunawszy sie z

dziedziny moralnej w fizyczna dojdzie w markizie de Sade do najpelniejszego wyrazu" *.

** T. Boy-zelenshi: Wstep do ksiazki P. Ch, de Laclos, Niebezpieczne truj katy. Warszawa 1956, s.

7.

Jak widac, styl zycia podrywaczy nie jest bynajmniej oryginalnym odkryciem doby

dzisiejszej. Podrywacze i podrywaczki w jakims okresie swojego zycia zawieraja zwiazki malzenskie

na podlozu jedynie pociagu seksualnego. Znana jest nietrwalosc tego rodzaju wiezow, a w efekcie

robieniem pieniedzy, zbieraniem przedmiotow (tu ambicja, zeby byly najdrozsze i koniecznie w naj-

lepszym gatunku, aby sasiedzi gineli z zazdrosci), wycieczkami zagranicznymi i zabijaniem nudy we

dwoje na wszystkie mozliwe sposoby.

Nietrwalosc zwiazkow malzenskich zawieranych przez takich podrywaczy rzutuje jeszcze na

jedno zagadnienie. Malzenstwa takie nie pragna miec dzieci. Dziecko wiaze partnerow, komplikuje

zycie, ogranicza swobode,, wreszcie utrudnia odejscie. W ostatecznych konsekwencjach tego rodzaju

ukladow wybitnie narasta czestosc rozwodow i maleje liczba dzieci w rodzinach. Czasem pojawiaja

sie w tych malzenstwach niepozadane dzieci, ktore maja zwykle wspaniale warunki materialne, ale



nie maja koniecznego im do prawidlowego rozwoju klimatu milosci w domu i wyrastaja nastepnie na

istoty o kalekiej i niedorozwinietej osobowosci.

Wniosek nasuwa sie prosty; rozpoczynanie wspolzycia seksualnego miedzy dwunastym a

wykrzywieniem prawidlowego rozwoju i zrodlem wielu komplikacji nie tylko w zyciu jednostki i

rodziny, ale w dalszych konsekwencjach i w zyciu spoleczenstw. Oczywiscie w tej regule, jak w

kazdej, moga byc wyjatki: zdarza sie, ze mlodzi zaczynajacy zycie seksualne w czternastym czy

pietnastym roku zycia pokochaja sie i stworza kiedys udane i szczesliwe malzenstwo, ale jak w

kazdym materiale naukowym, dotyczacym organizmow zywych, potwierdza to tylko slusznosc

regaly.

Po rozpatrzeniu deformacji psychiczno-uczuciowych, jakie powoduje przedwczesne

rozpoczecie wspolzycia, warto sie zastanowic nad strona fizyczna tego zagadnienia.

Mezczyzna w okresie pierwszych tygodni czy miesiecy milosci erotycznej przejawia wysokie

napiecie seksualne, czego efektem sa odbywajace sie bardzo czesto stosunki. Po pewnym czasie

przychodzi moment przesycenia, zmeczenia fizycznego. Znajomosc sie konczy, po czym wyrusza sie

na poszukiwanie nastepnej przygody. Rezultatem takiego zycia jest stale i nadmiernie czeste

utrzymywanie stosunkow plciowych przez wiele lat, W milosci ustabilizowanej pary wystepuja

zwykle na przemian fazy porywow seksualnych i ochlodzenia fizycznego, kiedy partnerzy

przesuwaja punkt ciezkosci swoich zainteresowan na wspolna prace, rozwijanie wlasnych hobby czy

najwyzszych obrotach. Z chwila pierwszych objawow przesytu, gdy powinien sie zaczac relaks

mezczyzni podrywacze prowadza niezbyt higieniczny tryb zycia, nieracjonalnie sie. odzywiaja i dosc

czesto naduzywaja alkoholu (niezbedny atrybut szybkiego podrywania). Wszystko to nie poprawia

ogolnej kondycji fizycznej i czesto juz po trzydziestym roku zycia skarza sie na widoczne oslabienie

mozliwosci plciowych, a okolo czterdziestki czesto pozostaja juz tylko checi, gdyz mozliwosci re-

ktorzy do poznej starosci prowadza bujne zycie seksualne bez zadnych ujemnych skutkow dla

zdrowia.

Nieco inaczej wygladaja klopoty zdrowotne u dziewczat rozpoczynajacych intensywne zycie

przerwanie albo porod oraz szkody fizyczne wynikajace ze zbyt wczesnego i nadmiernie czestego

wspolzycia seksualnego.

Macierzynstwo u dziewczyny trzynasto-, szesnastoletniej jest zawsze dramatem. Nie ma ona

zadnych warunkow ani psychicznych, ani materialnych do wychowania dziecka i caly klopot spada

Dwukrotnie w swojej praktyce lekarskiej spotkalam sie z podobna sytuacja i namowilam

mlode jeszcze matki tych dziewczat do wyjazdu w ostatnich miesiacach ciazy wraz, z corka i

sie w prawidlowych i normalnych warunkach rodzinnych, a dziewczyny nauczona przykrym

doswiadczeniem, rozwijala sie dalej umyslowo i psychicznie w warunkach odpowiednich dla swego

wieku. Obydwa te przypadki zakonczyly sie wzglednie szczesliwie, ale nie jest to na pewno sytuacja,

jakiej mozna by sobie zyczyc dla swego dziecka.

Istnieje jeszcze drugie rozwiazanie, ktorym jest przerwanie ciazy u nieletnich. Wplyw tego

zabiegu na organizm kobiety omowie szerzej w rozdziale o antykoncepcji. Chcialabym tylko

zaznaczyc, ze wszelkie jego ujemne skutki ujawniaja sie znacznie drastyczniej w organizmie

mlodzienczym, nie przystosowanym jeszcze do ciazy, a tym bardziej do jej przerwania.

Nastepnym niebezpieczenstwem grozacym dziewczetom nastoletnim jest sprawa

pojawiajacych sie w ostatnim dziesiecioleciu stanow przedrakowych i nowotworow szyjki macicznej

u kobiet miedzy siedemnastym e dwudziestym drugim rokiem zycia. Zaczeto analizowac dokladnie



wszystkie przypadki, poniewaz jak dotad nie spotykano tych schorzen w tak wczesnym wieku.

Skrupulatnie zbierane wywiady wykazaly u wszystkich prawie kobiet, u ktorych stwierdzono stany

przedrakowe, wielokrotne zabiegi przerywania ciazy wykonane przed dwudziestym rokiem zycia,

liczne porody rowniez w tym wieku (troje - czworo dzieci u dziewietnastolatek) lub prowadzenie od

bardzo wczesnych lat intensywnego zycia seksualnego.

Zbieznosc wystepowania stanow przedrakowych i nowotworow szyjki macicznej - nie

spotykanych dotad w tak mlodym wieku - z licznymi ciazami lub nadmiernie bogatym zyciem

seksualnym u nieletnich pozwala przypuszczac, ze stale przekrwienie czy urazy szyjki macicznej

niezupelnie jeszcze dojrzalej spowodowane licznymi porodami lub zabiegami przerywania ciazy,

staja sie czynnikiem drazniacym mlode i rozwijajace sie tkanki i w blizej nie wyjasniony sposob

wplywaja na ich nieprawidlowy rozrost. Czestotliwosc stanow przedrakowych i nowotworow szyjki

macicznej u dziewczat nastoletnich stanowila w' ostatnim dziesiecioleciu okolo dwunastu procent

wszystkich schorzen nowotworowych kobiecych narzadow rodnych. Odsetek ten jest duzy,

alarmujacy, a niestety malo kto o tym wie.

I jedno jeszcze nie mniej grozne niebezpieczenstwo, tym razem dotyczace i dziewczat, i

chlopcow, to mozliwosc zarazenia sie choroba weneryczna. Nalezy wspomniec o tym koniecznie w

tym kontekscie, poniewaz ostatnimi laty zakazenia chorobami wenerycznymi trafiaja sie najczesciej

wsrod mlodziezy nastoletniej. Zakazenia, szczegolnie kila> sa bardzo niebezpieczne, poniewaz przy

dosc czestym obecnie stosowaniu antybiotykow i sulfamidow w zwiazku z roznymi schorzeniami, a

nawet przeziebieniami, objawy infekcji sa nietypowe i bardzo latwo mozna je przeoczyc. Skutkiem

tego czesto pacjenci trafiaja do lekarza z choroba juz w stanie zaawansowanym i trudnym do

leczenia, a wiadomo, ze im wczesniej rozpoczyna sie leczenie, tym efekty sa lepsze, Nie rozwijam

szerzej tego tematu, poniewaz zainteresowani moga znalezc z latwoscia liczne i latwo dostepne

publikacje dotyczace profilaktyki chorob wenerycznych.

Dosc obszernie omowilam komplikacje wynikajace z rozpoczecia bujnego zycia seksualnego

w pierwszej fazie wieku mlodzienczego, poniewaz nieprawidlowosci tego okresu maja ogromny

Wplyw na dalszy bieg zycia mlodziezy i ich otoczenia.

KIEDY ZACZAC?

Przyjrzyjmy sie teraz drugiemu okresowi milosci mlodzienczej -- miedzy siedemnastym a

dwudziestym piatym rokiem zycia, W tych granicach przecietnie rozpoczyna sie wspolzycie

seksualne. W siedemnastym roku zycia dobiega konca okres dojrzewania i ksztaltowania potrzeby

wiezi uczuciowej w stosunkach z rodzina i przyjaciolmi. W ostatnich latach szkoly, na studiach

wyzszych lub na poczatku zycia zawodowego, rozpoczyna sie okres dobierania w pary heterofilne -

roznoplciowe.

Zakochani i w tym wieku nie powinni zaczynac od stosunku, poniewaz mezczyzna jest w

pelni dojrzaly fizycznie i zdolny do prawidlowych odczuc seksualnych, a kobieta rozpoczyna dopiero

swoje milosne wyksztalcenie. Jej rola we wczesnym okresie milosci jest budowanie przyjazni i

wspolnego swiata uczuciowego, wzbogacanie prostych dotad odruchow seksualnych ukochanego o

cala komponente uczuciowa. Kobieta jest w swiecie uczuc przewodnikiem i nauczycielem. Milosc

ich bedzie taka, jaka ona zbuduje dla obojga. Mezczyzna natomiast rozwija stopniowo jej wrazliwosc

seksualna przez kolejne stadia pieszczot, od wstepnych do coraz bardziej intymnych. Do niej nalezy

utrzymanie mozliwie Jak najwolniejszego tempa, co jest korzystne dla niego i dla niej. W okresie

rozrywek i gier milosnych dojrzewaja bezkonfliktowo do rozpoczecia wspolzycia, w ktorym

mezczyzna staje sie subtelnym kochankiem i przyjacielem, a kobieta rownym mu partnerem

fizycznym i uczuciowym.

W pierwszych latach milosci, jak zreszta i w pozniejszych rowniez, nalezy zwrocic

szczegolna uwage na role kobiety w hamowaniu zapedow seksualnych partnera. Ma to szczegolne

znaczenie dla prawidlowego rozwoju jego uczuciowosci i milosci do partnerki oraz dla stworzenia jej



startu seksualnego.

Ponadto istnieje jeszcze jedna sprawa, bardzo wazna w stosunkach miedzy kochankami.

Mysle o inicjatywie seksualnej wychodzacej od kobiety. Najczesciej bywa tak, ze mezczyzna patrzy

krytycznie na inicjatywe kobiety w sprawach seksu, nawet jezeli jest bardzo zakochany.

Przypominam sobie opowiesc jednego z mlodych pacjentow, ktory zastanawial sie nad

swoimi reakcjami, uwazajac je za nienormalne. Ukochana z ktora chodzil juz czas jakis, zawiadomila

go pewnego dnia, ze poprosila kolezanke z akademika, aby poszla do kina i zostawila jej wolny

pokoj. Miody czlowiek stwierdzil, ze byl "szczesliwy i rozemocjonowany propozycja, ale gdzies

naprawde? Chlopak sadzil, ze chyba cos jest z nim nie w porzadku, poniewaz nagle spelnienie

pragnien, zamiast go uszczesliwic, obudzilo cale morze nieprzyjemnych refleksji.

Niejedno pieknie zapowiadajace sie uczucie zmarlo przedwczesnie, gdy dziewczyna

wyprzedzila w inicjatywie seksualnej chlopca.

W sferze plci nie ma i nie bedzie nigdy identycznosci odczuwania. Z zasadniczymi roznicami

i odmiennoscia psychoseksualna mezczyzny i kobiety trzeba sie pogodzic jak z faktem, ze

mezczyzna nigdy nie bedzie rodzil dzieci. Tradycyjne nauki babek i matek przypominaja czasem

stare ludowe ziola i leki, ubogie, smieszne nieco wobec potegi wspolczesnej terapii, ale czesto

ratujace zycie i zdrowie tam, gdzie wielka medycyna okazuje sie bezradna.

trudniejsza do upolowania czy zlowienia, tym cenniejsza. Nie odbierajcie, dziewczeta, waszym

chlopcom przyjemnosci polowania na cenna zdobycz. Spojrzcie na nieslychanie dumne i

rozradowane miny panow, ktorzy na lamach gazet czy przed ekranem telewizyjnym pokazuja z

triumfem taaaka rybe zlowiona wlasnorecznie. Absolutne szczescie maluje sie na ich obliczu. Sam

zlowil taka rybe, jaka niewielu moze sie pochwalic.

Niech poluje, niech stawia skomplikowane pulapki, niech zdobywa z wielkim nakladem

wziela", Wtedy dopiero bedzie przekonany, ze posiadl rzecz niezwykla i bezcenna. Jasne, ze nie jest

to zacheta do trwania w niewinnosci az do trzydziestego roku zycia i dalej. We wszystkim konieczny

jest umiar i nie nalezy przesadzac.

Zbierajac wywiady u moich pacjentek z poradni, stwierdzilam liczne klopoty

trzydziestoletnich dziewic z prawidlowym odczuwaniem spraw seksualnych. Wsrod czterech tysiecy

kobiet w grupie czterdzieste-, piecdziesiecioletnich, ktore zaczely wspolzyc w dwudziestym osmym

brak orgazmu przy stosunku oprocz (nierzadko) ogolnego niskiego poziomu kultury seksualnej. U

kobiet tych, pozno rozpoczynajacych wspolzycie, wystepowaly dwa rodzaje ozieblosci. W grupie

kobiet, ktore nigdy przed malzenstwem nie przezywaly orgazmu ani nie probowaly onanizmu,

wystepowala calkowita ozieblosc i brak zainteresowania wspolzyciem seksualnym, U tych

natomiast, ktore przez wiele lat uprawialy onanizm, utrwalily sie lechtaczkowe odruchy seksualne i

w malzenstwie dochodzily do orgazmu jedynie przy draznieniu lechtaczki - poza stosunkiem.

Grupa kobiet mlodszych, rozpoczynajacych wspolzycie w osiemnastym, dziewietnastym roku

zycia, ociagala pelna sprawnosc seksualna w okresie od kilku tygodni do dwoch lat od rozpoczecia

wspolzycia. Nieliczne dopiero po pierwszym porodzie.

Wracajac do zagadnienia, kiedy zaczac, nie twierdze rowniez, ze najlepszym momentem do

rozpoczecia wspolzycia seksualnego jest zawarcie malzenstwa i ze powinno ono zaczac sie dopiero

po slubie. Malzenstwo to umowa na dlugo, nieraz na cale zycie i trzeba, oprocz aspektow

uczuciowych i innych, wziac rowniez pod uwage sprawe doboru fizycznego. Mozna decydowac sie

na malzenstwo, gdy wszystkie elementy, uczuciowe i fizyczne, zostana wzglednie zharmonizowane.

Trzeba wziac pod uwage wiele spraw, ktore mozna poznac i ocenic dopiero po dluzszym okresie

wzglednie regularnego wspolzycia seksualnego. Wymienie kilka przykladow dla jasniejszego zilu-



strowania problemu.

Pierwszy to wrodzone rozbieznosci napiecia temperamentow seksualnych. Ludzie rodza sie z

duzym czy malym nosom, czarnymi lub niebieskimi oczyma, wysokiego lub niskiego wzrostu;

podobnie sprawa zapotrzebowan seksualnych jest w pewnym sensie wrodzona i mozna przyjsc na

swiat z duzym, malym albo srednim temperamentem.

Doktor Igor Felstein stwierdza w Gerontoseksuologii, ze:

seksualne wzniesie sie do poziomu charakterystycznego dla tego wlasnie osobnika. Jest to reakcja w pewnym sensie

podobna do psychofizycznych aspektow odczuwania bolu. U ludzi z tak zwanym niskim progiem odczuwania bolu,

t j, wykazujacych niska tolerancje na bolesne bodzce, uklucie osy moze wywolac wrazenie ogromnych, prawie nie do

zniesienia katuszy. Ludziom z wyzszym progiem odczuwania bolu to samo uklucie osy nie sprawia wiekszych przykrosci

niz wbicie igly do zastrzykow podczas szczepienia" *. Sa to cechy wrodzone i w ich ukladzie najczesciej niewiele daje

sie zmienic w ciagu zycia. Ogromny odsetek pacjentow i pacjentek przychodzacych do poradni seksuologicznej skarzy

sie. na klopoty wynikajace z braku informacji o rozbieznosci potrzeb w tej dziedzinie. Czesto prosza o leki

zwiekszajace lub zmniejszajace pobudliwosc.

Bardzo trudna sprawa i z podniecaniem, i z hamowaniem! Istnieja leki zmniejszajace poped

seksualny, ale najczesciej partner o duzych mozliwosciach jest bardzo zadowolony ze swej kondycji

podniecajacych zwiekszal temperament osob, u ktorych jest on z natury niewielki.

Aby upewnic sie, czy kochankowie pasuja do siebie w tej dziedzinie, nie wystarczy okres

gier milosnych, a takze pierwsze miesiace wspolzycia, poniewaz z reguly czestotliwosc stosunkow w

tym okresie jest wieksza. Dopiero po kilku miesiacach, gdy minie czas pierwszych porywow i

nastapi pewna stabilizacja, mozna zyskac orientacje w tym wzgledzie. Temperament seksualny u

kazdego ma okreslone gorne mozliwosci i najlepiej jest, gdy pobieraja sie ludzie o rownie wysokich,

niskich lub co najmniej pokrewnych poziomach potrzeb seksualnych. Zbyt wielkie roznice

najczesciej po jakims czasie rozbijaja malzenstwo.

Drugim przykladem moze byc zabarwienie sadystyczne lub masochistyczne w przezywaniu

podniet seksualnych. Jezeli spotyka sie para ludzi, z ktorych jedno ma usposobienie dreczyciela, a

pieszczoty jego sa gwaltowne i bolesne (usciski, bicie, gryzienie), drugiemu zas sprawia

zadowoleni, wyzywajac sie we wzajemnych kontaktach seksualnych,

Moze sie zdarzyc natomiast, ze mezczyzna o usposobieniu zabarwionym nieco cechami

sadyzmu trafi na kobiete ambitna, dumna i wrazliwa seksualnie, ktorej gwaltowne pieszczoty i bol

fizyczny calkowicie uniemozliwiaja przezywanie rozkoszy seksualnych. Podobnie jak wowczas, gdy

kobieta slaba l lubiaca, aby nia powodowano, trafi na mezczyzne slabego, pragnacego udreczen i

ponizen, a nie umiejacego byc dla niej oparciem i podpora, jest takze nieszczesliwa.

Bywaja jeszcze, chociaz rzadko, niezgodnosci; w budowie fizycznej narzadow plciowych.

Dysproporcje pochwy i czlonka moga byc tak znaczne, ze kobieta odchorowuje kazdy stosunek, nie

mowiac juz o jakiejkolwiek przyjemnosci. I wtedy rowniez malzenstwu nie mozna wrozyc trwalosci.

Zdarza sie i tak, ze partnerzy wychowani i przezywajacy pierwsze swe doswiadczenia

seksualne w odmiennych zupelnie warunkach wchodza w malzenstwo z utrwalonymi odruchami

warunkowymi, na przyklad w formie tendencji ekshibicjonistycznych, w wyborze pewnych

okreslonych pozycji przy stosunku czy rodzajow pieszczot, ktore sa odrazajace dla wspolpartnera i

do ktorych nie moze sie on przyzwyczaic.

Zastrzezenia te mozna by mnozyc jeszcze bardzo dlugo, ale juz kilka przytoczonych przeze

mnie przykladow pokazuje, jak niebezpieczne albo co najmniej bardzo nieprzyjemne moga byc

odkrycia poczynione w dziedzinie spraw seksu dopiero po slubie, co niezwykle komplikuje zycie.

MIODOWY MIESIAC



partnerow, nie grozac ciaza, a decyzja rozpoczecia wspolzycia, nastepujaca w tym ukladzie zwykle

okolo dziewietnastego, dwudziestego roku zycia (jak widac, wiek ten, wynikajacy z moich rozwazan,

musi isc w parze z prawidlowym zapobieganiem ciazy i moze spokojnie trwac az do chwili zawarcia

Istnieje wiele mozliwosci zapobiegania ciazy, ale problem jest nieco skomplikowany,

jezeli chodzi o pierwszy stosunek, a moze on byc rowniez poczatkiem niepozadanej ciazy. Bardzo

czesto pacjentki dziwiac sie, wyglaszaly zdanie:

po jednym stosunku.

Przypominam sobie dyskusje ze studentami, ktora dotyczyla metod zapobiegania ciazy przy

pierwszym stosunku. Wypowiadano sie szeroko na temat: romantyzm czy zapobieganie i jak mozna

pogodzic nagly poryw milosny w wiosenna noc, przy ksiezycu, z kalkulacja antykoncepcyjna. Padaly

ostre slowa na temat niszczenia milosci i zaprzepaszczania romantyzmu oraz rozne inne uwagi, np. o

dziewczynie poderwanej na motorze. Gdzie tu czas i miejsce na antykoncepcje?

Obecnie czasy bardzo sie zmienily, w dziedzinie kultury seksualnej obserwujemy ogromny

postep, sprawy antykoncepcji sa traktowane zupelnie normalnie przez mlodych, podobnie jak

stworzenie warunkow do milosci: mieszkanie, camping itp.

Nauka zapobiegania ciazy juz od poczatku wspolzycia wytwarza korzystny odruch

warunkowy. Wkrotce staje sie on nawykiem, jak mycie sie lub codzienne czyszczenie zebow. Dawno

juz problemy zapobiegania ciazy przestaly byc sprawa wstydliwa i przeszly do zabiegow

higienicznych. Jak odnosi sie dzisiejsza mlodziez do koniecznosci stosowania Srodkow antykon-

jednej z mlodych pacjentek po powrocie z urlopu:

Oczywiscie przedmioty nie pozamykane w szafkach wysypaly sie do jeziora, miedzy innymi aparat

fotograficzny, przybory toaletowe i kosmetyczka z srodkami antykoncepcyjnymi. Niech pani sobie

wyobrazi, ze oboje odruchowo rzucilismy sie ratowac kosmetyczke, pozostawiajac reszte

przedmiotow wlasnemu losowi".

Zapobieganie ciazy przy pierwszym stosunku stwarza sytuacje dosc specyficzna, poniewaz

blona dziewicza uniemozliwia dobranie srodkow dopochwowych. Mozna pomyslec o zastosowaniu

prezerwatywy przez partnera, ale tu pojawia sie nowy szkopul, Prezerwatywa peka znacznie latwiej

niz blona dziewicza i z reguly nie wytrzymuje takiej proby. Trzeba pomyslec o czyms innym.

Wydawaloby sie, ze w tej sytuacji kalendarz malzenski bylby metoda dosc praktyczna.

Niestety, juz doktorzy Knaus i Ogino, tworcy kalendarza, ostrzegali, ze kalendarz jest skuteczny przy

uregulowanym wielomiesiecznym czy wieloletnim wspolzyciu, wcale natomiast nie jest pewny w

przypadku stosunkow sporadycznych. Pierwszy stosunek idzie w parze z duzym napieciem

nerwowym dziewczyny. Nie jest wiec wykluczone, ze wstrzas nerwowy czy nawet niepokoj i

podniecenie moga spowodowac dodatkowa owulacje, chociaz nie trafia sie to zbyt czesto. Moglby

natomiast byc w tej sytuacji wykorzystany kalendarz malzenski skojarzony z dodatkowym Srodkiem

ochronnym.

poprzednio pomiary cieploty porannej, moze rowniez wykorzystac te metode (patrz rozdzial pt.

dopochwowe, krazki czy kapturki naszyjkowe mozna zakladac do pochwy dopiero po peknieciu i

wygojeniu blony dziewiczej. Pozostalyby wiec srodki chemiczne (np. globulki), ktore mozna zalozyc

przez otwor znajdujacy sie w blonie dziewiczej.



Trzeba jeszcze wspomniec o tabletkach. Chociaz nie jestem zwolenniczka tego srodka

antykoncepcyjnego, musze przyznac, ze przy pierwszym stosunku moga byc one dosc wygodne,

glownie dlatego, ze stosuje sie je doustnie. Jest jednak pewna niedogodnosc, ktora zmniejsza

atrakcyjnosc tabletek w tym wypadku. Sa to wystepujace-w pierwszych miesiacach stosowania

tabletek dolegliwosci, jak bolesne obrzeki piersi, mdlosci, wzdecia brzucha i ogolne zle

samopoczucie z nastrojem depresyjnym. Oczywiscie objawy takie nie wystepuja u wszystkich

kobiet, ale wcale nie sa rzadkie. Decydujac sie na stosowanie tabletek doustnych w okresie

rozpoczecia wspolzycia, nalezy koniecznie pamietac, ze w pierwszym miesiacu ich stosowania

dzialanie antykoncepcyjne srodka zaczyna sie dopiero po dziesiatej tabletce. Liczac od pierwszego

dnia miesiaczki, w piatym dniu zaczynamy brac tabletki i dopiero po dziesieciu dniach zaczynaja one

dzialac. W czasie tych dziesieciu dni mozna zajsc w ciaze pomimo zazywania tabletek.

Dziewczetom zglaszajacym sie do poradni z pytaniem, jak sie zabezpieczyc, aby nie zajsc w

ciaze przy pierwszym stosunku, polecam ustalenie terminu rozpoczecia wspolzycia

w okresie pierwszych dni po miesiaczce lub tuz przed nastepna. Ponadto radze zalozenie do pochwy

globulki antykoncepcyjnej na jakis czas (pol godziny, godzine) przed stosunkiem. Skojarzenie srodka

chemicznego z okresem zmniejszonej plodnosci jest wystarczajacym zabezpieczeniem. Po

odczekaniu kilku dni i wygojeniu uszkodzonej blony dziewiczej mozna dobrac krazek lub kapturek

dopochwowy.

Mamy wiec do wyboru albo stosowanie tabletek doustnych, z tyra ze lepiej zaczac je brac w

miesiacu poprzedzajacym wspolzycie, wtedy drugi miesiac jest juz calkowicie nieplodny, a po

pierwszym stosunku proponuje dobranie krazka i odstawienie tabletek w okreslonym przepisami

stosowania terminie (tzn. po zuzyciu dwudziestu sztuk), albo zastosowanie globulki dopochwowej

Wszystkie dotychczasowe propozycje dotyczyly pary zzytej z soba seksualnie. Zdarza sie

jednak nierzadko, ze pierwszy stosunek odbywa sie po slubie i malzonkowie nie mieli przedtem

okazji do blizszych kontaktow seksualnych. Mloda malzonke fizycznie dojrzala, ale zupelnie

nie rozwinieta pod wzgledem seksualnym, moga spotkac rozmaite niespodzianki. Mezczyzna

poslubiajacy kobiete nie rozwinieta seksualnie powinien zadbac o to, by jej dojrzewanie

odbywalo sie. stopniowo, Natychmiastowe egzekwowanie swoich praw malzenskich msci sie

dlugo, czasem przez cale zycie.

Jak wynika z poprzednich rozdzialow ksiazki, droga do pelnego rozwoju seksualnego

kobiety nie jest ani krotka, ani latwa. "Wielu mezow jednak od kobiet

nieuswiadomionych i w pelni seksualnie nie rozwinietych oczekuje nagle w noc poslubna, aby

ozdobnikow, W efekcie tak naglego i drastycznego uswiadomienia mlode zony sa gleboko

wstrzasniete psychicznie, nie biorac juz pod uwage fizycznych dolegliwosci. Postepowanie takie

moze stac sie zrodlem zahamowan blokujacych na dlugo zdolnosc odczuwania rozkoszy

fizycznej.

Gdy wspolmalzonek nie ogladajac sie na nic egzekwuje nadmiernie swoje prawa, w psychice

kobiety wytwarza sie postawa obronna. Bywa, ze czuje sie upokorzona brakiem reakcji ze swej

strony oraz doswiadczenia w tej dziedzinie, udaje, ze przezywa i odczuwa to, czego maz od niej

oczekuje. Mistyfikacja zamyka automatycznie mozliwosc wymiany wrazen i znalezienie wspolnego

jezyka, 2 czasem staje sie pulapka bez wyjscia, poniewaz kobieta nie chcac przyznac, ze przez caly

czas udawala, nie moze zachecic meza do prob obudzenia w niej odczuc seksualnych.

Smutne sa takie uklady w malzenstwie, tym bardziej ze tylko seksuolog wie, jak czesto sie,

rozbudzona przez innego mezczyzne odchodzi. Nierzadko na pozegnanie odkrywa karty

zaskoczonemu malzonkowi, co staje sie dla niego glebokim upokorzeniem.

Jezeli lekarz zacheci kobiete do proby znalezienia wspolnego jezyka i porozmawiania z

mezem o ukrywanych dotad trudnosciach, efekt rozmowy nie zawsze bywa korzystny. Ambicja



mezczyzny, ktory dowiedzial sie, ze byl przez tyle lat oszukiwany, jest czesto gleboko urazona. Tym

bardziej, gdy partner nie jest na tyle spostrzegawczy i zainteresowany ukochana, aby zauwazyc, ze

cos jest nie tak. Jezeli nie od niego wyjdzie inicjatywa wspolnej wizyty u lekarza, to rozliczne zale i

pretensje po ujawnieniu prawdy przez kobiete zmieniaja na dlugo lub na zawsze ich wzajemne

uczucia.

Poczatkowo udajac, obserwuje ona swoje i meza reakcje, podsuwajac mu stopniowo pieszczoty lub

formy wspolzycia, ktore bardziej im odpowiadaja. W ten sposob kobieta uklada z czasem swoje

zycie seksualne zupelnie niezle, uzyskujac pelne zadowolenie. Jest to, niestety, dluga i samotna

Kobiety o chlodnym temperamencie, a bardzo ambitne, pomimo ze pragna uszczesliwic

swego meza i same osiagnac zadowolenie we wspolzyciu, nie chca przyznac sie, ze cos im nie

wychodzi, i rezygnuja z daremnych wysilkow, kryjac sie za zaslona pruderii i swiadomej ozieblosci.

Na koniec istnieja jeszcze kobiety bardzo kochajace i oddane swojej rodzinie. Robia one

wszystko, aby w pelni uszczesliwic i zaspokoic swych malzonkow. Sprawia im to przyjemnosc

czysto uczuciowa, podobnie jak pieszczenie czy obdarzanie prezentami dzieci. W dziedzinie

seksualnej pozostaja jednak zawsze postronnym obserwatorem, ktory robi wszystko, aby

uszczesliwic partnera, a sam nie bierze udzialu w tej grze. Mowiac o klopotach malzonkow, ktorych

pierwsze kontakty seksualne rozpoczynaja sie dopiero po slubie, warto zwrocic uwaga jeszcze na

seksualne spedza w ciemnosci i nigdy swiatlo nie ukazuje oczom partnera ich ciala, mimiki ani

wyrazu twarzy w czasie kontaktow milosnych.

Wrazenia wzrokowe sa wysoko cenionymi podnietami seksualnymi dla dojrzalych

kochankow, dla niedojrzalej natomiast partnerki moga byc krepujace, nieestetyczne czy wrecz odra-

zajace. Nagie kobiece cialo jest piekne i harmonijne nawet w chwilach podniecenia seksualnego.

Nagi mezczyzna podniecony seksualnie jest dla mlodej kobiety czesto, a wlasciwie zawsze,

zaskoczeniem. Wchodzi tu w gre nie tylko przezwyciezenie wstydliwosci na widok wlasnego

obnazonego ciala, ale rowniez niepokojacy widok ciala partnera. W duszy kazdej kobiety drzemie

ukryty lek przed pierwszym stosunkiem i bolem, jaki moze on spowodowac, spotegowany nierzadko

przez bardzo przesadzone relacje doswiadczonych mezatek. Kazdy boi sie bolu, o czym najlepiej

wiedza mezczyzni, uciekajacy w panice spod drzwi gabinetu dentystycznego. Widok nagiego

podnieconego mezczyzny kojarzy sie kobiecie, ktora nie miala jeszcze stosunkow plciowych, przede

wszystkim z wyobrazeniem pierwszego stosunku i... bolu. Niebagatelna, role w tej grze wyobrazni

odgrywaja rozmiary czlonka we wzwodzie, ktory wydaje sie olbrzymi.

Bezpieczniej jest zawsze okres pierwszych obnazen oraz oswajanie z glaskaniem i

dotykaniem narzadow plciowych przeprowadzac w ciemnosci, aby niepotrzebnie nie szokowac

niedoswiadczonej kobiety.

Mowiac o sprawach zwiazanych z poczatkiem wspolzycia, wypadaloby powiedziec cos

wiecej o blonie dziewiczej, ktora odgrywa tu pewna role. W postaci cieniutkiego faldu blony

sluzowej blona zamyka wejscie do pochwy u kobiet, ktore nie mialy jeszcze kontaktow plciowych.

Ksztalt blony dziewiczej i jej wielkosc bywaja bardzo rozne i warto powiedziec, jakie klopoty moga

byc z tym zwiazane. W podrecznikach ginekologii znajdujemy zdjecia, pokazujace rozne rodzaje

blon dziewiczych.

Blony szeroko zarosniete, sitkowate, moga zamykac prawie calkowicie wejscie do pochwy,

majac zaledwie kilka drobnych otworkow, przez ktore wydostaje sie na zewnatrz krew mie-

siaczkowa. Nastepne z kolei blony perforowane maja dwa lub trzy niewielkie otwory oddzielone od

siebie waskimi paskami sluzowki lub jeden wiekszy w srodku.

Wszystkie wyzej wymienione rodzaje blon stanowia dosc duza przeszkode przy odbyciu

pierwszego stosunku i przerwanie ich, wymagajac pewnego wysilku, sprawia sporo dolegliwosci

kobiecie. Zdarza sie czasem koniecznosc ingerencji lekarza.



Komplikacja przy szeroko zarznietych blonach moze byc pekniecie drobnej tetniczki,

znajdujacej sie w ich utkaniu co powoduje obfite krwawienie. Jezeli krwawienie nie ustaje w

ciagu jednej, dwu godzin i w tym czasie zuzywa sie co najmniej dwie wkladki z waty

przemoczone calkowicie to me mozna sprawy lekcewazyc i czekac do rana.

Postapila tak jedna z moich pacjentek, wykrwawiajac sie tail znacznie, ze trzeba bylo robic

transfuzje krwi.

Kazde krwawienie trwajace dluzej, szczegolnie gdy krew jest jasnoczerwona (tetnicza),

wymaga zasiegniecia pomocy lekarskiej. Nie trzeba sie krepowac, tylko jechac do lekarza na oddzial

szpitalny czy do stacji pogotowia ratunkowego, zanim utraci sie zbyt wiele krwi. Czesto pacjentki

odwlekaja wizyte u lekarza, poniewaz sytuacja jest troche drazliwa. Nie nalezy wcale sie tym

przejmowac, poniewaz nie sa to rzeczy az tak rzadkie, aby lekarze byli zaskoczeni. Wystarczy nie-

wielki zabieg zatrzymujacy krwawienie. Na szczescie blony szeroko zarosniete stanowia bardzo

niewielki odsetek, a krwotoki przy ich peknieciu zdarzaja sie zupelnie sporadycznie. Nie nalezy sie

wiec martwic zawczasu, tylko postepowac rozsadnie w przypadku wystapienia krwawienia.

Najczesciej spotykanym rodzajem blony dziewiczej sa blony polksiezyc o wate o rozmaitej

szerokosci. Blony polksiezycowate w trakcie prawidlowo odbytego pierwszego stosunku pekaja

zwykle w kierunku krocza, gdzie jest malo naczyn krwionosnych l krwawienie przy peknieciu jest

zwykle niewielkie. Warto dodac, ze krwawienia z Won perforowanych sa obfitsze, poniewaz pekaja

one rowniez w kierunku lechtaczki i cewki moczowej, gdzie unaczynienie jest znacznie bogatsze.

Prawidlowe ulozenie przy pierwszym stosunku zmniejsza do minimum mozliwosci uszkodzenia

okolicy lechtaczki. Blony pol-ksiezycowate pekaja bez wiekszych trudnosci i bolu, w zwiazku z tym



Oprocz wymienionych wyzej rodzajow blon dziewiczych istnieja blony polksiezycowate-

brzezne, w postaci waziutkiego paseczka, otaczajace dolny brzeg wejscia do pochwy. Blony

przekracza pietnastu procent. Niestety, kobiety z takimi blonami miewaja rowniez niemale klopoty,

chociaz zupelnie innego rodzaju.

Odpowiadajac na listy w Poradni Korespondencyjnej Towarzystwa Swiadomego

Macierzynstwa czesto spotykalam listy zrozpaczonych kobiet, skarzacych sie na duze przykrosci ze

strony malzonkow przekonanych, ze poslubili dziewice (upewnionych pod tym wzgledem przez

przyszla malzonke). Po slubie okazalo sie, ze ani bolu, ani krwawienia przy pierwszym stosunku nie

bylo.

Maz wyciagnal z tego prosty wniosek, ze zona go oszukala. Najczesciej problem nie lezal w

tym, ze nie dziewica, ale dlaczego klamala? I gotowe nieporozumienie malzenskie, tym bardziej ze

kobieta czuje sie dotknieta nieslusznymi zarzutami.

Wreszcie pisze do nas:

Otoz moze tak byc, poniewaz blona brzezna nie stawia zadnego oporu przy stosunku.

Czasem powstaja minimalne pekniecia, nie krwawiace i prawie bezbolesne, a niekiedy blona jest tak

elastyczna, ze ugina sie w czasie stosunku i pozostaje nie tknieta, W ten sposob kobieta jest dziewica

az do urodzenia pierwszego dziecka, kiedy wszystkie blony, nawet najwezsze, ida w strzepy.

PIERWSZY STOSUNEK

Od poczatku swiata miliony kobiet tracily dziewictwo na lonie przyrody, ale dzisiaj, w dobie

cywilizacji i antyseptyki, wymagamy bardziej higienicznych warunkow. Wniosek z tego prosty, ze

zawsze lepiej w domu.

Pierwszy stosunek jest pewnego rodzaju przykrym zabiegiem, ktory umozliwia dalsze

odkrywanie coraz nowych tajemnic milosci seksualnej. Gdy kochankowie decyduja sie na rozpo-

czecie wspolzycia, powinni mozliwie ograniczyc pieszczoty wstepne, powoduja one bowiem

przekrwienie okolicy krocza i nie tylko zwiekszaja szanse krwawienia, ale wzmagaja wrazliwosc

czuciowa, co w przypadku wrazen przykrych nie jest pozadane.

Trudno liczyc, nawet u kobiety rozwinietej seksualnie, na przezycie orgazmu przy pierwszym

stosunku, poniewaz z reguly uczucie bolu blokuje podniecenie seksualne, chociaz i w tej dziedzinie

bywaja wyjatki. Pieszczoty przed pierwszym stosunkiem powinny byc raczej pelne uczucia, tkliwe i

serdeczne, a mniej podniecajace erotycznie.

Wybor pozycji przy stosunku ma znaczenie w zmniejszeniu do minimum bolesnosci

pierwszego kontaktu seksualnego. W ulozeniu normalnym na wznak, z wyprostowanymi, rozwie-

dzionymi lekko nogami, posladki zapadaja sie, uginajac materac i okolica najbardziej eksponowana

przy stosunku staje sie gorna czesc wejscia do pochwy w poblizu cewki moczowej, tuz ponizej

spojenia lonowego. Wyprostowane nogi nie uwidaczniaja w dostateczny sposob okolicy krocza i

utrudniaja znalezienie wejscia do pochwy. Blona dziewicza przy rozluznionych miesniach krocza nie

napina sie, zwisajac swobodnie, i wymaga trwajacego przez dluzszy czas nacisku czlonka, zanim

rozciagnieta maksymalnie peknie. Napinanie blony dziewiczej jest bolesne, a w pozycji normalnej

przedluza sie znacznie czas odczuwania bolu az do momentu pekniecia blony Ponadto przy

pierwszym stosunku najczesciej kobieta odruchowo wykonuje gesty obronne, odpycha rekoma

partnera, cofa posladki albo sciska nogi, a wszystkie te zabiegi przedluzaja bolesny moment.)

Na te okazje mam swoje lekarskie propozycje, chociaz moze niejedni zakrzykna; A gdzie tu

romantyzm? Romantyzm romantyzmem, a informacja informacja, a ponadto mam wrazenie, ze

wsrod okrzykow protestujacych nie znajdzie sie wiele glosow kobiecych. Przejdzmy wiec do opisu

dla tych, ktorzy zechca z niego korzystac.

Technika pierwszego stosunku, ktora proponuje kobietom przychodzacym do poradni, w



bardzo znacznym stopniu skraca czas odczuwania bolu, a ponadto pozwala uniknac przykrych, dlugo

gojacych sie pekniec gornej czesci krocza w okolicy lechtaczki.

Przed pierwszym stosunkiem kobieta powinna podlozyc pod posladki poduszke zwinieta w

walek lub walek od tapczana, tak aby miednica byla nieco uniesiona do gory. Nogi rozlozone na boki

i ugiete w kolanach przyciaga kobieta mozliwie blisko do klatki piersiowej. W tej pozycji gorna

czesc wejscia do pochwy, znajdujaca sie w poblizu spojenia lonowego i lechtaczki, odchyla sie do

gory i w kierunku brzucha, a czlonek trafia na blone dziewicza w dolnej czesci przedsionka pochwy

w okolicy krocza.

Przyciagniecie kolan do klatki piersiowej i szerokie ich rozwiedzenie powoduje maksymalne

napiecie blony dziewiczej u wejscia do pochwy, co ulatwia szybkie jej pekanie.

Dodatkowym momentem komplikujacym sprawe pierwszego stosunku jest praca miesni

krocza. Przy odruchach obronnych napinaja sie dwa zespoly miesni; jeden to miesnie udowe, usi-

lujace uda scisnac ku sobie, drugi to miesnie krocza, miedzy zwieraczem odbytu a dolnym brzegiem

wejscia do pochwy. Miesnie krocza dosc mocne i sprezyste tworza cos w rodzaju elastycznego

walka, ktory napinajac sie zweza wejscie do pochwy. Kurczace sie silnie miesnie uciskaja czlonek od

dolu, przesuwajac go ku gorze i zblizajac do spojenia lonowego. Przemieszczenie czlonka stwarza

sytuacje podobna jak w pozycji lezacej z wyprostowanymi nogami, Ej. naraza najbardziej na

uszkodzenie okolice cewki moczowej i lechtaczki.

Wskazane wiec jest w pozycji proponowanej przeze mnie swiadome rozluznienie miesni

krocza.

Istnieje ponadto jeszcze jedna trudnosc. Normalnym odruchem na bol u kazdego czlowieka

odczucia bolesnego napiecia blony powoduje rozluznienie jej i przedluzenie odczuwania bolu.

Swiadomie, wbrew reakcjom odruchowym, nalezy w chwili odczucia lekkiej bolesnosci wykonac

ruch miednica do przodu, co skraca do ulamkow sekundy bolesny moment pekania blony. Wskazania

powyzsze pozwalaja przejsc przez niezbyt przyjemny wstep do wspolzycia seksualnego prawie

bezbolesnie.

Wszystkie dotychczasowe uwagi zwiazane z odbyciem pierwszego stosunku dotyczyly

kobiety. Chcialabym dodac jeszcze kilka slow o pozycji mezczyzny. (Moze ona byc tradycyjnie

lezaca, przy czym mezczyzna wspiera sie lekko o podloze kolanami, a rekoma przytrzymuje kobiete

za ramiona, aby uniemozliwic jej cofniecie sie w chwili odczuwania bolu. Znacznie korzystniejszym

ukladem, moim zdaniem, jest pozycja, w ktorej mezczyzna kleczy miedzy rozwartymi udami

kobiety, trzymajac ja dlonmi za biodra. Pozycja ta pozwala dzialac swiadomie, a nie na Slepo (patrz

rys. 41 C). T

Sprawa w zasadzie jest prosta i o czym tu mowic? Nie zapominajmy jednak, ze istnieje na

pewno duza grupa mlodziezy, ktora chcialaby dowiedziec sie czegos wiecej na ten temat, a nie

bardzo ma skad. Dalsze rozwazania o roznych klopotach zwiazanych z decyzja rozpoczecia

wspolzycia seksualnego pokazuja wyraznie, ze zrodlo informacji w tej dziedzinie rzeczywiscie

bardzo jest potrzebne.

Niejednokrotnie w poradni zglaszaly sie do mnie mlode malzenstwa zmartwione, zgryzione i



nieraz bardzo juz poklocone ze soba, a przyczyna tych kwasow i nieporozumien byly trudnosci z

odbyciem pierwszego stosunku. Wydaje sie. rzeczy wre.cz niewiarygodna, ze oprocz wielu par

zadreczajacych sie nawzajem wciaz powtarzanymi, nieudanymi probami stosunku, przez dwa, trzy

miesiace, nieraz i do roku, trafila sie jedna para, ktora przez siedem lat po slubie nie miala

normalnego stosunku.

Wiekszosc z nich probowala zaczynac wzglednie prawidlowo, a trudnosc sprawiala albo

naturalna przeszkoda fizjologiczna, jaka jest blona dziewicza, albo wyolbrzymiony lek przed pierw-

szym stosunkiem, podsycany zreszta z duzym zapalem przez, uczynne przyjaciolki, doswiadczone

mezatki. Czasem wystepowaly trudnosci ze strony partnera.

dosc szczegolny. Kobieta przyszla do mnie z prosba o leczenie nieplodnosci, poniewaz juz od kilku

lat usamodzielnili sie finansowo i postanowili rniec dziecko, ale w ciaze, niestety, nie zachodzila.

Badajac pacjentke stwierdzilam nieco zaskoczona, ze blona dziewicza, dosc zreszta szeroko

zarosnieta, jest nie naruszona. Zapytalam ostroznie, chcac zorientowac sie w sytuacji (czy pacjentka

o tym wie?), jak odbywali stosunki i jak ukladalo im sie dotad wspolzycie. Odpowiedziala, ze

doskonale, bardzo sie kochaja, sa wyjatkowo dobrana para i fizycznie bardzo sobie odpowiadaja, a

rozmowy wynikalo, ze odbywali stosunki powierzchowne przy skrzyzowanych udach partnerki.

Stosunki te kazdorazowo doprowadzaly zarowno ja, jak i meza do orgazmu. Spytalam, czy wie o

tym, ze jest dziewica? Niewiasta speszyla sie nieco, a po chwili zaczerwienila sie, zaczela plakac i

wpadla w prawdziwa rozpacz. Jak sie okazalo, wcale nie z przyczyny dziewictwa. Przerazila sie, ze

wyjasnienie sytuacji bedzie duzym wstrzasem dla meza, a ona bardzo go kocha i nie chcialaby

sprawic mu najmniejszej nawet przykrosci.

bycie stosunku normalnego nie bylo w ogole mozliwe. Tak bardzo nie chcialabym zranic jego ambicji czy wpedzic go w

kompleksy.

wyjasniac mu sytuacji w zadnym sensie bez porozumienia z nia.

Nastepnego dnia przyszedl maz, mily, spokojny i zrownowazony mlody czlowiek, lat okolo

trzydziestu, i gdy zaczelam tlumaczyc mu, ze zona nie zachodzi w ciaze, poniewaz ma

nieprawidlowa budowe blony dziewiczej, ktora zamyka wejscie do pochwy, przyjrzal mi sie z uwaga

i powiedzial:

uczac sie w szkole wieczorami, a potem studiujac zaocznie ~ mialem na utrzymaniu chora matke i siostra mlodsza ode

kobieta. Zwykle takie pogawedki sa trescia czysto meskich spotkan towarzyskich, ale ja na zycie towarzyskie nigdy nie

mialem czasu. Z trudem wygospodarowywalem kilka godzin w ciagu doby na sen. Krystyna byla pierwsza dziewczyna, z

ktora sie zaprzyjaznilem i ktora pokochalem. Pobralismy sie po smierci mojej matki, gdy siostre wyslalem na dalsza

nauke do technikum z internatem. Kochamy sie bardzo i naprawde dobralismy sie wyjatkowo, ale musze przyznac, pani

doktor, zawsze wydawalo mi sie, ze z naszym wspolzyciem jest cos nie tak. Tylko nie wiedzialem co. Technika

wspolzycia, do ktorej doszlismy oboje, sprawiala nam pelna satysfakcje fizyczna i chyba nie zdawalismy sobie sprawy,

ze ona jeszcze stale jest dziewica. Mam tylko wielka prosbe do pani doktor: prosze jej nie mowic, ze cos bylo nie w

porzadku, byloby jej przykro, ze nie dala mi wszystkiego, co mogla i chciala dac, i mogloby to rzucic cien na nasze

wyjatkowo udane malzenstwo.

Rozmowe z tymi mlodymi ludzmi zaliczam do najmilszych moich wspomnien z gabinetu

lekarskiego. Wzruszajaca i szczera byla ich wzajemna troska o to, zeby sie nie zranic, zeby nie

zniszczyc uczucia, ktore ich laczylo. Final calej sprawy by! pomyslny. Po nacieciu blony dziewiczej i

podjeciu normalnego wspolzycia dosc szybko Krystyna zaszla w ciaze i urodzila coreczke.

Historia na pewno nietypowa, ale rownoczesnie bedaca przykladem wyjatkowej tkliwosci i

harmonii wsrod malzonkow, jesli nawet tak niebezpieczne ambicjonalnie odkrycie nie potrafilo nic

miedzy nimi popsuc. Zwykle nie spotykam sie z taka zupelna nieswiadomoscia stanu rzeczy.

Nieudane proby pokonania przeszkody, jaka staje sie blona dziewicza, prowadza z czasem do



rozgoryczenia i wzajemnych pretensji, leku przed probami wspolzycia u kobiety, do irytacji i

poczucia glebokiego upokorzenia u mezczyzny. Byc moze, ze wlasnie calkowita nieswiadomosc w

sprawach seksu uchronila Krystyne i jej meza przed rozgoryczeniem i rozbiciem malzenstwa.

Angielskie poradnie planowania rodziny, na przyklad, przywiazuja duza wage do problemu

przerwania blony dziewiczej jako potencjalnego zrodla konfliktow w pierwszym okresie malzenstwa.

Mlodym kandydatkom do malzenstwa zglaszajacym sie do poradni proponuja zabiegi, polegajace na

stopniowym rozmasowaniu i calkowitym rozluznieniu blony dziewiczej w takim stopniu, ze odbycie

stosunku nie sprawia zadnej przykrosci kobiecie ani nie stawia przeszkod partnerowi.

Jestem przekonana, ze postepowanie poradni angielskich nie jest pozbawione slusznosci,

poniewaz bolesnosc pierwszego stosunku stanowi zawsze nieprzyjemny zgrzyt u progu milosci.

Oczywiscie wchodza tu w gre rowniez problemy dosc zakorzenionej obyczajowosci, ktora w wielu

srodowiskach traktuje ten dowod dziewictwa, jakim jest blona, jako rekojmie czystosci i uczciwosci

dziewczyny.

Z uplywem lat sprawa stracila bardzo na znaczeniu i jak stwierdzi! w swoim raporcie Kinsey,

przytaczajac amerykanskie statystyki z lat piecdziesiatych, spadek liczby dziewiczych malzonek jest

niezwykle szybki. Nie tylko w Ameryce, ale i na calym swiecie coraz mniejsze znaczenie

przywiazuje sie do spraw dziewictwa. Jedna z przyczyn jest niewatpliwie postepujace

rownouprawnienie kobiet we wszystkich dziedzinach, co nie pozostaje bez wplywu na formy

wspolzycia seksualnego. Wracajac do sporadycznych klopotow z dopelnieniem pierwszego stosunku,

warto przyjrzec im sie nieco blizej. Zwykle blony dziewicze wysoko zarosniete lub sitkowate moga

stanowic przeszkode przy pierwszym stosunku, szczegolnie gdy wchodzi w gre mezczyzna

wiecej dolegliwosci kobiecie nie udaje sie przerwac blony, nalezy zwrocic sie do lekarza, poniewaz

narastanie nieprzyjemnych wrazen i leku wplywa bardzo ujemnie na wzajemne stosunki miedzy

mlodymi malzonkami. Lekarz zalecajac podana przeze mnie powyzej technike pierwszego stosunku

lub nacinajac blone, rozwiazuje sprawe definitywnie i klopoty sie koncza.

mezczyzny. W tej sytuacji nie moze sie wahac, musi wywrzec pewien nacisk i czasem podjac

decyzje za partnerke. Ona natomiast powinna wykazac odrobine obiektywizmu, nie szalec ze strachu

i nie bronic sie wszelkimi silami, poniewaz wlasnie heroiczna obrona zwykle jest przyczyna

bolesnosci podejmowanych prob. Trzeba sobie uswiadomic, ze nie chodzi tu o jakis okropny bol i

krwotok, co niejednokrotnie podsuwa rozbudzona wyobraznia, tylko o niewielka przykrosc, lekkie

bolesne przykre odczucia, trwajace zaledwie chwile, jezeli nie przeciagamy sprawy niepotrzebnie.

Oczywiscie odpowiednie ulozenie i napiecie blony dziewiczej bardzo skraca i zmniejsza do

minimum dolegliwosci.

Warto pomyslec jeszcze o jednej sprawie, a mianowicie przed podjeciem wspolzycia

seksualnego wyleczyc w poradni ginekologicznej uplawy i zapalenie pochwy, jezeli istnieja takie

dolegliwosci. Zapalenie rzesistkowe czy wywolane grzybica zdarza sie nierzadko u dziewic. Zakazic

mozna sie rzesistkiem lub grzybica w niezbyt higienicznie utrzymywanych basenach plywackich, we

wspolnych wannach, lazienkach itp. W przypadku infekcji pochwa jest zaczerwieniona, a kobieta

odczuwa nieprzyjemne swedzenie czy pieczenie w okolicy sromu. Jesli nie wyleczy sie stanu

zapalnego przed rozpoczeciem wspolzycia, stosunek moze byc bardzo bolesny. Opuchniete i

zaczerwienione krocze latwo sie ociera, tworza sie zaognione ranki, co stwarza przykra bolesnosc

przy probach wspolzycia. Warto o tym pamietac i zasiegnac przed Slubem porady u ginekologa.

Nastepna z kolei przyczyna przykrosci w pierwszym okresie wspolzycia sa nie wygojone

drobne pekniecia blony dziewiczej. Jezeli obdarzony bujnym temperamentem malzonek nie pozo-

stawi zonie czasu na wygojenie drobnych ranek, manifestuje natomiast codziennie i wiele razy

dziennie swoja meskosc, pekniecia nie moga sie spokojnie zagoic, zaogniaja sie, puchna, krwawia

przy kazdej probie wspolzycia i powoduja duze dolegliwosci. Dolegliwosci moga trwac przez wiele

dni, a nawet tygodni i calkowicie zniechecic mloda malzonke do wspolzycia fizycznego, ktore



sprawia jej stale bol,

Zelazna regula powinno byc przerwanie wspolzycia po pierwszym stosunku na kilka dni, az

do czasu, gdy pekniecia sie wygoja. Warto w tym okresie po podmyciu rano i wieczorem .smarowac

krocze gliceryna, co przyspiesza gojenie. Gdy ranki calkowicie sie wygoja, w czasie zwilzania

gliceryna nie odczuwa sie juz pieczenia i szczypania.

Nastepne kolejne stosunki po wygojeniu pekniec moga jeszcze sprawiac drobne dolegliwosci,

poniewaz nablonek przedsionka i pochwy nie jest przyzwyczajony do nacisku i mechanicznego

ocierania. Stopniowo, dawkujac rozsadnie stosunki, doprowadzamy go do nowych warunkow. W

poczatkowym okresie wspolzycia dobrze jest zwilzac krocze po podmyciu gliceryna, a przed

stosunkiem lekko okolice wejscia do pochwy plynna parafina (mozna dostac w aptece).

Boccaccio opisujac w Dekameronie szalone noce porwanych dziewic, wypelnione

dziesiatkami stosunkow i pelne rozkosznych wzruszen, przyczynil sie, byc moze, miedzy innymi do

kochankow, planujacych nieustajace szalenstwa na ten wlasnie okres.

Moim zdaniem, w poczatkowym okresie potrzeba raczej spokoju i higienicznych warunkow

do bezkonfliktowego wejscia w normalny rytm wspolzycia.

Zwyczaj podrozy poslubnych, dawniej rytual nierozlaczny z malzenstwem i ceremonia

zaslubin, obecnie raczej zanika, chociaz nie zawsze. Ale dzis zwykle juz nie dziewice wyjezdzaja na

te wspolna wycieczke. Teraz najwieksza zaleta podrozy poslubnej jest mozliwosc pozostania tylko

we dwoje w sytuacjach, gdy nie ma jeszcze wspolnego mieszkania i mieszka sie przy rodzinie albo

zgola oddzielnie. Podroz poslubna kochankow, ktorzy maja za soba juz pewien staz, staje sie mila

zapowiedzia i jak gdyby proba przyszlego zycia we dwoje.

Zupelnie inaczej wyglada sprawa podrozy poslubnej z dziewica. Wyjazd powoduje wiele

niedogodnosci: brak wspolnego kata izolowanego od ludzi oraz wlasnej lazienki, w ktorej mozna sie

umyc i wykonac konieczne zabiegi higieniczne. Wlasny tapczan tez odgrywa niebagatelna role, bo

w hotelu albo domu wczasowym), co nieslychanie krepuje, szczegolnie kobiety. Dalej kwestia

poscieli, we wlasnym domu nie przejmujemy sie, gdy zostanie splamiona czy zakrwawiona.

Ostatnia, rownie wazna przyczyna konsternacji i skrepowania mlodych malzonkow,

znajdujacych sie w hotelu czy pokoju wczasowym, to skrzypiace lozko. Kazdy, kto chociaz raz

przezyl w takich warunkach noc milosna, pamieta dobrze, jak potrafi dokuczyc trzeszczace i

skrzypiace lozko. Z tym klopotem mozemy sobie poradzic dosc latwo, co odkryla juz niejedna bar-

dziej pomyslowa para. Po prostu materace wraz z posciela trzeba polozyc na podlodze.

Tworzenie nowych przyzwyczajen w tak waznej sferze zycia ludzkiego, wypracowanie

nowego zespolu odruchow warunkowych, przystosowywanie sie do nowych i odmiennych elemen-

tow zycia, tak fizycznych, jak I psychicznych, wymaga spokoju i pewnej izolacji. Najlepiej taka role

tygodniach wyjazd na wspolny urlop jest doskonalym pomyslem.

Klopoty przy pierwszym stosunku pojawiaja sie czasem ze strony mezczyzny. Partner

niesmialy, obawiajacy sie kompromitacji i zdenerwowany, moze miec trudnosci zwiazane z nie-

pelnym wzwodem, niecalkowitym usztywnieniem czlonka lub przedwczesnym wytryskiem nasienia,

zanim sprobuje wprowadzic czlonek do pochwy. Przyzwyczajenie do pieszczot na dlugo przed

decyzja podjecia wspolzycia fizycznego zapobiega skutecznie tym komplikacjom. Mlodzi, ktorzy

poznali juz uroki rozkoszy seksualnych wywolanych pieszczotami, ktorzy przyzwyczaili sie do swej

nagosci, dotykania i pocalunkow, nie sa zwykle tak przerazeni i zaskoczeni proba odbycia stosunku.

Mezczyzna, ktory przekonal sie, ze ma prawidlowy wzwod i wytrysk w czasie pieszczot, glaskania,

pocalunkow czy stosunkow powierzchownych, nie odczuwa wiekszej roznicy w tym momencie. Jest

to jak gdyby nastepny krok na drodze wzajemnego poznawania tajemnic swego ciala.

Zaburzenia wzwodu i wytrysku na poczatku wspolzycia zaczynaja byc choroba przeszlosci,

podobnie jak lek przed utrata blony dziewiczej w dzisiejszych warunkach, ulatwiajacych na-



wiazywanie wzajemnych kontaktow mlodziezy. Koszmar nocy poslubnej przechodzi do historii

obyczajow- Sytuacja, w ktorej dwoje prawie obcych ludzi, starannie izolowanych dotad przez mamy,

ciocie i przyzwoitki od wszelkich intymnych zblizen, nagle bez najmniejszego przygotowania staje

przed faktem, w ktorym ona musi cierpiec w milczeniu, a on pokazac swoja meskosc, jest nie do

pozazdroszczenia. Konfrontacje takie byly czesto bardzo nieprzyjemne w skutkach dla obydwu stron.

Trzeba przy okazji przypomniec, ze przyczyna zbyt szybkiego wytrysku i zanikania wzwodu

u mezczyzny jest nadmierne napiecie seksualne, spowodowane dluzszym okresem abstynencji.

nadmiernej kumulacji napiecia seksualnego oraz zaburzeniom wzwodu i wytrysku. Bardzo pobudliwi

mezczyzni przed podjeciem pierwszego stosunku moga doprowadzic w toku pieszczot z partnerka do

orgazmu i wytrysku, co powoduje znaczny spadek napiecia seksualnego. Ponowne podjecie

pieszczot po niedlugim czasie daje w efekcie trwalszy wzwod i przedluza czas utrzymywania sie

pelnego napiecia czlonka. Wiele mlodych malzonek skarzy sie w pierwszych miesiacach po slubie na

nieprzyjemna suchosc w pochwie, co wyraznie zmniejsza wrazliwosc i powoduje przy stosunku,

szczegolnie w poczatkowej fazie, przykre dolegliwosci. Jak juz wspominalam, mowiac o roli

zmyslow w milosci, z reguly prawie suchosc przedsionka i pochwy jest efektem nie rozbudzenia i nie

dopieszczenia kobiety. Wszelkie kontakty okresu wstepnego, jak pocalunki, glaskania, pieszczoty

piersi, najrozniejsze zabawy seksualne oraz draznienie lechtaczki powoduja fizjologiczny naplyw

krwi do naczyn zylnych otaczajacych sciany pochwy, wypelniajacych wargi sromowe i lechtaczke.

Przekrwienie okolic krocza i pochwy powoduje wyciekanie sluzu zawartego w gruczolach

sluzowych oraz przesiakanie plynu miedzytkankowego ze sciany pochwy. W efekcie tych przemian

nastepuje zwilzenie okolicy przedsionka pochwy i rozchylenie warg mniejszych, ulatwiajace

wprowadzenie czlonka. Z reguly wyksztalcenie w pelni seksualnej wrazliwosci ciala kobiety jest

wystarczajacym srodkiem zapobiegajacym suchosci pochwy.

Niewatpliwie istnieja przypadki kobiet o infantylnej budowie narzadu rodnego, ktory rozwija

sie pozniej i wolniej niz przecietnie. Kobieta infantylna w wiekszosci przypadkow dojrzewa w pelni

w ciagu pierwszych lat malzenstwa, Wspolzycie seksualne staje sie bodzcem powodujacym

powiekszenie i osiagniecie pelnego rozwoju narzadow rodnych. U kobiet z niedorozwojem macicy i

pochwy istnieje mniejsza aktywnosc gruczolow sluzowych zwilzajacych krocze, a takie

mechanizmow wprowadzajacych w ruch krazenie zylne nasycajace krwia miednica mala i

przygotowujace srom oraz. pochwe do stosunku (szerzej bedzie to omowione w dziale o krazeniu

krwi).

przecietna norme, ale tylko wtedy, gdy wspolzycie to jest pelnowartosciowe, lacznie z przezywaniem

orgazmu przy stosunkach, poniewaz przyspiesza ono osiagniecie dojrzalosci fizycznej. Kobiety z

opoznionym rozwojem narzadow rodnych moga uzywac w poczatkowym okresie wspolzycia oleju

parafinowego, zwilzajac nim lekko okolice wejscia do pochwy. Zmniejszenie oporow i ocierania

ulatwia osiagniecie rozkoszy przy stosunku, a tym samym sprzyja przekrwieniu i szybszemu

dojrzewaniu infantylnych narzadow rodnych.

Istnieja przypadki, szczegolnie gdy pierwsze stosunki sa wyraznie bolesne, ze w miare

uplywu czasu w organizmie kobiety Utrwala sie odruch mimowolnego obronnego skurczu miesni

pochwy, utrudniajacego lub uniemozliwiajacego odbycie stosunku czy nawet badanie

ginekologiczne. Z wyjatkiem sytuacji zaniedbanych i powiklanych ciezka nerwica najczesciej

skurcze obronne okolicy wejscia do pochwy wystepuja swiadomie, spowodowane bolesnymi

zmianami zapalnymi okolicy krocza, po peknieciu blony dziewiczej czy z powodu nadmiernej

suchosci sromu. Obrona miesniowa ustepuje zwykle dosc szybko po usunieciu przyczyny bolu i

przekonaniu pacjentki w toku dalszych badan ginekologicznych lub kolejnych stosunkow, ze bol

rzeczywiscie ustapil.

Pracujac w poradni seksuologicznej, wsrod szesciuset pacjentek, zglaszajacych sie do poradni

z powodu ozieblosci, spotkalam trzydziesci osiem kobiet, u ktorych wystepowala specjalna budowa



kosci miednicy, powodujaca wyrazna bolesnosc przy

(przekroj strzalkowy) stosunku.

Ostry bol przy probach wspolzycia jest wynikiem odmiennej niz przecietna budowy kosci

spojenia lonowego. Kosc spojenia lonowego kobiety zbudowanej prawidlowo ma ksztalt tworu

waleczkowatego grubosci mniej wiecej kciuka i uwypukla sie lukiem w postaci wzgorka lonowego.

Tworzy jak gdyby arkada nad wejsciem do pochwy, laczac sie koncami obwodowymi z koscmi

miednicy.

Kosc spojenia lonowego, wygieta w postaci tuku nad wejsciem do pochwy, nie stanowi

przeszkody przy stosunku. U zbadanych i opisanych przeze mnie trzydziestu osmiu kobiet spojenie

lonowe mialo ksztalt plaskiej szablowatej listwy szerokosci okolo trzech, czterech palcow i

przeslanialo prawie do polowy swiatlo przedsionka pochwy. Okryty cienka warstwa nablonka i

tkanki lacznej brzeg dolny spojenia lonowego stanowil przeszkode przy probach wprowadzenia

czlonka, powodujac duza bolesnosc. Przyczyna bolu jest przyciskanie okostnej oraz cewki moczowej

do ostrej krawedzi kosci spojenia. Bole okostnowe sa bardzo dotkliwe, a co gorsza, wystepuja nie-

zmiennie przy kazdej probie ponownego stosunku. Z czasem wytwarzaja sie obronne odruchy

warunkowe i unikanie przez kobiete wspolzycia wszelkimi dostepnymi jej sposobami.

Niektore z pacjentek wyzej wymienionej grupy zwracaly sie o porade do psychologow czy

seksuologow, oczywiscie bez wiekszego efektu, poniewaz w tym przypadku tylko badanie gine-

mnie, do poradni, skarzac sie, ze stosunki sa bardzo przykre i bolesnosc wcale nie ustepuje, pomimo

ze blona dziewicza zostala przerwana i od wielu miesiecy sa mezatkami.

W dostepnej mi naukowej literaturze seksuologicznej nie spotkalam nigdzie dotad opisu

zespolu bolesnosci spowodowanej szablowata budowa spojenia lonowego, chyba wiec opisuje go

pierwsza a proponuje rownoczesnie prosta metode leczenia tej dolegliwosci, ktora nizej podaje.

W zasadzie trudno nazwac to leczeniem, poniewaz polega ona na wyjasnieniu pacjentce

przyczyn dolegliwosci i zaleceniu wyboru przy stosunku takich pozycji, ktore nie powoduja bolu.

Kazda kobieta odczuwajaca utrzymujaca sie trwale bolesnosc przy probach wspolzycia powinna

przede wszystkim sprawdzic, co jest zrodlem bolu. Upewnic sie bowiem warto, czy nie chodzi

przypadkiem o wyzej opisany zespol szerokiego spojenia lonowego; wystarczy wsunac dwa palce do

pochwy i z latwoscia wyczuje sie u gory zwisajaca, twarda i ostra krawedz kostna, ktora sprawia

dotkliwy bol przy przesuwaniu po niej wyprostowanymi palcami.



Jesli stwierdzimy, ze istnienie tej przeszkody u wejscia do pochwy jest zrodlem bolesnosci,

dalsze postepowanie jest niezwykle proste. Trzeba przyjac taka pozycje przy stosunku, aby szeroka

plytka spojenia lonowego nie zwisala zaslaniajac czesciowo wejscie do pochwy, a ustawila sie

poziomo, udostepniajac calkowicie i odslaniajac przedsionek pochwy. Mozna to uzyskac w

nastepujacej pozycji: ukladamy pod posladki zwinieta w rolke poduszke czy koc tak. aby miednica w

calosci uniesiona byla do gory, a nogi zgiete w kolanach przyciagamy udami do klatki piersiowej

(analogicznie jak przy pierwszym stosunku). W ten sposob kosci miednicy zmieniaja polozenie i

spojenie lonowe ustawia sie. poziomo. Tak ulozona kobieta ponownie badajac palcami moze wyczuc

z latwoscia podniesienie sie ostrej krawedzi kostnej do gory, usuniecie przeszkody i ustapienie

bolesnosci przy wprowadzaniu palcow. W ten sposob mozna samemu stwierdzic, czy przyczyna

bolesnosci nie jest przypadkiem odmienna budowa kosci spojenia lonowego.

Analogicznie wyglada sytuacja przy stosunku, ktory przy zmienionej pozycji nie sprawia

zadnych dolegliwosci. Warto zwrocic uwage na role, jaka odgrywaja w tym zespole mocne i

napinajace sie miesnie krocza. W trakcie licznych bolesnych stosunkow w odruchu obronnym

napinaja sie miesnie krocza, co przy zespole szerokiego spojenia lonowego pogarsza jeszcze

sytuacje, poniewaz miesnie przyciskaja czlonek do ostrej krawedzi spojenia. Odruch ten ulega

utrwaleniu i czasem jeszcze po zmianie pozycji silnie kurczace sie miesnie krocza utrudniaja

normalny przebieg stosunku. Trzeba o tym pamietac i oprocz zmiany pozycji zwrocic uwage na

miesnie krocza, rozluzniajac je, aby ulatwic swobodne wejscie do pochwy.

Cale zagadnienie wydaje sie niezwykle proste, trzeba tylko wiedziec, jak nalezy sie zachowac

i na czym rzecz polega. Jeszcze niejednokrotnie przy omawianiu roznych problemow wspolzycia

seksualnego bedzie sposobnosc, by sie przekonac, jak bardzo wazny jest wybor odpowiedniej



pozycji przy stosunku w celu unikniecia roznych dolegliwosci, ktore wystepuja w ciagu calego zycia

seksualnego malzonkow, nie tylko u jego progu.



V

Jak

rodzi sie rozkosz

UKLAD NERWOWY

Zycie seksualne jest procesem niezwykle zlozonym i bardzo trudno omawiac kazdy z jego

parametrow oddzielnie. Sprobuje to jednak zrobic, aby omawiany material stal sie bardziej

zrozumialy.

W fizjologii stosunku nastepujace elementy odgrywaja role zasadnicza:

1) funkcja drog nerwowych odbierajacych i przewodzacych odpowiednie bodzce do osrodkow

orgazmu w mozgu;

2) zmiany w krazeniu krwi, umozliwiajace zastoj krwi zylnej, przygotowujace narzady plciowe do

wykonywania swoich funkcji;

3) napiecie i praca miesni wspoldzialajacych w przebiegu Stosunku;

4) narzady plciowe i zmiany zachodzace w nich w trakcie Stosunku.

Aktywna postawa, zwiekszajaca wrazliwosc receptorow nerwowych, regulujaca dowolnie prace

miesni, pozwalajaca przyspieszac czy opozniac przekrwienie narzadow plciowych, jest tak samo

mozliwa u kobiety, jak u mezczyzny. Poglad dotad powszechnie panujacy, ze tylko mezczyzna przy

wspolzyciu jest partnerem czynnym, a rola kobiety jest bierna, okazuje sie z gruntu falszywy. Tylko

sadzono, narzady jej sa w kazdej chwili zdolne do stosunku.

Kobieta, podobnie jak mezczyzna, musi osiagnac okreslony stopien ukrwienia i napiecia

narzadu plciowego, aby mogla w pelni przezywac stosunek. Musi aktywnie brac udzial we

wspolzyciu, wzmagajac gra miesniowa oraz nastawieniem psychiczno-uczuciowym intensywnosc

bodzcow wedrujacych do jej osrodka orgazmu wtedy dopiero staje sie rownym partnerem, a nie

obiektem milosci mezczyzny. Dalsze rozwazania wyjasniajace mechanizm i fizjologie wspolzycia

seksualnego wykaza, jak bardzo wazna jest wspolpraca obydwojga partnerow na drodze do orgazmu.

Juz w pierwszych rozdzialach ksiazki wyjasnialam doniosla role. czynnika hormonalnego w

zyciu plciowym czlowieka. Istnieje w medycynie okreslenie: uklad neurohormonalny, dzialanie

bowiem tych dwu czynnikow jest tak scisle z soba zwiazane, ze traktuje sie je jak calosc.

Omowie w tym rozdziale role centralnego ukladu nerwowego i drog przewodzacych bodzce,

gra naczynioruchowa sa scisle zalezne od napiecia ukladu nerwowego, a takze skurcz miesnia nie

moze nastapic bez bodzca nerwowego.

Centralnym osrodkiem, zarzadzajacym w mozgu odruchami seksualnymi, jest osrodek

orgazmu. Miesci sie on w pod wzgorzu i stamtad odbiera sygnaly z czesci obwodowych ukladu

nerwowego oraz wysyla impulsy w odpowiedzi na otrzymane bodzce. Czynnosc osrodka orgazmu

jest niezwykle skomplikowana i jak wiekszosc jeszcze zagadnien z, fizjologii zycia plciowego malo

znana.

Zasadniczymi bodzcami drazniacymi osrodek orgazmu sa bodzce dotykowe, ale oddzialuja

nan rowniez bodzce przekazywane z innych organow zmyslowych: wzrokowe, wechowe, sluchowe i



smakowe.

Nie koniec na bodzcach zmyslowych, osrodek orgazmu moze byc pobudzany bardzo

intensywnie przez czynniki psychiczne, mysli, pragnienia, wyobraznie. Jednym slowem, mamy tu

splot tysiaca przyczyn, wspolzaleznosci i reakcji. Efekty jego dzialalnosci obserwujemy w zyciu

ludzkim, ale badania mechanizmow i drog dzialania stawiaja dopiero pierwsze kroki, W zwiazku z

tym rozwazania moje sa tylko proba przekazania zasadniczych znanych nam elementow czynnosci

ukladu nerwowego i ze wzgledu na charakter ksiazki oraz jasnosc obrazu sa przedstawione w formie

bardzo nieskomplikowanej.

W dziedzinie bodzcow fizycznych, jak i psychicznych wysuwa sie na plan pierwszy

zasadnicze znaczenie rytmu, o czym wspominalam juz w poprzednich rozdzialach omawiajacych

role zmyslow w milosci.

Rytm jest specyfika osrodka orgazmu, uruchamia lancuch prawidlowych reakcji,

doprowadzajacych do pelnego rozladowania napiecia seksualnego w postaci orgazmu. Oko odbiera

pradem elektrycznym; ucho odbiera je w formie dzwiekow, a osrodek orgazmu uczulony jest

specjalnie na bodzce rytmiczne, przerywane, na bodzce natomiast o stalym nasileniu reaguje bardzo

slabo.

Na zasadzie sygnalizacji przerywanej oparta jest wiekszosc bodzcow seksualnych. Stosunek

takze odbywa sie w pewnym rytmie, ktory okreslaja ruchy mezczyzny lub praca miesni kobiety. Nie

tylko bodzce czuciowe z narzadow plciowych, sutkow, powierzchni skory, ale rowniez rytmiczna

muzyka czy taniec wprowadzaja organizm ludzki w trans prowadzacy do ekstazy seksualnej. Wynika

stad jasno, ze nie tylko rytm bodzcow dotykowych, ale i inne jego formy podrazniaja osrodek

orgazmu. Zwrocenie na to uwagi i uswiadomienie sobie specyficznych wlasciwosci tego osrodka

pozwala zaakcentowac silniej i uwzglednic mozliwie we wszystkich czynnosciach plciowych bodzce

rytmiczne, aby w ten sposob uzyskac intensywniejszy stopien podniecenia seksualnego lub szybciej

osiagnac pelne zadowolenie.

Znajomosc tych mechanizmow, umiejetnosc wykorzystywania tej wlasciwosci centrow

nerwowych ma ogromne znaczenie, poniewaz pozwala uniknac dyspareunii (nieosiaganie rowno-

czesne orgazmu). Mozna przyspieszyc wlasne reakcje czy reakcje partnera przyspieszajac rytm

bodzcow (ruchow, pocalunkow) i stosujac dodatkowo rytmiczne skurcze miesni. Nie rozwodze sie

szerzej nad technika akcentowania bodzcow w trakcie pieszczot i w czasie stosunku, poniewaz

omawiam ten temat dosc dokladnie w poszczegolnych dzialach dotyczacych zmyslow. Tu

chcialabym sprecyzowac tylko ogolne prawidla, obejmujace wszystkie poprzednio omowione

reakcje i techniki,

Od dyspozycyjnego osrodka nadrzednego w mozgu wedruja drogi nerwowe prowadzace do

receptorow narzadow plciowych i innych receptorow seksualnych. Wlokna nerwowe przewodzace

impuls^ seksualne biegna w rdzeniu kregowym az do okolicy krzyzowej, jednakowo u kobiety i u

biegnie przez splot wspolczulny wprost do czlonka lub lechtaczki.

U mezczyzny na wysokosci okolicy ledzwiowej rdzenia kregowego znajduja sie. dwa osrodki

nerwowe: osrodek wzwodu t osrodek wytrysku. Od nich wlokna nerwowe biegna wzdluz kosci

krzyzowej, ku dolowi, obejmuja pierscieniem okolice odbytnicy, po czym dalej wedruja po linii

szwu skornego na kroczu, az do nasady czlonka. Rozgaleziajac sie unerwiaja czuciowo jadra i

moszne, po czym wzdluz dolnej powierzchni czlonka dochodza do zoledzi w okolicy wadzidelka

skornego, przytrzymujacego napletek. Ich galazki koncowe unerwiaja intensywnie (ogromna liczba

zakonczen czuciowych) powierzchnie zoledzi, wzdluz szwu napletkowego i dokola ujscia cewki

moczowej.



Mozna wywnioskowac, sadzac wylacznie po przebiegu i budowie wlokien i centrow

prawidlowa czynnosc osrodka wzwodu i wytrysku w rdzeniu kregowym jest konieczna do

wykonywania funkcji seksualnych.

Drogi nerwowe u kobiety przebiegaja w grubszym zarysie analogicznie jak u mezczyzny, ale

w okolicy krzyzowo-ledzwiowej korzonki nerwowe bez posrednictwa specjalnych centrow

nerwowych (u mezczyzny osrodek wzwodu i wytrysku) przechodza do wiezadel krzyzowo-

macicznych laczacych tylna sciane macicy ze wzgorkiem kosci krzyzowej, Wiezadla te, wraz z

wiazadlami bocznymi maciczno-miednicowymi, utrzymuja macice we wlasciwym polozeniu.

Wlokna nerwowe przebiegajace we wnetrzu wiezadel krzyzowo-macicznych dochodza do

tylnej sciany macicy, unerwiajac jej trzon i szyjke, schodza dalej do pochwy, oplatajac siecia jej

sciany az do okolicy przedsionka. Tam rozgaleziaja sie, unerwiajac bogato krocze i wargi mniejsze, a

nastepnie wedruja do gory ponad wejscie do pochwy w kierunku lechtaczki, konczac sie bardzo

licznymi receptorami czuciowymi, rozmieszczonymi na zoledzi lechtaczki.

Jak wiadomo, wrazliwosc seksualna kobiety nie ogranicza sie do narzadu rodnego, ale

dotyczy rowniez w bardzo znacznym nieraz stopniu sutkow, warg i innych wrazliwych okolic skory

calego ciala. Kazdy z tych receptorow u kobiet o wybitnej pobudliwosci moze przy podraznieniu

doprowadzic do orgazmu. Wydawaloby sie, ze bodzce seksualne z sutkow, dloni czy powierzchni

skory biegna bezposrednio wlasnymi drogami do osrodka orgazmu. Z prac Mastersa i Johnson, uczo-

nych, ktorzy badali fizjologie stosunku i bodzcow seksualnych, wynika, ze w trakcie orgazmu

wywolanego przez draznienie sutkow, pochwa, lechtaczka i macica reaguja przekrwieniem,

zwilzaniem i skurczami, podobnie jak przy orgazmie pochodzacym z narzadow rodnych.

Nalezaloby wnosic, ze istnieja dodatkowe polaczenia pozostalych receptorow seksualnych z



okolica narzadow rodnych, niezaleznie od glownej drogi przewodzenia bodzcow. Ponadto wiadomo,

ze wyobraznia pobudzona prze/, obrazy, podniecajaca muzyke czy lekture inicjuje rowniez

przemiany w narzadzie rodnym- Oddzialywanie wyzej opisane stwierdzamy takze u kobiet po

zabiegach operacyjnych na trzonie macicy, gdzie wiezadla krzyzowo-maciczne zostaly przeciete, w

zwiazku z czym przerwano rowniez ciaglosc drog nerwowych. 2 rozlicznych obserwacji

poczynionych w szpitalach i poradniach nasuwa sie wniosek, ze unerwienie seksualne u kobiety jest

znacznie bardziej skomplikowane niz u mezczyzny i wrazliwosc jej jest w ogromnym stopniu

uzalezniona od receptorow odbierajacych bodzce spoza narzadow rodnych oraz od wplywow

psychicznych. Kobieta po przecieciu operacyjnym nerwow seksualnych, przebiegajacych w

wiezadlach krzyzowo-macicznych, pozostaje niezmiennie zdolna do prawidlowego odczuwania

bodzcow seksualnych i orgazmu, co zaobserwowalam w trakcie badan prowadzonych w poradni.

Wyzej opisane roznice w budowie unerwienia seksualnego kobiety i mezczyzny

uwidoczniaja fizyczne podloze odmiennosci ich reakcji, Zycie plciowe mezczyzny jest mniej skom-

plikowane, uzaleznione przede wszystkim od sprawnosci drog i centrow nerwowych, U kobiety

Rozwazania powyzsze maja na celu podkreslenie raz jeszcze, ze wrazliwosc seksualna

kobiety jest wrazliwoscia calego ciala i psychiki, a nie jest przede wszystkim wrazliwoscia narzadow

plciowych, jak u mezczyzny. Dopiero zrozumienie tej odrebnosci przez kochanka pozwoli mu

stworzyc z kobiety pelnowartosciowa partnerke w milosci, a kobiecie zadowolic w pelni mezczyzne.

Wracajac do rozwazan o budowie ukladu nerwowego, oprocz stalych przystosowanych do

przewodzenia bodzcow seksualnych drog nerwowych, laczacych osrodek orgazmu w mozgu z wszel-

kimi receptorami obwodowymi, istnieje jeszcze jeden niezwykle wazny mechanizm przeksztalcajacy

Rozwiniecie i wyksztalcenie odruchow warunkowych na okreslone zespoly wrazen swiata

otaczajacego stwarza dodatkowy, niezwykle cenny mechanizm wspierajacy i poszerzajacy zrodla

bodzcow seksualnych.

Odruch bezwarunkowy jest to wrodzona blyskawiczna reakcja na okreslony bodziec,

zachodzaca bez udzialu swiadomosci. Tak zwany rdzeniowy luk odruchowy w organizmie ludzkim i

zwierzecym jest najprostszym polaczeniem miedzy bodzcem a reakcja, z pominieciem mozgu.

Receptor zmyslowy odbiera sygnal, ktory biegnie wloknem doprowadzajacym do odpowiedniej

komorki nerwowej w rdzeniu kregowym i bezposrednio wloknem odprowadzajacym wraca do

narzadu reagujacego na bodziec. Na przyklad dotykamy palcem rozpalonego zelazka i blyskawicznie

palec sie cofa, zanim jeszcze uswiadomimy sobie, ze zosta) sparzony. Odruchowa czynnoscia jest

ssanie u noworodka, przyspieszanie oddechu czy ziewanie, gdy organizm jest niedotleniony, kaszel

wyrzucajacy ciala obce z oskrzeli (sluz, kurz, czastki pokarmu), gwaltowne slinienie w reakcji na

gorycz czy silne kwasy, lzawienie, gdy piasek wpadnie do oka, zmierzajace do wyplukania i

usuniecia czynnikow szkodliwych.

W ciagu zycia wytwarzaja sie w naszym organizmie rowniez odruchy nabyte, zwane

odruchami warunkowymi. Do tych czynnosci odruchowych wlacza sie juz swiadomosc, za pomoca

ktorej odbieramy bodzce warunkujace odruch, np. gdy zbliza sie obiad, slyszymy z kuchni brzek

sztuccow i szczekanie talerzy. Z uplywem czasu dzwieki te zaczynaja sie kojarzyc z jedzeniem i juz

nie tylko na widok jedzenia, ale rowniez na sluchowy sygnal brzeku talerzy zaczyna wydzielac sie,

slina i sok zoladkowy.

W czasie wojny wybuchy i strzaly sygnalizowaly niebezpieczenstwo i zmuszaly do szybkiego

ukrycia sie. Pamietam, jak jeszcze w cztery lata po wojnie niespodziewany wystrzal gazow

spalinowych w rurze wydechowej samochodu zapedzil mnie blyskawicznie do najblizszej bramy i

bezpiecznie ukryta stwierdzilam wybuchajac smiechem, jak trwale sa odruchy warunkowe. Dopiero

po kilkunastu latach odruchy obronne na nagly huk wygasly i dzisiaj juz spokojnie chodze po

ulicach. Podobnie mozna wygasic odruch wydzielania sie sliny na dzwieki naczyn stolowych, jesli

przez dluzszy czas nie beda one zapowiadaly posilku. Wszystkie odruchy warunkowe ulegaja



wygaszeniu, jesli sie ich nie pielegnuje stalym powtarzaniem bodzca warunkujacego i sytuacji

nastepujacej bezposrednio po nim.

Wiekszosc czynnosci powszednich w zyciu czlowieka polega na wypracowanych odruchach

warunkowych. Nie rozmyslamy przeciez, jak stawiac nogi, aby chodzic, ani jakie wydawac dzwieki,

aby mowic itp. Zycie w spoleczenstwie nie byloby mozliwe bez stalego wypracowywania

najrozniejszych reakcji odruchowych. Nie inaczej wyglada sprawa w zyciu seksualnym i

uczuciowym. I tutaj odruchy warunkowe moga nam wiele ulatwic albo sprawiac duze trudnosci,

zaleznie od rodzaju bodzcow. Wyksztalcenie odruchow umozliwia nam nie tylko wzbogacenie

przezyc z tej dziedziny, ale bywa nierzadko jedynym ratunkiem w sytuacjach uszkadzajacych czy

zmieniajacych funkcjonalnie narzady plciowe.

W sytuacjach awaryjnych odruch warunkowy staje sie motorem podtrzymujacym dalsze

prawidlowe wspolzycie i zapobiega impotencji pooperacyjnej. Impotencja taka jest w niektorych

przypadkach jedynie kastracja psychiczna, to znaczy niezdolnoscia do wspolzycia, wynikajaca z

przekonania, ze wspolzycie seksualne po operacji jest niemozliwe.

Profesor Tadeusz Bilikiewicz, znany psychiatra, wykazal w swoich badaniach, ze mozna

uleczyc impotencje mezczyzny po operacyjnym usunieciu jader, przekonujac go, ze po wielu latach

wspolzycia czynnosc hormonalna ma daleko mniejsze znaczenie dla sprawnosci seksualnej niz

zespol wypracowanych odruchow warunkowych. Wystarczy przekonac pacjenta, wylaczajac w ten

sposob jego psychiczne zahamowania, aby dotychczasowe bodzce, budzace odruchy seksualne, jak

na przyklad pieszczoty, sypialnia, nagosc zony itp. przywrocily prawidlowe reakcje organizmu na

wiele dalszych lat.

Zupelnie podobne wyniki, jak juz wspominalam, uzyskalam w swoich badaniach wrazliwosci

seksualnej kobiet po operacyjnym usunieciu macicy i jajnikow. Nie uprzedzone przez lekarza

kobiety stawaly sie ozieble, natomiast te, ktore uprzedzalam i pouczalam przed operacja, ze reakcje

seksualne pozostana bez zmian, nadal przezywaly orgazm bez zadnych zaklocen. Wystarczala

sytuacja, ktora dotad sygnalizowala stosunek, jak pieszczoty czy czulosci meza, aby wszystkie pozo-

stale receptory, tj. pochwa, lechtaczka, sutki i cale cialo reagowaly prawidlowo, doprowadzajac bez

trudnosci do orgazmu.

Nie bez kozery omowilam szerzej sytuacje pooperacyjne, chociaz ksiazka przeznaczona jest

dla ludzi mlodych i zdrowych. Sa one bowiem przykladem jaskrawym i krancowym, podkreslajacym

znaczenie odruchow warunkowych w zyciu seksualnym, ale i dzien powszedni milosci dwojga ludzi

jest wypelniony po brzegi setkami seksualnych odruchow warunkowych. Oczywiscie, im wiecej ich

jest i im bardziej sa wszechstronne: wzrokowe, sluchowe, dotykowe, sytuacyjne itp., tym bogatsze

jest zycie plciowe kochankow. Przytocze kilka przykladow dla latwiejszego zrozumienia, na czym

rzecz polega. Kobieta gasi w mieszkaniu gorne swiatla, pozostawiajac tylko przycmione, z reguly

towarzyszace milosnym spotkaniom. Swiece w lichtarzu, lampka z kolorowym abazurem staja sie

sytuacyjnym oswietleniem i sygnalem podniecajacym oraz zwracajacym uwage partnera na sprawy

seksu. Poczatkowo po prostu zapala sie kolorowe swiatlo, zeby bylo inaczej zabawniej. Z czasem

zmiana oswietlenia na drodze odruchu warunkowego staje sie sygnalem milosnym.

Inny przyklad. Zona kapie sie w lazience i prosi meza:

I to dosc pospolite zyczenie moze stworzyc sytuacje warunkowa, jezeli mycie plecow

zmienia sie w zabawe seksualna w wannie czy pod prysznicem. Po dluzszym czasie powtarzania tego

rodzaju kontaktow i zabaw lazienka, prysznic czy wanna staja sie bodzcami podniecajacymi

seksualnie, pomimo ze w istocie rzeczy przeznaczone sa zgola do czego innego.

negliz, zapach perfum, okreslony rodzaj muzyki, jezeli tylko muzyka ta przez czas dluzszy byla tlem

dla milosci. Potem wystarczy tylko znajomy widok, zapach czy dzwieki, aby wyobraznia seksualna

zaczela dzialac.

Glebokie i intensywne przezycia z okresu wielkiej milosci wytwarzaja w naszej psychice



blasku swietnosci pierwszych lat zakochania. I tu wlasnie odruch warunkowy jest czarodziejskim

eliksirem mlodosci. Zachowuje nam osobe ukochana niezmiennie mloda i piekna, nie podlegajaca

niszczacemu dzialaniu czasu.

Byc moze dlatego trudniej jest zakochac sie bez pamieci po czterdziestce, poniewaz nie jest

sie juz wtedy nie zapisana karta i nie przezywa sie milosci tak gleboko. Stwierdzamy to nieraz, choc

nie uswiadamiamy sobie dlaczego. Spotykajac po wielu latach dawna wielka milosc, czesto w bardzo

zmienionej postaci (podstarzala, przywiedla, siwa), patrzymy jednak na nia dawnymi oczyma. Cos w

niej zostalo, a raczej w naszej wyobrazni, urok, czar i cieplo dawnych uczuc, ktorymi ja darzylismy.

Podobnie stare malzenstwa, zlaczone kiedys plomienna miloscia, po dwudziestu, trzydziestu

latach szczesliwego wspolzycia widza sie stale przez rozowe okulary oczyma mlodosci. On, chociaz

siwy i starutki, jest dla niej zawsze pieknym, porywajacym mezczyzna, za ktorym szalaly wszystkie

kobiety, ona pozostaje dla niego urocza, radosna dziewczyna, w ktorej zakochal sie kiedys bez

pamieci.

KRAZENIE KRWI

Oprocz skomplikowanych czynnosci ukladu nerwowego, miesniowego i hormonalnego

rowniez i uklad krazenia krwi odgrywa w sprawach seksualnych bardzo wazna role. Bez specyficz-

nych mechanizmow krazenia zylnego u mezczyzny odbycie stosunku byloby praktycznie

niemozliwe. Wzwod czlonka jest scisle zwiazany z przeplywem i odplywem krwi do naczyn. Ciala

jamiste, zbudowane z poteznych splotow zylnych o licznych rozgalezieniach i zatokach, znajduja sie

po obu stronach cewki moczowej w/dluz czlonka i one sa odpowiedzialne za prawidlowe jego

usztywnienie,

W miare wzrostu podniecenia seksualnego uklad nerwowy wegetatywny zaczyna

przemieszczac duze ilosci krwi do zyl i tetnic miednicy malej, regulujac jej przeplyw za pomoca za-

konczen nerwowych, znajdujacych sie w scianach naczyn. Krew wypelnia stopniowo ciala jamiste

czlonka az do uzyskania pelnego napiecia i stwardnienia. "Wypelnianie naczyn zylnych zwieksza

wydzielanie sluzu z gruczolow do cewki moczowej. Sluz splywajac do cewki zobojetnia PH resztek

moczu w cewce (z kwasnego na obojetny, korzystny dla plemnikow) oraz, zwilza srom kobiety,

zwiekszajac jego sliskosc.

Krew krazy w organizmie ludzkim z duza szybkoscia i przeplywa przez caly krwiobieg w

rytmie uderzen tetna odpowiadajacego liczbie skurczow serca pompujacego krew, czyli przecietnie

siedemdziesiat piec razy na minute. Coz wiec sie dzieje, co umozliwia pozostawianie duzej ilosci

krwi przez czas dluzszy w naczyniach jamistych czlonka? Otoz uklad naczyn zylnych miednicy

malej ma specjalne zastawki w swietle zyl, ktore moga w okreslonych warunkach zamykac sie

lub otwierac, regulujac doplyw i odplyw krwi. Zastawki te na skutek bodzcow przesylanych z

osrodka orgazmu w mozgu zamykaja sie z chwila calkowitego wypelnienia naczyn zylnych narzadu

plciowego krwia, wylaczajac te partie naczyn z rytmu krazenia krwi w calym organizmie.

Zatrzymana w nich krew umozliwia dlugotrwaly wzwod czlonka. Orgazm jest sygnalem otwiera-

jacym sluzy i umozliwia ustapienie wzwodu przez szybki odplyw krwi z narzadu plciowego.

W okresie mlodzienczym wczesne kontakty seksualne, jak pieszczoty, pocalunki, ocieranie w

tancu itp., nie doprowadzajace na zakonczenie do stosunku powoduja rowniez podobne przekrwienie

narzadow miednicy malej, ktoremu nierzadko towarzyszy wzwod czlonka. W przypadkach, gdy nie

dochodzi do orgazmu i rozladowania seksualnego, mezczyzna moze miec rozmaite dolegliwosci, jak

ciagnace bole i uczucie ciezkosci w pachwinach i podbrzuszu, bole moszny, bole glowy, zly sen i

przejsciowe trudnosci w pracy umyslowej. Zwykle polucje nocne (mimowolne samoistne wytryski

nasienia w czasie snu) lub onanizm rozladowuja nadmiar napiecia. W jednym jak i w drugim

przypadku wystepujacy orgazm otwiera zastawki zylne, umozliwiajac odplyw nadmiaru krwi do

krazenia ogolnego. Jak wynika z powyzszych rozwazan, prawidlowe odbycie stosunku przez



mezczyzne byloby nie do pomyslenia bez skomplikowanych mechanizmow nerwowo-naczyniowych.

Oprocz zmian w rytmie krazenia krwi w naczyniach miednicy malej w czasie stosunku

obserwujemy jeszcze wiele uogolnionych reakcji naczynioruchowych, np. nagly przyplyw krwi do

tkanki podskornej, powodujacy tak zwane zarozowienie seksualne. U mezczyzn zaczerwienienie

skory pojawia sie z chwila narastania podniecenia seksualnego w okolicy podbrzusza, rozszerzajac

sie stopniowo na klatke piersiowa, szyje., twarz i czolo, czasem rowniez na lopatki i ramiona, W

momencie maksymalnego napiecia seksualnego wystepuje rowniez przekrwienie twarzy, czasem, w

formie nieregularnych czerwonych plam. Z chwila wystapienia orgazmu zaczerwienienie skory

szybko zanika w tej samej kolejnosci, jak sie pojawialo. Oczywiscie gwaltownemu przyplywowi

krwi do skory towarzyszy uczucie goraca, a nierzadko obfite pocenie sie.

Tak szybkie przemieszczanie krwi w organizmie nie moze wystepowac bez specjalnego

zaangazowania pracy serca i tetnic obwodowych. Zwiekszona praca serca przejawia sie przyspie-

szeniem tetna. Masters i Johnson stwierdzili, ze w okresie wzrostu napiecia seksualnego w fazie

plateau (faza stalego wysokiego napiecia seksualnego poprzedzajacego orgazm) tetno zmienia sie z

siedemdziesieciu pieciu do stu i stu siedemdziesieciu pieciu uderzen na minute. W momencie

orgazmu liczba uderzen waha sie miedzy sto dziesiec a sto osiemdziesiat na minute. Szybciej

pracujace serce tloczy zwiekszona ilosc krwi do naczyn, powodujac podwyzszenie cisnienia krwi o

dwadziescia do piecdziesieciu milimetrow slupa rteci.

Jak wynika z dotychczasowych rozwazan, przemieszczanie krwi w lozysku naczyniowym

odgrywa bardzo wazna role w zyciu seksualnym mezczyzny. U kobiety mechanizmy te sa nie mniej

wazne i znacznie bardziej skomplikowane, a dzialalnosc ich przejawia sie w roznych fazach

czynnosci seksualnych.

Juz pierwsze podniety, jak pocalunki czy dotkniecia, powoduja zwiekszony przyplyw krwi do

skory, co powoduje ocieplenie skory na calej powierzchni ciala oraz zarozowienie jej, niekiedy w

postaci marmurkowo-plamislej. W efekcie przekrwienia skora staje sie bardziej napieta,

udostepniajac bodzcom seksualnym zakonczenia czuciowe nerwow i zwiekszajac ich wrazliwosc.

Wargi kobiety podnieconej robia sie pelne, czerwone, wilgotne, policzki i twarz zarozowione, oczy

pod wplywem przekrwienia teczowek nabieraja blasku i robia sie swietliste i iskrzace.

Nie mniejsza role ma wzmozony doplyw krwi do sutkow w budzeniu ich wrazliwosci

seksualnej. W miare ocierania, glaskania i podrazniania brodawek piersiowych naczynia zylne sutka

rozszerzaja sie, piers staje sie goraca, zarozowiona, przekrwiona, czesto rysuje sie na niej wyrazny

desen blekitnych zylek. W zwiazku z przyplywem krwi objetosc piersi zwieksza sie, sutek jedrnieje i

wosc. W fazie przekrwienia sutkow, towarzyszacej ogolnemu przekrwieniu seksualnemu,

wrazliwosc piersi na bodzce dotykowe i pieszczoty zwieksza sie wielokrotnie. Draznienie zakonczen

erotogennych, znajdujacych sie w sutkach, wargach, w skorze twarzy i karku, inicjuje zmiany w

ukrwieniu narzadu rodnego. O procesach tych pisalam szerzej omawiajac technike pocalunkow

piersi.

Kazda z czesci skladowych narzadu rodnego kobiety reaguje w sobie tylko wlasciwy sposob

na gwaltowne przekrwienie, spelniajac rozne czynnosci sprzyjajace przezyciu pelnowartosciowego

orgazmu. Naczynia zylne, towarzyszace wiezadlom krzyzowo-macicznym, splataja sie w gesta siec

w scianach macicy i szyjki, maksymalnie wypelnione krwia powoduja zaczerwienienie i obrzek

jajowodow oraz rozpulchnienie i zgrubienie miesnia macicy. Macica przekrwiona usztywnia sie, pro-

sie" macicy w chwili orgazmu. Stawianie sie macicy, towarzyszace pelni przezyc seksualnych,

odgrywa niebagatelna role w procesie zaplodnienia, rozchylajac kanal szyi, wyciskajac z niego sluz

szyjkowy i ulatwiajac szyjce macicznej kontakt z jeziorkiem nasienia, znajdujacym sie w tylnym

sklepieniu pochwy.

W okresie narastania napiecia seksualnego poprzedzajacego orgazm (faza plateau), gdy

naczynia zylne narzadow rodnych kobiety wypelnia sie krwia, swiatlo ich zamyka sie za pomoca



zastawek, podobnie jak u mezczyzny. Zastawki naczyn zylnych uniemozliwiaja odplyw krwi z

narzadu rodnego az do momentu wystapienia orgazmu. Zastawki te utrzymuja przekrwienie

miednicy malej: w okolicy wiezadel krzyzowo-macicznych, w macicy, jajowodach, pochwie i

zewnetrznych narzadach plciowych. Jak widzimy, jest to teren rozleglejszy niz u mezczyzny i

pochlaniajacy znacznie wieksza ilosc krwi, ktora zostaje okresowo zablokowana i wylaczona z

krazenia ogolnego.

Sciany pochwy maja bogate unaczynienie tetniczo-zylne i tu przekrwienie spelnia zadania

umozliwiajace prawidlowy przebieg czynnosci seksualnych. Przepelnienie krwia zylna warstwy

ponad blonkowej scian pochwy powoduje przesiakanie plynnych skladnikow osocza krwi w

przestrzenie miedzykomorkowe, dajac w efekcie rozpulchnienie i znaczne zgrubienie scian pochwy,

szczegolnie w okolicy wejscia. Ponadto plyny powodujace obrzmienie tkanek przesiakaja czesciowo

szczelinami miedzykomorkowymi do swiatla pochwy, tworzac w niej obfita wodnista wydzieline,

ktora intensywnie zwilza pochwe i ulatwia odbycie stosunku. Obrzmienie Scian pochwy i zwezenie

jej swiatla daje scislejszy kontakt z czlonkiem i ulatwia odbieranie bodzcow seksualnych.

Po orgazmie krew odplywa, obrzek scian pochwy ustepuje : ustaje przesiakanie plynu.

Jamiste naczynia zylne znajduja sie rowniez w tkankach sromu, i w wargach wiekszych, mniejszych

i lechtaczce.

Odpowiednikiem cial jamistych czlonka sa u kobiety opuszki przedsionkowe. Tworza one jak

gdyby podkowe, ulozona dokola wejscia do pochwy, u podstawy warg mniejszych i wiekszych.

Gorne konce podkowy zwezaja sie, dochodzac do okolicy kata lechtaczki.

Pecznienie tych opuszek powoduje grubienie i wywijanie wart; mniejszych i wiekszych.

Podkowa z cial jamistych zweza wejscie do pochwy i wzmaga ocieranie przy stosunku, zwiekszajac

wzajemny kontakt dotykowy obojga partnerow.

Wargi mniejsze rownolegle z pochwa ulegaja przekrwieniu, ktore zmienia ich ksztalt z

cieniutkich zwisajacych platkow w nadete jedrne waleczki, sciesniajace wejscie do pochwy. Zmiany

te zwiekszaja intensywnosc bodzcow seksualnych przy przenikaniu czlonka do pochwy, tym bardziej

ze powierzchnia warg mniejszych jest wyjatkowo intensywnie unerwiona czuciowo i w zwiazku z

Wargi wieksze, pokryte od strony sromu blona sluzowa, a na zewnatrz skora owlosiona,

rowniez nabrzmiewaja i wypelniaja sie krwia, pogrubiajac swa objetosc, rozchylaja sie, odslaniajac

srom i wargi mniejsze. Na wewnetrznej stronie warg wiekszych znajduja sie ujscia dwu duzych

gruczolow sluzowych. Gruczoly maja wielkosc mniej wiecej orzecha laskowego i produkuja gesty

sluz. Nazwane sa gruczolami Bartolina, ktory je wykryl i pierwszy opisal,

Przyplyw krwi wypelniajacej luzna normalnie tkanke warg wiekszych wywiera ucisk na

gruczoly Sluzowe i powoduje oproznianie sie ich przez przewody wyprowadzajace na powierzchnia

krocza. Calkowite oproznienie gruczolow daje w efekcie wydzielenie okolo dwoch do trzech

centymetrow szesciennych sluzu, zwilzajacego okolice krocza i ulatwiajacego stosunek. Zapobiega

on na poczatku stosunku przykremu ocieraniu, na ktore skarza sie nie rozbudzone seksualnie kobiety.

Naczynia zylne lechtaczki tworza sploty podobne do cial jamistych znajdujacych sie w

meskim czlonku. Wypelnienie ich krwia powoduje wydluzenie, powiekszenie i pojedrnienie

lechtaczki, a przy jej wzwodzie zoladz lechtaczki w spoczynku ukryta pod faldem napletka wysuwa

sie nieco l obniza, zblizajac do przedsionka pochwy. Lechtaczka, polozona na wiotkiej tkance

lacznej, przy obrzmieniu moze nieraz bardzo znacznie zmieniac swe polozenie, obnizajac sie czy

pozwalajac przesunac uciskiem miesni ud w kierunku wejscia do pochwy. Po orgazmie i odplywie

krwi lechtaczka wraca do polozenia i ksztaltu spoczynkowego.

Jak widac, rola zwiekszonego doplywu krwi do narzadow rodnych w czasie stosunku jest

ogromna i trudno sobie wyobrazic prawidlowa funkcje lechtaczki, krocza, pochwy i macicy bez

dostatecznego ukrwienia.

Nierzadko u dziewczat wybujalych, szybko rosnacych, rozwoj narzadu rodnego jest

opozniony. W tych przypadkach podstawowa przyczyna ozieblosci i braku wrazliwosci lub bolu przy



stosunku jest nie wyksztalcenie w pelni czynnosci naczyniowych w narzadzie rodnym.

Istnieje wiele metod i sposobow wspierajacych oraz przyspieszajacych wystapienie

prawidlowego przekrwienia w miednicy malej u kobiet, a takze i mezczyzn, u ktorych funkcje te nie

sa jeszcze calkowicie wyksztalcone lub tez zaczynaja z wiekiem zanikac.

Tradycje gastronomiczne, ktore w latach dawniejszych kojarzyly chetnie sprawy stolu i loza,

przynosza wiele recept i przepisow dietetycznych poprawiajacych oraz zwiekszajacych pobudliwosc

seksualna. Potrawy i przyprawy wplywaly przede wszystkim na intensywnosc ukrwienia narzadow

plciowych. Znane i chetnie stosowane w kuchni przyprawy, jak musztarda, gorczyca, papryka,

kminek, pieprz, cynamon, wanilia i gozdziki, powodujac przekrwienie drog moczowych i miednicy

malej zwiekszaja wrazliwosc narzadow plciowych. Podobny wplyw przypisuje sie rowniez

dziczyznie. Stad tak czeste w opisach Boccaccia bazanty, przepiorki czy sarnina, goszczace w

towarzystwie pikantnych przypraw na stolach kochankow.

Szparagi, selery i pietruszka inatka i korzen) rowniez zwiekszaja ukrwienie narzadow

miednicy malej. Eskulapowie dawnych czasow chetnie zalecali je zamiast proszkow johimbiny, ktora

dziala podobnie, ale drazni i uszkadza nablonki drog moczowych.

Krolowa Bona nie tylko przywiozla wloskie obyczaje w milosci, ale rowniez i wioska

kuchnie, w ktorej wloszczyzna nie-posrednia odgrywala role.

Polska medycyna ludowa zna wiele ziol i specyfikow od lat tradycyjnie stosowanych przy

klopotach milosnych: korzen lubczyka, ziele rozmarynu, jaja przepiorek, listki ruty, szyszki

chmielowe, jalowiec i inne.

Jak stwierdzili farmakolodzy, olejki eteryczne^ znajdujace sie w lubczyku i rozmarynie,

powoduja intensywne przekrwienie narzadow plciowych, zwiekszajac poped plciowy. Rowniez jako

nie jest dokladnie wiadomo, czy oddzialuja one na uklad krwionosny, czy tez dzialaja ogolnie

wzmacniajaco w zwiazku z bogata zawartoscia witamin, szczegolnie z grupy B- Zartownisie

twierdza, ze jalowiec jest bardzo skuteczny na ospale w milosci niewiasty, a klasc go nalezy... pod

przescieradlo! Trzepanie posladkow i ud jalowcem lub miotelka z rozeg brzozowych figuruje jako

lek seksuologiczny polecany w starych kalendarzach tak dla kobiet, jak i mezczyzn zbyt wolno sie

lekarstw", w efekcie powoduje gwaltowny przyplyw krwi do okolicy podbrzusza. Dzis jeszcze

stosuje sie trzepanie rozgami brzozowymi w saunach finskich (laznie parowe).

Oprocz srodkow ziolowych istnieja takze uzywki zwiekszajace ogolne ukrwienie organizmu i

podnoszace cisnienie krwi, a tym samym sprzyjajace rowniez przekrwieniu narzadow plciowych.

Takimi uzywkami sa: kawa (szczegolnie dla niskocisnieniowcow), rozne alkohole, oczywiscie w

niewielkich ilosciach (dwa. trzy kieliszki). Nieduza dawka alkoholu znakomicie poprawia ukrwienie,

nalezy tylko byc ostroznym z przedawkowaniem tego specyfiku! Jak wiadomo, niewielka ilosc

alkoholu wybitnie zwieksza pobudliwosc seksualna, przedawkowanie natomiast sprowadza

impotencje tak u kobiety, jak i u mezczyzny.

Niemala rola w poprawieniu ukrwienia narzadow plciowych odgrywaja wszelkiego rodzaju

zabiegi fizykoterapeutyczne. Intensywny masaz i nacieranie dlonmi skory ud i podbrzusza, szybkie

oklepywanie otwarta dlonia okolicy krocza i wzgorka lonowego, poszczypywanie i miesienie

posladkow oraz ud sa korzystnym dodatkiem do pieszczot w okresie preludium, zalecanym dla

kobiet malo pobudliwych lub jeszcze nie calkiem rozbudzonych. Oczywiscie wszystko to powinno

byc wykonywane z umiarem.

Jak wspominalam juz niejednokrotnie, swietna zabawa i wstepem do kontaktow fizycznych

sa igraszki w lazience. Goraca woda jest znakomitym srodkiem powodujacym szybkie przekrwienie

dowolnie wybranych okolic ciala. Ogolnie poprawiaja krazenie i podniecaja seksualnie tak zwane

goracej. Masaz taki pobudza krazenie krwi w calym ciele.

Gdy chcemy natomiast ogolne przekrwienie wyrazniej zlokalizowac, mozna to uzyskac



silnym strumieniem bardzo cieplej wody z prysznica na podbrzusze i okolice narzadow plciowych.

Zabieg taki dziala podniecajaco, nie tylko nagrzewa i zwieksza ukrwienie, ale rowniez drazni okolice

warg sromowych, lechtaczki, jak rowniez czlonka czy zoledzi. Sa to bodzce bardzo delikatne, ale

intensywnie podniecajace seksualnie i ze wszech miar warte polecenia dla przemeczonych calym

dniem pracy umyslowej ludzi, zmniejszaja bowiem przekrwienie mozgu, przesuwajac krew w nizsze

regiony ciala.

Srodki pobudzajace krazenie krwi stosowane byly juz w czasach starozytnych przy leczeniu

zaburzen wzwodu u mezczyzn. Opisy tego rodzaju terapii spotykamy np. w Satyrykach Petroniusza.

Na zakonczenie rozwazan dotyczacych przekrwienia i niedokrwienia narzadow plciowych

warto wspomniec o bardzo malo znanych dolegliwosciach kobiety zdrowej, zwiazanych z

zaburzeniami dotyczacymi tym razem nadmiernego przekrwienia narzadow miednicy malej.

Kobiety pobudliwe, podniecajace sie seksualnie w kontaktach z mezem, ale nie osiagajace

orgazmu przy stosunku, cierpia na roznorakie dolegliwosci, ktorych najczesciej ani one, ani ich

mezowie nie kojarza ze sprawami nieudanego wspolzycia seksualnego. W organizmie kobiety

podniecajacej sie w czasie pieszczot poprzedzajacych stosunek i w trakcie stosunku zachodzi caly

zespol wyzej opisanych zmian prowadzacych do przekrwienia pochwy, krocza, macicy, przydatkow i

wiezadel oraz zamkniecia zastawek zylnych, ktore nie pozwalaja krwi odplynac do chwili

wystapienia orgazmu.

Co sie dzieje, jezeli ten orgazm nie nastapil. Okazuje sie, ze zastawki moga pozostawac

zamkniete jeszcze przez kilka, a nawet kilkanascie godzin. Skutkiem nierownomiernego prze-

mieszczenia krwi krazacej wystepuje wiele bardzo przykrych dolegliwosci. Miednica mala i jej

naczynia zylne sa zdolne pochlonac prawie polowe krwi krazacej w organizmie i zablokowanie takiej

ilosci krwi na wiele godzin powoduje glebokie niedokrwienie przede wszystkim mozgu, a takze

miesnia sercowego oraz wszystkich pozostalych narzadow. Rezultatem takiej sytuacji jest zly i

niespokojny sen, nie pozwalajacy w pelni wypoczac. Jest to zwiazane z niedokrwieniem i nie-

dotlenieniem mozgu. Rankiem kobieta budzi sie w okropnym humorze. Po meczacej nocy jest

wsciekla i kipi wprost irytacja od samego rana, sygnalizujac swym nastrojem okropny dzien. Zony-

czarownice pieklace sie od switu, szukajace dziury w calym, ciosajace mezowi caly dzien kolki na

glowie, awanturujace sie z dziecmi; kobiety, ktorym wszystko leci z rak, roztrzesione i

wieczornym stosunku. Im bardziej sa podniecone i pobudliwe seksualnie wieczorem, tym dotkliwiej

cierpia potem, gdy stosunek nie zakonczy sie orgazmem.

Oprocz dolegliwosci psychicznych wystepuja jeszcze dokuczliwe bole krzyza, spowodowane

obrzekiem i przekrwieniem wiezadel krzyzowo-macicznych, poniewaz obrzeki wynikajace z zastoju

krwi uciskaja peczki nerwow przebiegajacych wewnatrz wiezadel.

Jezeli nierozladowanie seksualne trwa przez wiele miesiecy, a nawet lat, Obrzek i bolesnosc

wiezadel oraz jajowodow nasila sie i utrwala, w zwiazku z czym pojawiaja sie nastepne do-

legliwosci, tym razem w czasie stosunku. Wiezadla krzyzowo--maciczne przebiegajace poza macica

przylegaja prawie do tylnego sklepienia pochwy- Przy stosunku niejednokrotnie dochodzi do tracania

tego sklepienia, co wywoluje dotkliwy bol. Rowniez uderzanie i tracanie szyjki macicznej, ktore z

reguly wystepuje podczas stosunku, moze powodowac przykre dolegliwosci, szyjka bowiem

poruszajac sie wraz z macica, pociaga za obolale wiezadla. W ten sposob nie tylko wystepuja do-

legliwosci ogolne nastepnego dnia po nieudanym stosunku, ale pojawia sie rowniez nasilajaca sie

niechec do wspolzycia, zwiazana z coraz wieksza bolesnoscia,

Wszystkie te elementy daja w efekcie bledne kolo, poniewaz bolesnosc stosunkow zmniejsza

i pogarsza szanse osiagniecia orgazmu, a nierozladowanie napiecia seksualnego poglebia do-

legliwosci. Jedynym wyjsciem byloby przywrocenie prawidlowego krazenia w miednicy malej, co

scisle jest zwiazane z pelnym rozladowaniem napiecia seksualnego w czasie stosunku,

Jak wybrnac z tej sytuacji? Przede wszystkim trzeba wiedziec, co jest przyczyna

dolegliwosci, i dlatego tak dokladnie opisuje przebieg zaburzen, aby umozliwic moim czytelnikom



zrozumienie przyczyn. Leczenie polega na przywroceniu rownowagi krazenia. Mozna to osiagnac

poprzez pieszczoty, doprowadzajac do orgazmu (nawet po odbytym stosunku), aby uruchomic

zalecana przeze mnie technika gry miesniowej i zmiana pozycji przy stosunku do orgazmu w trakcie

wspolzycia. Jednym slowem, zadowolenie seksualne zony, szczegolnie zony pobudliwej, nie jest

sprawa grymasow czy luksusu zyciowego, ale jest po prostu koniecznoscia.

Opisywane przeze mnie dolegliwosci nie leczone i zaniedbane po latach doprowadzaja do

trwalych zmian bliznowaciejacych w okolicach przekrwionych, co powoduje bardzo trudno pod-

dajace sie leczeniu nieznosne bole krzyza przy kazdym wysilku fizycznym oraz bole w podbrzuszu,

stosowana przy stanach zapalnych, polegajaca na nagrzewaniu podbrzusza, poglebia jeszcze

dolegliwosci, znakomicie natomiast robia ogolne masaze ciala, natryski z zimnej i goracej wody,

sport oraz gimnastyka.

UMIESNIENIE NARZADU RODNEGO

Umiesnienie narzadow rodnych kobiety sklada sie z trzech zasadniczych zespolow

miesniowych: miesni krocza, miesni dzwigaczy pochwy i odbytu oraz miesni okreznych pochwy.

W pierwszym zespole miesni zwieracz cewki moczowej otacza w formie pierscienia ujscie

cewki, zamykajac je lub otwierajac dowolnie przy oddawaniu esy zatrzymywaniu moczu. Podobna

role spelnia zwieracz odbytu, otwierajacy lub zamykajacy dowolnie ujscie odbytnicy. Czesc wlokien

miesniowych, wychodzacych z obu tych zwieraczy, krzyzuje sie na kroczu oraz tuz za cewka

moczowa i biegnie dalej, otaczajac wejscie do pochwy. W ten sposob wlokna miesniowe tworza cos

zespol tych miesni, przeplatajac sie wzajemnie, podtrzymuje od dolu narzady miednicy malej.

Druga grupa miesni otaczajaca pochwe l odbyt tworzy rodzaj hamaka, umocowanego do

scian miednicy i wewnetrznej sciany spojenia lonowego.

Jak widac na rysunku, pasma miesni przylegajace bezposrednio do pochwy i odbytnicy

krzyzuja sie czesciowo miedzy nimi, tworzac pas, biegnacy od spojenia lonowego, obejmujacy poch-

we w jednej trzeciej jej dolnej czesci i wracajacy z powrotem do spojenia, W przekroju strzalkowym

widac ich przebieg, przedstawiony schematycznie na rys. 13.

Trzecia grupa wreszcie to miesnie okrezne w scianach pochwy, otaczajace jej swiatlo

jak miesnie szkieletowe rak, nog czy kregoslupa, i miesnie gladkie, ktore kurcza sie automatycznie,

niezaleznie od naszej woli, podobnie jak miesnie zoladka, jelit czy serca.

Znaczenie swiadomej regulacji skurczow miesni pochwy i krocza, wspoldzialajacych

w przebiegu stosunku, jest rownie wazne jak praca nerwow i naczyn krwionosnych.

Umiesnienie pochwy u przecietnej kobiety, ktora nie potrafi kierowac ruchem miesni, jest

prawie w zaniku i trzeba dluzszego okresu systematycznych cwiczen, aby doprowadzic je do stanu

prawidlowego napiecia i swiadomej kurczliwosci.

Jednym z dowodow, na jak silny skurcz stac miesnie pochwy, sa znane potocznie przypadki

tzw. mimowolnego silnego skurczu pochwy w czasie stosunku. W przypadkach naglego leku miesnie

scianek pochwy kurcza sie tezcowo, nie pozwalajac na wycofanie czlonka tak dlugo, poki u kobiety

nie ustapi stan zdenerwowania czy przerazenia. Niejednokrotnie istnieje koniecznosc uspienia

kobiety lekka narkoza i dopiero, po wylaczeniu swiadomosci, miesnie sie rozluzniaja.



Wprawdzie zdarza, sie to niezwykle rzadko, ale jesli przytrafi sie. w mieszkaniu, nie ma

potrzeby wzywania lekarza i narazania sie na niezbyt przyjemna obecnosc swiadkow. Zwykle

wystarczy zazyc tabletke uspokajajaca, polezec spokojnie lub nawet zasnac, a skurcz ustapi

samoistnie. Jezeli sa w domu tabletki o dzialaniu rozkurczajacym miesnie, jak isalgina czy pabialgina

rozluzniajaco wplywa rowniez bardzo ciepla kapiel w wannie. Zanurzenie sie w cieplej kapieli juz po

kilku minutach powoduje ustapienie skurczu i uwolnienie partnera.

Udzielajac przez wiele lat porad ginekologiczno-seksuologicznych opracowalam wlasny

terapeutyczny zespol cwiczen mierni krocza i pochwy. Cwiczenia te nie sa skomplikowane ani trud-

ne, wystarczy je wykonywac wedlug podanych wskazowek. Opanowanie technik dowolnych

skurczow miesni pochwy jest niezmiernie wazne dla kazdej kobiety pragnacej aktywnego udzialu we

wspolzyciu, a szczegolnie dla tych, ktore odczuwaja jedynie orgazm lechtaczkowy poza stosunkiem.

Kobiety te nie maja bowiem wyksztalconej wrazliwosci receptorow pochwowych, w zwiazku z czym



nie osiagaja orgazmu w trakcie stosunku.

omowiony dalej w specjalnym rozdziale, tu ogranicza sie wylacznie do omowienia mechanizmu

skurczow miesni i wlaczenia czynnosci miesni w rytm stosunku.

Cwiczenia miesni pochwy i krocza wchodza rowniez w sklad gimnastyki profilaktycznej dla

kobiet ciezarnych i poloznic. W czasie porodu wysuwa sie na plan pierwszy umiejetnosc

swiadomego rozkurczania miesni, zapobiegajacego rozleglym peknieciom krocza. W okresie pologu

natomiast zespol cwiczen opracowanych przeze mnie moze miec rowniez zastosowanie, poniewaz

przywraca on jedrnosc i poprawia sprawnosc miesni rozciagnietych w czasie porodu.

Wielokrotnie uczylam tych cwiczen kobiety ciezarne, sadze jednak, ze najwlasciwszym

okresem do rozwiniecia sprawnosci miesni krocza i pochwy sa pierwsze lata malzenstwa. Gdy

kobieta nauczy sie pracy miesni w poczatkowym okresie wspolzycia, bez trudu wraca do tych

cwiczen w okresie poporodowym.

Cwiczenia miesni krocza i pochwy, ktore zalecalam w poradni seksuologicznej, mialy trzy

etapy:

rozluzniania miesni przedsionka pochwy;

Pierwszym etapem cwiczen jest gimnastyka zwieraczy. Miesnie grupy pierwszej, ktore biora

udzial w tych cwiczeniach, to zwieracz cewki moczowej, zwieracz odbytu i miesnie otaczajace

przedsionek pochwy.

Skurcze zwieraczy i miesni otaczajacych przedsionek: pochwy sa z soba wyraznie powiazane

czynnosciowo. Swiadomie kurczac zwieracze, tak jakbysmy chcieli zatrzymac mocz czy stolec,

powodujemy skurcz powiazanych z nimi miesni przedsionka pochwy, zaciskajacych i zwezajacych

wejscie do pochwy. Rozkurcz zwieraczy natomiast powoduje uchylenie wejscia do pochwy i

rozluznienie miesni otaczajacych. Wykonywanie na przemian skurczow i rozkurczow miesni

zwieraczy cewki i odbytu wzmacnia i pojedrnia miesnie otaczajace wejscie do pochwy oraz uczy

swiadomie otwierac lub zamykac jej przedsionek.

Cwiczenia zwieraczy nalezy wykonywac przez dziesiec do pietnastu minut rano w lozku

zaraz po obudzeniu sie i wieczorem przed zasnieciem przez kilka miesiecy w okresie rozpoczynania

wspolzycia seksualnego, jak rowniez w czasie ciazy i w ciagu dwoch do trzech miesiecy po porodzie.

Drugi etap cwiczen obejmuje miesnie podtrzymujace pochwe i odbyt w glebi miednicy oraz.

miesnie okrezne, znajdujace sie w scianach pochwy.

Szeroka petla miesnia kurczac sie pociaga dolna czesc pochwy ku przodowi, zmniejszajac jej

swiatlo. Skurcze i rozkurcze tego miesnia powoduja nie tylko zwezenie swiatla pochwy, ale rowniez

wrazenie falowania i obejmowania czlonka przez sciany pochwy, podobne nieco do uchwytu dlonia

z rytmicznymi skurczami i rozkurczami palcow. Taka gra miesni nie tylko wzmaga odczuwanie

bodzcow seksualnych przez kobiete, ale rowniez dziala silnie podniecajaco na mezczyzne, w

zwiazku z czym nalezy swiadomie unikac skurczow miesni pochwy, gdy partner zbyt szybko sie

podnieca i stosunek trwa krotko, poniewaz skurcze podniecajac go silnie, skracaja jeszcze czas

trwania stosunku,

Nielatwo wytlumaczyc kobiecie, w jaki sposob moze spowodowac dowolny skurcz

czy rozkurcz miesni otaczajacych pochwe oraz zawartych w jej scianach. Mozna sie tego nauczyc

wykonujac nastepujace cwiczenie.

W pozycji lezacej wkladamy dwa palce do pochwy i probujemy skurczyc miesnie tak, aby

stwierdzic palcami ich silny uchwyt. Wrazliwe na dotyk i ucisk opuszki palcow pozwalaja nam

wyczuc, czy miesnie sie kurcza oraz ocenic sile skurczu. Kurczac miesnie pochwy staramy sie

doprowadzic do takiej sily skurczu, zeby przytrzymywaly palce i uniemozliwialy wyjecie ich z

pochwy,



Z kolei nalezy miesnie rozkurczyc do tego stopnia, aby uchwyt ich na palcach badajacych

calkowicie sie rozluznil. Powtarzamy tak skurcze i rozkurcze miesni kilkakrotnie az do momentu

uzyskania pelnej orientacji, jak to nalezy robic. Nastepne cwiczenia wykonuje sie Juz bez pomocy

palcow, Z chwila, gdy kobieta zrozumie, na czym rzecz polega, potrafi juz kurczyc ten zespol miesni

dowolnie, kiedy zechce.

Wowczas poranne i wieczorne cwiczenia miesni wykonujemy kurczac kilkanascie razy

miesniowe. Stopniowo po paru tygodniach gimnastyki miesnie jedrnieja i staja sie w pelni sprawne,

podobnie jak miesnie konczyn pod wplywem ogolnych cwiczen gimnastycznych. W tej formie

zdolne juz sa do wykonywania pracy, jakiej od nich bedziemy wymagac.

Nauka skurczow i rozkurczow miesni pochwy ma na celu umozliwienie kobiecie

zaakcentowania dotykowych bodzcow seksualnych, wedrujacych z narzadu rodnego do osrodka or-

gazmu w mozgu. .Tak wspomnialam omawiajac czynnosc ukladu nerwowego, osrodek orgazmu

reaguje przede wszystkim na bodzce przerywane. Swiadome opanowanie czynnosci miesni pozwala

kobiecie dowolnie zwiekszac intensywnosc bodzcow w czasie skurczu, oslabiac rozkurczem w

czasie pauzy, wzmagajac pozadane reakcje w osrodkach mozgowych.

W trakcie stosunku ruchy partnera dzialaja w okreslonym rytmie, a rytmicznie zgodna praca

miesni pochwy oraz krocza moze znacznie nasilic intensywnosc bodzcow dotykowych. Calkowita

natomiast inercja i rozluznienie miesni w czasie stosunku zmniejsza efektywnosc bodzcow prawie do

zera. Gdy kobieta opanuje juz swiadoma sztuke gry miesniowej i potrafi sie miesniami dowolnie

poslugiwac, moze zuzytkowac te umiejetnosc w czasie wspolzycia seksualnego.

Przechodzimy z kolei do trzeciego etapu cwiczen, kojarzacego skurcze miesni pochwy z

rytmem stosunku. Tu wlacza sie do nauki rowniez partner. Przy wprowadzaniu czlonka do pochwy

kobieta rozluznia calkowicie miesnie krocza i scianek pochwy, aby zmniejszyc intensywnosc

bodzcow do minimum. Przy wycofywaniu z kolei, kurczac silnie caly zespol miesniowy, wykonuje

ruch jak gdyby przychwytywania, co w efekcie powoduje silne ocieranie sie zoledzi o sciany pochwy

i krocza. Przy ponownym ruchu znowu nastepuje rozkurcz miesni ulatwiajacych wprowadzenie, przy

drazniace w czasie skurczu miesni i przerwy w czasie rozkurczu.

Mezczyzna szybko przyzwyczaja sie do ruchliwosci miesni pochwy i przystosowuje rytm

stosunku do bodzcow dostarczanych przez kobiete. W ten sposob kobieta moze przyspieszajac lub

zwalniajac rytm skurczow, wzmacniajac lub oslabiajac ich intensywnosc, dowolnie przyspieszac lub

opozniac czas dojscia do orgazmu. Staje sie w ten sposob wspoluczestnikiem, od ktorego w

znacznym stopniu zalezy szybkosc i przebieg stosunku oraz czas osiagniecia wspolnego celu, ktorym

jest orgazm przezywany we dwoje.

W wielu przypadkach dyspareunii (brak wspolnego orgazmu w czasie stosunku) nauczenie sie

skurczow miesni i swiadome ich wykorzystanie daje bardzo dobre rezultaty i ulatwia kobiecie

osiagniecie orgazmu. Czasem w okresie wprowadzania czynnosci miesni pochwy do wspolzycia

pojawiaja sie pewne trudnosci zwiazane z pozycja przy stosunku. Trudno skurczyc miesnie pochwy i

krocza kobiecie lezacej w pozycji tak zwanej normalnej, z rozwiedzionymi udami. Miesnie w tym

ukladzie rozciagaja sie w wymiarze poprzecznym, w zwiazku z czym znacznie trudniej spowodowac

ich skurcz.

Oczywiscie po osiagnieciu pewnej wprawy w poslugiwaniu sie miesniami roznorodnosc

pozycji przy stosunku nie stanowi juz przeszkody, ale w okresie nauki radzilabym wybierac pozycje,

w ktorych kobieta moze scisnac nogi, a nawet krzyzowac uda. Pozycje takie bardzo ulatwiaja

wprowadzenie gry miesniowej do wspolzycia.

Przy nasadzie ud, tuz obok krocza, istnieja dwa trojkatne miesnie, ktore kurczac sie silnie

wykorzystane rowniez do celow wrecz przeciwnych, a mianowicie do wzmacniania bodzcow

seksualnych wraz z zespolem miesni krocza.



Skurcze miesni krocza i pochwy akcentuja bodzce wedrujace z przedsionka pochwy i

podkreslaja ich rytm. Skurcze miesni przywodzacych uda, szczegolnie przy skrzyzowaniu ud,

podrazniaja znajdujaca sie' miedzy nimi lechtaczke, dajac identyczna rytmike bodzcow

wychodzacych z pochwy i lechtaczki. Szerzej bedzie omowiona technika synchronizowania zespolu

bodzcow w dziale o orgazmie l ech taczkowym.

Do pozycji ulatwiajacych kurczenie miesni naleza: pozycja boczna tylna (rys. 36 B) ze

skrzyzowanymi udami, pozycja siedzaca tylna (rys. 37 B), pozycja jezdzca ze scisnietymi udami (rys.

39) oraz inne modyfikacje pozwalajace na scisniecie ud.

Warto pamietac o zmianie pozycji w trakcie nauki skurczow miesni, poniewaz czesto

poczatkowe niepowodzenia w zastosowaniu tej metody wynikaja z wybrania niekorzystnych pozycji

tradycyjnych.

Celem zilustrowania przebiegu bodzcow pochodzacych od partnera oraz wywolanych

skurczami miesni pochwy kobiecej podaje schemat, na ktorym przedstawiam w postaci fali przebieg

bodzcow seksualnych w czasie stosunku.

wychyleniach ilustruje stosunek z kobieta nie wykazujaca zadnej aktywnosci miesniowej. Wzniesie-

nia na krzywej odpowiadaja rytmowi ruchow partnera przy stosunku, Krzywa B o wyzszych

wychyleniach i glebszych dolinach odpowiada przebiegowi stosunku, przy ktorym kobieta akcentuje

bodzce skurczami i rozkurczami miesni pochwy.

bodzcow A i B. Uwaga: linia przerywana biegnaca po szczytach poszczegolnych wychylen krzywej

ilustruje wzrost napiecia seksualnego w czasie; pozioma linia przerywana okresla poziom napiecia



seksualnego do osiagniecia orgazmu, przeciecie tych dwoch linii oznaczone gwiazdka ukazuje

moment osiagniecia orgazmu

- Krzywa A + B obrazuje synchronizacje bodzcow ze strony mezczyzny i kobiety; sumujac je, daje

wychylenia znacznie wyzsze i pauzy wyrazniej zaakcentowane. Im bardziej zwieksza sie wysokosc

fali, tym bodzce seksualne sa efektywniejsze i silniej podrazniaja osrodki nerwowe mozgu, skracaja

czas osiagniecia orgazmu. Wzrost napiecia seksualnego w czasie obrazuje linia przerywana laczaca

wierzcholki fal na schematach A, B, A + B.

MECHANIZM STOSUNKU

Zanim przejde do omawiania mechanizmu stosunku, nalezy zaczac od podstaw, tj. od

budowy kobiecych narzadow rodnych (rys. 17).

Patrzac na rysunek schematyczny krocza kobiecego widzimy w kolejnosci od gory: spojenie Jonowe

szerokosci kciuka, wy giete w postaci luku nad wejsciem do pochwy. Ponizej spojenia znajduje sie

od grubosci olowka az do kciuka. Sklada sie z trzonu zakonczonego zoledzia, ktora okryta jest w

spoczynku napletkiem lechtaczki laczacym sie po obu bokach z wargami mniejszymi. Caly ten fald

skory tworzy tak zwane wedzidelko gorne. Ponadto zoladz lechtaczki umocowana jest do podloza

waskim faldem sluzowki, zwanym wedzidelkiem lechtaczki. Fald ten przypomina wedzidelko na-

pletka, znajdujace sie pod spodem zoledzi czlonka. Lechtaczka, umocowana dosc luzno na wiotkiej

tkance lacznej i przykryta latwo przesuwajacym sie napletkiem, ma dosc duza ruchomosc. Jest to

wazne, poniewaz przy stosunku zmienia sie jej polozenie.

Rys. 16. Krocze kobiety

Wargi mniejsze owalnie obejmuja wejscie do pochwy od wedzidelka tylnego az do

przedniego i lechtaczki. W miejscu wedzidelka tylnego lacza sie wargi wieksze i mniejsze, prze-

chodzac w okolice krocza.

W trojkatnym wglebieniu u szczytu warg mniejszych znajduje sie ujscie cewki moczowej, a

po obu jego stronach drobne ujscia gruczolow sluzowych przedsionka pochwy. Podstawa tego

trojkata stanowi opuszka gornej sciany pochwy, ktora ogranicza wejscie do niej od gory. Przedsionek

do wnetrza pochwy uwypukla sie w postaci waleczkowatego zgrubienia (wewnatrz niego przebiega

cewka moczowa), pokrytego silnie pofaldowanym szorstkim nablonkiem. Okolica ta skladajaca sie z

wewnetrznych powierzchni warg mniejszych, przedsionka i uwypuklenia przedniej sciany pochwy,

stanowi po lechtaczce najbardziej unerwiona czuciowe okolice sromu.

Szparowate wejscie do pochwy moze byc u kobiet nie rodzacych bardzo waskie i prawie bez

swiatla lub otwarte w formie owalnego otworu u wielorodek, po czesciowym uszkodzeniu krocza. U

dziewic wejscie do pochwy przesloniete jest mniej wiecej do polowy blona dziewicza.

Od dolu tylna sciana pochwy laczy sie z dolnymi krancami warg mniejszych i wiekszych,

zamykajac pierscien otaczajacy pochwe. Po obu bokach wedzidelka tylnego na wewnetrznej



powierzchni warg wiekszych znajduja sie otwory wyjsciowe przewodow wyprowadzajacych sluz z

gruczolow Bartohna, sluzace do zwilzania przedsionka pochwy.

Wszystkie wyzej opisane czesci sromu otaczaja wargi wieksze po przysrodkowej stronie,

okolica dzielaca srom od odbytnicy i odbyt.

Od wejscia do pochwy w kierunku jej wnetrza widzimy faldy warg wiekszych, dalej wargi

mniejsze, u gory lechtaczka, ujscie cewki moczowej i przedsionek pochwy. Nad nimi przekroj kosci

spojenia lonowego i pecherz moczowy, ukryty za spojeniem.

Pochwa nieco wezsza w swej poczatkowej czesci rozszerza sie na koncu w ksztalcie

kolbowatym i w jej slepym zakonczeniu miesci sie szyjka maciczna.

Macica pochylona do przodu tworzy kat ostry z osia podluzna pochwy. Po obu stronach

macicy znajduja sie umocowane na wiezadlach bocznych jajowody i jajniki. Tuz przy przejsciu

trzonu w szyjke maciczna znajduje sie jeszcze jedno wiazadlo umocowujace macice od tylu do kosci

krzyzowej. Wiezadlo to, zwane krzyzowo-macicznym, idac od kosci krzyzowej rozdwaja sie,

obejmuje z obu stron odbytnice i przyrasta do tylnej sciany macicy. W tym wiezadle biegna z rdzenia

kregowego paczki nerwow czuciowych, unerwiajacych seksualnie macice, pochwe, srom i

lechtaczke.

Teraz z kolei przyjrzyjmy sie dokladniej budowie meskich narzadow plciowych.

Mechanizmem pozwalajacym na usztywnienie czlonka przy stosunku sa ciala jamiste, znajdujace sie

w jego wnetrzu. Ciala te zbudowane sa ze splotow zylnych stanowiacych gabczaste zbiorniki krwi.

Wypelniaja sie one pod wplywem podniecenia seksualnego, dajac w efekcie powiekszenie, stawianie

sie oraz usztywnienie czlonka. Naczynia krwionosne, doprowadzajace krew do cial jamistych, maja

specjalne zastawki, ktore nie pozwalaja krwi odplynac az do chwili zakonczenia stosunku.

Czynnoscia naczyn krwionosnych, warunkujacych wzwod czlonka, ktora omowilam szerzej w dziale

o krazeniu krwi i unerwieniu narzadow plciowych, kieruja nerwy biegnace z osrodka wzwodu,

znajdujacego sie w dolnej czesci rdzenia kregowego.

Na koncu czlonka, dokola ujscia cewki moczowej, ciala jamiste tworza poduszkowaty twor,

zwany zoledzia czlonka. Zoladz na dolnym brzegu jest uwypuklona w postaci waleczka, zwanego

korona zoledzi, a tui pod nia przyrasta skora napletka.

Napletek w postaci podwojnego faldu skornego okrywa zoladz az do ujscia cewki. Jest dosc

elastyczny i zsuwa sie az poza korone zoledzi w czasie pelnego wzwodu, odslaniajac zoladz

calkowicie. W faldzie napletkowym i poza korona zoledzi znajduja sie liczne gruczoly lojowe.

Ponizej czlonka, w worku skornym zwisajacym na zewnatrz jamy brzusznej, znajduja sie



wydzielania wewnetrznego i producentow nasienia. Hormony wydzielaja sie do krwi, a nasienie

wedruje nasieniowodami do dwu zbiorniczkow, zwanych pecherzykami nasiennymi. Obok tych

pecherzykow u podstawy cewki moczowej znajduje sie jeszcze jeden gruczol, mniej wiecej wielkosci

prostaty i pecherzykow nasiennych znajduja sie ujscia gruczolow Cowpera do swiatla cewki

moczowej. Sa to gruczoly wydzielajace sluz ukazujacy sie w ujsciu cewki moczowej w fazie plateau.

W okolicy pecherzykow nasiennych przy ujsciu cewki moczowej do pecherza istnieje tak

zwany wzgorek nasienny, ktory powieksza swa objetosc rownolegle z cialami gabczastymi czlonka

w trakcie naplywu krwi do naczyn zylnych i zaciska moczowod, zamykajac wejscie do pecherza.

Mechanizm ten zapobiega wydzielaniu sie moczu w czasie stosunku, a takze nie pozwala, aby

nasienie cofalo sie do pecherza moczowego, tylko wytryskiwalo przez cewke moczowa na zewnatrz.

Warto wspomniec, omawiajac fizjologie i budowe meskich narzadow plciowych, o

wzwodach i zwiotczeniach czlonka nie zwiazanych z bodzcami seksualnymi. Mimowolne wzwody

wystepuja w sytuacjach powodujacych zastoj krwi w narzadzie plciowym, podraznienie zoledzi lub

gwaltowne napiecie miesni krocza.

Zastoj krwi powoduje na przyklad przepelnienie pecherza moczowego, ktory uciska na

naczynia krwionosne czlonka, w zwiazku z czym wystepuja nierzadko wzwody poranne, bez-

posrednio po przebudzeniu sie ze snu.

Wrodzone zwezenia napletka (stulejka) lub zapalenia zoledzi, spowodowane brakiem higieny osobistej oraz zaleganiem

wy dzielmy lojowej gruczolow podnapletkowych, jak rowniez noszenie zbyt obcislych slipow moze

stac sie przyczyna mimowolnych wzwodow. Wreszcie napiecie miesni krocza, wystepujace przy

gwaltownym zerwaniu sie z pozycji lezacej, dzwignieciu duzego ciezaru czy przy dlugim

Zdarzaja sie wzwody nieswiadome rowniez w czasie snu, ale tu wchodzi juz w gre

pobudzenie seksualne trescia marzen sennych.

Wyrazne zwiotczenie i zmniejszenie wymiarow czlonka wystepuje w kapieli, gdy woda jest

bardzo zimna, po ciezkiej pracy fizycznej czy ogolnym wyczerpaniu, a takze przy wieloletniej

abstynencji plciowej. To ostatnie dotyczy jedynie mezczyzn po czterdziestce i w pozniejszych latach

zycia.

Po opisaniu budowy narzadow plciowych mezczyzny i kobiety przejde z kolei 0*0

omowienia zmian, jakie w nich zachodza podczas kolejnych faz stosunku. Stosunek dzieli sie na

cztery fazy, ktore po raz pierwszy opisal Van de Velde:



Fizjologia orgazmu wraz z szerszym omowieniem czterech faz stosunku bedzie trescia na-

stepnego rozdzialu.

W tym rozdziale omowie podloze anatomiczne i zmiany narzadowe w poszczegolnych fazach

stosunku, zaczynajac od fazy pobudzenia.

Pierwszym sygnalem pobudzenia seksualnego u kobiety jest zwilgotnienie pochwy.

Minimalne nawet bodzce podniecajace juz moga zapoczatkowac procesy zwilzajace. Wystarczy

bodziec psychiczny, jak np. podniecajaca lektura, widok ukochanego czy praca wyobrazni, lub

splotami scianki pochwy, zaczely sie rozszerzac i wypelniac krwia. Nablonek scian pochwy ma

budowe luzna i miedzy komorkami, z ktorych jest zbudowany, znajduje sie labirynt przestrzeni

miedzykomorkowych, przez ktore z latwoscia przesiakaja plyny z osocza krwi do swiatla pochwy.

Sciany naczyn wchodzacych w sklad splotow zylnych. wypelniajac sie maksymalnie krwia, staja sie

przepuszczalne dla plynnych jej skladnikow. Plyny te przenikaja poza naczynia i poprzez przestrze-

nie miedzykomorkowe nablonka przedostaja sie do wnetrza pochwy.

Nablonek pochwy czerwieni sie stopniowo coraz intensywniej, wilgotnieje podobnie jak

przesiekowego, obficie zwilzajac pochwe. Plyn ten moze sie wydzielac w mniejszej czy wiekszej

ilosci, w zaleznosci od stopnia podniecenia seksualnego i dojrzalosci narzadow rodnych.

Istnieje w tradycji ludowej poglad, ze u kobiety nastepuje w czasie stosunku wytrysk,

podobnie jak u mezczyzny. Uwazano, ze kobieta, ktora nie miala wytrysku w czasie stosunku, nie

moze zajsc w ciaze. Obserwacja jest niewatpliwie sluszna w sensie oceny intensywnosci podniecenia

seksualnego u kobiety, nie ma ona natomiast tak calkowitej slusznosci, jezeli chodzi o plodnosc.

Chociaz i tu jest troche sensu, poniewaz kobiety infantylne, o niedorozwinietych narzadach rodnych i

slabo reagujace przy stosunku, miewaja czesto trudnosci z zajsciem w ciaze.

W miare narastania podniecenia przekrwienie zwieksza sie i zaczyna obejmowac juz nie

tylko sciany pochwy, ale rowniez i srom. Zaczynaja grubiec oraz nabierac intensywnie rozowej

barwy wargi mniejsze. Krew wypelniajaca naczynia warg wiekszych uciska na gruczoly sluzowe

Bartolina, wytlaczajac z nich sluz na powierzchnie krocza.

Dalej juz pod koniec fazy pobudzenia zmienia sie rowniez ksztalt i dlugosc pochwy, ktora w

calosci sie wydluza i rozszerza maczugowato w swojej czesci glebszej, otaczajacej dokola szyjke

maciczna. Masters i Johnson podaja, ze np. pochwa nie pobudzona dlugosci siedmiu, osmiu

centymetrow wydluza sie pod koniec fazy pobudzenia do dziewieciu i pol, dziesieciu i pol

centymetra, czyli przybywa jej okolo trzech centymetrow. W swoim koncowym natomiast odcinku z

szerokosci okolo dwu centymetrow poszerza sie do szesciu, szesciu i pol centymetra, tj. przybywa

okolo czterech i pol centymetra.

Poszerzona i wydluzona pochwa przypomina nieco swym zarysem ksztalt czlonka we

wzwodzie, odpowiadajac mu dlugoscia i rozszerzeniem w okolicy zoledzi.

W miare naplywu krwi w fazie pobudzenia pochwa i przedsionek zabarwiaja sie na

ciemnoczerwono az do barwy sino-czerwonej, ktora jest wynikiem zastoju w naczyniach

niedotlenionej krwi zylnej. Krew ta ma kolor ciemny, sinoczerwony, w przeciwienstwie do

jasnoczerwonej utlenionej krwi tetniczej.

W fazie pobudzenia u mezczyzny dzialaja zupelnie podobnie mechanizmy jak u kobiety.

I tutaj najdrobniejsze nawet bodzce psychiczne czy fizyczne, jak mysl, zapach, widok,

uruchamiaja natychmiast uklad naczyniowy, wypelniajac ciala jamiste czlonka krwia i powodujac

jego wzwod. Stawianie sie czlonka i jego usztywnienie jest odpowiednikiem przekrwienia i

zwilzania scianek pochwy. Wzwod czlonka idzie w par?? z powiekszeniem jego wymiarow, a

odpowiada mu powiekszenie wymiarow pochwy.



Masters i Johnson podkreslaja, ze wielkosc czlonka we wzwodzie nie ma nic wspolnego z

jego wielkoscia spoczynkowa. Jak wynika z badan, zawartych w ich ksiazce, u trzystu dwunastu

mezczyzn badanych najmniejszy czlonek siedmio-centymetrowy wydluzal sie przy wzwodzie okolo

dziewieciu centymetrow (razem szesnascie centymetrow), a najdluzszy czlonek (w spoczynku

jedenascie centymetrow) wydluzal sie tylko o piec centymetrow (lacznie rowniez szesnascie centy-

metrow). Jak widac, czynnosciowo nie bylo miedzy nimi zadnej roznicy.

Badano rowniez wspolzaleznosc miedzy wzrostem mezczyzn i dlugoscia czlonka. Okazal sie

sluszny poglad szeroko znany w tradycjach ludowych, ze wysocy mezczyzni z reguly maja mniejsze

atletyczna budowa ciala nie musza isc w parze z wiekszymi wymiarami czlonka.

Intensywnosc wzwodu czlonka w okresie pobudzenia moze ulegac zmianom. Okresowo

zmniejsza sie lub narasta w zwiazku np. z hamowaniem psychicznym rosnacego napiecia sek-

sualnego w celu przedluzenia czasu trwania stosunku. Zmiany te jednak nie doprowadzaja nigdy do

calkowitego ustapienia wzwodu, ulega wahaniom tylko stopien napiecia.

Warto jednak podkreslic, ze nie sprzyjajace warunki zewnetrzne moga doprowadzic do calkowitego

ustapienia wzwodu. Zdarza sie to na przyklad przy naglym halasie, wejsciu obcej osoby do pokoju,

naglym blysku swiatla (gdy kochankowie znajduja sie w ciemnosci) lub gwaltownej zmianie

temperatury otoczenia.



Rys. 20. Narzady plciowe mezczyzny w fazie pobudzenia. Przekroj strzalkowy (wg Mastersa i

Johnson)

Oprocz wzwodu czlonka w fazie pobudzenia pojawia sie jeszcze wiele innych zmian.

Wystepuje czesciowo uniesienie jader, ktore zblizaja sie do podbrzusza, oraz kurczenie sie workow

mosznowych, co wyglada, jak gdyby pojawila sie na nich gesia skorka. Ponadto cewka moczowa,

biegnaca tuz pod skora na spodniej stronie czlonka, staje sie bardziej napieta, latwo wyczuwalna

dlonia, a ujscie cewki na szczycie zoledzi uchyla sie lejkowato.

Z koncem okresu pobudzenia rozpoczyna sie faza plateau. Zaczne od omowienia przebiegu tej fazy u

kobiety.

W fazie plateau przekrwienie miednicy malej nadal rosnie. Krew naplywa do naczyn zylnych.

Wargi wieksze, mocno wypelnione krwia, rozchylaja sie na boki, uwidaczniajac srom. Wargi

mniejsze napeczniale w postaci grubych waleczkow tworza pierscieniowaty mankiet, przedluzajacy

kanal pochwy. Lechtaczka wydluza sie i pecznieje, zwiekszajac znacznie swoje rozmiary. Zoladz jej

wysuwa sie z napletka i zwisa u szczytu pierscienia stworzonego przez wargi mniejsze. Tuz pod nia

uwypukla sie fald przedniej sciany pochwy, okrywajacy cewke moczowa. Opuszka przedniej sciany

wraz z pierscieniem warg mniejszych i zoledzia lechtaczki tworza na j wrazliwszy na bodzce

seksualne aparat odbiorczy, zwany przedsionkiem pochwy.

Do przedsionka dolacza w tej fazie jeszcze jedna trzecia czesc pochwy, stanowiaca

bezposrednie jej przedluzenie. Proces przesieku i zwilzania pochwy konczy sie, a dalszy doplyw

krwi do splotow zylnych powoduje stopniowe zwezanie tej wlasnie czesci pochwy, podczas gdy

reszta wydluza sie i rozszerza, W pochwie bezposrednio za przedsionkiem powstaja poduszkowate

zgrubienia sciany w postaci ciasnego mankietu. Zwezenie to tworzy wraz z przedsionkiem i

lechtaczka aparat czuciowy obejmujacy ciasno czlonek i zywo reagujacy na ocieranie oraz bodzce

dotykowe. Tu, w przedniej czesci pochwy wraz z przedsionkiem, miesci sie centrum wrazliwosci

seksualnej.

Naturalne zwezenie swiatla pochwy w tym odcinku moze kobieta swiadomie wzmagac,

kurczac i rozkurczajac rytmicznie miesnie przedsionka i pochwy, o czym mowilam szerzej oma-

wiajac role miesni narzadu rodnego przy stosunku. Dodanie swiadomych skurczy do naturalnego

zwezenia pochwy zwieksza intensywnosc odczuc kobiety, jak rowniez dziala silnie podniecajaco na

mezczyzne.

Pozostale dwie trzecie pochwy od strony macicy sa juz w tej fazie maksymalnie rozciagniete,

nasienie po wytrysku, a zwezona przednia czesc pochwy utrudnia mu wyplyw na zewnatrz i

zatrzymuje w okolicy szyjki macicznej sprzyjajac zaplodnieniu.

Jezeli kobieta nie przezywa orgazmu przy stosunku i w pochwie nie powstaja wyzej opisane



zmiany, nasienie wylewa sie z niej bezposrednio po zakonczeniu stosunku, co czasem utrudnia

zajscie w ciaze.

Rozciagajace sie scianki sklepien pochwy pociagaja za szyjke maciczna, a rownoczesnie, w miare

zblizania sie do orgazmu, miesien macicy rowniez zaczyna sie kurczyc. Pod wplywem tych

skurczow macica unosi sie z polozenia zgietego ku przodowi, prostuje sie i ustawia prostopadle do

swiatla pochwy. Ujscie szyjki rozchyla sie, a sluz znajdujacy sie w kanale szyjki splywa do wnetrza

pochwy, zwiekszajac jeszcze jej zwilzenie i sliskosc. Zwilzanie to gra tylko role dodatkowa,

poniewaz, jak juz mowilam, zasadnicza substancja zwilzajaca jest plyn przesiekowy, wydzielany

przez pochwe w fazie pobudzenia. Otwarcie szyjki ma przede wszystkim na celu maksymalne

udostepnienie plemnikom drogi do macicy i sprzyja plodnosci.

Rys. 21. Przemiany zachodzace w narzadzie rodnym kobiety w fazie plateau. Przekroj strzalkowy

wg Mastersa i Johnson)

U mezczyzny w fazie plateau do pelnego wzwodu czlonka dolacza sie jeszcze w wyniku

dalszego przekrwienia obrzmienie zoledzi z wyraznym uwypukleniem jej dolnego brzegu, two-

rzacego tzw. korone zoledzi. Cala powierzchnia zoledzi, a szczegolnie okolica ujscia cewki i korona,

stanowia na j wrazliwszy na bodzce dotykowe aparat seksualny, odpowiadajacy przedsionkowi i

dolnemu odcinkowi pochwy u kobiety. Obserwujemy rowniez w tej fazie narastanie czerwonego

zabarwienia zoledzi, podobnie jak warg mniejszych, dochodzacego tuz przed wytryskiem do barwy

wisniowosinej.

Cewka moczowa wzdluz spodniej sciany czlonka sztywnieje i zwieksza dwukrotnie swoje

swiatlo, a w uchylonym jej ujsciu ukazuje sie kropla sluzu wycisnietego z gruczolow Cowpera.

Zmiany te sygnalizuja bezposrednia bliskosc orgazmu i stanowia ostatni moment do przerwania

bodzcow i hamowania, gdy chcemy przedluzyc czas trwania stosunku. W chwile pozniej zaczyna sie

juz faza orgazmu, w ktorej dzialaja wylacznie odruchy i zadne swiadome ingerencje nie maja

wplywu na dalszy przebieg procesu.

W fazie plateau jadra sa calkowicie przyciagniete do podbrzusza, a rozmiar ich powieksza sie

wyraznie pod wplywem przekrwienia, Moszna pozostaje nadal skurczona, pokryta gesia skorka. Faza

plateau konczy sie z chwila wystapienia orgazmu.

Przechodzac do opisu fazy orgazmu, zaczne od omowienia zmian w narzadach rodnych

kobiety.

Bezposrednio przed orgazmem konczy sie wydluzanie i poszerzanie przy macicznego

odcinka pochwy. W fazie orgazmu dominujacym objawem sa skurcze. Manifestuja sie one przede

wszystkim w centrum wrazliwosci seksualnej, to jest w przedsionku i w zwezonej czesci pochwy. W



chwili orgazmu wystepuje od trzech do pietnastu silnych mimowolnych skurczow, Pierwsze dwa,

cztery skurcze najsilniejsze, nastepne coraz slabsze, zanikajace stopniowo.

Skurcze przedsionka i warg niniejszych, wystepujace rownoczesnie ze skurczami scian

pochwy, skracaja i pociagaja ku dolowi wedzidelko gorne, naciagajac na zwisajaca dotad i odkryta

zoledz lechtaczki fald skorny tworzacy napletek. W tej sytuacji w chwili orgazmu lechtaczka nie

bierze bezposredniego udzialu. Moze byc podrazniana tylko posrednio przesuwaniem napletka

naciaganego w trakcie skurczu przedsionka przez fald skorny na powierzchnie zoledzi.

Jak widac, w mechanizmie orgazmu bodzce z lechtaczki jak gdyby podprowadzaja napiecie do progu

orgazmu, a z chwila rozpoczecia skurczow odruchowych lechtaczka schodzi na drugi plan, pochwa

natomiast i przedsionek odgrywaja dominujaca role.

Rys. 22. Przemiany zachodzace w narzadzie plciowym mezczyzny w fazie plateau. Przekroj strzal-

kowy (wg Mastersa j Johnson)

Rys. 23, Przemiany zachodzace w narzadzie rodnym kobiety w fazie orgazmu. Przekroj strzalkowy

(wg Mastersa i Johnson)

Tu wlasnie przerywa sie ciagjosc odczuwania przy orgazmach wylacznie lechtaczkowych. Z

chwila wprowadzenia czlonka do pochwy urywa sie doplyw bodzcow z lechtaczki, a nie wlacza sia



pochwa. Napiecie seksualne spada i nie dochodzi do orgazmu. W warunkach normalnych natomiast

reaguje najpierw tylko lechtaczka, potem lechtaczka, przedsionek oraz pochwa, i na koniec

lechtaczka schodzi na drugi plan, a dominuje pochwa,.

Rownoczesnie ze skurczami pochwy wystepuja silne skurcze miesnia macicy. Macica skraca

sie, otwiera ujscie szyjki, wyciskajac z niej sluz i dotykajac zoledzi czlonka, tworzy bezposredni

kontakt otwartej szyjki, sluzu i wytryskujacego nasienia, co znakomicie sprzyja zaplodnieniu.

Skurczom pochwy i macicy towarzysza rownoczesnie skurcze miesnia zwieracza odbytu.

Faza orgazmu u mezczyzny rowniez przebiega przede wszystkim w formie skurczow.

Zaczyna sie od skurczow miesniowych, wyrzucajacych nasienie z pecherzykow nasiennych i

wydzieline z gruczolu prostaty do swiatla cewki moczowej. Cewka rozszerza sie w tym okresie

prawie trzykrotnie, a szczegolnie u swej nasady, tworzac tak zwana opuszke cewki. Nasienie uderza

w przednia sciane cewki i w tym momencie rozpoczyna sie uczucie rozkoszy. Plyny z prostaty i

pecherzykow nasiennych mieszaja sie i z kolei zostaja wyrzucane skurczami cewki i czlonka do

pochwy w postaci wytrysku. Skurczom czlonka i cewki moczowej towarzysza rownoczesnie skurcze

zwieracza odbytu,

W czasie orgazmu u mezczyzny skurcze czlonka i cewki moczowej wystepuja w rytmie

identycznym jak skurcze pochwy kobiecej. Przerwy miedzy skurczami trwaja okolo jednej sekundy.

Po trzech, czterech silnych skurczach sila i czestotliwosc dalszych gwaltownie spada i szybko zanika,

stopniowo wszystkie dotad opisane zmiany.

W fazie odprezenia u kobiety zaczyna sie powrot do stanu spoczynku.

Lechtaczka maleje, chowajac sie calkowicie pod napletkiem i cofajac do gory, wargi mniejsze

bledna, wiotczeja, opadaja luzno. Wargi wieksze traca napiecie, stykaja sie i zaslaniaja krocze. Krew

z naczyn zylnych, po otwarciu zastawek bezposrednio po orgazmie, odplywa, znika obrzmienie

przedsionka i zgrubienie scian przedniej czesci pochwy. Sklepienia i czesc pochwy, otaczajaca

szyjke maciczna, kurcza sie i wracaja do rozmiarow wyjsciowych. Ustepuje skurcz miesnia macicy,

a trzon wiotczejac opada do przodu i wraca do swego normalnego polozenia. Ujscie szyjki zamyka

sie.

Ustepuje uczucie tzw. napiecia seksualnego, towarzyszacego podnieceniu przed stosunkiem,

a objawiajacego sie wrazeniem goraca, ciezkosci i wilgotnosci w okolicy krocza 'i podbrzusza.

Wszystkim tym procesom towarzyszy ogolne rozluznienie napiecia miesni ciala, uczucie odprezenia

i sennosc.



Faza odprezenia u mezczyzny przebiega nieco inaczej niz u kobiety i dzieli sie na dwa etapy.

W pierwszym wystepuje zmniejszenie objetosci czlonka do okolo polowy wielkosci przy

wzwodzie oraz lekkie zwiotczenie.

Bezposrednio po wytrysku otwiera sie ujscie cewki moczowej, a cala cewka zweza sie do

rozmiarow sprzed stosunku i skraca odpowiednio do dlugosci zwiotczalego czlonka.

Szybkosc nastepowania drugiego etapu jest rowniez uzalezniona od dzialania bodzcow

zewnetrznych. Jezeli np. wlacza sie hamowanie psychiczne w fazie pobudzenia i plateau, to

przedluza sie znacznie pierwszy etap odprezenia i wzwod utrzymuje sie dosc dlugo, W sumie

hamowanie przed orgazmem i utrzymujacy sie wzwod po orgazmie umozliwiaja znaczne

przedluzenie czasu trwania stosunku. Jezeli kobieta nie osiagnela orgazmu rownoczesnie, moze

rozkurcze). W takim ukladzie pierwszy etap fazy odprezenia przedluza sie.

Rys. 26. Przemiany zachodzace w narzadzie plciowym mezczyzny w fazie odprezenia.

Przekroj strzalkowy (wg Mastersa i Johnson)

Jesli zaraz po orgazmie czlonek zostaje wyjety z pochwy, drugi etap fazy odprezenia

nastepuje bardzo szybko. Rowniez rozmowa o sprawach obojetnych, zapalenie papierosa, odwro-



cenie sie (brak kontaktu) zaraz po stosunku powoduje szybkie zwiotczenie czlonka. Zwiotczenie to

umozliwia oddanie moczu, przywracajac polaczenie z pecherzem cewki moczowej zacisnietej dotad

przez wzgorek nasienny.

I przeciwnie, jezeli czlonek pozostaje nadal w pochwie, podrazniany dotykiem jej scianek i

wzwod calkowicie ustapi. Moze sie zdarzyc, ze po poczatkowym spadku wroci powtornie do fazy

plateau i dojdzie do ponownego orgazmu.



VI

Orgazm

FIZJOLOGIA ORGAZMU

Van de Yelde w swojej ksiazce Malzenstwo doskonale po raz pierwszy podal krzywe przebiegu

stosunku u mezczyzny i kobiety. Pomimo ze uplynelo od tego czasu lat prawie piecdziesiat,

krzywymi tymi nadal posluguja sie wszyscy seksuolodzy, poniewaz nadzwyczaj jasno i przystepnie

ilustruja one przebieg prawidlowego orgazmu i roznych jego modyfikacji. Kazda z krzywych, tak

meska, jak i kobieca, dzieli sie na cztery fazy: pobudzenia, plateau, orgazmu i odprezenia.

Faza pierwsza i koncowa trwaja najdluzej. Orgazm trwa zaledwie kilka sekund, a czas

trwania fazy plateau bywa rozny, zaleznie od przebiegu stosunku.

Krzywa fazy pobudzenia moze przebiegac bardzo rozmaicie, czasem krotko i stromo przy

gwaltownym podnieceniu i duzym temperamencie partnerow. U mezczyzny wystarczy nawet wy-

obraznia czy widok interesujacej kobiety, aby przebyl w ciagu kilku sekund faze pobudzenia i

osiagnal pelna gotowosc do stosunku. Czasami rozwija sie ona dlugo, jak gdyby skokami, wzrastajac

i opadajac na przemian. Moze narastac bardzo leniwie i powoli, np. u partnerow nie rozwinietych

seksualnie, u ktorych nie wyksztalcily sie jeszcze w pelni odruchy na bodzce podniecajace. Bywa i

tak, ze faza pobudzenia przerywa sie nagle i spada do punktu wyjscia przy czynnikach nie sprzy-

jajacych, jak np. przykre slowa, ingerencja osob czy dzwiekow niepozadanych albo momenty

wywolujace nagla odraza fizyczna, np. brud, nieprzyjemny zapach itp.

Reakcje fizyczne w fazie pobudzenia (wzwod, zwilgotnienie pochwy, wydzielanie gruczolu

Bartolina) moga narastac szybko lub powoli i w zwiazku z tym zacieraja sie granice miedzy n

stepujacy mi po sobie fazami. Faze pobudzenia zapoczatkowuja bodzce odbierane przez wszystkie

prawie zmysly, a nawet wyobraznie.

Gdy pobudzenie osiagnie okreslony poziom, przechodzi w stan gotowosci seksualnej, kiedy

narzady plciowe sa juz przygotowane do rozpoczecia stosunku. Czlonek meski jest w pelnym

wzwodzie, a kobieca pochwa i srom przekrwione i zwilzone,

wydluzania czasu trwania stosunku. Mezczyzna moze hamowac swoje reakcje i przedluzac stosunek,

umozliwiajac tym samym kobiecie osiagniecie orgazmu wspolnie z nim. W fazie plateau moze on

jeszcze przedluzac czas trwania stosunku, natomiast tuz przed wystapieniem orgazmu proces staje sie

niezalezny od jego woli. Szerzej opisuje technike przedluzania czasu trwania stosunku u mezczyzny

w rozdziale dotyczacym tego tematu.

Kobieta w okresie pelnej gotowosci seksualnej moze rowniez wplywac na przyspieszenie czy

zwolnienie swoich reakcji. Wlaczajac prace miesni krocza i pochwy w formie rytmicznych skurczow

przyspiesza reakcje swego osrodka orgazmu w mozgu. Moze rowniez, gdy mezczyzna nie jest

jeszcze dostatecznie podniecony, zwolnic reakcje wlasne, rozluzniajac maksymalnie miesnie

pochwy. Zmniejszajac w ten sposob intensywnosc bodzcow, seksualnych, nie pozwoli na zbytnie

wyprzedzenie partnera w dojsciu do orgazmu. Wiadomo bowiem, ze dlugotrwale przedluzanie

bodzcow po orgazmie u kobiety gdy pobudzenie zaczyna ustepowac, powoduje odczucia przykre, a

nawet niekiedy bolesne.

Orgazm trwa zaledwie kilka sekund i wystepuje w momencie najwyzszego napiecia

seksualnego u mezczyzny i kobiety. Odczucia orgastyczne u kobiety obejmuja lechtaczke, pochwe i

macice, u mezczyzny czlonek, prostate i pecherzyki nasienne. Mowie tu o odczuciach scisle

lokalnych organow dzialajacych, poniewaz wlaczenie calego organizmu w te przezycia jest bardzo



indywidualne i istnieje wiele odmian intensywnosci odczuwania i trwania momentu orgazmu oraz

zasiegu odczuc psychofizycznych, szczegolnie u kobiety.

Marie Grcgoire, dziennikarka z telewizji francuskiej, stwierdza, ze:

najczesciej nieobecne w okresie wstepnych wtajemniczen nie ma nic wspolnego z czyms tak

prymitywnym jeszcze jak przyjemnosc w okolicach lechtaczki czy pochwy. Pelna odpowiedz ciala

kobiety na milosc siega stref nie znanych mezczyznie, wprowadza caly jej organizm w stan wstrzasu,

trwajacy niekiedy przez wiele minut i doprowadzajacy ja do granic wytrzymalosci fizycznej. Orgazm

w swoim ksztalcie dojrzalym przestaje byc, doznaniem chwilowym i mechanicznym, a przeobraza

sie w utajony jezyk tego, co jest w nas kobiecoscia".

Warto rowniez dodac, ze kobieta wybitnie podniecona przy maksymalnym przekrwieniu

narzadow miednicy malej moze przezywac w czasie jednego stosunku kilka orgazmow pod

warunkiem, ze pomiedzy nimi napiecie seksualne nie spadnie ponizej fazy plateau. W przypadkach

wystapienia dwu czy wiecej orgazmow u kobiety nie trwa to zwykle dluzej niz okolo 60 sekund.

U mezczyzny w trakcie orgazmu nie wystepuje takie bogactwo przezyc. Niewatpliwie jednak

takze i u mezczyzn odczucia te moga sie roznic w napieciu i intensywnosci przezyc zaleznie od

spotkania bardziej czy mniej odpowiadajacej seksualnie partnerki.

Po orgazmie juz w kilka sekund rozpoczyna sie rozluznienie miesni i odplyw krwi z

Faza odprezenia, w przeciwienstwie do poprzednich, bywa bardzo rozna, w zaleznosci od

intensywnosci przezywania wszystkich poprzednich faz. Moze przypominac ona w swym przebiegu

doznania onanistyczne, gdy szybko i bez glebszego zaangazowania uczuciowego dochodzi do

orgazmu w sposob nieomalze mechaniczny, a odczucia ograniczaja sie wylacznie do okolic

narzadow plciowych. W takim ukladzie juz po kilku minutach partnerzy moga spokojnie rozmawiac

o pogodzie.

az do granic wytrzymalosci fizycznej, odczucia orgazmu angazuja nieomalze cale cialo. Wszystkie

zmysly: wzrok, sluch, wech czy dotyk, staja sie napiete i wrazliwe do maksymalnych swoich mozli-

wosci, odprezenie przychodzi bardzo powoli, a napiecie z trudem opada. Kazdy dodatkowy gest czy

pieszczota moze spowodowac powtorny orgazm, jesli u kobiety napiecie seksualne pozostaje

dostatecznie wysokie. Po tak intensywnie przezywanym orgazmie najczesciej w chwili odprezenia

partnerzy zapadaja w krotki gleboki sen.

W wybitnie podniecajacych seksualnie ukladach istnieje mozliwosc powtornego orgazmu

takze u mezczyzny, ale konieczny jest chocby krotki okres refrakcji, trwajacej mniej wiecej do

gdy napiecie seksualne spadnie do pozycji wyjsciowej. Przy wspolzyciu wybitnie podniecajacym

moze wystapic, jak juz wspomnialam, powtorny orgazm przed calkowitym odprezeniem, ale zdarza

sie to niezwykle rzadko.

W fazie odprezenia cecha charakterystyczna reakcji mezczyzny jest refrakcja. Co oznacza ten

termin, sprobuje wytlumaczyc przeprowadzajac analogie z czynnoscia skurczowa serca. Po kazdym

skurczu miesnia sercowego nastepuje moment odpoczynku, kiedy miesien jest zupelnie niewrazliwy

i niezdolny do odbierania bodzcow nerwowych pobudzajacych go do powtornego skurczu. Jezeli

zdarzy sie przy naglym zdenerwowaniu czy zaburzeniach czynnosci serca, ze wystapia dwa lub kilka

skurczow miesnia bezposrednio jeden po drugim, okres refrakcji po tych skurczach przedluza sie

dwu- czy trzykrotnie, w zaleznosci od liczby skurczow i wystepuje jakby chwilowe zatrzymanie sie

serca. Sprzyja to prawidlowemu wypoczynkowi miesnia.

Okres refrakcji u mezczyzny wystepuje wlasnie w fazie odprezenia i z reguly w tym czasie

meskie narzady plciowe sa calkowicie niewrazliwe na bodzce seksualne, zazwyczaj az do konca fazy



odprezenia. Jak juz wspomnialam, przy bardzo wysokim podnieceniu okres refrakcji moze sie

skrocic, ale nigdy nie bardziej niz do polowy fazy odprezenia. Zdarza sie to jednak znacznie rzadziej

niz u kobiety.

Faza odprezenia po maksymalnie intensywnych przezyciach seksualnych moze przedluzac

gdyby w innym swiecie, pojawia sie u niego trwajaca dni, tygodnie, czasem miesiace nawet

niezwykla nadwrazliwosci i ostrosc zmyslow. Swiat wydaje sie ogromnie barwny, pelny

podniecajacych dzwiekow i zapachow (co wiaze sie ze wzmozona ostroscia zmyslow), W okresie

seksualnego prowadzi do mysli samobojczych i odczuwane jest przez partnera jak glod fizyczny u

narkomana. Towarzyszy mu uczucie ogolnego rozbicia i niezdolnosci do jakichkolwiek poczynan, z

wyjatkiem obsesyjnych pragnien.

Czesto ludzie otaczajacy nie moga zrozumiec kochankow w stanie oczarowania, okreslajac



wieloletnich abstynentow i ludzi, ktorzy dotychczas uchodzili za malo pobudliwych seksualnie, a

nagle trafili na idealny swoj odpowiednik,

Po wstepnym omowieniu poszczegolnych faz w czasie stosunku podaje rysunek krzywych,

ilustrujacych przebieg podniecenia seksualnego u mezczyzny i kobiety.

Krzywa meska wspina sie powoli, czasem szybciej, od punktu wyjsciowego przez faze

pobudzenia do okresu pelnej gotowosci seksualnej. Okres ten na krzywej przebiega nieomal plasko i

partia zawarta miedzy dwoma krzyzykami obejmuje czas, w ktorym mezczyzna moze swiadomie

zahamowac swoje odczucia fizyczne i dowolnie przedluzac stosunek. Poza drugim krzyzykiem, a

wiec u progu orgazmu, reakcje fizyczne rozwijaja sie automatycznie, niezaleznie od naszych checi i

nie mamy juz wplywu na ich zahamowanie. Po zakonczeniu orgazmu krzywa w fazie odprezenia

spada u mezczyzny linia prawie pionowa az do poziomu wyjsciowego. Z reguly mezczyzna nie moze

podjac ponownego stosunku przed calkowitym zakonczeniem fazy odprezenia. W wyjatkowych

sytuacjach okres refrakcji moze skrocic sie do polowy (oznaczone na rysunku klamerka i litera R) i

ponownie krzywa wspina sie do powtornego orgazmu, po czym ostatecznie opada.

Rysunek krzywych przebiegu stosunku u kobiety zawiera trzy krzywe: A, B i C. Krzywa A

ilustruje przecietny przebieg pelnego stosunku. Faza pobudzenia przebiega nieco wolniej ni; u

mezczyzny i wymaga wiecej zabiegow podniecajacych, potem nastepuje faza pelnej gotowosci

seksualnej krotsza lub dluzsza o przebiegu plaskim. Krzyzykami zaznaczono na niej okres w ktorym

kobieta Swiadoma praca miesni pochwy i krocza moze przyspieszyc czy zwolnic swoje reakcje. Po

orgazmie nastepuje faza odprezenia, przebiegajaca ze znacznie wolniejszym spadkiem niz

odprezenie na Krzywej meskiej. Linia przerywana na krzywej A zaznaczono mozliwosc wystapienia

powtornego orgazmu, rozpoczynajacego sie w chwili spadku krzywej po pierwszym orgazmie do

poziomu fazy plateau. Po powtornym orgazmie krzywa w fazie odprezenia opada szybciej, podobnie

jak krzywa meska.

Krzywa oznaczona litera B ilustruje przebieg stosunku u kobiety wolno reagujacej na

podniety. Widoczna na krzywej faza pobudzenia, plaska, wznosi sie bardzo powoli, przechodzac

ktora ciagnie sie krocej lub dluzej, nie osiagajac w efekcie orgazmu i opadajac stopniowo powoli

do punktu wyjsciowego. Krzywa ta ilustruje przebieg stosunku u kobiety o wrazliwosci wylacznie

lec Maczkowe j, jak rowniez przy stosunku przerywanym; podniecenie wzrasta w miare

pieszczot i podrazniania lechtaczki; z chwila rozpoczecia stosunku i przerwania doplywu bodzcow z

lechtaczki zaczyna opadac i bezposrednio przechodzi w faze odprezenia, ktora moje przeciagnac

sie, jak wspomnialam w dziale o roli krazenia krwi w narzadach rodnych, do dwudziestu czterech

godzin i dluzej.

Krzywa C ilustruje przebieg stosunku u kobiety wybitnie pobudliwej. Faza pobudzenia rosnie

szybko prawie pionowa linia, przyspieszana jeszcze intensywnymi swiadomymi skurczami miesni

pochwy. Orgazm przychodzi prawie bez fazy plateau, bezposrednio z fazy pobudzenia, po czym

napiecie szybko spada linia prawie prostopadla do punktu wyjscia, Krzywa C bardzo przypomina

przebieg krzywej meskiej.

Na zakonczenie tych rozwazan chcialabym jeszcze zastanowic sie nad jedna sprawa. Nikt nie

moze odpowiedziec na pytanie, dlaczego w pewnych ukladach partnerskich idzie wszystko

niezwykle harmonijnie, a w innych nie, pomimo ze partnerzy sa zdolni do prawidlowego

przezywania stosunku wraz z orgazmem, jak rowniez, dlaczego w przypadkach braku zainteresowan

seksualnych u danego mezczyzny czy ozieblosci u kobiety w zetknieciu z innym partnerem nagle

pojawia sie fala gwaltownej pobudliwosci seksualnej.

Istnieje widocznie jakis nie znany dodatkowy czynnik, Mozna by go nazwac

powinowactwem seksualnym, czy jak to dawniej okreslano seksapilem. Czynnik ten dziala na



to jedna z mych pacjentek. Opowiadala mi, ze potrafi zwrocic na siebie uwage obcego mezczyzny,

ktory zainteresuje ja seksualnie, nawet w warunkach, gdy nie patrzy w jej strone.

Inna pacjentka opowiadala, ze po dwudziestu latach wzglednie udanego malzenstwa, w

ktorym wspolzycie nie sprawialo jej nigdy satysfakcji seksualnej przy stosunku, a z wielkim trudem

przy podraznieniu lechtaczki, rozeszla sie z mezem 2 przyczyn nie zwiazanych bezposrednio z ich

wspolzyciem fizycznym. W jakis czas potem poznala na urlopie mezczyzne znacznie od niej

starszego i na pozor niezbyt interesujacego, pomimo braku wyraznego zainteresowania nim jakis

przypadkowy zupelnie pocalunek wyzwolil nagle gwaltowne pozadanie, ktore pozwolilo poznac

przezycia o jakich jej sie dotad nawet nie snilo.

Przy pierwszym stosunku partner jej zauwazyl z humorem, ze az trudno w to uwierzyc, aby

mogla byc taka dziewica i w sensie seksualnym) po dwudziestu latach malzenstwa i urodzeniu

dwojga dzieci. Znajomosc ich trwala zaledwie miesiac, ale przezycia, jakich doznala w tym czasie,

pozwolily jej uwierzyc w to, ze ziemia moze sie poruszyc w chwili szczytowych uniesien

kochankow, jak to opisywal Ernest Hemingway w Komu bije dzwon. Zakonczyla swa opowiesc

uwaga, ze gdyby nie to spotkanie, sadzilaby zawsze, ze takie przezycia istnieja jedynie w wyobrazni

powiesciopisarzy i nie maja nic wspolnego z rzeczywistoscia.

Tu kryje sie ogromne niebezpieczenstwo dla malzenstw ze wszech miar udanych, ale srednio

dobranych fizycznie. Wyjazd na wczasy czy w inne srodowisko jednego ze wspolmalzonkow oraz

chec nawiazania interesujacej przygody moze dac okazje do przypadkowego spotkania z idealnym

odpowiednikiem seksualnym, i pomimo ze partner moze byc na dluzsza mete zupelnie nieciekawy

zachwiac dalsze harmonijne wspolzycie malzonkow.

Seks bywa bardzo niebezpieczna zabawa i moze calkowicie rozbic interesujacy uklad dwojga

ludzi, nie dajac zadnych perspektyw na przyszlosc. Oczywiscie nierzadko, chocby przez ciekawosc,

probujemy kontaktow z innymi partnerami, majac jut ulozone zycie rodzinne, ale z reguly odradzam

to swoim pacjentkom, pomagajac rownoczesnie w osiagnieciu maksimum przezyc lirycznych z

czlowiekiem wybranym na towarzysza zycia.

spokojnym SZCZESCIU rodzinnym nawet przy srednim napieciu seksualnym z malymi wahaniami,

czy tez na osiagnieciu maksymalnych dostepnych czlowiekowi przezyc?

Nie mozna zapominac, ze wybierajac zycie niespokojne, pelne szczytow i wielkich uniesien,

wybieramy rowniez zycie pelne klesk zyciowych. Nie mozna zyc stale na najwyzszych obrotach,

nawet fizycznie byloby to nie do wytrzymania.

O wyborze stylu zycia decyduja usposobienie i cechy wrodzone kazdego czlowieka.

Niektorzy traktuja malzenstwo jedynie jako zrodlo przyjemnosci seksualnych, jakimi

obdarzaja sie wzajemnie maz i zona, ale nie mozna zapominac o istotnym sensie malzenstwa, ktorym

jest tworzenie rodziny.

Mozna miec wiele kolejnych zon czy mezow, jezeli szuka -sie jedynie bogatych przezyc

seksualnych, ale zwykle nie ma sie wowczas rodziny, dla ktorej dobra nierzadko trzeba zrezygnowac

z roznych przyjemnosci.

na najwyzszych obrotach warto pomyslec, jaka bedzie tego cena i czy przy naszym usposobieniu

damy sobie rade w zyciu.

Wszystkie powyzsze rozwazania dotycza par przecietnie dobranych seksualnie i oczywiscie

nie wykluczaja istnienia wsrod malzenstw idealnych kochankow, ktorzy znajduja u siebie wzajemnie

przyjazn, milosc i pelnie przezyc seksualnych.

ZESPOL ORGAZMU LECHTACZKOWEGO

Spotkalam sie z pogladem, ze najistotniejsze zmiany w zyciu kobiety wspolczesnej



wprowadzily dwa osiagniecia emancypacji: prawo kobiety do przezyc seksualnych na rowni z mez-

czyzna i antykoncepcje, ktora usunela z jej zycia koszmar przypadkowej ciazy.

Pozwole sobie przytoczyc troche liczb, W pracy Hanny Malewskiej Kulturowe i

psychospoleczne determinaty zyda seksualnego istnieje ciekawe zestawienie, z ktorego wynika, ze na

osiemset szescdziesiat jeden zbadanych kobiet (w poczatku lat szescdziesiatych) zadeklarowalo

czterdziesci jeden kobiet.

Stanowiloby to szescdziesiat piec do siedemdziesieciu procent kobiet ozieblych lub zupelnie

niepobudliwych. Statystyka ta obejmuje oczywiscie glownie okres wojenny i powojenny, bo w

czasie zbierania wywiadow kobiety te byly juz przewaznie po trzydziestce.

Zrobilam podobne zestawienia w poradni Towarzystwa Swiadomego Macierzynstwa w

wstrecie do wspolzycia. Odsetek ozieblych i zupelnie niepobudliwych wynosi 34,4%. Liczby mowia

same za siebie. W ostatnim dwudziestoleciu obserwuje sie charakterystyczne zjawisko zmniejszania

sie prawie o polowe liczby kobiet zimnych.

O czym to swiadczy? O niewatpliwych rezultatach pracy lekarzy seksuologow, socjologow i

psychologow, zajmujacych sie popularyzacja kultury i oswiaty seksualnej.

dwoje. Czytelniczka piszaca do mnie pochodzi ze Slaska, jest kobieta wyksztalcona i oczytana, co

mozna wywnioskowac ze stylu listu. Pisze:

zwierzen wielu, wielu kobiet. Zadnej (z jednym wyjatkiem, ale sadze, ze ona wlasnie byla

skrzywiona) zblizenie z mezczyzna nie dawalo uczucia przyjemnosci, kazda robila to dlatego, ze

byla mezatka, ze bala sie, aby maz nie chodzil na lewo. Wiekszosci sprawy te byly obojetne. Dla

Pisze pani o potrzebie usmiechu. Do czego mamy sie usmiechac?! Jesli w ciagu dlugiego

pozycia cos mnie dzielilo, cos budzilo odraze do meza, to tylko to. Ale mezczyzn rozgrzeszam... Ich

poziom moralny jest niski, do piet nam nie dorastaja. I w zadnym przypadku nie wierze w

Wlasnie dlatego tylu mezczyzn jest pozniej nieszczesliwych w malzenstwie, bo zona zlapala

ich na temperament. Wiac Patii Doktor naprawde, uwaza, ze gdy mam troski, klopoty, gdy na

chwilach daremnie czekalam na stowa pociechy, na poglaskanie po glowic, ale nie na zblizenie... To,

co pani pisze, to sama pornografia".

List, ktory tu przytoczylam, nic jest wyjatkiem. Listow takich otrzymuja wiele, a dyskutujac z

kobietami o sprawach wspolzycia, zarowno w gabinecie lekarskim, jak i w rozmowach towarzyskich,

moge stwierdzic, ze podobne poglady byly udzialem ogromnej wiekszosci kobiet w okresie

miedzywojennym, co zreszta zgadza sie z liczbami podanymi w pracy Hanny Malewskiej.

O pomoc i oswiate seksualna dla tego pokolenia walczyl Boy-Zelenski w licznych

publikacjach pod wspolnym tytulem Pieklo kobiet. Jako jeden z pierwszych odwazyl sie wyciagnac

im to jakas satysfakcje, bylo rekompensata za samotnosc w malzenstwie, za brak zrozumienia i

fizyczna niewole przymusowego wspolzycia.



Ale jakim kosztem? Kosztem nie tylko meza, ale i calej rodziny. Gdzie w takim ukladzie

miejsce na przyjazn i szacunek? Na wzajemne zrozumienie miedzy malzonkami, nie mowiac juz o

milosci? Trudno jest przeciez kochac, czy chocby szanowac czlowieka, ktorego sie w taki sposob

ocenia. Problem odczuwania satysfakcji seksualnej przez kobiete, moze laczyc rodzine lub byc

fermentem rozkladajacym jej zycie.

wielu rozbieznosci z innych dziedzin, gdyz jakiekolwiek by one byly ani maz, ani zona nie chca

rezygnowac z rzadkiego daru calkowitej harmonii plciowej. Faktem jest, ze wiele bardzo

szczesliwych malzenstw, ktore sa dobrze zgrane plciowo, calkowicie nic zgadzaja sie pod wzgledem

intelektualnym Malzenstwa moga miec kompletnie odmienne zainteresowania i zasady, ale jesli

malzonkowie sa zupelnie szczesliwi na plaszczyznie seksualnej, to malzenstwo ich mozna uznac za

udane"

Prowadzac serie wykladow z zakresu zagadnien kultury wspolzycia w malzenstwie w

srodowiskach studenckich, staralam sie mozliwie szeroko i z naciskiem na procesy prawidlowego

rozwoju seksualnego kobiety omawiac fizyczne warunki ich odczuc seksualnych. Tlumaczylam, jaka

wage nalezy przywiazywac do tych spraw i jak starannie pielegnowac je w przyszlym malzenstwie,

7, wykladow wynikalo niedwuznacznie, ze poziom wspolzycia seksualnego oraz reakcje kobiety

uzaleznione sa przede wszystkim od postepowania i wiedzy mezczyzny.

Po wykladach odbywaly sie spotkania dyskusyjne, na ktore przychodzili sluchacze majacy

jakies zastrzezenia czy watpliwosci. Jeden ze sluchaczy zapytal, czy nie pomyslalam, jaka dla

mezczyzn stwarza sytuacje tego rodzaju dydaktyka? Kobieta z kolei bedzie terroryzowac i niszczyc

psychicznie mezczyzne, traktujac orgazm przy stosunku jak bat w reku, ktorym mozna ujarzmic i

zadreczyc meza, Na potwierdzenie swoich obaw przytoczyl wnioski, jakie nasunela mu lektura

wspolczesnych psychologicznych powiesci amerykanskich oraz publicystyki prasowej mowiacej o

tych sprawach.

Wywnioskowal z nich, ze kobieta w Ameryce nie tylko zadrecza swego meza nadmiernymi

wymaganiami seksualnymi, ale korzysta jeszcze ze stalych porad prywatnego psychoanalityka, ktory

takiej sytuacji rodzinnej mezowie ich umieraja wczesnie na zawaly serca albo uciekaja gdzie pieprz

rosnie, pozostawiajac caly swoj majatek, rodzine i wysokie nieraz stanowisko w poszukiwaniu

odrobiny spokoju i wolnosci. Znam juz dzisiaj kolegow, ktorzy zasiegaja porady u psychiatrow i

psychologow z powodu poteznych kompleksow, w jakie wpedzily ich zony, twardo domagajace sie

swoich praw malzenskich".

Niewatpliwie w tej wypowiedzi bylo wiele racji. Zle sie dzieje, jesli problemem glownym w

bardzo wazna, gdyz harmonia w sferze przezyc fizycznych stabilizuje malzenstwo. Nie warto jednak

rzucac na stos calej reszty, poniewaz tym sposobem czesto nic osiagamy pozadanego celu, niszczac

rownoczesnie wszystkie inne dodatnie strony naszego zwiazku.

W dziedzinie zycia seksualnego, ulegajacego obecnie wielkim przemianom, nowe formy

stabilizuja sie po wielokrotnych odchyleniach w jedna czy w druga strone. Oczywiscie sytuacja, o

jakiej mowil dyskutant, nie jest celem ani mojej ksiazki, ani moich wykladow. Stale podkreslam, ze

kontakt dwojga ludzi powinien byc zabawa radosna i zabawa we dwoje, a nic zadreczaniem sie

wzajemnym.

Podobnie jak mlodosc i uroda kobiety jest osia jej dobrego samopoczucia w zyciu, u

mezczyzny odgrywaja te role jego walory seksualne. Nic bardziej nie moze go dotknac jak podanie

w watpliwosc jego mozliwosci w tej dziedzinie- Trzeba ogromnej subtelnosci i dyplomacji ze strony

kobiety, zeby sprawy seksu zharmonizowac w malzenstwie, nie raniac przy tym milosci wlasnej

mezczyzny.



niezupelnie trafne). Okreslenia te sa bronia okrutna i w wyzej wymienionych krajach korzystaja z

niej raczej mezczyzni przy okazji swoich osobistych porachunkow. Korzystanie z takiej broni przez

kobiety jest niewybaczalnym bledem

W pierwszych doswiadczeniach erotycznych kobieta nie zaznaje na ogol (chyba ze jest

szczegolnie wrazliwa w tej dziedzinie) przyjemnosci w sensie orgazmu. Przyjemnosc kobiety jest

owocem dlugotrwalej i cierpliwej wspolpracy na tym polu z partnerem, podkreslam wspolpracy

jak lapidarnie okreslil te sytuacje pewien wilk morski, doswiadczony w arkanach milosci. Gorzej

jeszcze, gdy zamiast postawy biernego obiektu zaczyna walczyc o swoje niewatpliwe zreszta prawa

metodami stosowanymi juz niegdys przez sufrazystki: agresywnoscia i terrorem w stosunku do

mezczyzny. Jakikolwiek cien aluzji do braku talentow meskich w tej dziedzinie nie ma racji bytu w

stosunkach miedzy kochajacymi sie ludzmi

Jak w kazdej sytuacji zyciowej, tak i w dziedzinie seksu najlatwiej jest zrzucic

odpowiedzialnosc na innych. W rozwoju zycia seksualnego i uczuciowego obowiazki kobiety nie sa

wcale mniejsze niz mezczyzny i nie ma tu miejsca na postawe krolowej". Mezczyzna jest chetnym

towarzyszem na tej drodze i rozbudzanie zmyslowosci kobiety nalezy do niego, ale z chwila, gdy

milosc ich wchodzi w faze rozpoczecia wspolzycia seksualnego, kobieta ma rowniez mozliwosc

inicjatywy. Moze umiejetnie pomoc sobie i partnerowi w osiagnieciu wspolnej pelni przezyc

seksualnych.

Swiadome skurcze miesni pochwy w trakcie stosunku, ktorych technike opisywalam w

rozdziale Jak rodzi sie rozkosz, odgrywaja niezmiernie wazna role w udanym wspolzyciu fizycznym.

Wykorzystanie skurczow miesni umozliwia kobiecie branie czynnego udzialu we wspolzyciu

i wplywanie na intensywnosc przezyc seksualnych, a jak wynika z dalszych moich rozwazan, jest

takich mozliwosci wiecej, tak natury fizycznej, jak '. psychicznej.

Mowiac o trudnosciach w osiagnieciu przez kobiete orgazmu we wspolzyciu, przechodze do

przedstawienia funkcji bardzo waznego w tych sprawach organu, tj. lechtaczki.

pierwsze przezycia rozkoszy seksualnej sa najczesciej pochodzenia lechtaczkowego. Onanizm w

doprowadzajace do orgazmu, sa kolejnym i niezbednym etapem na drodze do osiagniecia harmonii

seksualnej. Przezycie orgazmu pod wplywem pieszczot jest ostatnim krokiem przed rozpoczeciem

wspolzycia, ktory upewnia kobiete o jej prawidlowym rozwoju i pelnych mozliwosciach

seksualnych.

Orgazm lechtaczkowy wyznacza polowe drogi miedzy pieszczotami poczatkowego okresu

milosci, w ktorych pierwsze skrzypce gra mezczyzna, a wspolzyciem i pelnowartosciowym

stosunkiem przezywanym wspolnie. Wiele kobiet zatrzymuje sie na tym etapie i przez cale zycie

przezywa orgazm jedynie z podraznienia lechtaczki przed czy po stosunku. Taka sytuacje nazywamy

dyspareunia.

Od dawna dyskutuja seksuolodzy, czy orgazm lechtaczkowy jest szczytem mozliwosci

seksualnych kobiety i czy istnieje w ogole orgazm pochwowy?

W literaturze seksuologicznej spotykamy sie stale z tym problemem i poszczegolni specjalisci

probuja rozwiazac go w najrozmaitszy sposob, Van de Velde proponuje glaskanie i draznienie

lechtaczki reka w trakcie stosunku przez kobiete lub jej partnera, G, Lombard Kelly z Sao Paulo

proponuje zmiane pozycji na odwrocona (kobieta na wierzchu) i wprowadzania czlonka do pochwy

w laki sposob, aby zsuwal sie po lechtaczce, podrazniajac ja po drodze, Kinsey dochodzi do wniosku,

ze istnieje orgazm tylko lechtaczki, a innego w ogole nie ma. Masters i Johnson wreszcie przychylaja

sie rowniez do tego pogladu.



Twierdzenie autorow, ktorzy uwazaja, ze jedynie lechtaczka jest organem koniecznym i

glownie predestynowanym do odczuwania orgazmu, da sie latwo podwazyc przez kobiety, ktore w

wielu wypadkach w sposob zupelnie wyrazny odrozniaja orgazm lechtaczkowy od pochwowego.

Ponadto, jezeli wychodzimy z zalozenia, ze odczuc subiektywnych nie mozna traktowac jako

argumentu coz, w koncu cale to zagadnienie jest natury niezwykle subiektywnej!), istnieje pewnego

W Afryce Srodkowej zyja plemiona murzynskie Bantu, u ktorych, podobnie jak u wielu

plemion muzulmanskich, istnieje dodatkowy obrzadek religijny, odpowiadajacy jak gdyby zabiegowi

obrzezania u chlopcow. Obrzadek ten polega na wycinaniu lechtaczek u dziewczat jeszcze w wieku

niemowlecym. Zwyczaje te, od dawna znane, przez uczonych europejskich traktowane byly jako

barbarzynski zabieg rytualny.

Przed kilku laty spotkalam w Towarzystwie Orientalistycznym etnografa, pochodzacego

wlasnie z afrykanskiego plemienia Bantu. W trakcie bardzo interesujacej rozmowy o obyczajach

roznych ludow afrykanskich zapytalam go rowniez

0 stosowany u nich zabieg wycinania lechtaczki dziewczetom. Odpowiedz, jakiej mi

udzielil, byla wrecz zaskakujaca. Twierdzil on, ze zabieg ten daje szanse kobietom

muzulmanskim i murzynskim, ktore obdarzone sa z natury duza pobudliwoscia seksualna,

przezywania harmonijnie i rownoczesnie orgazmu z partnerem.

Mezczyzni tego plemienia podlegaja zabiegowi obrzezania. Z uplywem czasu na obnazonej

zoledzi, narazonej na bodzce zewnetrzne, nablonek grubieje i staje sie znacznie mniej wrazliwy na

bodzce seksualne niz nablonek zoledzi pokrytej napletkiem. Mezczyzna obrzezany potrzebuje o

wiele dluzszego czasu do osiagniecia orgazmu niz mezczyzna nie obrzezany. W tym ukladzie kobieta

o duzej pobudliwosci wyprzedza znacznie mezczyzne i przedluzajacy sie nad miare stosunek sprawia

jej bol. Zabieg wycinania lechtaczki jest zabiegiem wyrownujacym szanse mezczyzny i kobiety.

dluzszego czasu, aby osiagnac orgazm, ale orgazm ten ma wieksze nasilenie niz przecietny orgazm

lechtaczkowy. Kobiety Bantu, podobnie jak kobiety arabskie, slyna z duzego temperamentu i pelnej

wydolnosci seksualnej.

Sprawa powyzsza daje wiele do myslenia, szczegolnie gdy zakladamy, ze orgazm pochwowy

w ogole nie istnieje.

Moim zdaniem, rozrozniajac orgazm pochwowy i lechtaczkowy nie nalezy ich zbyt

rygorystycznie rozgraniczac, a raczej okreslac jako orgazm wylacznie lechtaczkowy lub

tym, ze orgazm wylacznie pochwowy rowniez istnieje. Pozostanmy jednak przy okreslaniu lacznego

orgazmu lechtaczkowo-pochwowego w czasie stosunku jako szczytowego etapu osiagniec w

mozliwosciach seksualnych kobiety.

byc wysokie ulozenie lechtaczki.

W trakcie badan prowadzonych przeze mnie w poradni przebadalam dwie grupy kobiet;

odczuwaly orgazm jedynie przy podraznianiu lechtaczki, a nigdy w trakcie stosunku; oraz dwiescie

kobiet, u ktorych orgazm wystepowal przy kazdym niemal stosunku, W obu grupach oprocz wielu

innych badan mierzylam odleglosc zoledzi lechtaczki od gornej granicy wejscia do pochwy. Okazalo

sie, ze u kobiet z pierwszej grupy odleglosc ta wynosila od jednego do czterech centymetrow, u

Biorac pod uwage tylko jedna obserwacje, mozna wysunac wniosek, ze kobiety o wysokim

ulozeniu lechtaczki napotykaja wieksze trudnosci w przejsciu z orgazmu lechtaczkowego do

lechtaczkowo-pochwowego. Wnioskujac dalej, ozieblosc lechtaczkowa i trudnosc przejscia

samoistnego w pierwszym okresie wspolzycia od orgazmu lechtaczkowego do orgazmu lech-

taczkowo-pochwowego wystepuje szczegolnie czesto u kobiet o wysoko ulozonej lechtaczce. Ten



szczegol anatomicznej budowy jest w podrecznikach endokrynologii i ginekologii wymieniany jako

jedna z cech niedorozwoju plciowego. Niewatpliwie wystepuje on rowniej: jako jedna z cech

niedorozwoju, nie sadze jednak, aby wystepujac pojedynczo mial znamionowac niedorozwoj. Raczej

zgodzilabym sie, ze jest objawem zwolnionego dojrzewania.

Obserwujac w poradni ginekologicznej i seksuologicznej wiele tysiecy pacjentek (szczegolnie

zwracalam uwage na ten) szczegol), musialabym dojsc do wniosku, ze wiekszosc kobiet! w Polsce

cierpi na niedorozwoj, poniewaz wysokie ulozenie; lechtaczki, szczegolnie u kobiet przed pierwszym

porodem, wystepuje niezmiernie czesto (okolo siedemdziesieciu procent). Sadze, ze jest to pewnego

rodzaju specyfika anatomiczne)) budowy, mogaca powodowac trudnosci w przezywaniu orgazmu

lechtaczkowo-pochwowego w trakcie stosunku. Niewatpliwie- wiekszosc kobiet okreslanych

dawnymi laty jako ozieble nalezala do tej wlasnie grupy i pozbawiona bogactwa pieszczot!

budzacych ich wrazliwosc seksualna mogla, nic reagujac na stosunek, nigdy nie przezywac orgazmu.

Dochodza tu rowniez inne problemy natury psychicznej, jak np. wytwarzanie siei negatywnej

odruchowosci warunkowej, ale o tym napisze nieco] pozniej.

Orgazm lechtaczkowy jest w toku rozwoju fizycznego kobiety przezyciem, ktore powinno z

reguly poprzedzac rozpoczecie wspolzycia z mezem. W trakcie normalnego rozwoju! niewielka

liczba dziewczat, jak juz wspomnialam, okolo dwudziestu procent, przezywa jeszcze w okresie

dojrzewania orgazm z lechtaczki; korzystaja one z informacji przyjaciolek czy wlasnych odkryc. W

toku prawidlowego rozwoju poczatkowe zainteresowanie praktykami onanistycznymi stopniowo!

slabnie w miare budzenia sie pociagu do plci odmiennej.] Z kolei rzeczy zblizenia i pieszczoty z

partnerem rozwijaja stopniowo wrazliwosc wszystkich receptorow seksualnych ciala1 kobiety.

Aby rozwoj przebiegal bez zaburzen, wazne jest przedluzanie okresu pieszczot celem

uruchomienia wszystkich mechanizmow fizjologicznych, sprzyjajacych dojsciu do orgazmu.

Musimy pamietac, ze nie mozna zaczac czytac bez nauki alfabetu, podobnie jak nie mozna zaczac

pelnego i prawidlowego wspolzycia fizycznego bez wypracowania pelnych reakcji seksualnych w

ukladzie krazenia krwi, miesniowym i nerwowym.

Okres pieszczot przedmalzenskich pozwala doprowadzic stopniowo do pelnej dojrzalosci

seksualnej narzady rodne i ogolne reakcje organizmu kobiety. Wiadomo juz z poprzednich naszych

rozwazan, ze niemozliwe jest przezycie pelnowartosciowego stosunku, jezeli naczynia krwionosne

miednicy malej nie wypelnia sie krwia w takim stopniu, aby spowodowac wzwod lechtaczki,

zgrubienie warg sromowych i zwezenie Swiatla pochwy. Wiadomo, ze brak prawidlowego

funkcjonowania miesni pochwy rowniez w znacznym stopniu utrudnia osiagniecie satysfakcji

seksualnej. Wreszcie konieczne jest obudzenie wrazliwosci zakonczen nerwowych, ktore, jak juz

wspomnialam, znajduja sie na calym ciele kobiety. Przenosza one sygnaly do osrodkow mozgowych,

zapoczatkowujac wszystkie wyzej wspomniane reakcje naczyniowe, miesniowe i gruczolowe.

Kolejne zblizenia i pieszczoty partnerow, rozwijajac stopniowo wrazliwosc wszystkich

w stosunku do zwyklego onanizmu sa zupelnie czyms innym i zyskuja bardzo na bogactwie,

poniewaz zawieraja cala skale uczuc, wyobrazni i pieszczot wzajemnych oraz powoduja stopniowe

seksualne dostosowanie sie dwojga ludzi.

Normalna koleja rzeczy, gdy kochankowie odkryli juz wszelkie arkana przezywania rozkoszy

we dwoje, zmierzaja oni do poglebienia odczuc i osiagniecia maksimum rozkoszy w pelnym

stosunku. Po rozpoczeciu wspolzycia i stopniowym wlaczeniu don rowniez wrazliwosci receptorow

pochwowych zwykle po kilku tygodniach czy miesiacach wspolzycia zaczyna kobieta odczuwac

orgazm w czasie stosunku.

Wywiady zbierane u dwustu kobiet, u ktorych orgazm wystepowal zawsze, gdy mialy ochote

na stosunek, wykazaly, ze okres rozwijania sie wrazliwosci pochwy na poczatku wspolzycia bywa

rozny. Czasem, choc rzadko, rozwoj ten nastepuje juz przy pierwszych stosunkach po defloracji,



dwoch lat od rozpoczecia regularnego wspolzycia i jest scisle zwiazane z intensywnoscia i

bogactwem pieszczot przed jego zaczeciem. Przecietnie okres ten trwa okolo kilku miesiecy.

Kobiety z grupy badanej, obdarzone duzym temperamentem, wykazywaly sporo pomyslowosci i

inicjatywy we wzbogacaniu techniki wspolzycia.

Przypomina mi sie pytanie postawione przez jednego ze studentow w trakcie dyskusji: czy w

stu procentach ozieblosc albo pobudliwosc seksualna kobiety jest uzalezniona od pieszczot i

zachowania partnera? Powyzsze pytanie czesto powtarza sie na spotkaniach, szczegolnie z mlodzieza

meska. Chca wiedziec czy tylko z ich winy dziewczyna jest chlodna i niechetna do wspolzycia.

Bardzo to wazny moment, na ktory koniecznie nalezy zwrocic uwage planujac malzenstwo,

poniewaz wrazliwosc seksualna kobiety uzalezniona jest od dwu elementow. Pierwszy dotyczy

rozwiniecia w pelni posiadanych przez dziewczyne nie rozbudzonych walorow fizycznych, co jest

rola mezczyzny, jego inicjatywy i pomyslowosci. Efektem zabiegow partnera jest doprowadzenie

kobiety do pelnego przezywania orgazmu w trakcie stosunku.

sie zmienic, poniewaz wielkosc temperamentu i zapotrzebowan w tej dziedzinie jest rzecza

wrodzona. Napiecie seksualne moze ulegac pewnym zmianom w ciagu zycia kobiety, w zwiazku na

przyklad ze wzrostem czy obnizeniem sie poziomu hormonow estrogennych w roznych okresach

zycia. Musimy jednak pogodzic sie 2 tym, ze podobnie jak istnieja ludzie o ogromnej energii

systematyczni,

0 nieduzej energii zyciowej, ktorzy, pomimo dobrej woli, pn--trafia zdzialac zaledwie

niewielka czesc tego, co ich bardziej obdarowani przez los rowiesnicy. Nie znaczy to wcale, ze

sa oni mniej wartosciowi, bo dokladna i systematyczna praca, na ktorej opiera sie kazda

instytucja, w tym i malzenstwo, jest ich specjalnoscia.

Dramat zaczyna sie tam, gdzie spotyka sie czlowiek o bujnym temperamencie seksualnym z

takim wlasnie spokojnym, rowno zyjacym partnerem. Wtedy pojawia sie zarzut; bo t; jestes zimny

(czy zimna) jak ryba i pozbawiony temperamentu. Wiedzac, ze cech wrodzonych, podobnie jak

uzdolnien i usposobienia, nie mozna zmienic albo udaje sie to w niewielkim tylko stopniu,

nalezy pilnie zwracac uwage, jaki jest temperament naszego partnera czy partnerki, zanim podejmie

sie decyzje wiazaca na cale zycie.

Nigdy nie bedzie udane malzenstwo mezczyzny, ktorego organizm potrzebuje dla poczucia

pelnej sprawnosci co najmniej jednego stosunku dziennie, z kobieta odczuwajaca potrzeby i co za

tym idzie, pelna satysfakcje raz czy dwa razy w miesiacu. Nie jest ona, jakby sie zdawalo, kobieta

zimna, tylko po prostu zle wybrana partnerka dla danego mezczyzny. Oczywiscie wiele poswiecenia

z jej strony, a kultury i zrozumienia ze strony partnera moga dac w efekcie udane malzenstwo. Jest to

jednak ognisko zapalne, ktore moze powodowac konflikty.

Jeszcze raz podkreslam, kobieta rzadko odczuwajaca potrzebe stosunkow, ale przezywajaca

je w pelni, jest kobieta calkowicie zdrowa i normalna, a takie idealna partnerka dla mezczyzny

0 srednim temperamencie. Malzenstwa o duzych rozbieznosciach temperamentow

stanowia dosc znaczny odsetek wsrod zglaszajacych sie po porade do seksuologa. Niestety,

niewiele tu mozna poradzic, oprocz zalecenia dobrej woli i cierpliwosci, ewentualnie lekow na

obnizenie popedu seksualnego, na co, szczegolnie mezczyzni, bardzo niechetnie sie godza.

Mowie ponownie o tej sprawie, pomimo ze wspomnialam juz w rozdziale o rozpoczeciu

wspolzycia, ostrzegajac przyszlych malzonkow, aby zwracali pilnie uwage na wysokosc

temperamentu partnera. Wtedy mozna jeszcze zaradzic zlu zmieniajac partnera, jezeli inne wazne

elementy milosci wzajemnej na to pozwola.

Wracajac do pierwszych miesiecy wspolzycia przecietnego malzenstwa, radze nie rozpaczac,

moga powstac kompleksy w zwiazku z trudnosciami w doprowadzeniu zony do orgazmu, istnieja



rowniez w tej dziedzinie nie mniej potezne kompleksy u kobiet.

absurdu. Gabinety seksuologow i psychiatrow pekaja po prostu od mlodych kobiet, biegnacych w

panice do lekarza, poniewaz juz od tygodnia czy kilku tygodni maja stosunki i nie odczuwaja

co juz w stu procentach upewnia pacjenta, ze jest nienormalny.

Niedawno zglosila sie do mnie mloda kobieta, studentka medycyny, ktora przyjechala wraz z

ojcem ze Szczecina, szukajac az w stolicy ratunku na swoje powazne dolegliwosci. Miala

polegaja. Zaskoczyla mnie mowiac, ze jest dziewica i nie miala w ogole stosunkow ani nie

probowala ich miec. Zdumiona zapytalam, na czymze wobec tego polega jej ozieblosc? Okazalo sie,

ze nie ma ochoty calowac sie z chlopcami, a gdy probuja pocalowac ja sila, dostaja po buzi. Koledzy

i kolezanki z jej grupy smieja sie z niej, ze jest oziebia i nienormalna, i radza, aby zaczela sie leczyc.

No i zaczela!

pania pocalowac, a ktorych pani nie kocha, a moze nawet nic podobaja sie pani? Przeciez to

prawidlowa reakcja zdrowej i normalnej dziewczyny. Uwazalabym raczej, ze calowanie sie czy

Podsumowujac, jest pani najnormalniejsza zdrowa dziewczyna o prawidlowych reakcjach. O

ozieblosci czy trudnosciach we wspolzyciu mozemy mowic dopiero wtedy, gdy pani pokocha i

pomimo najlepszych checi cos nie bedzie sie pani udawalo. Tymczasem prosze nie zawracac sobie

glowy urojonymi chorobami.

Wracajac do poczatkow wspolzycia, jeszcze raz podkreslam nie nalezy robic z

przejsciowych trudnosci czy braku reakcji seksualnych miernika swych kobiecych wartosci. Jesli

kobieta j osiaga orgazm lechtaczkowy w toku pieszczot, ma pelne szanse na dojscie z czasem do

pelni przezyc seksualnych w czasie j stosunku.

W grupie kobiet z wysoko ulozona lechtaczka zauwazylam niejednokrotnie, ze orgazm

pojawial sie po pierwszym porodzie. Jest to zreszta fakt z dawna zaobserwowany przez ginekologow.

Urodzenie dziecka rozciaga i rozluznia nieco miesnie krocza, zwieksza wejscie do pochwy,

zmniejszajac tym samym odleglosc zoledzi lechtaczki od przedsionka pochwy.

Zwiekszona elastycznosc miesni krocza sprzyja przesuwaniu sie faldow skornych napletka

lechtaczki i zblizeniu sie zoledzi lechtaczki do czlonka w trakcie stosunku.

Istnieje jeszcze jeden moment, na ktory zwracaja uwage; Masters i Johnson, a mianowicie twierdza,,

ze przesuwanie faldu skornego po zoledzi lechtaczki, nawet jezeli nie ma ona i kontaktu z

czlonkiem, powoduje jej podraznienie w czasie ruchow przy stosunku i sprzyja Osiagnieciu

orgazmu w czasie stosunku.



Dwa schematy (rys. 29, schematy A i B) pokazuja wzajemny uklad narzadow plciowych nierodki i

mlodego partnera oraz wielorodki i mezczyzny po czterdziestce

czlonkiem, ktory przy silnym wzwodzie (typowym dla wieku mlodzienczego) ustawia sie

prostopadle do wejscia, z daleka od lechtaczki.

czlonek o nieco slabszym wzwodzie uklada sie wzdluz krocza i tym samym uzyskuje latwo kontakt z

lechtaczka.



Rozwazajac dalej sprawe wysokiego ulozenia lechtaczki oraz zwiazanych z tym trudnosci z

osiagnieciem orgazmu w trakcie stosunku, powroce, jeszcze do pytania, czy wysokie ulozenie

lechtaczki u kobiet jest objawem niedorozwoju narzadu rodnego? Nie chcialabym, aby dziewczeta

stwierdzajace u siebie taka wlasnie budowe uwazaly, ze w jakims sensie sa fizycznie uposledzone.

Jest to w wiekszosci przypadkow stadium przejsciowe rozwoju plciowego, ktore zmienia sie

w znacznym stopniu po urodzeniu dziecka, gdy kobieta osiaga pelnie dojrzalosci. Dla kobiet

niezupelnie dojrzalych fizycznie realnym lekarstwem staje sie wiec malzenstwo, systematyczne

owlosienie wzgorka lonowego, wysoko ulozona lechtaczke i stosunkowo mala macice widzimy

coraz czesciej w gabinetach ginekologicznych, szczegolnie u dziewczat mlodych, bardzo wybujalych

i szczuplych.

Badania statystyczne zanotowaly wyrazne przyspieszenie wzrostu u dzisiejszej mlodziezy.

parze z nieregularnoscia miesiaczek (co szesc tygodni, co osiem tygodni itp., ewentualnie z

dluzszymi przerwami). Obserwujac takie dziewczeta przez wiele lat, stwierdzalam stopniowe sa-

moistne normowanie sie rytmu miesiaczkowego, a takze rozwoju narzadow rodnych. Zwykle po

kilku latach malzenstwa i urodzeniu dziecka osiagaja one przecietna, przyjeta ogolnie jako norme,

bez zadnych trudnosci i nie wymagaja leczenia.

Do czego zmierzaja moje rozwazania?... Do tego, ze odczuwanie orgazmu wylacznie z

lechtaczki jest prawidlowym etapem przejsciowym, a nie choroba ani oziebloscia.

Setki listow przychodzacych do mnie do poradni i redakcji czasopism, z ktorymi

wspolpracowalam, z pytaniami dotyczacymi techniki wspolzycia wykazuja bardzo niski poziom

nieomal postacia przyslowiowa. Brak oswiaty i kultury seksualnej jest zasadnicza podstawa



pseudoozieblosci lechtaczkowej. Zdarzalo mi sie spotykac wcale nierzadko kobiety o stosunkowo

wysoko ulozonej lechtaczce, ktore bez wiekszych trudnosci przeszly od orgazmu lechtaczkowego

poza stosunkiem do pelnego orgazmu lechtaczkowo-pochwowego w trakcie stosunku. Po wnikliwej

rozmowie okazalo sie, ze z duza intuicja i inteligencja seksualna odkryly na wlasny uzytek metody i

technike wspolzycia prowadzace do pelnowartosciowych przezyc seksualnych.

Kobiety mniej dociekliwe i bierne poczatkowo oczekuja na pojawienie sie orgazmu w czasie

stosunku. W miare uplywu czasu, gdy do tego nie dochodzi, a podniecenie i niedosyt seksualny

narastaja, wracaja do praktyk onanistycznych albo zachecaja meza do pieszczot wywolujacych

orgazm z lechtaczki poza stosunkiem.

Z czasem powstaje odruch warunkowy, oparty na przekonaniu udokumentowanym

wieloletnim doswiadczeniem, ze stosunek nic dajacy spodziewanej satysfakcji seksualnej jest

tylko zlem koniecznym, ktore trzeba przecierpiec ze wzgledu na obowiazki malzenskie,

pieszczotach lechtaczkowych. Stan taki powoduje z czasem pewnego rodzaju kastracja

psychiczna, stwarzajac dodatkowa przeszkode w osiagnieciu jakichkolwiek doznan z pochwy w

trakcie stosunku. W miare uplywu lat kobiety traca stopniowo zainteresowanie dla stosunkow i

malzenstwo zaczyna sie rozpadac, poniewaz, zona, zmeczona rozlicznymi obowiazkami

domowymi i mniej cierpliwa niz w pierwszych latach, unika wyraznie nuzacego i nie

pociagajacego ja wspolzycia z mezem.

Pracujac w poradni seksuologicznej doszlam do wniosku, ze podstawowa przyczyna

tego rodzaju ozieblosci jest utrwalenie odruchu lechtaczkowego i zatrzymanie sie kobiet na tym j

etapie rozwoju wspolzycia seksualnego. Opracowalam metode terapeutyczna, ktora umozliwia

kobietom przeniesienie wrazliwosci seksualnej rowniez na pochwe oraz osiagniecie stopniowego"

pelnego orgazmu lechtaczkowo-pochwowego w trakcie stosunku.

Leczenie nie jest trudne i kobiety wykazujace dobra wole oraz stosujace sie dokladnie do

lechtaczkowo-pochwowy przy kazdym stosunku. Wypracowanie prawidlowej odruchowosci pochwy

jest mozliwe w kazdym okresie zycia kobiety, to znaczy nie tylko u kobiet mlodych,

rozpoczynajacych wspolzycie, ale rowniez u trzydziestoparo-i czterdziestoletnich, ktore nigdy dotad

nie odczuwaly orgazmu lechtaczkowo-pochwowego.

Przypominam sobie bardzo mila trzydziestoczteroletnia pania doktor, kochajaca i kochana

meza i jestesmy wyjatkowo dobranym malzenstwem, ale czytajac powiesci w rodzaju opowiadan

Boccaccia, wydaje mi sit;, ze cos mnie w zyciu ominelo, poniewaz nigdy nie przezywalam pelni

rozkoszy w czasie stosunku.

Zamaczam, ze nasze malzenstwo jest bardzo udane i daje mi wiele przyjemnosci pieszczenie

i sprawianie radosci memu mezow: przy wspolzyciu. Ale jestem za bardzo kobieta, zeby calkiem i do

konca zycia pogodzic sie z rola obserwatora. Chcialabym przezyc chociaz raz szalenstwo we dwoje i

sprawdzic, czy tworcy literatury milosnej nie bujaja nas po prostu. Czy to nie nadmiar wyobrazni

artystycznej?

Orgazm przezywalam niejednokrotnie, poniewaz moj maz bardzo dba o moje zadowolenie.

Ale nigdy nie bylo to naszym wspolnym przezyciem".

Badaniem stwierdzilam, ze miala wyjatkowo wysoko ulozona lechtaczke, bo okolo pieciu

centymetrow nad wejsciem do pochwy, pomimo dwu przebytych porodow. Po kilku wizytach i

nauce cwiczen miesni pochwy oraz zaleceniu zmiany pozycji przy stosunku juz po dwoch

tygodniach odczula pierwszy w zyciu orgazm przy stosunku. Potem zawsze, ilekroc chciala, osiagala

go bez trudnosci. Na pozegnanie stwierdzila, ze nigdy nie przypuszczala, ze sprawa jest tak prosta,

oraz dodala, ze teraz dopiero czuje sie stuprocentowa kobieta.

Moim zdaniem nie ma kobiet zimnych wsrod tych, ktorych lechtaczka reaguje orgazmem na



podraznienie. Trzeba tylko starannie wszystko przemyslec, a przede wszystkim poznac wlasne

reakcje, a cel na pewno zostanie osiagniety.

Wszystkie dotychczasowe rozwazania zmierzaly do stwierdzenia, ze odczuwanie orgazmu

tylko z lechtaczki jest prawidlowym etapem przejsciowym, a nie choroba ani oziebloscia, Jezeli etap

ten sie przedluza, nalezy popracowac, aby uzyskac pelnie rozwoju seksualnego, i kazda kobieta ma te

szanse. Oczywiscie, jak juz wspominalam, nie nalezy scisle rozgraniczac przezyc seksualnych na

orgazm lechtaczkowy i pochwowy. Ostateczna i dojrzala faza orgazmu to suma bodzcow wyobrazni,

uczuciowosci, a takze podraznien wszystkich receptorow wzrokowych, wechowych, sluchowych i

dotykowych rozmieszczonych w sutkach, lechtaczce i pochwie, z tym ze podraznienie pochwy jest

ostatnim stopniem na drodze do osiagniecia pelni przezyc seksualnych.

Po uzyskaniu perfekcji w grze miesniowej narzadu rodnego (patrz czesc rozdzialu

omawiajaca role miesni przy stosunku) przejdzmy z kolei do bodzcow wedrujacych z lechtaczki,

sromu i pochwy do osrodka orgazmu.

Zaczynamy od proby skojarzenia rytmu skurczow miesni z rytmem bodzcow dotykowych

wedrujacych z lechtaczki i pochwy. Do tego celu wybralam jedna z pozycji, w ktorej najlatwiej

mozna skojarzyc rytm skurczow miesniowych z rytmem bodzcow wedrujacych z lechtaczki i

pochwy. Jest to pozycja boczna tylna. Umozliwia ona skrzyzowanie ud, co ulatwia skurcz miesni

krocza i pochwy, oraz wspiera je dodatkowymi skurczami miesni przywodzacych uda.

Z reguly na wstapie radzilam kobietom zrobic probe doprowadzenia do orgazmu z lechtaczki

za pomoca skurczow i rokurczow trojkatnych miesni przywodzacych uda. Cwiczenia l nalezy

wykonac lezac na boku z udami skrzyzowanymi i przyciagnietymi nieco do klatki piersiowej. Uda

powinny byc tak ustawione, zeby dowolny skurcz miesni miedzyudowych uciskal na lechtaczke.

Ucisk przyspiesza przyplyw krwi, przesuwa lechtaczke ku dolowi na podlozu tkanki lacznej,

zblizajac ja do przedsionka pochwy, oraz podraznia zoladz przez ucisk kurczacych sie

rytmicznie miesni. Wykonujac w pozycji bocznej tylnej skurcze i rozkurcze miesni ud, mozna dopro-

wadzic do orgazmu, podobnie jak glaskaniem czy pocalunkami, j Kiedy juz potrafimy osiagnac

orgazm w tej pozycji, korzy- j stajac z miesni ud, przechodzimy do nastepnego etapu nauki, ktory

odbywa sie juz wspolnie z partnerem i w czasie stosunku. Wskazane jest, aby przy pierwszych

probach rytm ruchow partnera byl nieco wolniejszy, co pozwoli kobiecie | latwiej zgrac

poszczegolne elementy swoich poczynan.

Bardzo waznym elementem w czasie nastepnego etapu nauki jest zharmonizowanie rytmu

wszystkich bodzcow wedrujacych do osrodka orgazmu.

ale wywolywane dowolnymi rytmicznymi skurczami miesni krocza i pochwy.

miedzyudowych.

Rytm bodzcow lechtaczkowych, najbardziej dotad dominujacych, musi zgadzac sie dokladnie

z rytmem bodzcow plynacych z pochwy. Uzyskujemy to w sposob nastepujacy: stosunek odbywa

sie, jak juz wspominalam, w pozycji bocznej tylnej. Kobieta w momencie wprowadzenia czlonka

rozluznia calkowicie miesnie pochwy i krocza oraz miesnie skrzyzowanych ud, W trakcie

udowe, Z kolei przy nastepnym ruchu wprowadzajacym nastepuje rozkurcz wszystkich zespolow

i ud daja w efekcie rownoczesne podraznienie pochwy i lechtaczki. Bodzce nakladaja sie, kumuluja i

w formie jednego silnego impulsu wedruja do osrodka orgazmu. Probowalam juz poprzednio na rys.

15 zilustrowac, jak rytmiczne skurcze miesni pochwy zwiekszaja intensywnosc bodzcow

frykcyjnych wedrujacych z narzadu rodnego, co pozwala na szybsze osiagniecie orgazmu.

Obecnie do omowionych dwu elementow: ruchow frykcyjnych oraz skurczow miesni pochwy



W efekcie sumowania sie trzech bodzcow czas konieczny do osiagniecia orgazmu skraca sie

prawie o polowe (por. rys. 30 krzywe A, B, C oraz suma A, B i C).

stosunku. Rytm bodzcow pochwy i lechtaczki jest najczesciej niezgodny w wyniku trudnosci

technicznych przy tego rodzaju manipulacjach.

Na schemacie rysunkowym (A i C, rys. 30) niezgodny rytm bodzcow nie daje w efekcie

sumowania sie impulsow.

Wypadkowa laczaca szczyty poszczegolnych bodzcow przebiega wierzcholkami bodzcow

podobny jak na krzywej C, gdzie w gre wchodza jedynie bodzce z lechtaczki. Niskie wychylenia fali

bodzcow frykcyjnych, niezgodnych w rytmie z lechtaczkowym, nie odgrywaja, jak widac na

schemacie, wiekszej roli.

Jezeli natomiast w pozycji proponowanej partnerka kurczy miesnie pochwy i miesnie ud w

rytmie ruchow frykcyjnych, uzyskujemy jednoczasowosc bodzcow. Bodzce nakladaja sie i sumuja,

co maksymalnie zwieksza intensywnosc impulsow oraz podkresla przerwy.

Jak wynika z naszych rozwazan, zasadnicze znaczenie dla osiagniecia orgazmu w pozadanym

czasie ma sumowanie bodzcow oraz ich zgodny rytm.

Najdokladniejszy nawet opis poszczegolnych czynnosci skladajacych sie na proponowany

uklad nie daje dosc jasnego obrazu calosci. Radze siegnac do rozdzialu omawiajacego pozycje przy

stosunku i obejrzec schemat ilustrujacy pozycje boczna tylna irys. 36).

frykcyjnych, miesniowych i lechtaczkowych w identycznym rytmie sumuje jej skracajac czas



osiagniecia orgazmu prawie o polowe; A+C -nakladanie sie.

Jak widac na rysunku, partner lezy na boku z udami zgietymi pod katem prostym, tak jakby

siedzial. Partnerka zwrocona do niego plecami lezy rowniez na tym samym boku (prawym czy

lewym), podkladajac sobie pod biodro zwinieta w niezgodnym rytmie bodzcow frykcyjnych i

lechtaczkowych; czas wystapienia orgazmu jest prawie identyczny jak na krzywej ilustrujacej

wylacznie bodzce lechtaczkowe poduszke lub Jasiek, co zapobiega klopotom z penetracja czlonka.

Uda kobiety skrzyzowane, przyciagniete do piersi kregoslup wygiety w sposob uwidoczniony na

rysunku. Wygiecie kregoslupa powoduje zblizenie lechtaczki do przedsionka pochwy . ulatwia jej

kontakt z czlonkiem. Podobna role spelniaja rowniez skurcze miesni i ud, ktore nie tylko napedzaja

krew do lechtaczki i podrazniaja ja. ale dodatkowo uciskajac ja od gory ku dolowi, zblizaja do

przedsionka pochwy. Podobnie jak odgiecie kregoslupa, przemieszczenie lechtaczki ku dolowi

ulatwia jej kontakt z czlonkiem w trakcie stosunku.

Skojarzenie poszczegolnych elementow opisanych w powyzszym rozdzialo i

zharmonizowanie ich w przebiegu stosunku wymaga troche czasu i cierpliwosci. Ponadto,

szczegolnie w okresie pierwszych prob, czas trwania stosunku musi byc nieco dluzszy, aby

umozliwic kobiecie zgranie poszczegolnych elementow.

wynosic od dziesieciu do pietnastu minut. Jezeli sa trudnosci z przedluzeniem czasu trwania

stosunku, radze partnerowi w okresie prob zazywanie proszkow lupuliny, ktore mozna dostac w

aptece na recepte, lekarska Zazycie jednego lub dwu proszkow w dniu stosunku przez

pierwszych kilka tygodni usuwa trudnosci zwiazane z przedluzeniem czasu trwania stosunku.

Oczywiscie moze to byc potrzebne jedynie w poczatkowym okresie, dopoki partnerzy me

zharmonizuja w pelni swego dzialania. Korzystne efekty uzaleznione sa jedynie od

wytrwalosci dobrej woli obydwojga partnerow, a ponadto od zrozumienia czym rzecz polega i jakie

sa korzysci wynikajace z proponowanej techniki wspolzycia. Efekt pozytywny, tzn. osiagnie-: przez

partnerke orgazmu lechtaczkowo-pochwowego w czasie stosunku, uzyskalam u ponad

osiemdziesieciu procent pacjentek. Roznice miedzy poszczegolnymi pacjentkami polegaly ) na

dlugosci okresu, jaki byl im potrzebny do osiagniecia pozadanych rezultatow. W wiekszosci

przypadkow orgazm czas, stosunku przychodzil po okresie nie dluzszym niz 3*n do trzech

tygodni, a w pojedynczych przypadkach po dwu miesiacach.

Niewielki odsetek kobiet, ktore nie osiagnely pozadanych rezultatow, to: po pierwsze

pacjentki podstawione sobie samym przez mezow, ktorzy chcieli sie wlaczyc do wspolnej nauki, i po

moich wskazowek. Dodatkowy argument przemawiajacy za metoda zalecana przeze mnie

stanowia obserwacje poczynione w grupie kobiet prawidlowo przezywajacych orgazm pomimo

wysokiego ulozenia lechtaczki. Wszystkie one stosowaly pozycje i uklad proponowany przeze mnie

lub jego modyfikacje i w ten sposob osiagaly pelne zadowolenie przy stosunku, tyle ze z wlasnej

inicjatywy.

Nasuwa sie jeszcze jedno pytanie, czy w przypadkach wysoko ulozonej lechtaczki pozostaje

jedynie pozycja boczna tylna przy stosunku?

Przez kilka pierwszych miesiecy, dopoki odruchy nie utrwala sie na tyle, ze w czasie kazdego

stosunku udaje sie kobiecie osiagnac orgazm, nie nalezy zmieniac ukladu, Z czasem mozna

probowac innych pozycji, jak na przyklad; lezaca tylna z podlozonym Jaskiem czy poduszka pod

miednice, ze scisnietymi j nogami; siedzaca tylna z udami scisnietymi miedzy udami l partnera;

pozycje jezdzca z udami sciagnietymi do siebie-(rys. 35, 37, 39) oraz wszystkie inne modyfikacje, w

ktorych J istnieje mozliwosc scisniecia ud i podraznienia lechtaczki skurczami miesni w rytmie

stosunku.



Opanowanie techniki gry miesniowej i skojarzenie jej l z bodzcami wedrujacymi

z lechtaczki w trakcie wspolzycia pozwala kobiecie dowolnie wydluzac lub skracac czas trwania

j stosunku. Osiaga ona pozadany efekt przyspieszajac lub zwalniajac rytm skurczow, zaleznie

od swej woli. Sygnalizuje ' partnerowi w ten sposob czestotliwosc rytmu. Efekty .-a znakomite,

ale wymagaja zgrania i harmonii z obu stron.

PRZYPLYWY I ODPLYWY

Pewnego dnia zglosila sie do mnie kobieta lat dwudziestu, urocza i pelna wdzieku. Mine

miala nieco speszona i z zaklopotaniem powiedziala, ze wlasciwie to nie bardzo wie, od czego

zaczac, ale ma powazne klopoty w swoim mlodym jeszcze malzenstwie. Zaproponowalam, ze ja

bede zadawac pytania, a ona odpowiadac. Latwiej sie wtedy porozumiemy.

Okazalo sie, ze jest mezatka od roku, oboje z mezem mieszkali dotad kazde u swoich

rodzicow w oczekiwaniu na wlasne mieszkanie. Obydwoje studiuja na ostatnich latach. Niespo-

dziewanie kolega meza wyjechal na stypendium zagraniczne i zostawil im pod opieka na trzy

miesiace kawalerke. Radosc byla ogromna z wlasnego kata, chocby na tak krotko. Az nagle (pobyt

ich w mieszkaniu ma sie juz ku koncowi) pojawily sie nieoczekiwane klopoty. Malo klopoty,

zupelny dramat. Zaintrygowana, probowalam dojsc, na czym rzecz polega,

lozka, oprocz oczywiscie koniecznych obowiazkow zwiazanych ze studiami. Wspolne

mieszkanie po wielu miesiacach dorywczych kontaktow bylo dla nas darem losu.

dni klocimy sie od rana do nocy i dokuczamy sobie nawzajem bez przerwy.

Wydaje mi sie, ze jezeli tak ma wygladac nasza przyszlosc, najlepszym wyjsciem bylby rozwod.

chlopca.

zwrocic o pomoc.

Za chwile zapukal do gabinetu mlody czlowiek, wysoki, badylowaty, z bujna blond czupryna.

Spytalam, czy zona go tu przyciagnela.

wiem, co mam powiedziec. Wydaje mi sie, jakby z dnia na dzien nagle wszystko przestalo mnie

interesowac. Co bylo najwazniejsze, stalo sie niewazne. Uczucie, ktore nas laczylo, zniknelo nagle

bez sladu,,. Chyba dobrze sie stalo, ze Kasia namowila mnie, abysmy przyszli. Koszmar dreczacy

nas od kilku dni stal sie zupelnie beznadziejny, moze znajdziemy jakies wyjscie z pulapki, w ktorej

znalezlismy sie tak nieoczekiwanie.

Postaralam sie wyjasnic im przyczyne ich niepokoju. Gdyby tylko was spotkalo tak nagle

nieszczescie, bylby to powazny problem, lecz w tej dziedzinie nie stanowicie wyjatku.



W kazdym uczuciu laczacym pare kochankow istnieje prymitywna sila przyciagajaca i

odpychajaca. Zwykle zwycieza ta pierwsza, pomimo ze odpychajaca jest znacznie pierwotniejsza i

trwalsza.

wraca mosci uczuc, aby uniknac zaskoczenia przez zycie. Sadza niektorzy, ze w tak bezposrednim

styku milosci i nienawisci tkwi najwieksza tragedia zycia ludzkiego. A mnie sie wydaje, ze to

wlasnie stanowi o urodzie zycia, o jego zmiennosci i blasku.

Stale pulsowanie zycia stwarza przyplywy i odplywy. Z chwila slabniecia przyciagania

zblizenia slabnie, i dziala tym silniej, im bardziej byli sobie kochankowie bliscy. Moze ona przybrac

forme wyraznej wrogosci, a przede wszystkim obrzydzenia seksualnego. Malzenstwo musi o tym

W kazdej dziedzinie zycia obowiazuje stale prawo: po osiagnieciu szczytu zawodowego,

uczuciowego czy kondycyjnego po-i jawia sie spadek mozliwosci, depresja. Jest to mechanizm

ochronny organizmu ludzkiego, ktory dawkuje sily fizyczne i umyslowe tak, aby starczyly na

dlugie lata. Nie mozna bezkarnie przekraczac granic zakreslonych przez nature.

Intensywne wspolzycie fizyczne wyczerpuje uklady zajmujace sie seksualnymi funkcjami

organizmu.

Uklad krazenia musi dostarczac duze ilosci krwi do narzadow plciowych, anemizujac mozg i

inne organy. Uklad nerwowy, zablokowany ciaglymi silnymi podnietami, jest mniej sprawny w

innych dziedzinach. Pojawia sie ogolne przemeczenie, poniewaz burzliwe przezycia seksualne

pochlaniaja tyle energii miesniowej, ile ciezka praca fizyczna.

Sytuacje taka mozna by porownac do przejedzenia sie slodyczami u ludzi lubiacych lakocie.

Najpierw jedza z rozkosza potem z przyjemnoscia, potem sila rozpedu, az w pewnym momencie

dochodza do wniosku, ze mdli ich na widok ciastek. j robi im sie niedobrze na mysl o czekoladzie

czy cukierkach.

Jest to zdrowa reakcja organizmu, broniacego sie przed nadmiarem weglowodanow, chroni

ona rowniez uklad trawienny przed zbyt jednostronnym pozywieniem.

bowiem wspolne mieszkanie i beda musieli znowu przez czas jakis spotykac sie sporadycznie, co w

tej sytuacji jest znakomitym zrzadzeniem losu. Ktore pozwoli im latwiej wyjsc z ponurego impasu.

Jedyna rada na ostry przesyt seksualny jest calkowita zmiana trybu zycia, zajecie sie swoja

seksualnymi.

CZAS TRWANIA STOSUNKU

Ile czasu powinien trwac prawidlowy stosunek? Nie konczace sie dyskusje tocza sie od lat

wokol tego tematu.

Czy dwie minuty to za krotko? Czy pietnascie minut to norma, a moze pol godziny albo i

dluzej?

trzydziestominutowy, miesci sie jednakowo w granicach normy. Norma dla kazdej pary jest czas, w

ktorym oboje osiagaja orgazm.

Parze zgranych kochankow po dlugich i urozmaiconych pieszczotach wystarczy polminutowy

lub jednominutowy stosunek, aby doprowadzic do finalu.

Kinsey w swoich badaniach statystycznych, przeprowadzanych w Ameryce na wielu



tysiacach mezczyzn, wykazal, ze u trzech czwartych mezczyzn ankietowanych stosunek nie

przekraczal dwoch minut, a u niektorych trwal dziesiec sekund.

Istnieja jednak sytuacje, szczegolnie w poczatkowym okresie wspolzycia, kiedy kobieta o

zaczynajacej sie dopiero rozwijac wrazliwosci seksualnej potrzebuje dluzszego czasu, aby osiagnac

orgazm. Jak wynika z moich dotychczasowych rozwazan, Pieszczoty okresu poprzedzajacego

poczatek wspolzycia powinny doprowadzic do mozliwie pelnego rozwoju wrazliwosci seksualnej

partnerki Kobiety niedojrzalej i nie przygotowanej seksualnie nie zdola zadowolic nawet bardzo

dlugi stosunek. Szczegolnie dotyczy to kobiet, u ktorych wystepuje orgazm lechtaczkowy, ktore

bardzo slabo albo wcale nie reaguja na podniety z pochwy.

Zasadniczym wiec warunkiem przy ustalaniu czasu optymalnego dla danej pary

jest wyksztalcenie w pelni wrazliwosci wszystkich receptorow seksualnych.. Pieszczoty

poprzedzajace wspolzycie, a takze poprzedzajace kazdy stosunek, powinny doprowadzic kobiete

co najmniej do fazy plateau.) Dopiero wtedy wystepuje odpowiedni moment do rozpoczecia

Mezczyzne natomiast, jak juz pisalam w rozdziale o milosci mlodzienczej, dlugi okres

pieszczot i uwodzenia partnerki doprowadza z reguly do wzmozonego napiecia seksualnego, co

bardzo skraca czas trwania stosunku.

ukladu nerwowego u ludzi przepracowanych, niedospanych, prowadzacych bardzo nerwowy

tryb zycia. Uklad nerwowy mezczyzn nerwicowych i przepracowanych jest nadwrazliwy i dziala na

nadmierna czulosc zakonczen nerwowych, ktore] reaguja zbyt szybko na bodzce, nie

prowokujace tak szybkich] reakcji w normalnym stanie rownowagi,

U mezczyzny nerwicowego stosunek trwa krotko. Zaczyna sie on wowczas denerwowac

widzac, ze nie zadowala partnerki. Powstaje wtedy kumulacja niekorzystnych napiec nerwowych,

ktore jeszcze bardziej skracaja czas trwania stosunku. Osobom ktore sa przekonane, ze nie potrafia

przedluzyc czasu stosunku, pomimo wszelkich wysilkow robionych w tym kierunkuj mozna zalecic

zazywanie przez czas jakis (nawet przez kilka miesiecy, poniewaz srodek jest zupelnie

nieszkodliwy) proszkow ziolowych produkowanych z koszyczkow chmielu. Preparat ten

nazywany lupulina mozna, jak juz pisalam, kupic1 w aptece na recepte lekarska. Przecietne

dozowanie to jeden, do trzech proszkow po 0,5 g dziennie w dniu stosunku. Niektorym pacjentom

wystarcza jeden proszek, aby przedluzyc] czas trwania stosunku do pietnastu, dwudziestu

minut, innym! trzeba dwoch lub trzech.

Lupulina zmniejsza wrazliwosc zakonczen nerwowych na zoledzi czlonka. Po jej zazyciu

potrzeba znacznie dluzszego; czasu niz normalnie, aby doprowadzic do orgazmu. Usuwajac]

nadmierna wrazliwosc, nie zmniejsza ona potencji ani checi doj wspolzycia. Mezczyzni, u ktorych

wyczerpanie ukladu nerwowego albo lek przed zbyt krotkim stosunkiem jest glowna przyczyna

zaburzen, zazywajac lupulina przedluzaja czas trwania stosunku jak przekonuja sie przy tej okazji, ze

sa calkowicie zdrowi i pelnowartosciowi w milosci. Uspokojeni** sie. i nabranie zaufania do swoich

mozliwosci seksualnych usuwa nerwice i lek, a tym samym wszystko powraca do stanu

prawidlowego. Liczbe proszkow mozna stopniowo zmniejszac, az wreszcie zaprzestac ich zazywania

po kilku tygodniach czy miesiacach. Jezeli nawet stosuje sie je od czasu do czasu w okresach

wiekszego pobudzenia nerwowego i przemeczenia, nie przynosi to zadnej szkody, jak rowniez nie

wystepuje przyzwyczajenie do leku.

Stosunek mozemy przedluzyc stosujac rowniez inny lek zwany anestyzyna. Preparat ten

dziala miejscowo, stosuje sie go w postaci masci. Recepte na masc mozna otrzymac od lekarza.

Dziala ona lekko znieczulajaco na nablonek zoledzi i zwalnia reakcje seksualna, zmniejszajac

wrazliwosc receptorow. Cienka warstewka masci smarujemy zoladz czlonka przed stosunkiem i

zakladamy prezerwatywe.

Stosujac anestyzyne musimy korzystac z prezerwatywy, poniewaz bez oslony masc



przenioslaby sie na scianki pochwy i rowniez je znieczulila. Taki zabieg mijalby sie calkowicie z

celem, zwalniajac rowniez reakcje partnerki. Nablonek zoledzi znieczulony reaguje znacznie wolniej,

a tym samym przedluza sie czas trwania stosunku.

Lupulina oraz anestyzyna moga byc stosowane w okresie budzenia wrazliwosci poczatkujacej

okreslonym celu i przez niedlugi okres. Trudno traktowac jakikolwiek srodek farmaceutyczny jak

stalego towarzysza zycia, bo to i klopotliwe, i nieracjonalne.

i wyrobienia sobie naturalnej odpornosci. Zamiast uczyc sie panowania nad wlasnymi emocjami,

zahartowania i uodpornienia wlasnego ukladu nerwowego.

Gdy zycie przyniesie prawdziwy dramat i trzeba sie wziac garsc, czlowiek zalamuje sie,

wpada w rozstroj psychiczny. Kazdy narzad nit- pracujacy zanika, a przeciez nie tylko musi on

pracowac, ale i sprawnie wykonywac to wszystko, czego od niego wymagamy.

Podobnie rzecz sie przedstawia z czynnosciami seksualnymi.

Na przyklad w starej kulturze japonskiej istnieje wiele przepisow i wskazowek, ktore ucza

mezczyzne, jak zwalniac reakcje seksualne tak dlugo, jak dlugo kobieta nie osiagnie orgazmu.

Aby przedluzyc czas stosunku, mezczyzna musi w fazie ' plateau, bezposrednio

poprzedzajacej orgazm, wylaczyc sie psychicznie lub zwolnic bodzce (chwila bezruchu) aa okres, w

ktorym nastapi lekkie obnizenie sie poziomu napiecia seksualnego Przez zahamowanie

narastajacego podniecenia w okresie poprzedzajacym orgazm partner zyskuje mniej wiecej taki sam

albo nieco dluzszy czas, jaki minal od rozpoczecia stosunku do momentu zahamowania. Jezeli

hamowanie stosujemy kilkakrotnie w czasie trwania stosunku, zaleznie od reakcji zony, to

poczatkowy czas dwoch, trzech minut zostaje podwojony, potrojony itd. W ten sposob mozna

stopniowo osiagac czas konieczny do zadowolenia partnerki, jak rowniez tak harmonizowac

wspolzycie, aby wspolnie osiagnac orgazm lub pozwolic kobiecie osiagnac go nieco wczesniej.

Mezczyzna opanowany i umiejacy analizowac swoje reakcje fizyczne moze stopniowo

nauczyc sie hamowania narastajacego podniecenia i przedluzania stosunku. Wymaga to jednak

duzego opanowania i zdolnosci samoobserwacji. Najwazniejszym problemem jest uchwycenie

momentu, kiedy, nalezy przerwac na chwile bodzce czy wylaczyc sie psychicznie (myslac przez

chwile o rzeczach obojetnych i odwracajac uwage od aktualnych przezyc).

zdaniem, pozostawiac mezczyzny f, samotnego wobec wojny z czasem. Z chwila, gdy minie okres

rozbudzenia niedoswiadczonej partnerki i reakcje jej rozwina i sie w pelni, a czas trwania stosunku

kobiety.

Teraz ona z kolei moze nauczyc partnera przedluzania czasu stosunku, podobnie jak on

poprzednio uczyl ja osiagania orgazmu. Nauka wymaga troche wysilku i cierpliwosci z obu stron, ale

moze byc rowniez traktowana jako nowy rodzaj pieszczot i zabawy seksualnej.

Do nauki przedluzania stosunku partnerzy powinni ulozyc sie w taki sposob, aby jak najmniej

dotykac sie wzajemnie cialami, poniewaz dotyk i uscisk zwiekszaja podniecenie, a tego! staramy

sie uniknac. Najlepiej, gdy mezczyzna lezy na wznak, a kobieta poprzecznie opierajac ramiona o

jego uda.

W takim ulozeniu moze obserwowac reakcje partnera, piescic go dlonmi i pocalunkami.

Drazniac powierzchnie zoledzi, kobieta doprowadza do pelnego wzwodu czlonka i dalej obserwuje

objawy podniecenia - zgrubienie cewki moczowej na spodniej stronie czlonka, uchylanie sie

jej ujscia, zaczerwienienie nablonka i wreszcie pojawienie sie kropli sluzu sygnalizujace zblizajacy

sie orgazm. Nalezy wtedy przerwac pieszczoty i zabawiajac sie pogawedka lub przekomarzaniem -

odczekac, az ujscie sie zamknie i objawy podniecania zaczna sie cofac.

Nie mozna czekac jednak az do ustapienia wzwodu, ale ponownie pieszczotami doprowadzic



do fazy plateau i znowu je przerwac. Poczynania te mozna powtarzac kilkakrotnie, co przedluza

okres pelnego wzwodu dowolnie do pietnastu, trzydziestu minut.

Jezeli kobieta poczatkowo nie potrafi ocenic, kiedy nalezy przerwac pieszczoty, powinna,

obserwujac zachodzace przemiany, doprowadzic pieszczotami az do wytrysku nasienia. Zorientuje

sie wtedy, jakie zmiany poprzedzaja bezposrednio orgazm, co pozwoli jej wybrac odpowiedni

moment do hamowania procesu prowadzacego do orgazmu.

Mezczyzna w trakcie nauki hamowania pozostaje calkowicie bierny fizycznie, ale powinien

pilnie obserwowac w swoich odczuciach chwile zblizania sie orgazmu, aby nauczyc sie korzystajac z

pomocy partnerki ocenic moment, kiedy powinien hamowac odruchy w czasie normalnego stosunku.

Cala nauka bowiem zmierza do przekonania go, ze wzwod mozna przedluzyc dowolnie, oraz

nauczenia, jak i kiedy musi swiadomie wylaczyc wrazliwosc, aby orgazm nie nastapil zbyt szybko.

Z chwila, gdy partnerzy nabiora pewnego doswiadczenia, mozna przejsc do stosunku w

pozycji jezdzca, aby kobieta mogla dowolnie wstrzymac doplyw bodzcow w fazie poprzedzajacej

orgazm. Mezczyzna moze jej pomagac, sygnalizujac ze swej strony jakims umowionym gestem czy

slowem odpowiedni moment.

wlaczona w normalny okres cwiczenia wrazliwosci zmyslow. Przy tej okazji mezczyzna nauczy sie

regulowac bez trudnosci czas trwania stosunku jeszcze przed przejsciem do pelnego wspolzycia, I

kobieta, i mezczyzna omina w ten sposob wiele klopotow i lekow, nie dopuszcza do utrwalenia sie

odruchowego przedwczesnego wytrysku i powstajacych w nastepstwie tego wzajemnych niepo-

rozumien, ktorych przyczyna jest nadmierna pobudliwosc seksualna mezczyzny.

Dla wieloletnich malzenstw z utrwalonymi nieprawidlowymi odruchami nadaje sie raczej

metoda proponowana przez Mastersa i Johnson w ich ksiazce omawiajacej niezgodnosci seksualne.

Proponuja oni pozycje krzyzowa.

Kobieta siedzac miedzy udami mezczyzny masuje palcami zwilzonymi parafina zoladz

czlonka ruchem okreznym dokola korony. W chwili uchylania sie cewki moczowej przerywa masaz i

drazniacych, hamuje wystapienie orgazmu.

Rys 31. Pozycja do nauki

przedluzania czasu stosunku

(wg Mastersa i Johnson)

Manipulacja powtarza sie kilkakrotnie przez pietnascie do trzydziestu minut. Autorzy

zalecaja cwiczenie powyzsze malzenstwom przebywajacych w ich klinice na leczeniu okolo

ucisku.

Dalsze cwiczenia zalecaja w pozycji jezdzca z przerwaniem ruchow przed orgazmem (jak

opisalam poprzednio). Zeby jednak odruchy hamowania nie wygasly i nie wrocily dawne

dolegliwosci, radza powtarzac masaze i uciski raz w tygodniu] przez szesc miesiecy, a potem raz w

miesiacu jeszcze przez l rok.

Jeszcze jedna metoda przedluzania czasu stosunku jest obrzezanie, zmniejszajace znacznie

wrazliwosc czuciowych zakonczen nerwowych zoledzi. Zabieg ten, powszechnie stosowany w kra-



jach tropikalnych, nalezy do przepisow rytualnych religii muzulmanskiej i zydowskiej, jest on

rowniez szeroko praktykowany wsrod ludnosci murzynskiej. W warunkach tropikalnych ma on

rowniez znaczenie higieniczne, poniewaz zapobiega zaleganiu wydzieliny gruczolow

podnapletkowych, co w goracym klimacie czesto staje sie przyczyna infekcji i owrzodzen.

Zgrubialy nablonek reaguje wolniej na bodzce podniecajace i wymaga silniejszych oraz

dluzej trwajacych bodzcow, aby osiagnac orgazm. Z obserwacji mezczyzn obrzezanych wynika, ze

im wczesniej (w niemowlectwie, w dziecinstwie) zostal wykonany zabieg, tym nablonek jest grubszy

i reakcja wolniejsza. Sadze jednak, ze w przypadkach nadmiernej wrazliwosci seksualnej zoledzi

obrzezanie czlowieka doroslego mogloby stac sie jedna, z metod leczniczych, tym bardziej ze zabieg

ten mozna zaliczyc do rodzaju zabiegow kosmetycznych l nie ma zadnych prawnych zastrzezen

dotyczacych jego wykonania.

Wydawac by sie moglo, ze niektore z zalecen i porad zawartych w tym rozdziale naleza juz

do lecznictwa seksuologicznego, a nie do instrukcji dla ludzi zdrowych. Moim zdaniem, rozwazania

dotyczace ksztaltowania wrazliwosci pochwy przy orgazmie lechtaczkowym oraz dosc szerokie

omowienie regulacji czasu trwania stosunku naleza do- wiedzy o kulturze zycia seksualnego

przeznaczonej dla ludzi zdrowych.



VII

Monotonia wrogiem milosci

ROZNE WARIANTY STOSUNKU

Van de Velde uwaza, ze zmiany pozycji przy stosunku moga byc jednym z elementow

zapobiegajacych znudzeniu i monotonii wspolzycia. Niewatpliwie inicjatywa i pomyslowosc poparte

wnikliwa obserwacja reakcji partnera w sprawach wspolzycia fizycznego sa zawsze mile widziane i

wystarczy wytrenowac dwiescie czterdziesci pozycji z japonskich informatorow lub kilkadziesiat

opisywanych w innych ilustrowanych ksiazeczkach, aby rozwiazac problem nudy i zniechecenia w

malzenstwie, jest wielkim nieporozumieniem.

Patrzac na tego typu materialy z punktu widzenia ginekologa, stwierdzilam niejednokrotnie,

ze wiele z opisanych tu pozycji nie nadaje sie np. dla kobiet o kroczu drobnym i dzieciecej budowie,

inne znowu nie sa korzystne dla wielorodek z pochwa luina. Rowniez kwestia dlugosci i wysokosci

ulozenia lechtaczki wplywa w sposob zasadniczy na wybor takich, a nie innych ukladow. Wniosek z

tego prosty, ze liczne znane nam z opisow podrecznikowych pozycje przy stosunku nalezy dobierac

starannie, i to nie wedlug kryteriow sportowych, ale przystosowujac je do wlasnej budowy i

warunkow partnerskich.

Sadze, ze liczne uklady i pozycje przy stosunku maja sens jako zespol elementow

koniecznych przy wyborze i tworzeniu wlasnej optymalnej koncepcji wspolzycia.

Omowie dalej i zilustruje najpopularniejsze pozycje przy stosunku, podane w literaturze

dotyczacej tego przedmiotu, pedzie to zestawienie z krotkim opisem, i schematami poszczegolnych

pozycji oraz komentarzem wyjasniajacym, ktore pozycje i w jakich warunkach mozna wykorzystac.

Na wstepie warto powiedziec kilka slow o rodzaju bodzcow oddzialujacych na narzady

plciowe kobiety i mezczyzny w czasie stosunku.

Mezczyzna wiekszosc bodzcow podniecajacych kobiete przekazuje jej juz w czasie pieszczot

poprzedzajacych stosunek. W czasie stosunku natomiast moze odgrywac role wielkosc czlonka i

rytm jego poruszen oraz czas trwania stosunku. Wszystkie te elementy i ich wartosc sa scisle

zwiazane z budowa partnerki i to, co moze byc dla jednej kobiety mankamentem, druga calkowicie

zadowala. Najwieksza role odgrywa tu dobor partnerow.

Jezeli czlonek jest krotki, a wejscie do pochwy dosc luzne, kontakt wzajemny jest bardzo

slaby, a ponadto czlonek nie siegajac szyjki macicznej nie moze zostac objety przez scianki pochwy.

U mlodej kobiety natomiast w dobrze umiesnionej waskiej pochwie spelnia on .swojo zadanie

zupelnie prawidlowo. Czlonek bardzo dlugi wchodzi do pochwy nazbyt gleboko i potracajac szyjke

siega az do tylnego sklepienia. Uderzenia w scianke tylnego sklepienie, za ktora bezposrednio

znajduja sie jelita, daja uczucie przykrego bolu i moga stac sie przyczyna zaburzen, spowodowanych

reakcja podraznionych jelit. W przypadku znacznej dysproporcji szczegolnie niebezpieczne sa zbyt

gwaltowne pchniecia czlonka, poniewaz nie tylko sprawiaja bol, ale moga spowodowac uszkodzenie

tylnego sklepienia pochwy. W takim ukladzie ruchy musza byc delikatne i ostrozne, a czlonek

wprowadzany do pochwy niecalkowicie.

Przy malym obwodzie czlonka szczegolnie wazna jest praca miesni pochwy u kobiety,

poniewaz miesnie te obkurczaja, sciany pochwy, ulatwiajac kontakt partnerow. Brak wspoldzialania



kobiety bardzo utrudnia obojgu osiagniecie pelnego zadowolenia przy stosunku.

Biorac pod uwage znaczna rozciagliwosc i elastycznosc scian pochwy, nadmierna objetosc

czlonka nie powinna byc przeszkoda, szczegolnie przy prawidlowym zwilzeniu. Bywa jednak, ze

stosunki sa bolesne - - szczegolnie dla kobiet o waskiej pochwie i drobnym kroczu. Calkowite

wypelnienie i rozciagniecie scian pochwy uniemozliwia jakakolwiek gre miesniowa, Poniewaz silnie

rozciagniete i napiete miesnie nie moga sie kurczyc ani rozciagac. W takich ukladach wspolzycie jest

trud-, ne, bolesne i zwykle nie doprowadza do orgazmu u kobiety. Czasem sytuacja ulega poprawie

po porodzie, ale nie zawsze. Na znaczne dysproporcje narzadow warto zwrocic uwage przed

zawarciem zwiazku malzenskiego.

Rytm ruchow w czasie stosunku zwykle z wolna narasta, a tuz przed orgazmem nabiera

duzej szybkosci i sily. Niezaleznie jednak od zmian, zwiazanych z fizjologia orgazmu, ruchy

czlonka moga byc delikatne i wolniejsze, szczegolnie w okresie, poki kobieta nie osiagnie

dostatecznego stopnia podniecenia i takie wlasnie powolne delikatne ocieranie dziala na kobiete

silnie podniecajaco.

Mezczyzna natomiast zwykle ma tendencje do ruchow szybkich i silnie dobijajacych do dna

pochwy, sadzac, ze w ten sposob wlasnie osiagnie najlepsze rezultaty. Ruchy szybkie i .silne

maja sens bezposrednio przed orgazmem, gdy obydwoje pragna bodzcow intensywnych. Zbyt silne

natomiast ruchy na poczatku, zanim sciany pochwy zgrubieja i stworza elastyczna i izolacje,

sprawiaja bol i moga nawet zablokowac narastajace podniecenie u kobiety.

O roli czasu trwania stosunku nie bede sie szerzej rozwodzila, poniewaz poswiecilam temu

zagadnieniu oddzielny dzial.

Biorac pod uwage, ze najwazniejsza czescia kontaktu fizycznego dla mezczyzny jest

stosunek, poniewaz jego wrazliwosc seksualna oparta jest przede wszystkim na bodzcach odbiera-

nych przez czlonek, warto rozpatrzyc dokladniej wszelkie zrodla bodzcow podniecajacych, ktore

oddzialuja naft w przebiegu stosunku.

Jak wspomnialam, najwrazliwsza na bodzce dotykowe jest zoladz czlonka, a szczegolnie

okolica wedzidelka, korony i ujscia cewki moczowej. Dlatego wazne jest, czy wejscie do pochwy

jest luzne i rozwarte, czy waskie, poniewaz przy oprowadzaniu czlonka napletek zsuwa sie i napina

wedzidelko, obnazane najwrazliwsze okolice zoledzi i udostepniajac je dotknieciom i naciskowi

opuszek przedsionka pochwy. Dalej zwiekszaja intensywnosc bodzcow drobne zmarszczki blony

sluzowej na opuszce przedniej sciany pochwy. Ponadto przy glebokim wnikaniu czlonka szyjka

macicy wchodzi w kontakt z zoledzia, drazniac bardzo wrazliwa okolice ujscia cewki moczowej.

Dalej moze kobieta swiadomymi skurczami miesni pochwy powodowac rytmiczna

dotkniecia czy uciskania czlonka, co < wzmaga znacznie sile bodzcow. Silny skurcz miesnia

zwieracza przedsionka pochwy zwieksza wypelnienie krwia naczyn zylnych czlonka i uciskajac

go u nasady utrudnia odplyw l zapobiegajac oslabieniu wzwodu w czasie stosunku. Podobna role

moga spelniac miesnie przywodzace uda w pozycjach, w ktorych pozostaja one skrzyzowane

lub scisniete.

Mimowolne zmiany zachodzace w pochwie kobiety w miare narastania podniecenia

seksualnego rowniez maja na celu wzmozenie draznienia i pobudzania zoledzi. "Wydzielania sluzu

zapobiega przykremu ocieraniu. Obrzek przedsionka i scian pochwy, skurcz sklepien oraz

docisniecie od gory szyjki macicznej stwarza ciasny ucisk, zywo odczuwany przez mezczyzne.

Ponadto odruchowe falujace skurcze gladkich miesni pochwy tuz przed" orgazmem dostarczaja

dodatkowych podniet.

Jak widac z tego krotkiego przegladu, ponad piecdziesiat procent bardzo korzystnych dla

przebiegu pelnego stosunku bodzcow ma miejsce jedynie wtedy, gdy kobieta jest w pelni podniecona

i przezywa orgazm razem z mezczyzna. Chocby z tego wzgledu w dobrze zrozumiany m wlasnym

interesie warto sie postarac, aby nie byla tylko biernym obiektem meskich zabiegow.



PRZEGLAD PODSTAWOWYCH POZYCJI PRZY STOSUNKU

I. Pozycja lezaca stereotypowa i jej modyfikacje

Kobieta lezy na plecach, mezczyzna lezy na niej rownolegle twarza zwrocony do jej twarzy.

Nogi mezczyzny wyprostowane lub lekko zgiete. Opiera sie on wtedy o podloze lokciami

i kolanami, aby zmniejszyc ciezar swojego ciala. Pozycja ta umozliwia pocalunki, pieszczoty,

glaskanie dlonmi mezczyzny, czy obejmowanie glowy kobiety.

Oprocz pieszczot dotykowych i pocalunkow kochankowie moga patrzec sobie w oczy i

widziec zmieniajacy sie, wyraz twarzy partnera w czasie pieszczot i orgazmu, co dziala niezwykle

podniecajaco, chociaz zdarza sie, szczegolnie czesto u kobiet, ze w tym czasie zamykaja oczy.

zoledzia czlonka. Lechtaczki, pominieta calkowicie moze jedynie byc drazniona posrednio przez

pociaganie skory warg mniejszych i napletka przesuwajacego sie po powierzchni zoledzi.

W pozycji tej istnieje wiele modyfikacji.

Uwaga: do rysunkow pozycji dolaczono schematy narzadow plciowych w przekroju

strzalkowym w celu uwidocznienia bodzcow erotogennych w kazdej z pozycji.

1. Kobieta lezy z nogami wyprostowanymi, uda scisniete j lub lekko skrzyzowane, mezczyzna lezy

na niej rownolegle, l twarza zwrocony do jej twarzy, udami lekko rozwartymi obejmuje jej uda.

Pozycja bardzo korzystna przy dlugim czlonku, poniewaz czesciowo pozostaje on

miedzy udami i wargami wiekszymi. W ten sposob nie tak gleboko wnika do pochwy. Przy

czlonku krotkim pozycja taka nie ma zastosowania. Rowniez w przypadkach, gdy slabnie wzwod

czlonka w trakcie stosunku ucisk miedli ud i krocza na jego nasade poprawia ukrwienie ponadto

mozna zrezygnowac z aktywnosci mezczyzny i pozostawiajac czlonek w pochwie nieruchomo

doprowadzic do orgazmu skurczami miesni ud i przedsionka pochwy. Pozycja ta jest znacznie

wygodniejsza i zwieksza draznienie lechtaczki, jesli podlozymy walek pod ledzwia, zsuwajac

posladki do dolu. Wtedy czlonek ociera o gorna krawedz spojenia lonowego i podraznia

lechtaczke.



zmiany okolic bodzcotworczych przy zmianie pozycji

2. Uda kobiety lezacej rozwarte i lekko zgiete, ugiete i przyciagniete do piersi lub zgiete z

zarzuceniem nog na ramiona mezczyzny. Mezczyzna lezy na kobiecie z nogami wyprostowanymi

lub podparty lekko na kolanach i rekach. Przy nogach partnerki zarzuconych na ramiona mezczyzny

on kleczy, przyciagajac oparte na jego udach biodra kobiety az do podbrzusza.

Pozycja, gdy nogi sa zgiete w kolanach, a uda przyciagniete do piersi, jest wygodna i

korzystna. W przypadku np. szerokiego spojenia lonowego mozna opierac posladki kobiety na udach

lub podlozyc pod posladki partnerki (nie pod ledzwie) walek, tak aby byly uniesione, a klatka

piersiowa opadala ku dolowi. W pozycji tej czlonek przesuwa sie po kroczu i trafia na przednia

sciane pochwy, omijajac krawedz spojenia lonowego. Lechtaczka pozostaje calkowicie poza

kontaktem. Zrodlem bodzcow seksualnych dla kobiety jest opuszka przedniej sciany pochwy i szyjka

maciczna.

Pozycja ta moze byc doprowadzona az do zarzucenia nog na ramiona mezczyzny. Gra

miesniowa w dwu ostatnich modyfikacjach jest bardzo utrudniona, poniewaz maksymalnie

rozciagniete miesnie krocza przy rozlozeniu ud sa mniej kurczliwe.

Godne polecenia sa takie uklady przy krotkim czlonku, poniewaz krocze calkowicie odsloniete i

splaszczone ulatwia maksymalnie wprowadzenie czlonka do pochwy. Z powyzszych wzgledow

pozycja ta moze byc niebezpieczna i grozi uszkodzeniem tylnego sklepienia pochwy przy czlonku

dlugim, stwierdzilam niejednokrotnie w swej praktyce lekarskiej.

schemacie oznaczaja zmiany okolic bodzcotworczych przy zmianie pozycji



uda rozwarte. Nogi kobiety pomiedzy nogami mezczyzny, kobieta podparta na lokciach i kolanach.

Rekoma moze trzymac za ramiona mezczyzne. Praca rak umozliwia jej podciaganie sie przy

aktywnych ruchach w czasie stosunku.

W pozycji tej aktywna strona jest kobieta. Moze ona poruszac sie wzdluz, robic ruch rotacyjny

miednica oraz dowolnie kurczyc miesnie ud, przedsionka i pochwy.

kobiety zarzucone na ramiona

mezczyzny



4. Pozycja lezaca tylna, w ktorej kobieta lezy na brzuchu, moze miec dwa warianty. W pierwszym

kobieta lezy, mezczyzna kleczy miedzy je; rozwartymi udami i rekoma trzyma ja za glowe. Uklad

taki nie jest korzystny, poniewaz osie pochwy i czlonka rozbiegaja sie i trudno utrzymac czlonek . w

pochwie. Ponadto rozwarte uda uniemozliwiaja przytrzymanie go skurczami miesnia przedsionka.

Mozna uniknac tych klopotow w wariancie z poduszka lub walkiem wsunietym pod

miednice. Kobieta ma nogi wyprostowane lub lekko skrzyzowane. Mezczyzna lezy na niej twarza do

plecow, uda jego sa rozwarte i podparte o podloze, obejmuja jej biodra. Osie podluzne czlonka i

pochwy zblizaja sie do siebie znacznie, ponadto kobieta moze w pelni korzystac z gry miesniowej i

We wszystkich odmianach pozycji lezacej z wyjatkiem kodyfikacji trzeciej aktywnosc

ruchowa przy stosunku nalezy do mezczyzny.

Pozycje boczne sa pozycjami bardzo wygodnymi, wymagajacymi niewiele wysilku od obojga

partnerow.

Mezczyzna nie uciska ciezarem swego ciala kobiety. Os czlonka i pochwy zgodne. Wskazane

dla mezczyzn oslabionych lub z dolegliwosciami kregoslupa oraz dla kobiet w ciazy: w pierwszych

1. Pozycja boczna przednia. Mezczyzna lezy na boku z nogami zgietymi pod katem prostym,

kobieta rowniez na boku. twarza zwrocona do partnera, miednica oparta na zgietej nodze mezczyzny

lezacej pod nia. W tej pozycji czasem biodro zsuwa sie z uda partnera, korzystnie jest podlozyc pod

biodro zlozony jasiek. Nogi kobiety zgiete, rozwarta krzyzuja sie z nogami mezczyzny.

W innym wariancie kobieta moze miec nogi wyprostowane lub skrzyzowane.

2. Pozycja boczna tylna. Mezczyzna lezy na boku nogi lekko zgiete, kobieta rowniez na boku,

plecami do partnera, odchylona od jego klatki piersiowej okolo czterdziestu pieciu stopni, kregoslup

wygiety w okolicy ledzwiowej, nogi zgiete w kolanach, przyciagniete do klatki piersiowej, uda

skrzyzowane. W drugiej modyfikacji kobieta wygieta w kregoslupie siedzi na kolanach mezczyzny, z

nogami wyprostowanymi i skrzyzowanymi miedzy udami mezczyzny.

Pozycje te omowilam szeroko w rozdziale o orgazmie lechtaczkowym. Jesli kobieta lezy na

boku przytulona do piersi mezczyzny, istnieje dosc duza rozbieznosc osi czlonka i pochwy. Czlonek

wchodzi do pochwy dosc plytko i ociera zoledzia o przednia sciane nie dotykajac szyjki, co jest ko-

rzystne w zaawansowanej ciazy.

Im bardziej kobieta wygina sie w kregoslupie, tym bardziej osie pochwy i czlonka staja sie

rownolegle, a zatem wnikanie czlonka jest glebokie, a lechtaczka obniza sie, zblizajac sie do czlonka.



W pozycji bocznej tylnej zoladz czlonka okolica korony i ujscia cewki ociera sie o pofaldowana

opuszke przedniej sciany pochwy. W efekcie tego ukladu powstaja silne bodzce drazniace, tak dla

mezczyzny, jak i dla kobiety, u ktorej opuszka wraz z przedsionkiem pochwy jest okolica bardzo

wrazliwa.

W tej pozycji szanse kobiety i mezczyzny sa rowne i kazde z nich moze byc strona aktywna.

2. Pozycja siedzaca tylna. Mezczyzna Siedzi na krzesle, kobieta siedzi mu na kolanach,

plecami zwrocona do niego, lekko pochylona do przodu, kregoslup wygiety, uda rozwarte obejmuja

nogi mezczyzny lub. uda mezczyzny rozwarte, kobiety zacisniete, nogi ugiete w kolanach, stopami

oparte o podloge. Jezeli partnerka nie siega stopami do podlogi, mezczyzna unosi ja, trzymajac

rekoma za biodra. Jezeli siega stopami do ziemi lub do poprzeczek krzesla, moze poruszac sie,

opierajac sie nogami.

l. Pozycja siedzaca przednia. Mezczyzna siedzi na krzesle, jesli krzeslo ma poprzeczki przy

nogach. Kobieta siedzi mu na kolanach twarza do twarzy, obejmujac go udami, nogi zgiete, stopy

oparte na poprzeczkach krzesla. Mezczyzna trzyma rekoma jej biodra. Tu maz* mezczyzna unosic

rekoma kobiete, trzymajac ja za biodra lub kobieta unosi sie sama, opierajac stopy o poprzeczki

krzesla.

Drugi wariant: mezczyzna siedzi jak poprzednio, kobieta w pozycji stojacej zwisa miedzy

udami mezczyzny. On trzyma ja w talii utrzymujac ja calkowicie rekami w powietrzu. Ona opiera sie

rekami o jego ramiona. Pozycja nadaje sie dla wysokiego silnego mezczyzny i bardzo drobnej niskiej

kobiety.)

W pozycji tej osie pochwy i czlonka leza rownolegle, penetracja czlonka gleboka, kontakt

ale w tej pozycji kobieta ma bardziej ograniczana ruchliwosc niz np. w pozycji jezdzca.

Kosc spojenia lonowego i nasada czlonka ociera o lechtaczke podrazniajac ja, szczegolnie w

drugim wariancie, kiedy nogi kobiety sa wyprostowane i scisniete.



W tym ukladzie osie pochwy i czlonka krzyzuja sie. Wystepuja silne bodzce drazniace w

wyniku ocierania zoledzi, a szczegolnie okolicy wedzidelka napletka, o spojenie i opuszke przedniej

sciany pochwy Jezeli kobieta opiera sie stopami o podloge, moze wykonywac miednica ruchy

poprzeczne i okrezne. Przy udach zacisnietych miedzy udami mezczyzny, odginajac sie ku przodowi,

moze podrazniac lechtaczke skurczami miesni przywodzacych uda. W tym ukladzie ma kobieta



rowniez wieksze mozliwosci kurczenia rytmicznego miesni pochwy.

IV. Pozycja kolankowo-lokciowa (a la vache)

Kobieta kleczy tak, aby uda i lydki ustawione byly do siebie pod katem prostym. Kregoslup

wygiety w luk, rece podparte na lokciach, twarz miedzy rekoma. Mezczyzna kleczy z tylu miedzy jej

rozwiedzionymi nogami, trzymajac ja rekoma za biodra.

Aktywnosc jest wylacznie po stronie mezczyzny. W tym ukladzie zoladz ociera tylna sciane

pochwy - osie podluzne czlonka i pochwy krzyzuja sie. Przy maksymalnym sklonie kobiety nasada

czlonka ociera sie o spojenie lonowe i drazni lechtaczke.

Pozycja ta ma jedna zdecydowana wade. Przy opadaniu tulowia przemieszcza sie zawartosc

jamy brzusznej, stwarzajac pusta przestrzen wokol pochwy i macicy, na skutek tego dostaje sie

powietrze do wnetrza pochwy, W zwiazku z rozciagnieciem pochwy kontakt jej scian z czlonkiem

bardzo slabnie.

Nasienie zbierajac sie w opadajacej ku dolowi pochwie w okolicy szyjki ulatwia zajscie w ciaze. Z

tego wzgledu czesto bywa zalecana przez lekarzy kobietom nieplodnym.

V. Pozycja jezdzca

Mezczyzna lezy na wznak, nogi wyprostowane, ewentualnie z poduszka podlozona pod

okolice posladkow i ledzwi. Kobieta siedzi na nim jak na koniu, nogi zgiete w kolanach obejmuja go

z obu stron, podparte na stopach lub kolanach. Kobieta wykonuje ruchy wahadlowe, zblizajac sie i

oddalajac od klatki piersiowej mezczyzny, podobnie jak na cwalujacym koniu, rekoma trzyma

mezczyzne w pasie lub za ramiona.

W pozycji jezdzca aktywnosc nalezy wylacznie do kobiety. Sytuacja idealna dla mezczyzn

oslabionych oraz dla tych, ktorzy lubia byc pieszczeni. Pozycja przeznaczona dla kobiet szczuplych,

o drobnych, dobrze osadzonych piersiach, zgrabnej figurze. Widok kobiety w tej pozycji ukazuje jej

cialo w sposob bardzo podniecajacy. Rowniez kobieta moze obserwowac efekty swoich pieszczot w

mimice i wyrazie twarzy partnera.



Osie pochwy i czlonka biegna rownolegle. Kobieta cwalujaca wykonuje ruchy w osi pochwy,

ponadto moze wykonywac ruchy poprzeczne i rotacyjne miednica. Na skutek tych ruchow nastepuje

intensywne ocieranie szyjki macicznej o zoladz czlonka, a szczegolnie bardzo wrazliwej okolicy

ujscia cewki moczowej. Sciskajac uda dociska lechtaczke do nasady czlonka, a ruchy poprzeczne i

rotacyjne daja efekty silnie podniecajace dla obu stron.

Van de Vtlde uwaza, ze jest to pozycja na szczegolne okazje, nie na co dzien, poniewaz jest

zbyt silnie podniecajaca. Jezeli jednak mlodzi maja dosc energii, zeby sie silniej podniecac, nic nie

stoi na przeszkodzie, zeby korzystali z niej czesciej.

VI. Pozycja stojaca

Mezczyzna i kobieta odbywaja stosunek stojac zwroceni do siebie twarzami, ona trzyma go

rekami za szyje, on ja za biodra. Do tej pozycji partnerzy musza byc rownego wzrostu, jezeli tak nie

jest, partner nizszy stoi na stoleczku. Mezczyzna porusza sie lekko uginajac nogi w kolanach.

Aktywnosc w tej pozycji tylko po stronie mezczyzny. Os pochwy i czlonka biegnie

rownolegle. Uda kobiety sa scisniete. Silne ocieranie zoledzi o spojenie lonowe i okolice przedsionka

pochwy podraznia lechtaczke oraz rowniez zoladz czlonka.



Moga tu wchodzic w gre trzy warianty.

1. Kobieta lezy na stole lub wysokim lozku poprzecznie, nogi ugiete w kolanach,

przyciagniete do piersi lub rozchylone i zwisajace do dolu. Mezczyzna stoi miedzy jej udami, zwro-

cony do niej twarza, trzymajac ja rekoma za biodra.

2. Partnerzy leza na tapczanie na boku, twarzami do siebie, j Po wprowadzeniu czlonka do

pochwy mezczyzna odchyla sie, ustawiajac sie w stosunku do niej na krzyz pod katem prostym lub

sto osiemdziesiat stopni, nogi jego wyprostowane krzyzuja sie z wyprostowanymi rowniez

nogami kobiety, przechodzac miedzy nimi.

3. Partner w pozycji kleczacej siedzi na pietach, kobieta lezy na wznak z miednica

ulozona na udach partnera, nogi lekko zgiete w kolanach lub wyprostowane, rozstawione. Partner

trzymajac kobiete za biodra przesuwa ja na swoich udach.

tam partner nie siedzi na pietach, a pozostaje w glebokim przysiadzie oparty jedynie na palcach stop,

a kobieta lezy na jego udach prawie calkowicie uniesiona, tylko glowa jej opada ku ziemi. Uklad taki

wymaga ogromnej sprawnosci fizycznej od mezczyzny.



kobiety zwisaja, zoladz drazni lechtaczke wnikajac do pochwy i ocierajac sie o spojenie lonowe; przy

wariancie drugim w ogole trudno sie poruszac, wchodza w gre tylko ruchy rotacyjne biodrami.

Bodzce drazniace pochodza raczej od kobiety, ktora moze rowniez skurczyc miesnie pochwy. Os

czlonka krzyzuje sie, z osia pochwy. zoladz ociera sie o przednia sciane pochwy.

ZASADY GRY

stosem" czy ponurym obowiazkiem.

W co sie bawic? Jak sie bawic?... gdy nikt nas tego nigdy nie uczyl. A moze kiedys

umielismy sie bawic, tylko w oblednym mlynku zycia zgubilismy klucz do tych rzeczy. Uznalismy

zabawe za rzecz zbedna, absorbujaca cenny czas i inwencje.

Wystarczy siegnac do dawnych obyczajow ludowych, aby zauwazyc, ze wiele tradycji jest w

istocie swej radosna zabawa, jezeli jeszcze nie calkiem w lozku, to juz blisko niego.

Wezmy chocby smigus-dyngus. Polewanie woda mlodych dziewczat oblepialo im na ciele

bielizne, ujawniajac ukryte wdzieki, a ponadto towarzyszyly tym zabawom wesole gonitwy,

oblapianie i podszczypywanie dziewczat przez rozochoconych chlopcow. Albo rzucanie wiankow na

wode w noc swietojanska tez nie bylo zabawa bez ukrytego celu. Wiedzialy dziewczeta, po co

rzucaly wianki, i wiedzieli chlopcy, co znaczylo wylowienie wianka upatrzonej dziewczyny.

Nigdy w tradycjach naszej wsi nie bylo ponurych zwyczajow wynoszenia splamionego krwia

przescieradla gosciom slubnym, istniala natomiast i istnieje do dzis dnia duza swoboda kontaktow

seksualnych przed slubem. Nikt z tego nie robi dramatu, najwyzej zartuja sobie z panny, ktora przed

slubem wianek zgubila, a gdy w ciaze zajdzie krewni i rodzina zapedzaja kawalera do slubu.

Scisle rygory wiernosci obowiazywaly natomiast kobiety zamezne. Czepek i obciecie

warkoczy oraz smutne spiewki towarzyszace obrzedowi oczepin w dawnym obyczaju wiejskim

oznaczaja koniec wolnosci.

W tancach ludowych, podobnie jak w tancach ludow pierwotnych, zasadnicza role odgrywa

rytm. Nasze oberki graja orkiestry wiejskie, zaczynajac z wolna, a potem coraz bardziej zwiekszaja

tempo, coraz szybciej i szybciej... Charakterystyczne, ze na wsi nie tylko mlodzi, ale takie

dziadkowie, babki i kto zyw tancuje na weselach i zabawach. W miescie natomiast w miare uplywu

lat, ludzie coraz rzadziej tancza, a przydalyby im sie dodatkowe podniety i troche gimnastyki

znacznie bardziej nieraz niz mlodym.

W polskich tradycjach ludowych taniec kojarzono jeszcze z przyspiewkami, o ktorych

wspominam w dziale o zmysle sluchu; przyspiewki te bywaly nierzadko rozmowa milosna

zakochanych lub cieta satyra, smagajaca publicznie niezdarnych kochankow.

Wszystkie wymienione tu zabawy pozwalaly kawalerowi Pokazac swa zwinnosc i krzepe

fizyczna, a pannie wabic chlopaka, broniac sie na pozor. Przede wszystkim jednak tworzyly piekna i

ciekawa oprawe milosci i przepedzaly nude z jej podworka. Nudna milosc to typowy wykwit

miejskiego zycia, monotonnego i wypranego z wyobrazni.

Niestety, wielkie nieporozumienie tkwi w przekonaniu o lepszosci i wyzszosci miasta oraz

jego zwyczajow. Mlodziez wiejska, zamiast przychodzic do miasta z bogatym dorobkiem

kulturowym, wchodzi jak ubogi krewny z kompleksami nizszosci. A wielka szkoda!

Juz od wielu lat bowiem moda polska wzbogaca swoje kreacje motywami sztuki ludowej i

warto pomyslec rowniez o wzbogaceniu monotonii zycia seksualnego w miescie pelna humoru i

fantazji obyczajowoscia wiejska.

Nie zawsze i nie wszystkie wesole zabawy kochankow wiejskich dadza sie przeniesc w

warunki miejskie, ale istnieje wiele swietnych rozrywek, ktore mozna zorganizowac w mieszkaniu

lub na urlopie.



Zorganizowanie jednak zabawy wieczornej w codziennym trybie zycia nie jest proste.

Jeszcze pol biedy, gdy mamy do dyspozycji kluby mlodziezowe, ale kiedy juz jestesmy troche starsi,

wybrac sie na dansing nielatwo, przewaznie mamy wazniejsze wydatki, a przeciez sytuacja dwojga

mlodych w nocnym lokalu przy szklance oranzady, zaszczutych wrogimi spojrzeniami kelnerow jest

nie do pozazdroszczenia.

Gdzie wiec tanczyc? Tanczymy w domu! Wspomnialam tu o tancach nago dla wyrobienia

swobody ruchow. Zupelnie podobnie mozna bawic sie we dwoje. Po kolacji, przy ladnie nakrytym

stole, urozmaiconej jakims specjalnie lubianym przysmakiem sporzadzonym we dwoje i kieliszkiem

wina (jednym!), przy muzyce.

Tance powinnismy wzbogacac roznymi elementami erotycznymi Mamy tu ogromne pole do

popisu dla inwencji tworczej. Niezaleznie od walorow zabawowych i seksualnych wieczorne tance

we dwoje maja ogromna wartosc jako gimnastyka relaksowa, odprezajaca i odrywajaca nas od

klopotow dnia codziennego.

Zostajemy sami, odsuwamy sie od wszelkich spraw powszednich i wchodzimy w nasz wlasny

swiat dla dwojga. Zabawy wieczorne, poprzedzajace milosne noce, stanowia bariere miedzy

klopotami dnia a nasza miloscia, ktora powinna dac pelne odprezenie fizyczne i psychiczne. Warto

rowniez pamietac, ze nie jest to zabawa zastrzezona tylko dla mlodych.

Starzejace sie malzenstwa, ktore nie stronia od tancow zywych i urozmaiconych

skomplikowanymi figurami, zachowuja swobode ruchow, gietkosc i dobra wydolnosc miesnia serco-

wego przez dlugie lata.

Jak bardzo taniec, nawet niezbyt szybki, jak walc czy tango, angazuje wszystkie miesnie,

mozna sie przekonac, gdy prowadzac zywot malo ruchliwy, przetanczycie pol godziny. Na drugi

zwiotczaly miesnie. Juz po trzech, czterech przetanczonych wieczorach miesnie przestaja bolec,

poruszamy sie latwo, zgrabnie, bez wysilku i zadyszki.

Drugi rodzaj zabaw wieczornych to zabawy w wodzie.

Jezeli wanna jest dosc duza, mozna polozyc na dnie mate z gabki. Na dodatek cieplo, ciepla

woda czy prysznic z gory i mamy caly wachlarz mozliwosci do wyboru, wedlug wlasnej checi i

wyobrazni

Lazienka moze stac sie idealnym schronieniem dla milosci w malutkich mieszkaniach. Woda

nie tylko w lazience ma ogromne walory seksualne. Znakomite sa nocne zabawy nad jeziorem czy w

rzece przy ksiezycu. Oczywiscie noc musi byc ciepla.

Oprocz wyliczonych wyzej zabaw wykorzystanych dla urozmaicenia kontaktow seksualnych

istnieje jeszcze inny rodzaj gier. Sa to zabawy w fanty z premia dla wygrywajacego.

uczucie milosci i upiekszac je".

W Polsce rowniez sa znane liczne gry towarzyskie o fanty, ktore znalezc moga zastosowanie

w zabawach we dwoje. Gramy w lapki, ciuciubabke, w wojne na poduszki i kazda z zabaw, jaka nam

tylko przyjdzie do glowy.

poduszki -- zamiast klotni z mezem czy zona. Walka taka jest ponoc najskuteczniejszym sposobem

rozladowania narastajacych konfliktow malzenskich. Terapie- te spopularyzowal u nas tygodnik

scisle rodzinna i niechetnie o niej mowia z obcokrajowcami.

wyobraznia dopisuje. Skomplikowany, opisany przez Kadeda rytual wymaga, aby kazdy cios

zadawany poduszka przeciwnikowi podkreslany byl slowem przeprosin. Przeciwnik natomiast



zastrzezony jest raczej dla malzonkow, miedzy ktorymi zwykle czesciej niz miedzy kochankami

trafiaja sie okazje do rozladowania nagromadzonych nieporozumien. Walce musi towarzyszyc dys-

kusja na temat sporu.

zapomniec o czulosci, jaka ich laczy".

jest dosc pogodny, aby uczcic bogow loza". Jak sie okazuje, japonska walka na poduszki rowniez

zmierza do oderwania malzonkow od szarych spraw dnia codziennego l wprowadzenia ich w nastroj

fizycznie i psychicznie bardziej sprzyjajacy milosci.

Walka trwa tak dlugo, az ktoras ze stron skapituluje lub poduszka peknie, zatapiajac

przeciwnika w obloku pierza. Partner rezygnujacy lub przez rozerwanie poduszki pozbawiony

agresywnych i zadawnionych pretensji, przywracajac w ten sposob harmonie malzenska. Metoda jest

bezpieczna, bo walic mozna z calych sil, a krzywdy sie partnerowi nie zrobi. Nadaje sie ona raczej

dla malzenstw udanych, i kochajacych sie, bo gdy nie ma juz uczuc wzajemnych, zadna walka nie

wygladzi zadawnionych zalow i pretensji.

Wszelkie wymyslone przez nas modyfikacje zabawy musza miec dwa zasadnicze skladniki:

odprezajaca fizycznie i psychicznie gre ruchowa, ktora przyspiesza krazenie krwi i odrywa od

szarych spraw zycia codziennego, oraz premie dla wygrywajacego.

W grach rodzinnych przegrany moze np. zmywac naczynia lub froterowac podloge. W

zabawach we dwoje wygrane bywaja rozmaite, zaleznie od umowy.

A jak wygladac maja fanty w proponowanych przeze mnie zabawach?

Bardzo rozmaicie, zaleznie od wyobrazni, checi i poczucia humoru bawiacych sie. Dla

przykladu proponuje dwie formy wyrownywania przegranej.

ukochana i przyjecie z humorem roznych drobnych pretensji, slabosci czy niedociagniec. Jezeli uda

sie przerwac zmowe milczenia otaczajaca te sprawy i kochankowie zaczna dyskutowac o swoich

odczuciach seksualnych, otwiera sie szeroka droga do ulepszenia, poprawienia i pelnego zgrania

reakcji. Mozna wowczas wydobyc na swiatlo dzienne to, co krylismy dotad, czego nie lubimy, albo

zaproponowac, co lubimy i co sprawia nam najwieksza przyjemnosc w czasie pieszczot. Swobodna

W tej premii moga byc dwie wersje: wszystkie pieszczoty nawet wlacznie z orgazmem, ale

pozwala sie piescic.

W pierwszej wersji nie konczacej sie stosunkiem stwarzamy okazje do obserwowania reakcji

fizycznych i uczuciowych partnera.. Jezeli pieszczoty nie maja konczyc sie stosunkiem, nie ma

powodu do pospiechu, co jest typowym objawem, gdy instynktownie przyspieszamy je, swiadomie

zblizajac sie do finalu. Pieszczac partnera bez pospiechu przejawiamy znacznie wiecej pomyslowosci

i inicjatywy w swoich poczynaniach.

Ponadto wiele radosci sprawia odkrywanie roznych nie znanych dotad reakcji seksualnych,

podczas gdy w warunkach normalnych stosunek przeslania szczegoly i nie pozwala sie na nich

skoncentrowac.

Mamy tu okazje do poznania budowy i funkcji roznych receptorow seksualnych, do

obserwacji i wyszukiwania, w ktorych miejscach i na jakie bodzce sa one najwrazliwsze. Mozemy

przekonac sie, jaki rytm pieszczot jest najkorzystniejszy, powolny czy szybki, ocenic, jaki rodzaj



dotkniec czy pocalunkow wywoluje najsilniejsze reakcje.

Przy tej grze uczymy sie swiadomego sterowania narastaniem rozkoszy u partnera. Uczymy

sie pieszczac obserwowac, jakie pieszczoty, slowa, dotkniecia inicjuja wzwod (bodzce Psychiczne,

sluchowe, wzrokowe czy fizyczne), jak zmienia sie intensywnosc objawow wzrastajacego napiecia

seksualnego. Jednym slowem, pieszczac partnera bez pospiechu uczymy sie fizjologii jego

narzadow, widzimy, jak reakcje seksualne powstaja spontanicznie, w zaleznosci od bodzcow

zewnetrznych, a nie psychicznych. Jak juz niejednokrotnie podkreslalam, najwiekszym bledem w

milosci jest pospiech.

partnerow, a role rozdziela wygrywajacy. Tu mezczyzna moze zablysnac pomyslowoscia w wyborze

pieszczot czy pozycji przy stosunku, a jeszcze wieksze pole do popisu ma kobieta.

Doprowadzenie pieszczotami do wzwodu l pelnej gotowosci partnera nie jest takie trudne, ale

potem musi ona tak poprowadzic przebieg stosunku, zeby cala aktywnosc byla po jej stronie.

mezczyznie. Kobieta sama wprowadza czlonek do pochwy, a nastepnie probuje, korzystajac jedynie

z wlasnych miesni, tylko skurczami i falowaniem, nie poruszajac sie wcale, doprowadzic mezczyzne

do orgazmu.

Przyzwyczajenie sie do zabaw tego rodzaju ogromnie sie przydaje w pozniejszym wieku,

kiedy wzwod u mezczyzny zaczyna slabnac w trakcie stosunku. Wtedy kobieta moze przejac

inicjatywe i doprowadzic do orgazmu obydwoje partnerow. Aktywna rola kobiety przy stosunku

uczy mezczyzne, ze nie jest ona tylko bezwolnym obiektem pieszczot, a jej daje poczucie

wspolpartnerstwa i rownej odpowiedzialnosci za bogactwo wspolzycia.

milosci. A najwazniejsze, ze uczelnia ta jest dostepna dla kazdego wieku.

sie, nie pracuja nad swoja miloscia, zeby z niej wydobyc prawdziwe przezycie.

To lapczywe podejscie do spraw seksu niszczy w pierwszym rzedzie jego wesolosc, zamykajac jej

najglebsze i najbardziej ukryte zrodlo. Bo w istocie nie ma innej przyczyny, aby tworzyc, niz sama

radosc" .



VIII

Metody zapobiegania ciazy

NIE TEDY DROGA

Pamietam jeszcze czasy tworzenia pierwszej Poradni Swiadomego Macierzynstwa w

Instytucie Matki i Dziecka i postulaty, ze trzeba polaczyc te porady z leczeniem nieplodnosci czy

konfliktowych ciaz, poniewaz zadna pacjentka nie odwazy sie przyjsc do poradni wylacznie

antykoncepcyjnej.

kiedys, ze organizatorzy musieli wyprowadzic nas cichaczem tylnym wyjsciem oraz odwozic

samochodem do Warszawy (bylo to w miejscowosci podwarszawskiej), poniewaz od frontu zaczaila

Jak zwykle kazde pokolenie uwaza, ze ono wlasnie odkrylo bunt mlodziezy czy

antykoncepcje lub inne tego rodzaju problemy, znane w gruncie rzeczy nieomal od poczatku swiata.

Wystarczy dobrze poszukac, aby znalezc w wielu kulturach najrozniejsze metody zapobiegania

ciazy, stosowane np. przez Egipcjanki, Rzymianki, kobiety wszelkich czasow i wszystkich czesci

swiata. Wiemy, ze afrykanskie i tybetanskie plemiona koczownicze stosuja po dzis dzien wywary z

ziol, powodujace okresowa nieplodnosc u mezczyzn czy kobiet. Sklad wywaru Jest utrzymywany w

tajemnicy i do dzis jeszcze nam nie znany.

Wiadomo z papirusow, ze Egipcjanki w czasach starozytnych zakladaly do pochwy w celach

antykoncepcyjnych gabki nasycone mocno osolonym kleikiem z ryzu. W starozytnym Rzymie i

Grecji stosowano rowniez gabki dopochwowe, zwilzajac je roztworem octu lub soku z cytryny.

Stosunki przerywane znane byly juz w starozytnosci. Rowniez zabieg przerywania ciazy

wykonywany byl najrozmaitszymi metodami nieomal od poczatku swiata.

Rozumujac logicznie, gdyby ludzkosc nie regulowala w ten czy inny sposob liczby

posiadanych dzieci, kazde malzenstwo musialoby ich miec kilkanascie lub wiecej. A sami widzimy,

ze tak nie jest. Sadze, ze dzisiaj nie ma juz potrzeby dyskutowania u nas o celowosci antykoncepcji.

Warto natomiast pomowic o skutecznosci i ewentualnej szkodliwosci poszczegolnych srodkow

antykoncepcyjnych.

Zdajemy sobie sprawe, ze antykoncepcja stala sie rzecza zupelnie nieodzowna tak dla

mlodziezy nawiazujacej kontakty seksualne przed slubem, jak i dla malzenstw.

Wspomnialam juz, mowiac o okresie milosci mlodzienczej, ze ciaza w sytuacji, gdy

plany zyciowe dwojga ludzi nie sa jeszcze sprecyzowane, staje sie katastrofa. Dziecko dla

dziewczyny stwarza ogromne komplikacje zyciowe, a niezdecydowanego chlopca wprowadza w

panike, ktora sprawia, ze ucieka on gdzie pieprz rosnie, nie rozczulajac sie wcale nad sprawa swego

ojcostwa.

Malzenstwa rowniez wymagaja dluzszego czasu, aby poznac sie nawzajem, przystosowac

fizycznie, wyrownac roznice charakterologiczne i srodowiskowe, a takze po prostu nacieszyc sie

zyciem we dwoje, zanim podejma powazne obowiazki zwiazane z wychowaniem dziecka.

Wiadomo, ze najlepszym momentem do pojawienia sie dziecka jest chwila, gdy

malzonkowie sa juz troche przesyceni , miloscia we dwoje, maja wzgledne warunki materialne i

mieszkaniowe. Dziecko wprowadza mnostwo nowych problemow i w zwiazku z tym



moment jego pojawienia sie musi byc uzalezniony od woli rodzicow, aby zjawilo sie ono w

warunkach optymalnych tak dla niego, jak i dla rodziny.

Nie mozna zapominac rowniez o jednej z przyczyn ozieblosci kobiet, u ktorych staly lek

przed niepozadana ciaza paralizuje calkowicie odruchy seksualne. Lek taki moze zupelnie zniechecic

do wspolzycia, a tym bardziej po przebyciu kilku zabiegow przerywania ciazy.

Przerwanie niepozadanej ciazy jest najgorszym wyjsciem z sytuacji. Jest posunieciem

jednorazowym, w zadnym sensie nie zabezpieczajacym na przyszlosc (najczesciej bardzo latwo

zachodzi sie w ciaze w pierwszych miesiacach po zabiegu), a rownoczesnie jest najbardziej

szkodliwa ze wszystkich metod uchronienia sie przed niepozadanym dzieckiem.

Istnieje dosc powszechnie przyjety poglad, ze zabieg nie jest tak bardzo szkodliwy, poniewaz

tyle kobiet przerywa ciaze, i nic sie nie dzieje, nie choruja, nie maja zadnych komplikacji. Wielu

mezow uwaza, ze przerywanie ciazy w dzisiejszych czasach rozkwitu chirurgu jest zabiegiem

moze kobiecie zmarnowac zdrowie na wiele lat albo i na cale zycie.

Sprawa jest czesto nie dostrzegana przez pacjentki, a raczej nie kojarzona ze schorzeniami

wystepujacymi w pozniejszych latach. Przerwanie ciazy i jego ujemne skutki ujawniaja sie w wielu

wiekszych wahan godzimy sie na usuniecie ciazy. Najczesciej cierpia tu kobiety, poniewaz u nich

instynkt macierzynski jest czynnikiem dominujacym w calej psychice i sytuacja, w ktorej

mezczyzna, wywierajac taka czy inna presje, namowi kobiete na przerwanie ciazy, pozostawia na

zawsze gorzki osad na dnie ich wzajemnych stosunkow.

Setki razy spotykalam w poradni pary przychodzace z prosba o skierowanie na przerwanie

ciazy. Mezczyzna zwykle tlumaczyl szeroko i przekonywajaco, ze nie ma warunkow ani mozliwosci,

ze ciaza musi byc przerwana, ze moze pozniej, za pare lat. Ona sluchala tego przemowienia, a z

wyrazu jej twarzy widac bylo, ze wcale nie jest przekonana o slusznosci argumentacji mezczyzny, a

decyzja, podjeta niby we dwoje, jest decyzja sugerowana przez partnera.

urodzone, czy tez ciaza przerwana, nalezy zostawic zawsze kobiecie. Ona ciaze nosi i ona wieksza

czesc zycia poswieca wychowaniu dziecka, a takze o jej zdrowie tu chodzi i o jej cierpienia fizyczne.

Mezczyzna, ktory podejmuje decyzje w tym wzgledzie, dziala na szkode swego malzenstwa i moze

czasem nieodwracalnie zniszczyc wiezy uczuciowe laczace go z zona. Jezeli w zadnym wypadku nie

chce miec dziecka, ma wszelkie mozliwosci, by do ciazy nie dopuscic, a w chwili, gdy z nich nie

skorzystal, z lenistwa czy innych wzgledow, nie moze wywierac presji ani podejmowac decyzji za

kobiete. Kulturalny i kochajacy maz, jezeli znajdzie sie w tak przykrej sytuacji, moze tylko

powiedziec:

przerwanie ciazy moze spowodowac bezplodnosc i zawazyc na calym dalszym wspolzyciu.

Szczesliwie poglad na te sprawy zmienia sie z uplywem lat. Nie zdarzylo mi sie widziec w

poradni malzonka w wieku powyzej trzydziestu pieciu lat towarzyszacego zonie na wizycie

klopotow z tej dziedziny dawny maz pozostawial calkowicie zonie. Obecnie powszednim obrazkiem

staje sie w praktyce lekarskiej dwoje mlodych, czesto nastolatkow, przychodzacych z prosba o

wybranie srodkow zapobiegawczych, poniewaz chca zaczac wspolzycie, a mlodemu mezczyznie

zalezy na zdrowiu i spokoju partnerki, i z reguly on jest inicjatorem wizyty lekarskiej. Podobnie

Oprocz aspektow psychicznych i uczuciowych przerywanie ciazy wyrzadza jeszcze niemale

szkody fizyczne, tym niebezpieczniejsze, ze jak juz wspomnialam, rzadko wiazane przez pacjentki z

przebytym zabiegiem, poniewaz wystepuja one zwykle znacznie pozniej. Nie mowie tu o



jeszcze za moich studenckich czasow sprowadzaly do szpitali setki kobiet z ciezkimi uszkodzeniami

macicy i jelit, krwotokami i zatruciami przez srodki zazywane celem spedzenia plodu. Wiekszosc z

tych kobiet umierala, pomimo pomocy udzielonej w szpitalu.

Obecnie sprawa nie wyglada juz tak dramatycznie. Zabiegi wykonuja fachowcy. Zaden

jednak lekarz, najlepszy nawet specjalista, nie moze przewidziec, jakiego rodzaju zlosliwe bakterie

znajduja sie w danej chwili w pochwie kobiety. Maksymalnie aseptyczne warunki wykonania

zabiegu nie moga zapobiec przeniesieniu wysterylizowanymi narzedziami infekcji z pochwy do

macicy, a tam przeciez znajduje sie otwarta rana lozyskowa.

Jezeli infekcja jest niewielka, nie daje zadnych objawow j ogolnych. Bakterie wedruja jednak

do jajowodow, gdzie po- j woduja z czasem powstawanie drobnych zrostow zwezajacych j ich

swiatlo. Zrosty takie utrudniaja lub uniemozliwiaja dojscie Jajeczka do macicy, przepuszczaja

natomiast z latwoscia plemniki, ktore sa duzo mniejsze. W tej sytuacji nastepuje zaplodnienie

jajeczka uwiezionego w jajowodzie i ciaza pozamaciczna. Ciaza taka rosnac rozrywa jajowod i

powoduje krwotok, wymagajacy operacyjnego usuniecia jajowodu, aby zatrzymac krwawienie i

uratowac zycie kobiety.

wykonywania zabiegow. Pamietam, ze w latach piecdziesiatych, gdy bylam jeszcze studentka i

wybieralam sie na specjalizacje ginekologiczna, cala grupa interesujacych sie ta dziedzina studentow

sprawowala formalnie dyzury, aby uchwycic moment, gdy przyjdzie na oddzial kobieta z ciaza

pozamaciczna, poniewaz rozpoznanie tej dolegliwosci bylo bardzo trudne, a pacjentki zdarzaly sie

Obecnie, gdy od wielu juz lat wprowadzono ustawe o dopuszczalnosci przerywania ciazy, na

kazdym oddziale szpitalnym spotyka sie tygodniowo po kilka tego rodzaju operacji.

Jezeli infekcja po zabiegu jest powazna, a towarzysza jej przedluzone krwawienia,

temperatura oraz bole w dole brzucha, wtedy zmiany zapalne w jajowodach moga byc tak znaczne,

ze jajowody zarastaja calkowicie i kobieta staje sie nieplodna.

Leczenie nieplodnosci zwiazane z niedroznoscia jajowodow jest bardzo trudne i trwa latami,

czesto nie dajac zadnych efektow. Szczegolnie na nieplodnosc i zmiany zapalne w jajowodach

narazone sa kobiety przerywajace pierwsza ciaze. Macica po przebytym porodzie ma wyksztalcone

mechanizmy zwalczajace infekcje, mechanizmy, ktore wytwarzaja sie w czasie ciazy oraz porodu, i

moze latwiej poradzic sobie z inwazja bakterii chorobotworczych. Natomiast narzady rodne kobiety,

ktora jeszcze nie rodzila, sa bezbronne i kazda infekcja wprowadzona przy zabiegu znacznie bardziej

je uszkadza.

Byc moze, ze Czytelnicy moi sa zdziwieni, dlaczego tyle miejsca poswiecam sprawie

przerywania ciazy w ksiazce o sztuce kochania i kulturze seksualnej, ale uwazam to zagadnienie za

rozstrzygajace w ocenie kultury seksualnej tak mezczyzny, jak i kobiety. Zreszta i bezposrednio

zabiegi przerywania ciazy wplywaja na sprawy seksu

Istnieje w zwiazku z infekcja wprowadzona do macicy przy zabiegu jedno z powiklan

stosunkowo malo znane, a majace ogromny wplyw na odczucia seksualne kobiety. Jak wspomnialam

w dziale o systemie unerwienia seksualnego narzadow rodnych kobiety, wiekszosc peczkow wlokien

nerwowych, przenoszacych wrazenia seksualne, przebiega miedzy koscia krzyzowa a tylna sciana

macicy, wewnatrz wiazadla krzyzowo-macicznego. Wiazadlo to, podobnie jak wiazadla boczne,

laczy macica ze scianami miednicy. Zdarza sie, ze infekcja, ktora dostala sie do jamy macicy,

wedruje nie do jajowodow, tylko do naczyn krwionosnych w scianie macicy i umiejscawia sie w

okolicy wiazadla krzyzowo-macicznego, powodujac w nim przewlekly stan zapalny.

Zapalenie wiazadel nie jest moze tak dramatyczne w skutkach jak powiklania opisane

poprzednio, ale ciagnie sie nierzadko latami i jest bardzo trudne do wyleczenia.

Objawami tego schorzenia sa przede wszystkim zaburzenia w przewodzeniu bodzcow



seksualnych. Bardzo czesto do poradni seksuologicznej zglaszaly sie kobiety, ktore nagle po zabiegu

przestawaly byc pobudliwe seksualnie, a przyczyna tej ozieblosci stawal sie proces zapalny, ktory

powodowal stany obrzekowe tkanek otaczajacych peczki nerwowe, a co za tym idzie, ucisk na nie,

zmniejszajacy mozliwosc przewodzenia bodzcow. Rownoczesnie pojawia sie uczucie silnej

bolesnosci przy poruszaniu szyjki macicznej i calej macicy.

Subiektywnie kobieta przy niewielkim nasileniu stanu zapalnego wiezadel moze nie

odczuwac zadnych dolegliwosci, tylko zauwazyc stopniowy zanik wrazliwosci seksualnej pochwy,

sromu i lechtaczki. Jest zaskoczona nie wytlumaczona dla niej zmiana w odczuwaniu, tym bardziej

ze przed zabiegiem wszystko przebiegalo prawidlowo. Czasami sadzi, ze ozieblosc jest wynikiem

przykrych przezyc psychicznych i fizycznych zwiazanych z zabiegiem. Jezeli schorzenie wiazadel

krzyzowo--macicznych nasila sie, zaczynaja pojawiac sie bole przy stosunku, spowodowane

tracaniem i poruszaniem szyjki macicznej, ktora pociaga za schorzale wiazadla, a takze wystepuje

zywa bolesnosc tylnego sklepienia pochwy, poniewaz czlonek nierzadko dosc silnie uderza w to

sklepienie. Czesto w takim ukladzie pomaga zmiana pozycji przy stosunku, angazujaca raczej

przednie sklepienie, a pomijajaca tylne (stosunek w ulozeniu od tylu, na boku i wiele innych).

Zmiana pozycji pozwala uniknac dokuczliwych bolow w czasie stosunku, co juz znacznie poprawin

sytuacja, ale nie zawsze wplywa na poprawe odczuwania seksualnego.

Mniejsze czy wieksze stany zapalne wiezadel krzyzowo-macicznych sa czesto zrodlem tak

dobrze znanych kobietom bolow krzyza, ktore utrudniaja prace, a czasem i swobodne poruszanie sie.

Niejednokrotnie kobiety skarzace sie na dokuczliwe bole krzyza, duza bolesnosc przy stosunku lub

tylko stopniowe zanikanie wrazliwosci seksualnej w kilka miesiecy lub bezposrednio po przebytym

zabiegu przerwania ciazy nie kojarza sobie tych dolegliwosci z zabiegiem, ktory nie jest, jak widac z

ostrzezenie takze i dla tych mezczyzn, ktorym nie przeszkadza, ze kobieta odchorowuje zabieg.

Moze przemowi im do wyobrazni utrata dotad chetnej i z duzym temperamentem partnerki

seksualnej. Przerywanie nie jest metoda zapobiegania ciazy, a jedynie dramatycznym rozwiazaniem

sytuacji juz istniejacej.

Metody antykoncepcyjne i mody panujace w tej dziedzinie na swiecie rowniez maja swoja

historie. Pamietam jeszcze okres szerokiej popularyzacji kalendarzyka malzenskiego, potem rozkwit

wszelkiego rodzaju chemicznych srodkow dopochwowych, z kolei ich zmierzch i wyplyniecie na

pierwszy plan mechanicznych srodkow dopochwowych, jak krazki i kapturki, wreszcie epoke

antykoncepcyjnych.

Kazda z tych metod ma swoje wady i zalety, ale najwazniejsza sprawa jest ich skutecznosc

przy mozliwie najmniejszej szkodliwosci dla zdrowia. Jeszcze niedawno trwaly burzliwe i szerokie

dyskusje w kolach naukowych dyskredytujace tradycyjne metody kalendarza i stosunkow

przerywanych z chwila pojawienia sie na rynku srodkow chemicznych i mechanicznych, potem

zachwyty nad znakomitym i nieklopotliwym dzialaniem spiralek domacicznych, az wreszcie era

tabletek doustnych, ktore wstepnym bojem opanowaly caly swiat.

Niewatpliwie sa one najprostsze w stosowaniu i stuprocentowo pewne, ale gdy zaczely sie

mnozyc w miare uplywu lat i obserwacji najrozmaitsze objawy ich szkodliwosci, wynikajacej

glownie z tego, ze nie dzialaja lokalnie, tylko wplywaja na cala gospodarke organizmu, zaczeto sie

zastanawiac, czy srodki tradycyjne, tak beztrosko odrzucone do lamusa, nie sa czasem niewiele

mniej skuteczne, a o cale niebo bezpieczniejsze. Dzis juz nie mowi sie, ze prezerwatywa czy

stosunek przerywany to historia.

Postaram sie w dalszych rozwazaniach wykazac wszystkie strony korzystne starych i

najnowszych metod zapobiegania ciazy, aby Czytelnicy moi mogli wybrac sobie to, co im naj-

bardziej bedzie odpowiadalo badz ze wzgledu na przekonania, badz na wygode czy przyzwyczajenie.



STOSUNEK PRZERYWANY

Jednym z najbardziej popularnych l od tysiacleci nieomalze znanych sposobow zapobiegania

niepozadanej ciazy, jak juz wspomnialam na poczatku tego rozdzialu, jest stosunek przerywany.

Pracujac w poradni interesowalam sie zawsze, jakie metody antykoncepcyjne stosowaly moje

pacjentki z wlasnej inicjatywy. Przede wszystkim byly to kalendarz i stosunki przerywane, a zaraz

potem prezerwatywy.

Technika antykoncepcyjna stosunku przerywanego polega na tym, ze mezczyzna nie

dopuszcza, aby nasienie dostalo sie do pochwy, i wycofuje sie tuz przed wytryskiem. Metoda ta nie

jest wcale latwa, poniewaz trzeba wypracowac tak silny odruch warunkowy przerywania stosunku,

ze wchodzi on jut w sklad normalnego toku odczuwania seksualnego i nie przezywa sie go jako

przykrego czy niedogodnego. Stosujac przez wiele lat przerywanie stosunkow zona poczatkowo

przyzwyczajajac sie do bezblednych reakcji wspolpartnera.

Konieczne jest, aby w miare wspolzycia maz zainteresowal sie, kiedy zona osiaga orgazm, i

przedluzal stosunek na tyle, aby zona zawsze zdazyla go nieco wyprzedzic. W tym ukladzie,

obydwoje sa zadowoleni ze wspolzycia, pomimo ze nie przezywaja orgazmu wspolnie, ale maz

nadaza bezposrednio za zona i krzywa jej podniecenia seksualnego jest juz w poczatkowej

fazie fizjologicznego spadku w momencie przerwania stosunku. Jezeli kobieta nie jest dostatecznie

pobudliwa, a mezczyzna nie zadba o to, zeby osiagnela orgazm przed przerwaniem

stosunku, nagle ustanie bodzcow w fazie plateau zaburza przebieg odczuwania i

uniemozliwia osiagniecie orgazmu (patrz: krzywe Van de Veldego, rys. 27).

Stosowanie tej metody wymaga pewnego doswiadczenia, a ponadto jest dosc trudne

do zrealizowania dla mezczyzn bardzo pobudliwych i nerwowych, poniewaz wymaga duzego

samoopanowania. Pelne przezycie orgazmu polega przede wszystkim na zupelnej utracie

kontaktu z rzeczywistoscia, i wylaczeniu czynnosci wyzszych kory mozgowej. Trzezwej

uchwycenie momentu szczytowania i wylaczenie swiadomosci i w celu przerwania stosunku nie

jest latwe i wymaga duzej wprawy. Metoda ta stosowana stale przez niektore malzenstwa

doprowadzona jest do takiej perfekcji, ze maja dzieci tylko i wtedy, kiedy tego pragna. Nie jest

ona jednak dobra dla mezczyzn nerwowych, poniewaz wstrzasy powtarzajace si<; przez wiele

miesiecy czy nawet lat moga stopniowo stac sie zrodlem nerwic plciowych, ujawniajacych sie w

formie zaburzenia czynnosci seksualnych lub ogolnych organizmu.

Ma ona wiec rowniez swoje zle strony, o ktorych przede wszystkim powinni wiedziec

mlodzi, zaczynajacy ja stosowac, aby uniknac niemilych niespodzianek. Jak sie rowniez okazuje, nie

zawsze i nie cala porcja nasienia zostaje wydalona w czasie wytrysku. Istnieje pewien odsetek

mezczyzn, u ktorych kilka kropel nasienia wydziela sie juz w trakcie stosunku /. pecherzykow

nasiennych i moze byc ono zmieszane z sluzem wydalanym z cewki moczowej. Nie nalezy

zapominac, te w jednej porcji nasienia znajduje sie szescdziesiat do osiemdziesieciu milionow

plemnikow, z czego wniosek, ze w kilku kroplach spermy wydzielanej w trakcie stosunku moze ich

byc kilka tysiecy, co niewatpliwie wystarczy do zaplodnienia. Istnieje poglad, ze u okolo dwudziestu

procent mezczyzn wytrysk nie jest jednoczasowy, to znaczy, ze czesc nasienia wydziela sie w czasie

stosunku i w tych wypadkach stosunki przerywane sa nieskuteczna metoda antykoncepcyjna.

Nastepna sprawa, na ktora koniecznie nalezy zwrocic uwage, to mozliwosc zaplodnienia przy

powtornym stosunku, poniewaz czesc nasienia pozostaje w okolicy zoledzi i napletka oraz w

koncowej czesci cewki moczowej. Mozna temu zapobiec myjac sie dokladnie przed nastepnym

stosunkiem oraz oddajac mocz, aby usunac plemniki z cewki moczowej.

W zwiazku z mozliwoscia wydzielania odrobiny nasienia w czasie stosunku radzilabym

mlodym parom zaczynajacym stosowac te metode dodanie jeszcze do pochwy jakiegos srodka

chemicznego, tabletki antykoncepcyjnej, globulki, czy chocby kawalka waty zwilzonej lekkim

roztworem octu. Te srodki chemiczne zabezpieczaja przed ewentualnym zaplodnieniem. Mozna



probowac po pewnym czasie i nabraniu wprawy, czy bez tego zabezpieczenia stosunek przerywany

jest dostatecznie pewny, ale radzilabym to robic wtedy, gdy ewentualna ciaza nie spowoduje sytuacji

dramatycznej. Byl okres, gdy mowiono wiele na temat ujemnego wplywu stosunkow przerywanych

na system nerwowy mezczyzny. W swojej praktyce lekarskiej nie zauwazylam tego rodzaju wplywu

na mezczyzn spokojnych i opanowanych. Dla nerwicowcow natomiast nie jest to metoda godna

polecenia.

Istnieje jeszcze jeden moment, o ktorym warto wspomniec, wchodzacy w gre przy

stosowaniu takich srodkow, jak stosunek przerywany czy prezerwatywa. Chodzi mi o wplyw

wydzieliny hormonalnej jader, znajdujacej sie w nasieniu, na organizm kobiety. Wyzej wymienione

srodki antykoncepcyjne zabieraja w calosci nasienie, nie pozostawiajac go w pochwie. Jak dotad, nie

wykazano w pismiennictwie naukowym w sposob konkretny dodatnich lub ujemnych skutkow

pozbawienia organizmu kobiety hormonow meskich znajdujacych sie w nasieniu. Ale codzienna

obserwacja w gabinetach ginekologicznych wykazuje wyrazny ich wplyw na ogolne samopoczucie w

pewnych ; okresach zachwiania rownowagi hormonalnej, jak na przyklad j w okresie przekwitania.

Kobiety wspolzyjace regularnie z pozostawieniem nasienia meskiego w pochwie mniej

dotkliwie odczuwaja dolegliwosci zwiazane ze wzrostem poziomu estrogenow, ktory poprzedza

klimakterium. Mozna przypuszczac, ze hormon meski zawarty w nasieniu moderuje i obniza

nieco nadwyzke estrogenow wystepujaca w tym okresie. Nadwyzka ta powoduje u kobiet

liczne dolegliwosci, jak np. bole krzyza, bole glowy czy bolesne obrzeki piersi przed miesiaczka.

Lekarz obserwujacy wnikliwie pacjentki moze zauwazyc, ze zalecajac im zmiane metody za-

pobiegania ciazy (prezerwatywa, stosunek przerywany) na inna pozwalajace swobodnie wchlaniac

sie skladnikom hormonalnym nasienia przez scianki pochwy (np. krazek, kapturek), stwierdza

znaczna poprawe ogolnego samopoczucia pacjentki, zmniejszenie napiecia nerwowego i

wyrazne zlagodzenie dolegliwosci przedmiesiaczkowych.

Niejednokrotnie pacjentki, u ktorych lekarz stwierdzi istnienie miesniakow macicy

czy nadzerki czesci pochwowej, J uwazaja, ze nalezy w ogole zaprzestac wspolzycia

albo w ostatecznosci stosowac prezerwatywy, zeby sobie nie zaszkodzic. W takich

przypadkach zawsze tlumacze, ze przerywanie regularnego wspolzycia, szczegolnie w okresie

przedklimakterycznym, kiedy poped seksualny u kobiety jest najwiekszy, wplywa zdecydowanie

ujemnie na stan zwiazany z brakiem rownowagi hormonalnej. Regularne wspolzycie z

pozostawieniem nasienia w pochwie poprawia ogolne samopoczucie pacjentki.

Niezaleznie od tych zastrzezen w okresie pelnej plodnosci metoda stosunkow przerywanych

moze byc cennym srodkiem antykoncepcyjnym, jesli tylko nie zapomnimy o wyzej wymienionych

mozliwosciach popelnienia bledu.

KALENDARZ MALZENSKI

Drugim z kolei pod wzgledem czestotliwosci stosowania sposobem zapobiegania ciazy jest

ogromnie rozpowszechniony kalendarz malzenski. Metoda ta jest rowniez szeroko popularyzowana

przez Kosciol katolicki jako jedna z metod dozwolonych dla jego wyznawcow.

Istota kalendarza malzenskiego oparta jest na badaniach Ogino-Knausa; wprowadzili oni

obliczenia okresow plodnych i nieplodnych w cyklu miesiaczkowym kobiety. Stosujac kalendarz

malzenski zaklada sie, ze jajeczkowanie wystepuje w wiekszosci wypadkow w polowie cyklu

miesiaczkowego. Biorac pod uwage zywotnosc jaja, trwajaca okolo czterech, pieciu dni, jak rowniez

kilkudniowa zywotnosc plemnikow, okresla sie jako czas nieplodny pierwsze dni po miesiaczce,

mniej wiecej do osmego dnia, patrzac od pierwszego dnia miesiaczki. Potem osiem dni przerwy do

szesnastego, siedemnastego dnia i znowu okres nieplodny az do nastepnej miesiaczki. Metoda

Ogino-Knausa pomimo szerokiego rozpowszechnienia stwarza bardzo duze mozliwosci pomylek i

stad poglad, ze najwiecej dzieci nie planowanych przychodzi na swiat przy stosowaniu kalendarza.

Aby tych klopotow uniknac, trzeba przede wszystkim okreslic mozliwie dokladnie, kiedy



wystepuje owulacja. Prowadzac badania eytohormonalne stwierdzilam, ze na szescset prawidlowych

cykli miesiaczkowych badanych pacjentek w jednej trzeciej cykli owulacje wystepowaly w pierwszej

miesiaczkowego. Jak z tego wynika, polowa cyklu miesiaczkowego nie jest wcale okresem

uprzywilejowanym dla jajeczkowania i stad bardzo liczne ciaze u kobiet skrupulatnie nawet

stosujacych kalendarzyk malzenski.

Mozna uniknac pomylki w okresleniu terminu owulacji u danej kobiety robiac przez co

najmniej trzy miesiace pomiary cieploty porannej i okreslajac w ten sposob dokladny termin owulacji

w chwili wystapienia skoku temperatury. W tym celu nalez, codziennie rano mierzyc przez dziesiec

minut temperature w pochwie. Pomiary musza byc robione zaraz po obudzeniu, przed wstaniem z

lozka, poniewaz chodzi o temperature spoczynku. Wynik wpisujemy na wykres, sporzadzony na

kartce zeszytowej kratkowanego papieru. W linii poziomej kazda kratka okresla jeden dzien cyklu,

liczac od pierwszego dnia miesiaczki. W linii pionowej kratka odpowiada jednej kresce temperatury.

Krwawienie miesiaczkowe

Mierzac temperature codziennie i wpisujac na wykres, mozemy juz po dwoch, trzech

miesiacach zauwazyc, w ktorym miejscu krzywej pojawia sie skok owulacyjny, i obliczyc okres

abstynencji na cztery dni przed i cztery dni po tym skoku (na rysunku zaznaczone krzyzykami). Gdy

poswiecimy troche trudu na dokladne opracowanie swoich terminow jajeczkowania, mozemy juz

potem korzystac z okresow nieplodnych z duza doza prawdopodobienstwa, ze nie zdarzy sie ciaza

niepozadana, najczesciej bowiem ciaze wystepuja na skutek bledow w obliczeniu.

Warto tu zaznaczyl, ze staly dla kazdej kobiety rytm owulacyjny ulega zaburzeniu w ciagu co

najmniej trzech miesiecy po poronieniu, w ciagu roku po porodzie i po przekroczeniu

czterdziestego roku zycia, gdy zaczynamy wchodzic w okresie przedklimakteryczny. W tych

trzech przypadkach zmienic metode zapobiegania ciazy, poniewaz technika okreslania dni

juz odchowaly swoje potomstwo. Oczy-wiscie kalendarz malzenski ma jeszcze te dodatkowa

zalete, ze nasienie pozostaje w pochwie.

Wracajac do zagadnien wspolzycia seksualnego, mozna w pewnych przypadkach

zastrzezenia do stosowania kalendarza. Robilam w poradni zestawienia statystyczne, w jaki

okresach cyklu miesiaczkowego wystepuje u kobiet najwyzsza pobudliwosc seksualna. Z badan

tych wynikalo, ze prawie w polowie wystepuje ona w srodkowym okresie cyklu

miesiaczkowego a w pozostalych przypadkach w okresach okolo miesiaczkowych (tuz przed i po

miesiaczce). Spostrzezenia te wykazuja pewna wade kalendarza malzenskiego w przypadku, gdy

wymaga on abstynencji w okresie owu3acji u u ktorych w tym czasie wystepuje najwieksza

pobudliwosc seksualna, a co za tym idzie, szansa na pelne przezywanie stosunku.

W praktyce lekarskiej spotkalam sporo kobiet, ktore staraly sie z powodu ozieblosci, a z

wywiadow wynikalo, ze stosowaly przez wiele lat metode kalendarza malzenskiego. Zawsze na

wstepie dobieralam im krazek dopochwowy i sprawdzalam, czy nie jest to pseudoozieblosc,

wynikajaca z pomijania we wspolzyciu okresow najwyzszej pobudliwosci seksualnej. W tych

przypadkach zmiana metody antykoncepcyjnej prowadzila dosc szybko do prawidlowego

przezywania odczuc seksualnych.

Ponadto malzenstwa mlode w pierwszych latach wspolzycia miewaja nierzadko stosunki

codziennie i kilka razy dziennie i w tych warunkach dosyc trudno pogodzic wspolzycie seksualne z

wymogami kalendarza i okresowej abstynencji. Kalendarz wiec nadaje sie raczej dla malzenstw

wieloletnich, tym bardziej ze w poczatkowych okresach milosci i duzych wzruszen seksualnych,

szczegolnie przy wspolzyciu nieregularnym okazyjnym, latwo moze' wystapic dodatkowa

owulacja.



Podsumowujac, kalendarz malzenski opracowany indywidualnie na podstawie pomiarow

cieploty porannej moze byc i praktyczna metoda zapobiegania ciazy dla malzenstw systematycznie

wspolzyjacych az do czterdziestego roku zycia, z wyjatkiem okresu poronien i ciaz.

Rys. 42. Okreslenie okresow plodnych i nieplodnych na krzywej cieploty porannej

ANTYKONCEPCYJNE SRODKI DOPOCHWOWE

Najprostsze w uzyciu sa srodki chemiczne, tabletki, galaretka (kremy), globulki. Powinno sie

je zakladac do pochwy na krotko przed stosunkiem i powinny one dzialac zabojczo na plemniki.

Biorac pod uwage fizjologie stosunku i stawianie sie macicy w czasie orgazmu, w zwiazku z czym

szyjka uchylona dotyka nieomalze wytryskajacego nasienia, istnieje zawsze mozliwosc przedostania

sie plemnikow do sluzu szyjkowego, ktory oslania je i zabezpiecza przed srodkami znajdujacymi sie

w pochwie. Jak widac, sam mechanizm stosunku i wytrysku ogromnie zmniejsza skutecznosc

srodkow chemicznych, ktore w tych warunkach daja najwyzej okolo czterdziestu procent

zabezpieczenia.

Te same jednak srodki chemiczne sa nieocenionym dodatkiem do innych metod

antykoncepcyjnych, na przyklad lacznie ze stosunkiem przerywanym, kalendarzem, czy

mechanicznymi srodkami dopochwowymi daja prawie stuprocentowa gwarancje skutecznosci.

Jednym slowem, sa niezbednym dodatkiem do wiekszosci metod antykoncepcyjnych.

Jak juz wspominalam, dopochwowe srodki antykoncepcyjne znane byly kobietom od wielu

wiekow. Dzisiaj jeszcze stosuje sie trzy rodzaje antykoncepcji dopochwowej: tamponiki, kapturki

naszyjkowe i blony pochwowe, czyli tzw. krazki. Kazda z tych metod sklada sie z dwu zasadniczych

substancja chemiczna, unieruchamiajaca i niszczaca plemniki. Zaden ze srodkow dopochwowych nie



jest skuteczny bez dodania skladnika chemicznego. Lacznie stosowane i przy zachowaniu

obowiazujacej ostroznosci daja pelna gwarancje.

Najprostsza forma antykoncepcji, oparta na tej zasadzie, jest tampon dopochwowy, nasycony

plynem antykoncepcyjnym. Tampon nadaje sie szczegolnie dla kobiet mlodych o pochwach waskich

i sklepieniach nie rozciagnietych przez kolejne porody.

Przy pochwach waskich tampon wsuniety gleboko przy pomocy dwu palcow trafia

bezposrednio na ujscie szyjki macicznej i oslania ja przed inwazja plemnikow. Oslona mechaniczna

kanalu szyjki. Z tego wzgledu tampon musi byc nasycony plynem, ktory unieruchamia plemniki.

cytryny, kwasu bornego itp. Przygotowujac roztwor nalezy dodac wody w takiej ilosci, aby smak

plynu byl kwasny, ale niezbyt ostry. Do uzyskania roztworu zakwaszajacego wystarczy np. lyzeczka

od herbaty trzyprocentowego octu, soku cytrynowego lub pol lyzeczki kwasu bornego na pol

szklanki wody (przypominam, ze kwas borny rozpuszcza sie tylko w bardzo goracej wodzie). Po

przestudzeniu tampon zanurzamy w plynie, lekko wyciskamy, tak zeby z niego nie cieklo, i

wsuwamy do pochwy, oslaniajac nim szyjke maciczna. Poczatkowo moga byc trudnosci z

wyjmowaniem tamponu i dlatego dobrze jest go przeszyc gruba nitka, ktora ulatwi wyjecie, dopoki

kobieta nie nauczy sie wyjmowac go bez pomocy nici.

Tamponem moze poslugiwac sie kazda kobieta bez zasiegania porady lekarskiej, a ponadto

jest on calkowicie niewyczuwalny w czasie stosunku przez partnera i nie zmienia odczuwania

bodzcow seksualnych.

Kobietom ktore maja mozliwosci zamowienia sobie plynu do tamponu w aptece, radze zrobic

go wedlug nastepujacej recepty: Addi bonci 5,0; Acidi lactici 0,01; Clicerini ad 100,0.

Recepta ta nic wymaga pieczatki lekarskiej.

Wyzej podany piecioprocentowy roztwor kwasu bornego gliceryna przypomina konsystencja



i lekko kwasnym zapachem prawidlowa wydzieline pochwowa, a stosowany przez dluzszy czas

zabezpiecza dodatkowo przed infekcjami i uplawami, poniewaz dziala bakteriobojczo, nie niszczac

mezatka tamponik taki zaklada codziennie przed pojsciem na spoczynek, a wyjmuje nie wczesniej

jak w osiem godzin po stosunku. Jest to okres konieczny, by plemniki wyginely.

Jak juz wspominalam, metoda ta nie zmienia odczuc seksualnych, a gliceryna dzialajac

zwilzajace) na pochwe, poprawia korzystnie warunki wspolzycia u kobiet o wydzielinie zbyt skapej.

Zakladanie tamponu codziennie wieczorem pozwala uniknac niepotrzebnych zabiegow przed

stosunkiem, stwarzajac stale zabezpieczenie.

Metoda ta jest odpowiednia szczegolnie dla wieloletnich zzytych malzenstw, poniewaz po

zalozeniu tamponu nie mozna miec wiecej stosunkow niz jeden w ciagu nocy. Stosunki wielokrotne

daja takie mnostwo plemnikow, ze tampon nie zabezpiecza wystarczajaco i moze sie zdarzyc zajscie

w ciaze. Ponadto roztwor glicerynowy, jak i inne plyny antykoncepcyjne, znacznie zwieksza

wilgotnosc pochwy, moczac bielizne, jezeli tampon zaklada sie w ciagu dnia. Z tego wzgledu nalezy

go raczej zakladac bezposrednio przed pojsciem do lozka.

Kobiety mieszkajace w wiekszych miastach moga zwrocic sie do Poradni Planowania

Rodziny, gdzie lekarze dobiora im kapturek naszyjkowy lub krazek dopochwowy. Tampon ma te

przewage nad pozostalymi srodkami, ze kobieta nie musi zwracac sie do lekarza chcac go

zastosowac, wielkosc krazka natomiast i kapturka musi byc dokladnie dobrana do wielkosci pochwy.

Kapturki i krazki dopochwowe dzialaja na podobnej zasadzie jak tampon nasycony plynem,

sa jednak znacznie szczelniejsze i dokladniej oslaniaja szyjke maciczna, moga wiec byc stosowane

rowniez przy kilkakrotnych stosunkach w ciagu nocy, do czego tampon sie nie nadaje. Kapturki

naszyjkowe zaklada sie jak naparstek na szyjke maciczna, a ponadto nalezy wsunac do pochwy na

Kapturek, podobnie jak tampon, wolno wyjac dopiero w osiem godzin po ostatnim stosunku.

Z punktu widzenia seksuologicznego kapturek ma specjalne walory, np. dla mlodych



dni i tylko kazdorazowo przed stosunkiem wkladac tabletke lub globulke antykoncepcyjna do

pochwy. W ten sposob unikamy codziennego zakladania kapturka w nieco skomplikowanych

warunkach.

Istnieja kapturki naszyjkowe z gumy lub kauczuku, produkowane w Anglii i Szwajcarii (np.

wystarczy wpuscic krople galaretki antykoncepcyjnej lub wyzej podanego plynu glicerynowego do

wnetrza kapturka, nalozyc go na szyjke maciczna, a moze on tak pozostawac przez kilka dni, bez

potrzeby dodawania do pochwy jakich kolwiek chemicznych srodkow antykoncepcyjnych, pod tym

oczywiscie warunkiem, ze nie wyjmie sie go wczesniej niz w osiem godzin po ostatnim stosunku, co

dotyczy wszystkich dopochwowych srodkow mechanicznych.

Kapturki naszyjkowe, wygodne w uzyciu i calkowicie zabezpieczajace przed ciaza, maja

tylko jedna wade. W przypadku glebokiej pochwy kobieta moze miec klopoty z zalozeniem

kapturka. Lekarz musi ocenic przy badaniu, czy dana pacjentka poradzi sobie z zakladaniem

kapturka, czy nie.

Krazek sklada sie z pierscieniowatej metalowej sprezynki, obciagnietej cienka blona

kauczukowa. Pesaria takie, podobnie jak kapturki, musza byc dobierane przez lekarza ginekologa,

ktory dopasowuje odpowiedni rozmiar oraz sprawdza, czy uklad zachylkow pochwowych i szyjki

macicznej nadaje sie do stosowania krazka.

Prawidlowo dobrany krazek powinien byc calkowicie niewyczuwalny w pochwie przez

kobiete i jej partnera.

Ponadto nie powinien powodowac uczucia ucisku na pecherz moczowy czy bolow krzyza w

kilka godzin po zalozeniu. Pojawienie sie takich dolegliwosci, jak ucisk na kosc krzyzowa, bolesne

parcie na mocz, wyczuwanie przez partnera twardego brzegu krazka wykazuje, ze krazek jest zbyt

duzy. W przypadku, gdy dobrano zbyt maly krazek, przesuwa sie on w pochwie w trakcie stosunku i

traca w sposob przykry o brzeg spojenia lonowego, a ponadto rowniez jest wyczuwany przez

partnera. Krazek dobrze dobrany nie powoduje zadnych dolegliwosci, nawet jezeli pozostanie w

pochwie ponad dwadziescia cztery godziny.

Aby uniknac nieprzyjemnej koniecznosci zakladania krazka bezposrednio przed stosunkiem,

zalecam pacjentkom zawsze zakladanie go codziennie wieczorem przed udaniem sie na spoczynek.

Nie ma znaczenia, czy stosunek odbedzie sie bezposrednio, czy w kilka godzin po zalozeniu.

Posmarowanie krazka cienka warstewka galaretki antykoncepcyjnej i wsuniecie go do pochwy jest

manipulacja trwajaca zaledwie kilka sekund i zupelnie nieklopotliwa, pod warunkiem, ze pacjentka

zostala dokladnie pouczona przez lekarza, jak powinna to robic. Krazek wyjmuje sie rano przy

myciu, pamietajac oczywiscie o koniecznosci odczekania osmiu godzin po stosunku. Jezeli na

przyklad kobieta wczesniej udaje sie do pracy, wyjmuje go dopiero po powrocie do domu, dluzsze

pozostawanie krazka w pochwie nie jest bowiem szkodliwe. Przyzwyczajenie sie do codziennego

zakladania krazka staje sie stopniowo nawykiem higienicznym i nie kojarzy sie ze wspolzyciem

seksualnym, co ma korzystny wplyw na klimat uczuciowy tych spraw.

Pracujac przez wiele lat w Poradni Swiadomego Macierzynstwa stwierdzilam, ze najlepsze

efekty uzyskuje sie uczac kobiety stosowania krazka bezposrednio po rozpoczeciu wspolzycia,

poniewaz w tym okresie latwo przyzwyczajaja sie i wlaczaja antykoncepcje do czynnosci

odruchowych. Zalecanie natomiast tej metody kobietom dojrzalym, ktore korzystaly juz z rozmaitych

Istnieje dosc rozpowszechniony poglad, ze zakladanie krazka czy kapturka naszyjkowego

uniemozliwia lub utrudnia odbieranie wrazen seksualnych, zdarzaja sie bowiem pojedyncze

przypadki, gdy maksymalna wrazliwosc na bodzce erotyczne jest zlokalizowana glownie na

powierzchni szyjki macicznej. Kobiety o takich wlasciwosciach nie moga stosowac kapturka

naszyjkowego, poniewaz eliminuje on u nich calkowicie odczucia seksualne.

Jak wiemy, zakonczenia nerwow czuciowych, odbierajacych bodzce seksualne, sa w



wiekszosci przypadkow rozmieszczone na lechtaczce, wargach sromowych i w przedsionku pochwy

oraz na jej przedniej scianie, a w zupelnie wyjatkowych przypadkach ograniczaja sie one tylko do

szyjki macicznej.

miedzy tylnym sklepieniem a zachylkiem pochwowo-pecherzowym. Blona kauczukowa okrywa w

ten sposob cala szyjke maciczna i przednia sciane pochwy. Poniewaz przednia sciana pochwy i

okolica sklepien jest jednym z miejsc wrazliwych na bodzce seksualne, wysuwano zastrzezenia w

zwiazku ze stosowaniem krazka, ze znosi on w znacznym stopniu odczucia bodzcow seksualnych

przy stosunku.

W wyniku badan kontrolnych kilku tysiecy pacjentek stosujacych zalecone przeze mnie

krazki stwierdzilam, ze krazek w zadnej mierze nie zmienia ani nie zmniejsza odczuc seksualnych.

Blona kauczukowa rozpieta jest luzno na sprezynce i w trakcie stosunku przesuwa sie swobodnie po

sciankach pochwy i sklepieniach, w zwiazku z czym bodzce dotykowe i ocieranie scianek pochwy

nie traca na intensywnosci.

Prawidlowo dobrane i stosowane przy kazdym stosunku krazki i kapturki daja prawie

stuprocentowe zabezpieczenie przed ciaza.

W ciagu mojej wieloletniej pracy stwierdzilam zajscia w ciaze pomimo stosowania tych

srodkow tylko w przypadkach, gdy:

1) kobieta nie zalozyla krazka tuz przed miesiaczka, bezposrednio po niej lub w czasie

miesiaczki bo i takie przypadki sie zdarzaly) liczac, ze sa to okresy nieplodne;

2) nie posmarowala krazka galaretka antykoncepcyjna lub wyjela go wczesniej niz po osmiu

godzinach po stosunku;

kilku stosunkach w ciagu nocy zachodzi koniecznosc dodania galaretki z powodu duzej

liczby plemnikow. Wsrod kilkunastu tysiecy kobiet stosujacych krazek spotkalam tylko

dwukrotnie pary tak plodne, ze zdarzyla sie im ciaza w ciagu kilku lat stosowania krazka



pomimo zachowywania wszystkich srodkow ostroznosci. Mozna wiec stwierdzic, ze

srodki te daja pewnosc nieomal stuprocentowa, jezeli bedziemy starannie unikac

popelniania wyzej wymienionych bledow.

Krazek czy kapturek musi byc dobrany przez lekarza, ale wymaga to tylko jednorazowej

wizyty, w czasie ktorej lekarz lub polozna ucza pacjentke, jak nalezy prawidlowo zakladac i

wyjmowac krazek lub kapturek. Aby uniknac nieporozumien, zalecalam kazdej pacjentce przed

zaczeciem stosowania krazka lub kapturka zalozenie ich na noc i przyjscie na kontrole, aby sie

upewnic, ze zaklada je ona dobrze i nie odczuwa zadnych dolegliwosci uciskowych.

Jezeli zachodzila potrzeba, przy kontroli zmienialam rozmiar krazka lub kapturka. Krazek czy

kapturek przy prawidlowej konserwacji, to znaczy dokladnym myciu, osuszeniu i talkowaniu po

wyjeciu z pochwy, moze sluzyc kobiecie okolo pieciu lat i w tym czasie istnieje tylko problem

antykoncepcyjnych (polskie kapturki sa zrobione z plastyku), poniewaz niszcza one chemicznie

stosowac tylko wylacznie z plastykowym kapturkiem naszyjkowym.

Gdyby byly trudnosci z nabyciem galaretki antykoncepcyjnej do krazka, podaje recepte,

wedlug ktorej mozna ja zamowic w kazdej aptece: Acidi borici 10,0; Acidi lactici 0,01; Unguen-tum

glicerini ad 100,0.Recepta nie wymaga pieczatki lekarskiej.

Warto tu dodac wcale nie dla zartu, ze galaretke, jak rowniez wskazany uprzednio plyn

antykoncepcyjny mozna stosowac z powodzeniem przy spierzchnieciach skory rak lub bolesnych

peknieciach skory na pietach. Informacja ta moze byc przydatna dla pacjentek zamawiajacych plyn

czy galaretke w osrodkach malomiasteczkowych, tym sposobem bowiem udaje sie uniknac ogolnego

zainteresowania, w jakim celu zamawia sie tego rodzaju srodki oraz uniknac krepujacych wyjasnien.

Majac wiec mozliwosc otrzymania galaretki w kazdej niemal aptece i obliczajac trwalosc kapturka

lub krazka okolo pieciu lat, musimy przyznac, ze srodki te sa bardzo wygodne i nieklopotliwe.

Warto jeszcze dodac informacje dla malzenstw mlodych, ktore miewaja po kilka stosunkow

w ciagu nocy. Podkreslam, ze ilosc galaretki antykoncepcyjnej, rozsmarowanej po obu stronach

krazka, zabezpiecza calkowicie tylko przy jednorazowym stosunku. Jesli natomiast jest ich kilka,

nalezy dodac troche galaretki, nabierajac ja na platek waty i wsuwajac zwiniety do pochwy po

ostatnim stosunku przed zasnieciem. Czas wyjecia krazka liczy sie oczywiscie od ostatniego sto-

sunku. Dodatkowa ilosc galaretki zabezpiecza przed zwiekszona liczba plemnikow, a wate wyjmuje

sie razem z krazkiem.

Pracujac w poradni staralam sie zorientowac, jaka jest ewentualna szkodliwosc stosowania

krazka czy kapturka. Okolo tysiaca pacjentek kontrolowalam dwa razy w roku w ciagu dziesieciu lat.

Badania nie wykazaly ani w pochwie, ani w szyjce macicznej zadnych ujemnych skutkow

stosowania krazka lub kapturka, a w przypadku nadzerek czy uplawow plyn glicerynowy dzialal

korzystnie, odkazajac pochwe i ulatwiajac gojenie nadzerek. Badania cytologiczne, przeprowadzane

w tym czasie, nie wykazaly pojawienia sie zadnych zaburzen komorkowych ani paratypii (tendencje

do zlosliwienia nadzerek), w wielu przypadkach natomiast ranki znacznie sie zmniejszaly albo goily.

SRODKI DOMACICZNE I DOUSTNE

Srodki antykoncepcyjne domaciczne znane sa od kilkudziesieciu lat w postaci pierscienia

zrobionego ze spiralki zlotej lub srebrnej (krazki Grafenberga) lub obecnie szeroko stosowanej

spirali z tworzyw sztucznych, nie podlegajacych trawieniu przez wydzieliny blony sluzowej macicy.

Spirale taka zaklada do macicy lekarz za pomoca specjalnego aplikatora na kilka lat.

Jak dotad nie znaleziono jeszcze odpowiedzi na zasadnicze pytanie, jaki jest mechanizm

zapobiegania ciazy przy zalozeniu srodka domacicznego? Czy spirala, lezaca luzno w macicy, nie

pozwala na zagniezdzenie sie jajeczka, poniewaz porusza sie swobodnie w jamie macicy, czy tez



ocierajac sie o jej sciany powoduje proces zapalny w blonie sluzowej, co utrudnia zajscie w ciaze.

Ostatnimi czasy pojawil sie poglad, ze spirala w jamie macicy moze inicjowac zaburzenia

reaktywnosci blony sluzowej macicy na bodzce hormonalne z jajnikow. Proces ten moze

uniemozliwic zagniezdzenie sie zaplodnionego jajeczka w macicy.

Walory antykoncepcyjne spirali domacicznej nic przewyzszaja wartosci krazka

dopochwowego, a ciaze przy wspolobecnosci spirali w macicy czasami jednak sie zdarzaja. Moim

zdaniem, nalezaloby zrezygnowac" ze stosowania jej u kobiet mlodych przed urodzeniem

zaplanowanych dzieci, kazdy proces bowiem zaburzajacy zmiany cykliczne w nablonku gruczolo-

wym macicy moze stac sie przyczyna poronienia lub nieprawidlowego przebiegu ewentualnej

przyszlej ciazy.

Niektore kobiety stosujace spirale obserwuja wystepowanie przedluzajacych sie i bardzo

obfitych miesiaczek ze skrzepami, a czasem rowniez nieregularnych krwawien miedzy

miesiaczkowych. Kobiety te nie powinny stosowac spirali.

Spirala domaciczna ma liczne walory, przede wszystkim nie wymaga codziennego

zakladania. Wiekszosc kobiet, stosujacych spirale domaciczna, nie odczuwa zadnych dolegliwosci i

nie wplywa ona rowniez na ich reakcje seksualne.

W zasadzie jest dosc wygodna w uzyciu, szczegolnie wowczas, gdy nie ma lazienki i

utrzymanie higieny osobistej jest utrudnione. Moim zdaniem, z powodzeniem stosowac spirale do-

maciczna moga kobiety, ktore urodzily juz wszystkie zaplanowane dzieci. Oczywiscie nie powinny

one rezygnowac z kontroli lekarskiej co najmniej raz na szesc miesiecy. W przypadku kobiet

mlodych zrezygnowalabym raczej ze stosowania tego srodka, majac do dyspozycji mechaniczne

srodki dopochwowe, ktore na pewno nie wywieraja zadnego ujemnego wplywu na przyszla

rozrodczosc.

Tabletka antykoncepcyjna. Doustna tabletka antykoncepcyjna to marzenie wszystkich kobiet

i srodek bliski idealu. Polyka sie raz dziennie mala tabletke przez dwadziescia dni w miesiacu i

wszystkie problemy zapobiegania ciazy prze, staja istniec.

Przy tak nadzwyczajnych efektach niewielkie klopoty zwiazane z zakupem i dopilnowaniem

zawsze tej samej godziny w ciagu dnia, kiedy nalezy polknac tabletke, sa prawie bez znaczenia. Ale

przy stosowaniu tego na pozor dogodnego srodka antykoncepcyjnego nie mozna zapominac o

mechanizmie jego dzialania.

Tabletki doustne sa specyfikiem hormonalnym, oddzialujacym na caly uklad gruczolow

dokrewnych, jak rowniez na zwiazany z nimi nierozlacznie uklad nerwowy. Oddzialywanie ich siega

az miedzymozgowia, gdzie mieszcza sie osrodki dyspozycyjne ukladu nerwowego i hormonalnego.

Neurohormon, wydzielany przez te okolice mozgu, zaprogramowuje czynnosc przysadki mozgowej,

nerwowego ukladu wegetatywnego i wszystkich gruczolow dokrewnych. Wspolczesne badania

naukowe znajduja sie dopiero u progu poznawania tych mechanizmow. Wiemy o nich, mowiac

szczerze, bardzo niewiele.

Tabletki antykoncepcyjne oddzialuja przez miedzymozgowie na przysadke mozgowa w taki

sposob, ze zmieniaja zupelnie i odwracaja porzadek hormonalny czynnosci jajnikow. Preparat ten

podawany od piatego dnia, liczac od pierwszego dnia miesiaczki, uniemozliwia wzrost pecherzyka

jajeczkowego i blokuje wydzielanie estrogenow przez jajniki, powodujac juz w pierwszej fazie cyklu

normalnie po jajeczkowaniu w drugiej polowie cyklu. Zahamowanie dojrzewania pecherzyka

jajeczkowego w jajniku zapobiega wystapieniu owulacji i nie dopuszcza do pojawienia sie jajeczka

w macicy. Tabletki bierze sie jeszcze przez kilka dni po terminie jajeczkowania, po czym przerywa

sie ich zazywanie i rozpoczyna znowu w piatym dniu po miesiaczce.

Srodek antykoncepcyjny stuprocentowo pewny, poniewaz nie moze zaistniec ciaza tam, gdzie

zwierzat, estrogeny (hormon pecherzykowy) sa hormonem powodujacym rozszerzanie naczyn

krwionosnych w narzadzie rodnym i zwiekszone jego ukrwienie, co wykazaly liczne badania



naukowe. Ponadto hormon ten powoduje odnowe komorek nablonka, nie ograniczajac sie tylko do

pochwy i narzadow rodnych. Pod wplywem estrogenow odrasta blona sluzowa macicy, zniszczona w

okresie miesiaczki, odtwarza sie i zyskuje intensywne ukrwienie nablonek pochwy i drog rodnych

(stale zluszczajacy sie w okresie cyklu miesiaczkowego). ponadto estrogeny wplywaja na jedrnosc

tkanki podskornej, swiezosc i prawidlowe ukrwienie skory, geste i polyskliwe uwlosienie itp.

Stwierdzono juz dosc dawno, ze zaburzenia hormonalne w sensie niedomogi estrogenowej

ida czesto w parze z wypadaniem i lamliwoscia wlosow. Wiadomo rowniez, ze zmiany starcze

przejawiajace sie zanikiem i zwiotczeniem tkanek nablonkowych narzadu rodnego, jak i calego ciala,

sa wynikiem konczenia sie produkcji estrogenow przez jajnik. Tak mniej wiecej wygladaja skutki

zmniejszenia czynnosci estrogenowej w organizmie. Aby zredukowac mozliwie wyzej wymienione

zaburzenia, zaczeto dodawac do tabletek doustnych pewne ilosci syntetycznego hormonu

estrogenowego. Niewatpliwie lagodzi to nieco skutki dzialania tabletki, ale pojawia sie z kolei

problem ujemnego wplywu estrogenow syntetycznych na watrobe i krzepliwosc krwi.

W powyzszych rozwazaniach probuje w formie niezwykle uproszczonej ukazac niewielka

czesc skomplikowanych mechanizmow czynnosci neurohormonalnych, a sprawa sie tym bardziej

komplikuje, ze wszystkie te mechanizmy sa jeszcze malo zbadane. W tej sytuacji istnieje zawsze

niebezpieczenstwo spowodowania uszkodzen, ktorych nie potrafimy leczyc. Pojawiaja sie w poradni

coraz czesciej pacjentki stosujace tabletki doustne, u ktorych po kilkunastu miesiacach czy po

dwoch, trzech latach stosowania wystepuja powazne zaburzenia miesiaczkowania, az do calkowitego

ustania krwawien miesiecznych. Leczenie tych spraw nie jest latwe. Wypadaloby powiedziec kilka

slow rowniez o wplywie stosowania tabletek na sprawy seksualne. Zmniejszenie przekrwienia

narzadow rodnych wplywa niewatpliwie na slabsze przygotowanie ich do stosunku. Blona sluzowa

pochwy zluszczona az do posrednich warstw nablonka, staje sie mniej odporna na otarcia czy

uszkodzenia w czasie stosunku, poniewaz brakuje jej grubej warstwy oslaniajacych komorek

powierzchniowych. Badania cytohormonalne, wykonywane w trakcie stosowania doustnych srodkow

antykoncepcyjnych, wykazuja duze podobienstwo blony sluzowej pochwy do okresu ciazy, co

zgadzaloby sie z dlugotrwalym oddzialywaniem cialka zoltego na nablonek, podobnie jak w ciazy.

U duzej liczby kobiet, stosujacych przez wiele lat srodki doustne, zaczyna zanikac poped

plciowy, na co skarzyly mi sie niektore pacjentki. Jedna z nich stwierdzila z humorem:

zupelnie stracilam ochote do wspolzycia".

Nierzadko pacjentki w pierwszych miesiacach stosowania srodkow doustnych obserwuja u

siebie wzrost napiecia seksualnego. Sadze, ze jest to zwiazane z ustaniem momentu hamujacego,

strachu przed niepozadana ciaza. Ale procesy hormonalne i tkankowe, zachodzace w organizmie

przy dlugo, trwalym stosowaniu srodkow doustnych, przemawialy raczej za pierwszym aspektem

sprawy.

W chwili obecnej tabletki sa srodkiem stosowanym powszechnie na calym swiecie, nawet i w

celach leczniczych przy niektorych schorzeniach ginekologicznych. Jestem jednak przekonana, ze

hormonalne srodki doustne stana sie w przyszlosci tylko jedna z wielu metod, z ktorych zrezygnuje

sie po znalezieniu lepszych rozwiazan.

W chwili obecnej, niestety, nie mamy wielkiego wyboru i kobiety, majace z tych czy innych,

wzgledow zastrzezenia do proponowanych przeze mnie w tym rozdziale roznych srodkow

antykoncepcyjnych, stosuja tabletki. Przypominam tu jeszcze, ze aby uniknac najbardziej przykrych

komplikacji, na ktore zreszta zwraca uwage nasza literatura przedmiotu, nalezy przed rozpoczeciem

stosowania tabletek koniecznie zrobic badania czynnosci watroby i krzepliwosci krwi. Nie wolno

bowiem stosowac tabletek kobietom po przebytej zoltaczce zakaznej lub cierpiacym na dolegliwosci

watroby, a takze majacym zwiekszona krzepliwosc krwi. Nie powinny rowniez stosowac tabletek

kobiety ze sklonnoscia do zaburzen miesiaczkowych typu opozniania sie czy dluzszych przerw,

poniewaz dolegliwosci te moga sie nasilic az do calkowitego ustania miesiaczki (oczywiscie mowa

tu o stosowaniu tabletek w celach antykoncepcyjnych, a nie leczniczych, poniewaz w tym przypadku



decyduje lekarz).

Zachecac do stosowania tabletek nikogo nie trzeba, poniewaz sa one rzeczywiscie bardzo

wygodne w uzyciu i stuprocentowo zapobiegaja ciazy. Powtorze jeszcze uwage o samej technice ich

stosowania, a mianowicie, gdy zaczynamy stosowac tabletki, poczynajac od piatego dnia, liczac od

pierwszego dnia miesiaczki, nieplodnosc zaczyna sie dopiero po dziesiatej tabletce, to znaczy od

pietnastego dnia cyklu miesiaczkowego, liczac od pierwszego dnia ostatniej miesiaczki. I druga

uwaga: po przerwaniu stosowania tabletek plodnosc ogromnie sie zwieksza, i jezeli kobieta nie

zabezpieczy sie w inny sposob, natychmiast zachodzi w ciaze, a nierzadko w ciaze mnoga.



IX

Ciaza i seks

TO TRZECIE

Pojawienie sie trzeciej istoty miedzy dwojgiem kochajacych sie ludzi zawsze staje sie

zrodlem wielu nowych problemow, a nierzadko komplikacji.

Sama decyzja powolania na swiat dziecka moze byc wynikiem najroznorodniejszych

motywacji. Wiele kobiet na przyklad sadzi, ze zajscie w ciaze i przyjscie na swiat dziecka stanie sie

momentem wiazacym l stabilizujacym milosc. Rozumowanie takie jest najzupelniej bledne.

Kobieta nieomal w kazdym momencie swego zycia marzy o dziecku i macierzynstwo jest

zawsze istotnym watkiem jej dobrego samopoczucia i rownowagi psychicznej. W wieku dzieciecym

pragnienia te zaspokajaja rozliczne lalki, misie, wreszcie domowe zwierzeta, pieski, kotki Itp.

Widzimy niejednokrotnie, jak kilkuletnie dziewczynki laduja z zapalem kocie czy psiaka do

lalczynego wozka, okrywaja, woza, lulaja zupelnie na wzor matki pielegnujacej dziecko.

W wieku mlodzienczym zakochanej dziewczynie dziecko wydaje sie sprawdzianem i jak

gdyby ostatnim slowem wyrazajacym jej milosc. W wieku srednim jest bodzcem do pracy, zrodlem

marzen i ambicji macierzynskich oraz dopelnieniem tresci jej zycia, wypoczynku oraz chwil

odprezenia. W starosci nierzadko wnuczek czy wnuczka staje sie dla babci glowna radoscia zycia i

dzieci. Moze jest to wynikiem splycenia nurtu zycia i zawezenia zainteresowan, moze tesknoty do

dziecinstwa, zdrowia i piekna mlodosci? Ktoz to wie?...

Calkowicie inaczej wygladaja te sprawy w oczach mezczyzny. W wieku dzieciecym i

mlodzienczym chlopiec jest nieslychanie zaabsorbowany poznawaniem i penetracja zycia, sportem,

osiaganiem dziesiatkow nieraz bardzo skomplikowanych celow, ktore sobie stawia. Potem

przychodzi zainteresowanie kobietami, decyzja zawarcia malzenstwa, urzadzenia sie, oczywiscie

emocji, pochlania rowniez mase energii, koniecznej do zorganizowania srodkow materialnych.

Wreszcie po osiagnieciu juz zaprojektowanego przez siebie statusu zyciowego, przeszedlszy

przez okres pierwszych szalenstw w milosci, mezczyzna wchodzi w faze spokoju oraz wzglednej

stabilizacji. Wowczas dochodzi do wniosku, ze przydaloby sie miec dziecko, szczegolnie, ze

znajomym i przyjaciolom zaczynaja przychodzic na swiat synowie i corki. Wtedy wlasnie pojawia

realizacji swoich meskich zamilowan i zainteresowan, a takze czasem siega w przyszlosc,

przelewajac nierzadko czesc nie spelnionych pragnien swego zycia na osobe dziecka.

Chec posiadania syna nie jest regula, jesli chodzi o mezczyzn, chociaz wystepuje znacznie

czesciej niz pragnienie corki Mezczyzni o charakterach bardzo meskich, ktorzy w calym swym zyciu

lubia rozpieszczac kobiety i byc przez nie adorowani, wola raczej corki i zwykle sa z nimi potem w

doskonalym kontakcie, gleboko zaangazowani uczuciowo.

Sadzac z tej krotkiej charakterystyki, u mezczyzny pragnienie posiadania dziecka pojawia sie

najczesciej dopiero po trzydziestce. Oczywiscie istnieja wyjatki, a wiec chlopcy o duzym instynkcie



opiekunczym, tacy, ktorzy lubia dzieci i zawsze pragna miec ich cala gromadke.

Roznice w podejsciu kobiety i mezczyzny do checi posiadania dziecka daja nam odpowiedz,

dlaczego w wielu sytuacjach to trzecie nie jest elementem wiazacym dwoje ludzi, a szczegolnie w

pierwszym okresie milosci i malzenstwa moze zniszczyc milosc i rozbic malzenstwo.

W tych z grubsza naszkicowanych ramach mieszcza sie dwa zasadnicze problemy: ciaza u

kobiety niezameznej oraz wybranie momentu najwlasciwszego do urodzenia dziecka w malzenstwie.

Wiele mlodych kobiet zakochanych bez pamieci czesto pierwsza miloscia probuje, kierujac

sie zdrowym instynktem milosci, jak najscislej przywiazac do siebie mezczyzne. Wiele jui pisalam o

rozmaitych obliczach, jakie ukazuje nam milosc; okresy oczarowania i uniesienia uczuciowego

przeplataja sie z okresami mniejszego zainteresowania, jak gdyby chlodu i oddalania sie od siebie.

Kobieta z niepokojeni obserwuje odplywy uczuciowe i seksualne u mezczyzny. Instynktownie

pragnie utrzymac go przy sobie za wszelka cene. Jezeli podejdzie do sprawy rozwoju uczuc

spokojnie i z rozwaga, to niewatpliwie zauwazy, ze okresowe ochlodzenia nie oznaczaja konca

milosci, a sa tylko kolejnymi stopniami w jej rozwoju.

Znacznie gorzej przedstawia sie sprawa, gdy milosc nie jest miloscia, tylko porywem

zmyslow i konczy sie wraz z ich zaspokojeniem. Partner w takim wypadku nie szuka towarzystwa

kobiety na stale i nie chce sie z nia wiazac, przewidujac z gory, ze odejdzie. Kobieta widzac

ochlodzenie uczuc partnera i oddalanie sie od niej nierzadko decyduje sie na ciaze jako na ostateczny

Dawnymi czasy, gdy wiekszosc kobiet byla na wylacznym utrzymaniu mezczyzny lub

rodzicow, ciaza stawala sie dla kobiety niezameznej sytuacja dramatyczna. W Srodowiskach ludzi

zamoznych i wplywowych mezczyzna najczesciej musial zaslubic kobiete, ktora zaszla z nim w

ciaze, co oczywiscie, choc bylo sprawa honoru, nie stawalo sie wcale rekojmia szczesliwego

malzenstwa, a raczej wrecz odwrotnie.

Jezeli dziewczyna pochodzila z rodziny ubogiej, ktora nie miala mozliwosci jej bronic, reguly

postepowania byly rownie okrutne, jak i proste: musiala opuscic dom, ktory okryla hanba, poniewaz

nie chcial zenic.

Obecnie, gdy wiekszosc kobiet jest zawodowo samowystarczalna i potrafi utrzymac siebie i

dziecko, sytuacja nie zawsze wyglada tak dramatycznie, ale postepowanie mezczyzn do dzis dnia

niewiele sie zmienilo. Czasami jeszcze poczucie odpowiedzialnosci czy obowiazku zmusza ich do

malzenstwa i stworzenia dziecku rodziny. Malzenstwo takie jednak wymuszone okolicznosciami

nigdy nie bedzie tym, czym mogloby byc przy swiadomej decyzji dwojga ludzi. W wiekszosci

wypadkow Jednak mezczyzna znika, wystraszony niepozadanymi obowiazkami i czesto trudno

nawet uzyskac od niego alimentacje dla dziecka. Pomimo ze zycie stale pokazuje nieskutecznosc

tego rodzaju argumentow w celu podtrzymania konczacej sie milosci, kobiety ciagle jeszcze probuja

koncu na barki matki.

Trzeba zrozumiec, ze milosc, ktora nie zdala jeszcze proby zycia i nie stala sie trwala i

swiadoma wiezia laczaca dwoje ludzi, rozpada sie, a nie umacnia, z chwila pojawienia sie dziecka.

Podobnie sprawa wyglada w malzenstwie, chociaz formalnie ma to mniejsze znaczenie,

odgrywa natomiast bardzo duza role w dziedzinie uczuciowej. Jak juz wspominalam niejednokrotnie

w poprzednich rozdzialach, pierwsze lata milosci i malzenstwa to trudny okres zzywania sie i

dopasowania wzajemnego dwojga ludzi, tak roznych jak tylko moze roznic sie mezczyzna i kobieta.

Stworzenie sobie wspolnych zainteresowan, uzgodnienie charakterow, obustronne ustepstwa

na korzysc wspolpartnera dla stworzenia spokoju i harmonii w malzenstwie wymagaja wiele czasu i

dobrej woli obojga mlodych. Dochodza tu intymnosci stalego wspolzycia fizycznego, ktore rowniez

wymaga czasu, aby w pelni rozkwitlo.

Nie wolno takze zapominac o tym, ze w okresie ciazy i pierwszych miesiacach po porodzie

konieczne jest kilkumiesieczne zaniechanie wspolzycia. Poziom zainteresowan seksualnych kobiety



w tym czasie, szczegolnie w pierwszym roku po porodzie, znacznie spada, poniewaz jest ona

wyczerpana porodem i obciazona masa dodatkowych obowiazkow.

Nierzadko w mojej praktyce lekarskiej przychodzili mezowie proszac o porade. Stwierdzali,

ze malzenstwo ich dotad dobrane i bardzo zgodne seksualnie nagle sie zepsulo. Zona wyraznie unika

wspolzycia, znajdujac byle pretekst, a jezeli wreszcie dochodzi do tych spraw, przebiega wszystko

bez entuzjazmu. Nie ma co mowic o jakiejkolwiek inicjatywie z jej strony. Sprawy seksu przestaly w

ogole wchodzic w rachube, a zachecanie jej wymaga mnostwa energii j daje mizerne efekty. W

rozmowie z zona dowiadywali sie, ze nagle wygaslo u niej calkowicie zainteresowanie do

kazdej porze dnia i nocy, gdy chocby na chwile sie polozy. Po prostu lozko stalo sie dla niej jedynie

symbolem upragnionego snu i wypoczynku.

Po rozmowie z obydwojgiem malzonkow i dokladnej analizie ich trybu zycia okazuje sie. ze

zona karmi dziecko, kapie, przewija, chodzi z nim na spacer, pierze pieluszki, ubranka, prasuje, zeby

wszystko bylo swieze i czyste. Ponadto wstaje kilkanascie razy w nocy, bo dziecko zle soi, placze,

budzi sie, nie mowiac juz o wielokrotnym przewijaniu. Oczywiscie duzo dzieci przesypia spokojnie

swoje szesc, osiem godzin w ciagu nocy i nawet nie wymaga przewijania, ale nie jest ich duzy

odsetek. Po nocy przespanej jak zajac pod miedza, poniewaz matka stale nadsluchuje, czy dziecko

nie marudzi, albo sprawdza, czy sie nie odkrylo, przychodzi nastepny dzien wypelniony

obowiazkami od switu do poznej nocy. Czesto maz dodaje:

I tu trzeba wyjasnic mezowi, ze urlop macierzynski jest wypoczynkiem po trudach i ubytku

sil oraz zdrowia zwiazanego z ciaza, porodem i karmieniem, a praca i obowiazki domowe, ktore

znacznie sie zwiekszyly z chwila pojawienia sie dziecka, musza byc podzielone miedzy dwoje.

Przeciez poza dodatkowymi obowiazkami pozostaje jeszcze prowadzenie gospodarstwa dla calego

domu, zakupy, przygotowanie posilkow, utrzymanie porzadku w domu i wiele innych prac.

Gdy zwraca sie do mnie zmordowana zona z zalami na nadmiar temperamentu malzonka,

czesto polzartem daje jej nastepujaca recepte: po calym dniu pracy radze polozyc sie spac w drugim

pokoju, a meza na kilka nocy zostawic razem z dzieckiem. Niech wstaje, zagrzeje rumianek,

przewinie pare razy, a na pewno z duzo wiekszym zrozumieniem odniesie sie, po kilku nocach, do

zmeczenia i stalej sennosci zony.

(w czym oczywiscie maz moze jej troche pomagac), a maz pracuje. Opieka nad dzieckiem musi byc

natomiast uczciwie podzielona, tak aby kobieta nie byla wyczerpana do ostatecznosci i co za tym

obciazeniu czescia spraw zwiazanych z opieka nad dzieckiem, nie bedzie kipial nadmiarem

temperamentu.

Proponuje mlodym parom zglaszajacym sie z klopotami do poradni nastepujacy podzial zajec

przy dziecku: zona robi zakupy, gotuje dla niemowlecia, ewentualnie karmi je, przewija, wychodzi

na spacer (to moze rowniez robic maz, poniewaz ruch na swiezym powietrzu po przyjsciu z pracy

dobrze mu zrobi, ale dziecko powinno raczej wychodzic na powietrze przed poludniem na slonce), a

takze pierze i prasuje ubranka dziecka. Maz pierze pieluchy zebrane z calego dnia. Ponadto do

obowiazkow ojca powinna nalezec kapiel dziecka, poniewaz przyzwyczaja go do intymnego

kontaktu z maluchem i oswaja go z nim w sytuacji, gdy dziecko jest najmilsze, najladniejsze i

zwykle rozdokazywane. Oczywiscie doswiadczona mama rowniez czuwa przy tych zabiegach,

podajac ubranka, mydlo czy reczniki. Trzeci obowiazek ojca to czuwanie co druga noc przy dziecku

na zmiane z matka, aby kobieta mogla sie wyspac. I czwarty obowiazek: dlugi przedpoludniowy

spacer niedzielny, gdy matka przygotowuje obiad i zajmuje sie swoja toaleta oraz zabiegami

kosmetycznymi, aby nie wygladac jak obdarty i zaniedbany kocmoluch w okresie, kiedy z wielu

wzgledow malzenstwo przezywa ciezka probe.

Przy tej okazji zwracam malzonkowi zartobliwie uwage, ze hurysy w haremie sa wprawdzie



zawsze spragnione milosci i pelne temperamentu, ale przez caly dzien leza, chrupia slodycze,

plotkuja, a wieczorami wypoczete i pelne entuzjazmu witaja pana i wladce. Kobieta przemeczona i

niedospana nigdy nie bedzie dobrym partnerem w milosci.

Wracajac do naszych rozwazan, nie trzeba zapominac o donioslosci prawidlowego

zapobiegania ciazy, szczegolnie w pierwszych latach malzenstwa l miedzy kolejnymi porodami.

Ciaza i dziecko przychodzace nieplanowo, zbyt wczesnie, zanim malzonkowie osiagna pelna

dojrzalosc uczuc i zmyslow, zanim stworza sobie konieczne, przyzwoite warunki mieszkaniowe i

materialne, pozwalajace zdecydowac sie na dziecko, moga stac sie duzym problemem i spowodowac

powazny kryzys w malzenstwie. Wszystkie wymienione wyzej mankamenty staja sie przyczyna

nieporozumien, a gdy do tego jeszcze kobieta zmeczona i przepracowana przestaje dbac o siebie, po-

wstaja idealne wrecz warunki do pojawienia sie na horyzoncie zniecheconego mezczyzny drugiej

kobiety. Bywa, ze konflikt taki konczy sie rozwodem. A przeciez rozwod w chwili, gdy kobieta i

dziecko wymagaja jak najwiekszej opieki oraz troskliwosci, staje sie dla nich wielkim nieszczesciem

i katastrofa zyciowa.

mozna o tym dowiedziec?".

Przychodzi wtedy, gdy mlodzi upewnia sie juz, ze potrafia uczynic sie szczesliwymi w kazdej

dziedzinie zycia: zaspokajajac serce, porywy zmyslow i dajac pelna satysfakcje z posiadania takiego

towarzysza zycia... Kiedy juz swiadomosc tego

wszystkiego nie wystarcza... Pomimo pelni rodzi sie pustka. Czegos tu brak, daja o sobie znac

pierwsze objawy znudzenia stala pogoda, harmonia, rozrywkami. Wtedy zwykle pojawia sie u

obydwojga pragnienie dodania do wspolnego zycia czegos, co uczyni je pelniejsze, co stanie sie

Nie najwazniejsze bywa i to. czy urodzi sie syn, czy corka, bo oboje pragna po prostu

dziecka.

Nierzadko jednak i plec dziecka bywa problemem, a czasem nawet niemalym, chociaz

ostatnio chyba coraz mniejszym.

Juz w czasach starozytnych zastanawiano sie niejednokrotnie, co wplywa na to, jaka bedzie

mlode i starzejace sie pary plodza corki.

W Polsce interesuje sie tym zagadnieniem doktor Franciszek Benendo. W 1965 roku w swej

pracy doktorskiej stwierdzil on na podstawie wieloletnich badan, ze chlopcy rodza sie wtedy, gdy

stosunek zapladniajacy ma miejsce na dzien przed IUD w dniu jajeczkowania, dziewczynki natomiast

na trzy do pieciu dni przed jajeczkowaniem. Istnieje mozliwosc naukowego poparcia tej hipotezy,

jadrze.

Jezeli stosunek odbedzie sie na kilka dni przed jajeczkowaniem, plemniki z chromosomem Y

W zwiazku z tym, jezeli zaplodnienie nastapi na dzien przed lub w terminie owulacji, rowne szanse

maja plemniki meskie i zenskie, ale zwykle wyscig do jaja wygrywaja plemniki meskie, poniewaz sa

drobniejsze, z mniejsza glowka, wiec szybciej i wczesniej docieraja do jaja niz plemniki zenskie i

rodzi sie chlopiec. Profesorowie Schettles i Klegman z USA stwierdzili, ze stosunki w czasie lub w

przeddzien jajeczkowania daja w osiemdziesieciu procentach chlopcow, a na trzy do pieciu dni przed

Istnieje prawdopodobienstwo, iz wyniki tych doswiadczen stwierdzaja pewne prawidlowosci,

warto wiec sprobowac, gdy chcemy miec koniecznie syna lub corke.



Na marginesie sprawy warto podkreslic, ze plec dziecka uzalezniona jest wylacznie od tego,

podstaw do robienia zonie wyrzutow, ze rodzi samych synow albo same corki, poniewaz sprawa ta

zalezy wylacznie od plemnikow meza.

Na zakonczenie powyzszych rozwazan podaje, jak technicznie mozna wyliczyc, by urodzil

sie syn lub corka, oznaczajac wlasciwy dzien, strzalka na wykresie pomiarow cieploty porannej

(technika wykonywania tych pomiarow byla podana szczegolowo w rozdziale o antykoncepcji).

Wspominalam juz, ze okres ciazy i pierwszych miesiecy po porodzie jest z wielu wzgledow

okresem trudnym dla malzenstwa i nalezy zwrocic uwage na dwa zasadnicze problemy. Jeden z nich

ktora musi w tym okresie byc szczegolnie ostrozna, aby w pora zapobiec mogacym sie pojawic

komplikacjom malzenskim.

Wiele kobiet uwaza, iz okres ciazy jest tak przykry, pelen dolegliwosci i wszelkiego rodzaju

niewygod, ze maz powinien nosic je bez przerwy na rekach i zachwycac sie nimi, chocby z tego

wzgledu, ze ponosza wszystkie fizyczne klopoty zwiazane z przyjsciem na swiat dziecka. Niestety,

mezczyzni nie sa tak sklonni do rozpieszczania swoich ciezarnych zon, jakby one sie tego

spodziewaly, chociaz roznie bywalo z tymi 'prawami w innych kulturach. Istnieje zwyczaj, zwany

krzyza itp., a wszystko to konczy sie zwykle z chwila urodzenia dziecka. Istota tych obyczajow jest

oficjalne potwierdzenie ojcostwa. Spotyka sie je w kulturach staroindianskich, a takze u niektorych

szczepow afrykanskich.

W Peru mezowie doprowadzili ten mily" zwyczaj az do pewnej przesady, przejmujac na

siebie calkowicie role kobiety ciezarnej. Malo, ze odczuwaja wszelakie dolegliwosci w czasie ciazy,



ale rowniez rodza razem z zona, przy czym zona rodzi w pozycji stojacej, przewaznie milczac, a maz

lezy w poslaniu i krzyczy, ile tylko moze. Wszyscy sasiedzi bardzo mu wspolczuja, a po porodzie

skladaja gratulacje w zwiazku z narodzeniem dziecka. W trzy dni po porodzie zona wstaje l idzie w

pole do pracy, a maz lezy przez szesciotygodniowy okres zwyczajowego pologu i kaze sie

obslugiwac tak zonie, jak i otoczeniu. Wydaje mi sie, ze troskliwosc peruwianskich malzonkow o

swe ciezarne zony jest juz moze zbyt daleko posunieta.

Nasi mezowie rozpieszczani w pierwszych latach malzenstwa, chwaleni i nianczeni jak

dzieci, bo typowym stylem milosci kobiecej jest zawsze styl troche macierzynski, nagle znajduja

sie w sytuacji, gdy na horyzoncie pojawia sie grozny konkurent do uczuc kobiety.

Czesto konflikt rodzi sie z rzeczy bardzo drobnych. Na przyklad kobieta odczuwa w ciazy

nagle checi na rozne potrawy, owoce czy jarzyny, czasem w danym sezonie bardzo drogie. Maz

kupuje niewielka ilosc ze wzgledu na budzet domowy, a zona konsumuje wszystko z zapalem, nie

zostawiajac mu ani troszke, chocby na sprobowanie. Tu juz pojawiaja sie pierwsze malenkie zarodki

nieporozumien i wzajemnych pretensji, ktore z czasem rosna i rosna, nabierajac niebezpiecznych

rozmiarow.

To na pozor nic nie znaczace niedopatrzenie czy podswiadoma zabieranie rzeczy lepszych i

wartosciowszych dla dziecka, bo przeciez, my juz jemy we dwoje", powoduje u meza wrazenie, ze

zostaje odsuwany na drugi plan. Takie i tym podobne na pozor niewazne sprawy rozbudowuja

wazniejsze.

zmeczona, zle sie czuje, jest mi mdlo". Kojarzenie objawow zlego samopoczucia z gestami niecheci

dc meza budzi w nim zal i pretensje do zony, zazdrosc i niechec do dziecka. Pomalu i niezauwazalnie

dziecko zaczyna byc w jego oczach nie upragnionym dotad synkiem czy coreczka, ale intruzem,

ktory odsuwa go od zony.

Znacznie rozsadniejsze od jeczenia, biadan i robienia awantur beda skargi i zale slabej

kobiety, ktorym towarzyszy przytulanie sie, szukanie opieki i czulosci u meza, bo przeciez tylko on

potrafi ja pocieszyc, uspokoic i obronic przed przykrymi problemami zyciowymi. Takie postawienie

sprawy nie powoduje u mezczyzny uczucia odepchniecia i niedosytu uczuciowego, budzi natomiast

dodatkowa serdecznosc i opiekunczosc oraz poczucie odpowiedzialnosci za ich troje.

Druga sprawa, majaca zupelnie zasadnicze znaczenie w okresie ciazy, jest wyglad zewnetrzny

kobiety. Nie mozna opuszczac rak i dochodzic do wniosku, ze i tak jestem brzydka i znieksztalcona,

wiec nie ma co sie stroic i dbac o siebie. Jest to z gruntu bledne przekonanie. Oczywiscie, jezeli

kobieta chodzi w sukienkach, ktore wprost pekaja na niej i opinajac sie brzydko, podkreslaja

znieksztalcenie figury, gdy wlosy ma w strakach, rece nie wypielegnowane, chodzi bez makijazu i

jest wyraznie zaniedbana w stosunku do swojego normalnego wygladu, to w najbardziej

lekkomyslny sposob psuje sobie wiekszosc szans zyciowych w tym okresie.

Wlasnie zmniejszenie walorow fizycznych przez nature nalezy maksymalnie i z wielka

starannoscia wyrownywac i nadrabiac, tak aby maz (mezczyzni sa mniej spostrzegawczy od kobiet,

jesli chodzi o wyglad zewnetrzny) nie zauwazyl roznicy albo, jesli to mozliwe, nawet zwrocil uwage

(mozna to sprytnie podsunac) na wyjatkowe zadbanie i ladny wyglad zony i stwierdzil, ze potrafi ona

w kazdej sytuacji byc interesujaca i ponetna. A wiec: kosmetyczka, fryzjer i przede wszystkim

krawcowa. Ubranie powinno w tym okresie nie tylko maskowac ciaze, ale rowniez byc dobrane

marszczen, wybierac materialy jasne i kwieciste zacierajace deseniami ksztalt figury i starac sie, aby

sukienki mialy zawsze swiezy kolnierzyk czy barwny szalik lub inne akcenty ozdobne, przyciagajace

spojrzenie, a tym samym odwracajace uwage od zmienionych ksztaltow.

Kobiety w typie chlopiecym powinny nosic raczej spodnie ze specjalnie wszyta, zapinana na

bokach klapa na brzuchu, ktora pozwala stosownie do potrzeb poszerzac obwod w pasie. Do takich

spodni mozna nosic kasaki, mini-sukienki czy dlugie bluzki luzno spadajace do bioder i maskujace



talie. Elegancja kobiety starannie maskujacej objawy ciazy prowadzi do tego, ze maz chetnie

pokazuje sie z nia wszedzie, w miejscach publicznych i w towarzystwie, nie czujac sie skrepowany

jej wygladem.

Nigdy kobieta nie moze zapominac, ze mezczyzna patrzy przede wszystkim oczyma

otaczajacych go ludzi i bardzo sobie ceni zachwyty i pochwaly otoczenia, podziwiajacego elegancje

zony. Niewatpliwie dbalosc o sprawy wygladu zewnetrznego przy rozlicznych dolegliwosciach ciazy

jest czesto bardzo me-cz4ca, ale jest to rzecz absolutnie konieczna, ktora procentuje wysoko w

dalszym pozyciu malzenskim.

HARMONIA SEKSUALNA

Nastepnym niezwykle waznym elementem harmonii malzenskiej w okresie ciazy i karmienia

jest sprawa wspolzycia seksualnego. Jak juz wspomnialam, istnieje w ciazy wiele okolicznosci, w

ktorych wspolzycie normalne jest niewskazane i niemozliwe; dlatego ciaza jest jednym z okresow,

pelnego zaspokojenia seksualnego poza stosunkiem.

Rozmaicie ksztaltuje sie poped seksualny u kobiet ciezarnych, w zaleznosci od przebiegu

ciazy ' jej okresu. Niektore kobiety skarza sie lekarzowi, ze odczuwaja bole przy orgazmie w

nagle w sobie uspiona dotad intensywna pobudliwosc seksualna. Sa to kobiety, ktore rozwijaja sie w

pelni i zaczynaja odczuwac rozkosz przy stosunku dopiero w okresie pierwszej ciazy. Przyczyna

naglej zmiany lezy w znacznym zwiekszeniu u krwawienia pochwy i macicy w przebiegu ciazy, co

rozwija oraz poprawia slabo dotad dzialajacy mechanizm doplywu krwi w czasie stosunku i

umozliwia osiagniecie orgazmu. Intensywne ciazowe przekrwienie narzadow rodnych kobiety az do

konca siodmego miesiaca ciazy pozwala tym wlasnie kobietom przezywac nie tylko pierwsze

orgazmy w ich zyciu, ale nawet i po kilka w czasie jednego stosunku.

A jak wygladaja sprawy wspolzycia w ciazy w swietle badan naukowych, fizjologii, biologii

itp.?

Masters i Johnson prowadzili badania nad przebiegiem stosunku rowniez i u kobiet

ciezarnych. Stwierdzili dosc wyrazne roznice miedzy kobietami ciezarnymi i nie ciezarnymi w prze-

biegu poszczegolnych okresow pobudzenia seksualnego w trakcie stosunku.

przekrwieniem sromu i pochwy, poniewaz przekrwienie wystepujace normalnie przy stosunku na-

klada sie na stale przekrwienie narzadow w zwiazku z ciaza. Obrzek i zwiekszone przekrwienie

scianek pochwy w znacznym stopniu wzmaga zwilzenie pochwy. Plynna wydzielina w fazie

pobudzenia u ciezarnej jest mniej wiecej o jedna trzecia obfitsza niz poza ciaza. Zwiekszone

przekrwienie narzadow rodnych, sprzyjajace podnieceniu seksualnemu, trwa normalnie przez cala

daze. Sluzy ono glownie przemianom zachodzacym w macicy i pochwie. Procesy te rozpulchniaja je

i zwiekszaja elastycznosc, umozliwiajac porod.

Przypominamy sobie, ze u kobiety nieciezarnej w fazie pobudzenia szyjka maciczna wydziela

duze ilosci sluzu. W okresie ciazy szyjka jest zamknieta (chroni plod) i sluzu nie wydziela, ale

niedobor ten calkowicie wyrownuje intensywne zwilzanie scianek pochwy.

stawianie sie macicy oraz silne przekrwienie wiezadel krzyzowo-macicznych. U kobiety ciezarnej w

miare zaawansowania ciazy rosnie przekrwienie i pogrubienie scianek pochwy, a zwezenie dolnego

odcinka pochwy dochodzi do siedemdziesieciu pieciu procent swiatla, a U wielorodek nieraz calkiem

sie zamyka. Stawianie sie macicy w czasie orgazmu i przekrwienie wiezadel krzyzowo-macicznych

staje sie w ciazy pod koniec trzeciego miesiaca i pozniej stanem normalnym, poniewaz macica jest

stale wyprostowana, a wiezadla przekrwione, i w tej sytuacji nic sie nie zmienia.

W fazie orgazmu w pierwszych dwu trymestrach ciazy wystepuja dosc wyrazne jeszcze



skurcze pochwy, w ostatnich trzech miesiacach pochwa jest tak zmieniona, ze nie widac juz zadnej

roznicy w czasie skurczow.

Wiadomo z opisu przebiegu stosunku u kobiety nie ciezarnej, ze w fazie orgazmu wystepuje

skurcz macicy. Daje sie on rowniez obserwowac u kobiet ciezarnych, a szczegolnie w ostatnich

trzech miesiacach ciazy skurcz taki utrzymuje sie nit raz do jednej minuty. Czasami w czasie tak

dlugiego skurczu cichnie tetno plodu, ale nie zaobserwowano u niego zadnych z tym zwiazanych

ujemnych skutkow. Macica w zaawansowanej ciazy po skurczu w fazie orgazmu czesto przejawia

zwiekszona kurczliwosc, napinajac sie potem regularnie jeszcze przez pol godziny. Skurcze te

uspokajaja sie stopniowo bez zlych skutkow dla przebiegu ciazy.

Faza odprezenia u kobiet ciezarnych rozni sie nieco od tej fazy u kobiet nie ciezarnych,

poniewaz duze przekrwienie narzadow rodnych bardzo opoznia i zwalnia odplyw dodatkowej krwi.

W zwiazku z tym podniecenie seksualne utrzymuje sie dosc dlugo po stosunku i jak twierdza kobiety

stosunku u kobiet ciezarnych opisany przez Mastersa i Johnson.

Orgazm i wspolzycie seksualne u zdrowych kobiet nie wywieraja zadnego szkodliwego

wplywu na przebieg ciazy. Niektore pacjentki skarzyly sie czasami na bole glowy po stosunku lub

lekkie bole w podbrzuszu, ale dolegliwosci te przemijaly dosc szybko bez zadnych zlych nastepstw.

Oczywiscie nie tylko przekrwienie narzadu rodnego decyduje checi kobiety do wspolzycia. Do

trzeciego miesiaca ciazy, a mimo narastajacego przekrwienia sprzyjajacego wspolzyciu, wiele kobiet

skarzy sie na depresje, placzliwosc, czesto niepowstrzymana sennosc, a najprzykrzejsze bywaja

mdlosci i wymioty. Dolegliwosci te wprawiaja kobiete w zly nastroj, jest ona nadmiernie drazliwa i

nie zawsze chetna do wspolzycia. W tym okresie jej partner powinien okazac cierpliwosc, tkliwosc, i

czulosc, ktore zlagodza jej zly nastroj psychiczny i dolegliwosci fizyczne.

Wszystkie te nieszkodliwe zwykle, ale bardzo nieraz pogarszajace samopoczucie

dolegliwosci koncza sie najczesciej jak reka odjal z poczatkiem trzeciego miesiaca ciazy. Masters i

Johnson stwierdzaja, ze wsrod stu i jednej kobiet ciezarnych osiemdziesiat dwie przezywaly w czasie

od trzeciego do szostego miesiaca ciazy ogromny rozkwit doznan seksualnych z licznymi orgazmami

przy stosunku.

Srodkowe miesiace ciazy obfituja w mile i korzystne dla milosci malzenskiej przezycia, bo i

sprawia obojgu rodzicom wielka radosc. Maja oni namacalne dowody, ze dziecko juz istnieje i

nawiazuje z nimi pierwszy kontakt. Szczesliwe mlode mamy opowiadaja z entuzjazmem, jak

dzieciak wysuwa raczki czy nozki uwypuklajac macice, jak chowa lapke, kiedy sie w to miejsce puka

palcem, jak sie uklada, gniewa, a nawet ma czkawke, ktora wlasnym uchem wysluchalam kiedys u

ciezarnej, chcacej sie upewnic, czy to czasem nie jakies drgawki. Mezczyzna zaczyna odczuwac

ojcowskie zapedy, dajac lekkie klapsy dzieciakowi, ktory za bardzo mame kopie, i zasmiewaja sie

oboje, jak wypukla pupka czy inna czesc ciala wycofuje sie rakiem pod wplywem klepania,

chowajac sie w jakichs sobie tylko znanych glebszych zakamarkach.

A ciaza rosnie dalej i przechodzi w ostatnie trzy miesiace. Pojawiaja sie wowczas nowe

dolegliwosci, tym razem zwiazane z ogolna ociezaloscia, nadmiernym napieciem miesni brzucha,

uczuciem pelnosci miednicy, bolami w plecach. Dolacza sie do tego reakcja wcisnietego

powiekszona macica zoladka manifestujaca sie przykra zgaga. Nogi puchna, szczegolnie wieczorem,

buty trudno zawiazac. Odczuwa tez ciezarna wyrazna dusznosc, szczegolnie w osmym miesiacu, gdy

macica wciska przepone do klatki piersiowej, zmniejszajac glebokosc oddechu. Wszystkie te

dolegliwosci najczesciej obnizaja coraz bardziej napiecie seksualne, a chroniczne zmeczenie

powoduje niechec do jakichkolwiek dodatkowych wysilkow.

W tym czasie maz powinien zredukowac znacznie czestotliwosc wspolzycia, a takze odciazyc

kobiete fizycznie, pomagajac jej w zajeciach domowych i opiekujac sie nia, o ile to mozliwe, gdy

znajduje sie ona poza domem i narazona jest na tlok w tramwaju czy trudnosci z pokonywaniem

pieter.



pelnego stosunku staje sie niemozliwe ze wzgledu na stan fizyczny kobiety i przede wszystkim na

niebezpieczenstwo wprowadzenia chorobotworczych bakterii, ktore moglyby wedrujac w czasie

porodu z pochwy do macicy spowodowac powazne powiklania i zakazenie krwi.

Znane sa opowiesci o atletach seksualnych, ktorzy pochowali po piec czy szesc zon w ciagu

zycia. Byly to opowiesci w wiekszosci z czasow naszych dziadkow, z miejscowosci, gdzie panowala

ciemnota i nie docieraly podstawowe zasady higieny. Bardzo prosty byl mechanizm wymierania zon

atlety seksualnego. Zwykle nie przezywaly pierwszego porodu czy poronienia, zmuszane do

wspolzycia seksualnego przed i zaraz po porodzie, umieraly szybko w wyniku zakazenia krwi,

ciezkich krwotokow i innych uszkodzen narzadow rodnych.

Po urodzeniu dziecka nastepuje okres pologu, trwajacy okolo szesciu tygodni. W okresie tym

obserwujemy wiele zmian w narzadach rodnych, ktore uniemozliwiaja podjecie wspolzycia

seksualnego. Pomijajac juz zasadnicza sprawe rany lozyskowej w macicy, wchodzi w gre jeszcze

wiele innych momentow. Kobieta jest zmeczona, oslabiona, niewyspana. Pochwa i krocze zaczynaja

sie dopiero goic po przebytym porodzie. Szwy na kroczu bardzo jeszcze swieze zablizniaja sie w

przepuszczajaca z latwoscia bakterie chorobotworcze z pochwy do macicy, zamyka sie, a macica

wraca stopniowo do rozmiarow z okresu poprzedzajacego ciaze.

Reakcje seksualne maja intensywnosc znacznie slabsza i uklad nerwowy reaguje jakby w

zwolnionym tempie. Mowa tu oczywiscie o probach wywolania orgazmu pieszczotami, a nie o

wspolzyciu normalnym, ktore w tym okresie jest absolutnie niedozwolone. Intensywne przekrwienie

narzadow rodnych, wystepujace przez cala ciaze, cofa sie w okresie pologu, a pochwa i srom

przypominaja raczej narzady staruszek PO klimakterium.

Co moze byc przyczyna tak gwaltownych zmian? Czynnik hormonalny, ktorego niezwykle

doniosla role podkreslalam juz w dziale omawiajacym wplyw hormonow jajnikowych na reakcje

seksualne. Cala ciaza przebiega pod wplywem hormonu cialka zoltego, ktory sprzyja rozwojowi

plodu, zwiekszajac zapasy skladnikow odzywczych w blonie sluzowej macicy oraz zmniejszajac

kurczliwosc miesnia macicy, aby zapewnic spokoj dziecku.

W ostatnich tygodniach wzrasta wyraznie poziom estrogenow, ktore zwiekszaja kurczliwosc

miesnia macicy, przygotowujac ja do porodu. W okresie pologu poziom obydwu hormonow jest

bardzo niski. Cialko zolte skonczylo juz swa dzialalnosc ciazowa, a estrogeny nie podjely jeszcze w

kto dbac" o stan narzadow rodnych, ktore sprawiaja wrazenie narzadow w okresie przekwitania.

Hormony estrogenne stymuluja prace gruczolow sluzowych szyjki macicznej, sa bodzcem

zwiekszajacym rozrost nablonka pochwy, oddzialuja na uklad nerwowy, sprzyjajac czynnosci

naczyniowej i zwiekszajac przekrwienie narzadu rodnego. Poniewaz w przebiegu calej ciazy, z

wyjatkiem jej ostatnich tygodni, estrogeny niewiele mialy do powiedzenia, zmiany wynikajace z ich

niedoboru wybitnie sie ujawniaja w okresie pologu: wydzielanie sluzu z szyjki macicznej jest

niezwykle skape albo nie ma go wcale, nablonek pochwy wiotki, bardzo wrazliwy, latwo ulega

ocieraniu i uszkodzeniu. Slabe ukrwienie scianek pochwy i narzadu rodnego zmniejsza przesiek

wydzieliny zwilzajacej do swiatla pochwy, co powoduje wyrazna jej suchosc ulatwiajaca zakazenie

bakteriami ropnymi, wywolujacymi uplawy. Przekrwienie lechtaczki i okolic sromu przy

pieszczotach zewnetrznych jest male i slabo zaznaczone.

W zwiazku z tymi wszystkimi przemianami w okresie pierwszych tygodni po porodzie

pieszczoty malzonkow z koniecznosci ograniczaja sie raczej do pieszczenia meza, poniewaz aparat

seksualny kobiety nie jest jeszcze wtedy przystosowany do odbierania bodzcow z tej dziedziny.

Pomimo to po uplywie szesciu tygodni od porodu mozna juz w zasadzie zaczac normalne wspolzycie

seksualne, ale wyzej opisane, dolegliwosci w mniejszym czy wiekszym stopniu jeszcze pozostaja i

powinno sie stosowac wszystkie srodki pomocnicze, ktore polecalam kobietom rozpoczynajacym

wspolzycie: parafina na krocze przed stosunkiem, zwilzanie pochwy wata zmoczona roztworem



kwasu bornego w glicerynie, co zapobiega ewentualnym infekcjom, pieczeniu i bolesnosci przy

stosunku. Ponadto nalezy zachowac umiar we wspolzyciu i pozwolic kobiecie spokojnie wrocic do

normy. Przyjmujemy, ze okolo trzech miesiecy po porodzie pochwa i narzady rodne wracaja

juz calkowicie do stanu poprzedzajacego ciaze.

Interesujaca bylaby ankieta przeprowadzona wsrod mezczyzn na temat, jak oni widza pod

katem zainteresowan seksualnych swoje zony w okresie ciazy. Pierwsze miesiace nie nasuwaja

zwykle wiekszych zastrzezen w tej dziedzinie, niektorzy tylko kochajacy ojcowie skarza sie na

pewne zahamowania psychiczne, poniewaz boja sie, ze wspolzycie moze zaszkodzic dziecku.

Inni stwierdzaja wyrazne zmniejszenie albo zupelny brak zainteresowan seksualnych w stosunku do

zony w ciagu ostatnich trzech miesiecy ciazy; tlumacza to jej zlym wygladem zewnetrznym

(powiekszenie brzucha, obrzeki, plamy itp.) Zwykle taka postawa pojawia sie u mezczyzn, ktorych

seksualizm sklada sie w wiekszej czesci z komponenty fizycznej niz uczuciowej. Wielu z nich

zdradza scisle poufnie, ze mieli w tym czasie inna kobiete, zastrzegajac sie nierzadko, ze zdarzylo sie

to pierwszy raz od zawarcia malzenstwa, ale czuja nieodparty wstret fizyczny do ciezarnej zony. Byc

moze, ze sa to jakies fizyczne niewyjasnione odczucia, ale czesto, jak juz wspominalam, niedbalosc i

bral. szczegolnej troski kobiety ciezarnej o swoj wyglad zewnetrzny staje sie zrodlem krytycznego

spojrzenia malzonka i budzi jego fizyczna niechec. Milym objawem obserwowanym przeze mnie

ostatnio jest zwiekszenie sie zainteresowania meza przezyciami zony ciezarnej.

Kobiety, ktore ronily juz samoistnie poprzednie ciaze lub ktorych ciaza zagrozona jest

poronieniem (wystepowanie zaburzen stwierdzonych badaniami cytohormonalnymi), powinny

powstrzymac sie od stosunkow w okresie pierwszych trzech miesiecy ciazy, poniewaz jest to okres

najwiekszej sklonnosci do poronien. Oczywiscie czas trwania tej abstynencji musi byc regulowany

scisle przez lekarza.

Kobiety watle, zle znoszace ciaze (a nie zaszkodzi, zeby i inne zwrocily na to uwage),

powinny unikac stosunkow przez kilka dni w okresach, w ktorych w normalnych warunkach wy-

padalby termin miesiaczki. Warto juz od poczatku ciazy zaznaczyc sobie w kalendarzu terminy, w

ktorych wypadalyby kolejne miesiaczki, i przestrzegac tego zalecenia. Okres, w ktorym powinna

przypadac miesiaczka, jest szczegolnie zagrozony przerwaniem ciazy czy poronieniem.

Jezeli w normalnym wspolzyciu jest sie przyzwyczajonym do stosunkow w pozycjach

umozliwiajacych glebokie wnikniecie czlonka do pochwy, co idzie w parze z uderzaniem i

potracaniem szyjki macicznej, nalezy w okresie ciazy zmienic pozycje na bardziej stateczna i

zwracac uwage na to, aby czlonek wprowadzac ostroznie i niezbyt gleboko.

Okresy abstynencji wymagane na szesc tygodni przed i po porodzie musza byc surowo

przestrzegane. Niejednokrotnie w rozmowach z lekarzami, szczegolnie poloznikami, spotykalam sie

z narzekaniem: jak mozna przeprowadzic pacjentke zdrowo i szczesliwie przez porod i okres

poporodowy, jezeli zaraz po powrocie ze szpitala (mniej wiecej siedem do dziesieciu dni po

porodzie) maz zmusza ja do podjecia wspolzycia i po kilku dniach kobieta wraca z ciezkim

zapaleniem ropnym macicy i jajnikow.

Niewatpliwie takie lekcewazenie zdrowia zony ze strony meza jest wielkim wykroczeniem.

Nalezy jednak pamietac, ze mezczyzna o duzym temperamencie, przyzwyczajony przez wiele lat do

codziennego wspolzycia, niezwykle trudno godzi sie z nagla abstynencja i czesto fizycznie bardzo

zle ja znosi. Kryje sie tu niezwykle niebezpieczny zakret dla malzenstwa. Gdy zona niedostatecznie

Zaleceniom dotyczacym abstynencji powinny towarzyszyc porady, jak postepowac, aby wilk byl

syty i owca cala. Inaczej, jak zaspokoic potrzeby meza, o ile nie stac go na abstynencje w tym

okresie, a rownoczesnie nie wpedzic sie w chorobe. Pouczenie kobiety o technice stosunkow

przyjemniej nauczyc sie tych metod wczesniej.

W okresach wstrzemiezliwosci zalecanej czasem w pierwszych miesiacach ciazy nalezy



wybrac pieszczoty, ktore zadowola meza, a nie doprowadzaja do orgazmu u zony, poniewaz przy

zagrazajacym poronieniu niekorzystne jest doprowadzenie macicy do intensywnego przekrwienia i

skurczow towarzyszacych orgazmowi.

Proponuje w tym okresie doprowadzenie do wytrysku glaskaniem i dotykaniem czlonka lub

pocalunkami. Zaczynamy oczywiscie od pocalunkow, przytulania i ogolnych pieszczot, potem

draznienia okolicy szwu kroczowego, jader oraz czlonka, az do wystapienia pelnego wzwodu. Mozna

rowniez odbyc stosunek w pozycji bocznej tylnej, miedzy uda, zwilzone parafina.

W okresie szesciu tygodni abstynencji poprzedzajacej porod mozna stosowac wyzej

wymienione rodzaje pieszczot, jak rowniez stosunek od tylu miedzy uda, tym razem starannie osla-

niajac pochwe wata, celem zapobiezenia ewentualnej infekcji.

Po porodzie korzystamy z wyzej wymienionych sposobow, a ponadto dochodzi jeszcze

stosunek w normalnej pozycji -na powierzchnie brzucha, na ktorej ukladamy skrzyzowane dlonie

lekko zwilzone parafina. Stosunek odbywa sie pomiedzy skora brzucha a powierzchnia dloni.

Wszystkie te metody warto wyprobowac i zapoznac sie z nimi wczesniej, kiedy kazda z nich nosi

cechy atrakcji i nowosci. Ale w sytuacjach, gdy malzonkowie nie znaja ich jeszcze, nigdy nie jest za

pozno, by je wprowadzic.

zaniedbany i odepchniety w okresie ciazy zony, zeby otoczony troskliwoscia mial wieksza ochote i

zapal do opieki oraz pomocy malo samodzielnej w tym okresie kobiecie.

Istnieje zasada w medycynie: zawsze latwiej zapobiegac niz leczyc. Lepiej zatroszczyc sie o

meza w tej dziedzinie samodzielnie, niz pozostawic pole do popisu innym paniom, ktore czesto tylko

pod tym wzgledem goruja nad zona, ze nie sa aktualnie w ciazy.

Zajmijmy sie teraz krotko pielegnacja figury kobiety ciezarnej.

Niewatpliwie jednym z najwiekszych atrybutow kobiecosci jest wyglad zewnetrzny i dbalosc

o ten wyglad. Okres ciazy rozciaga nadmiernie i tym samym uszkadza skore brzucha i piersi, okolic

najbardziej powiekszajacych swoja objetosc, doprowadzajac do licznych pekniec podskornej tkanki

lacznej. Pekniecia te zaczynaja pojawiac sie w ciazy okolo piatego miesiaca, a liczba ich zwieksza

sie stopniowo w ostatnich trzech miesiacach. Czasami moga pojawic sie wczesniej, szczegolnie- u

kobiet otylych, nie uprawiajacych sportow, u ktorych miesnie sa zwiotczale i malo elastyczne.

Pekniecia wygladaja jak sinowisniowe prazki, wystepuja na brzuchu, udach i piersiach.

Z chwila gdy miesnie i tkanka laczna podskorna przy nadmiernym rozciaganiu ulegna

peknieciu, to znaczy, gdy pojawia sie sine pregi, niewiele juz mozna pomoc. W tych miejscach

Pozostana potem biale blizny, ktore marszcza brzydko powierzchnie skory brzucha, powodujac

faldowanie sie jej i zwiotczenie po zakonczeniu ciazy.

Odpowiednia pielegnacja brzucha i piersi, prowadzona w ciazy od momentu, gdy

uszkodzenia jeszcze nie wystapily, to znaczy od czwartego miesiaca, zapobiega im skutecznie i

pojedrniajac miesnie, pozwala po porodzie powrocic calkowicie do stanu sprzed ciazy. Nawet

kobiety po ciazy blizniaczej, jak przekonalam sie wielokrotnie w swojej praktyce lekarskiej, juz w

kilka dni po porodzie, a czasem w ciagu kilkunastu godzin zaledwie, maja brzuch plaski i jedrny, bez

stosujacymi masaz a pozostalymi, ktore o swoje miesnie w pore nie zadbaly. Koniecznie trzeba o

tym pamietac, bo rzecz jest pozniej nie do odrobienia.

Rownie wazne jest utrzymanie ogolnej sprezystosci sylwetki, co nietrudno osiagnac

wykonujac wszystkie normalne zajecia domowe (oczywiscie bez ciezszych prac). Podobny efekt daja

takze dluzsze spacery na swiezym powietrzu, odbywane dosc szybkim elastycznym krokiem.

Ponadto istnieje caly zespol cwiczen gimnastycznych i oddechowych, okreslanych wspolna nazwa

szkoly bezbolesnego rodzenia. Cwiczenia te sluza wzmocnieniu miesni brzucha, kregoslupa i okolicy

krocza, aby przygotowac je do pracy porodowej. Obejmuja one rowniez nauke oddychania w czasie

porodu, co ulatwia rodzenie i poprawia stan ogolny plodu. Dokladne informacje o gimnastyce zwia-



zanej z bezbolesnym porodem znajda zainteresowane Czytelniczki w specjalnych publikacjach

poswieconych tej sprawie, np. w ksiazce Wlodzimierza Fijalkowskiego pt. Rodzi sie czlowiek.

Wracajac do techniki masazu powlok brzusznych, opisze, jak nalezy wykonywac takie masaze.

Zaczynamy, jak juz wspomnialam, okolo czwartego miesiaca ciazy, w okresie, gdy macica nie

napina jeszcze zbytnio powlok brzusznych, ktore latwo daja sie uchwycic palcami.

Chwytamy fald skory, podobnie jak do uszczypniecia, mozliwie gleboko, tak aby wypelnial prawie

zaglebienie dloni miedzy kciukiem a pozostalymi palcami. Potem przyciskajac lekko palce kciuk:;,

robimy taki ruch, jak przy strzelaniu z palcow -Melchior Wankowicz nazwal kiedys te technike

zeby fald skory, wymykajac sie miedzy palcami, wydawal odglos lekkiego klasniecia. W ten sposob

fragment powlok sciany brzusznej pociagamy masujemy przekrecajac palce i napinamy, pociagajac

na zakonczenie. Skutkiem takich manipulacji jest intensywny przyplyw krwi do tkanki lacznej

podskornej oraz miesni brzucha, co powoduje ich pojedrnienie i zwieksza ich elastycznosc.

Szczypiemy w ten sposob drobnymi chwytami dookola pepka i po linii spiralnej az do bioder

i okolic przepony.

Jezeli robia sie rozstepy rowniez na partiach ud przylegajacych bezposrednio do pachwin,

nalezy szczypac takze i te okolice. Szczypanie takie wykonujemy codziennie przez dziesiec do

pietnastu minut, pudrujac uprzednio odrobina talku powierzchnie skory, aby jej nie poocierac. Po

masazu brzuch powinien byc zaczerwieniony i goracy. Masaz wykonuje sie codziennie az do konca

ciazy.

W miare powiekszania sie objetosci macicy, szczegolnie w osmym, dziewiatym miesiacu

ciazy, bywaja czasem trudnosci uchwyceniem mocno napietej skory na brzuchu, ale tym bardziej w

tym okresie nie wolno zaprzestac masazu, poniewaz cialo takie otwieraja bowiem droge infekcji i

sprzyjaja powstawaniu ropni w piersiach.

Po porodzie daje o sobie znac nowy problem: wychowanie malego czlowieka. Idealnym

rozwiazaniem dla dziecka i matki bylaby mozliwosc pielegnacji niemowlecia w domu co najmniej do

trzech lat. Niestety, chocby ze wzgledow materialnych, nie zawsze jest to mozliwe i wiele matek

pracujacych musi korzystac ze zlobkow.

Nie mozna zapominac, ze pierwsze lata zycia dziecka to okres wyksztalcenia uczuciowosci i



potrzeby wiezi, a kontakt z matka i klimatem jej milosci jest dla niego tak samo niezbedny, jak

jedzenie czy oddychanie. Dzieci odnoszone do zlobka powinny byc odbierane przez rodzicow jak

najwczesniej i obdarzane podwojna troskliwoscia, pieszczotami i zainteresowaniem, gdy znajduja sie

w domu, aby wynagrodzic im brak intymnego kontaktu w opiece zbiorowej.

Wspolczesne ustawodawstwo stara sie jak najbardziej isc na reke matce i umozliwia jej

wziecie trzyletniego urlopu bezplatnego po zakonczeniu platnego urlopu macierzynskiego. W tych

warunkach niewatpliwie warto ograniczyc troche wydatki rodzinne i skorzystac z mozliwosci

stworzenia dziecku warunkow prawidlowego rozwoju uczuciowosci. A wiec krag sie zamyka i

dotarlismy do problemow pierwszego rozdzialu ksiazki.

Rozciagniecie skory sprzyja jej niedokrwieniu i co za tym idzie - pekaniu. Niektore pacjentki

obawiaja sie, ze szczypanie brzucha moze zaszkodzic dziecku. Obawy takie sa niesluszne, poniewaz

dziecko zamkniete w macicy wypelnionej plynem jest calkowicie bezpieczne. Plyn, jak wszystkie

ciecze, jest niescisliwy i stanowi doskonala izolacje przed wszelkimi urazami; oczywiscie nie mozna

tu mowic o urazach tej miary, co upadek na brzuch czy uderzenie. W zaawansowanej ciazy dziecko

wyczuwa prawdopodobnie ruchy i klasniecia powlok masowanego brzucha i czesto daje o tym znac

poruszeniami, ale jest to tylko reakcja na niepokojace odglosy ze swiata zewnetrznego, a nie objaw

jakiegokolwiek cierpienia plodu.

Stosowanie masazu przez kilka miesiecy ciazy jest nieco klopotliwe i wymaga troche

cierpliwosci, ale sowicie oplaca sie po porodzie, gdy figura pozostaje prawie zupelnie nie zmieniona.

Jeszcze jedna mala uwaga. Najczesciej po kilku pierwszych dniach masazu kobiety skarza sie na bole

miesniowe i uczucie ogolnego rozbicia. Jest to normalna reakcja miesni po rozpoczeciu gimnastyki.

W ciagu kilku dni dolegliwosci ustepuja i dalsze masaze sa juz zupelnie niebolesne.

Nastepnym obiektem pielegnacji sa piersi, ktore rowniez w zwiazku z karmieniem znacznie

powiekszaja swoja objetosc, co moze spowodowac drobne pekniecia, podobnie jak na skorze

brzucha. Pekniecia takie po zakonczeniu karmienia zwiekszaja obwislosc piersi. Biust, podobnie jak

brzuch, nalezy pielegnowac rozpoczynajac rowniez od czwartego miesiaca ciazy. Codziennie

wieczorem przy myciu masujemy piersi frotowa rekawica, a lepiej jeszcze szczotka do mycia

plecow, zmoczona w zimnej wodzie, az do wyraznego zaczerwienienia i uczucia goraca. Masaz

wykonuje sie ruchem okreznym, masujac piers dookola wraz z brodawkami przez trzy do pieciu

minut. Potem osuszamy piersi recznikiem i smarujemy brodawki oraz aureolke piersi tlustym

kremem kosmetycznym (krem tlusty --- lanolinowy, smietanka slodka, oliwa). Tak natluszczone

brodawki masujemy dobrze umytymi rekoma, pociagajac za nie, pocierajac miedzy palcami,

szczypiac dosc silnie, az do odczucia lekkiego bolu. Masaz taki powinien byc wykonany co wieczor i

trwac od pieciu do dziesieciu minut.

Nacieranie piersi frotowa rekawica i szczotka hartuje brodawki, pojedrnia miesnie i poprawia

ich ukrwienie. Szczypanie i masowanie brodawek powoduje zgrubienie naskorka i zapobiega

pozniejszemu ich pekaniu przy karmieniu.



X

...a potem

zyli dlugo i szczesliwie

...A POTEM ZYLI DLUGO I SZCZESLIWIE!...

Czas plynie, rodza sie dzieci, dorastaja, wychodza z domu, zakladaja wlasne rodziny. I

wreszcie pozostaje samotne starzejace sie malzenstwo.

Dobrze, jezeli uda sie im dojsc do poznych lat zycia razem. Bardzo czesto jednak pozostaje

I tu krag zamyka sie. Obywatele w wieku srednim proponuja staruszkom, podobnie jak

W domach rencistow rozdziela sie czasem bez wiekszego zastanowienia pary malzenskie, bo

na coz im jeszcze wspolny pokoj!... W tym wieku?...

uwage na te sprawy, szczegolnie jesli chodzi o malzenstwa. Ale prosby o wspolny pokoj staruszkow,

ktory pragna pedzic zycie we dwoje, powoduja jeszcze stale pelne politowania usmiechy i

propozycje, zeby sie lepiej zajeli czym innym, moze praca w klubie, biblioteka, zdobieniem wnetrz

czy pielegnacja kwiatow.

cichu, w marzeniach sennych, onanizmie, albo - co gorsza - w najrozniejszych patologicznych

odchyleniach popedu seksualnego.

Istnial kiedys niezwykle prymitywny poglad, ze aktywnosc seksualna u ludzi, a szczegolnie u

mezczyzn w wieku dojrzalym (starosc zaczyna sie po osiemdziesiatce) dziala oslabiajaco i skraca

zycie. Jest to argument chetnie uzywany przez ludzi, ktorzy z tych czy innych wzgledow cenia

duchowe aspekty milosci, a kontakty fizyczne uwazaja za cos niestosownego i w najgorszym razie za

zlo konieczne - aby rod ludzki nie wyginal.

Aplikuja oni dobre rady z rownym zapalem mlodziezy, jak i staruszkom proponujac

kazdym wieku.

Niewatpliwie godne polecenia, tylko dlaczego zamiast?... Igor Felstein w Gerortoseksuologii

pisze:

,.Byc moze fakt, ze aktywnosc plciowa jest sportem domowym, podczas gdy wiekszosc

innych sportow odbywa sie poza domem, na swiezym powietrzu i w sloncu, oraz to, ze seks to

sprawa osobista jednego lub dwojga ludzi, a sport na powietrzu jest gromadny i wspolzawodniczacy,

ugruntowuje postawe, ze sport i aktywnosc seksualna sa \v pewnym sensie nie do pogodzenia...

Nie da sie zaprzeczyc, ze cwiczenia miesniowe i sport rzeczywiscie sprzyjaja zdrowiu i chronia

przed wieloma chorobami. Jesli jednak regularne cwiczenia miesni konczyn podtrzymuja ich

napiecie, poprawiaja sile i wydajnosc, to z pewnoscia takze regularna aktywnosc seksualna

podtrzymuje napiecie miesni plciowych, poprawia wydajnosc plciowa i jakosc stosunkow".



W kazdym wieku, a szczegolnie w wieku starszym, narzad me pracujacy bardzo szybko

zostaje czynnosciowo eliminowany i zanika.

W swojej praktyce lekarskiej obserwuje z reguly zanikanie i kurczenie sie pochwy u kobiet

nawet niezbyt starych, czterdziesto-, piecdziesiecioletnich, w kilka lat po owdowieniu lub u

niezameznych. Juz po niewielu latach abstynencji narzad staje sie nieuzyteczny. U kobiet natomiast

regularnie wspolzyjacych nawet i w osiemdziesiatym roku zycia widuje narzady kobiece calkowicie

sprawne, bez zmian zanikowych.

Badania fizjologii stosunku, przeprowadzone przez Mastersa i Johnson, wykazaly, ze reakcje

nerwowe, miesniowe i krazeniowe w czasie stosunku u ludzi starych, okolo osiemdziesiatego roku

wspolzyjacych plciowo.

Bywa, ze w wieku podeszlym pojawiaja sie rozne klopoty zwiazane z chorobami, ale w

przypadku wiekszosci schorzen regularne zycie plciowe nie tylko nie szkodzi, ale poprawia krazenie

krwi, stabilizuje rownowage systemu nerwowego i podnosi ogolne samopoczucie. Istnieja jednak

schorzenia, przy ktorych niewskazane jest wspolzycie plciowe.

Choroby i dolegliwosci starszego wieku zwiazane na przyklad ze zmianami reumatycznymi w

stawach biodrowych, ze schorzeniami jelit czy nadcisnieniem czesto powoduja trudnosci we

wspolzyciu Ponadto przy nie zmniejszonym popedzie seksualnym wystepuja czasem rozmaitego

rodzaju oslabienia czynnosci narzadow: u mezczyzny slabniecie lub zanikanie wzwodu w trakcie

stosunku, u kobiety zmniejszenie wilgotnosci czy zwezenie lub nadmierne rozluznienie miesni

krocza. Wiekszosc tych dolegliwosci mozna wyrownac zmianami pozycji czy techniki stosunku.

Przy rozluznieniu miesni krocza i rozleglych rozdarciach pozostalych po przebytych

porodach korzystne sa wszelkie pozycje, ktore umozliwiaja skurcz miesni przywodzacych uda oraz

skurczenie w roznym stopniu uszkodzonych miesni pochwy. Zwezenie wejscia do pochwy wymaga

pozycji z szerokim rozlozeniem ud, aby mozliwie jak najbardziej rozciagnac miesnie zwieracza

przedsionka. Opanowanie gry miesniowej krocza i scian pochwy w wieku mlodzienczym pozwala

kobiecie w latach pozniejszych, gdy pojawiaja sie zaburzenia wzwodu u mezczyzny, wyrownac te

zaburzenia i skurczami miesni pochwy doprowadzic oboje do orgazmu przy czlonku pozostajacym

nieruchomo w pochwie.

Wyrownanie tego rodzaju dysproporcji ma ogromne znaczenie, poniewaz reakcje seksualne

kobiety zmieniaja sie w znacznie mniejszym stopniu w miare uplywu lat, niz to sie dzieje z popedem

plciowym u mezczyzny. Kobieta nawet poczatkowo chlodna rozwija sie w pelni seksualnie po

trzydziestym roku zycia, a szczyt swoich mozliwosci osiaga miedzy trzydziestym piatym i

piecdziesiatym rokiem zycia, i praktycznie rzecz biorac mozliwosci jej nie zmniejszaja sie z uply-

wem lat, jezeli kontynuuje stosunki plciowe. U wielu kobiet glod seksualny pojawia sie pozno, ale

gdy sie juz pojawi, pozostaje do poznej starosci.

Niebagatelna rowniez sprawa jest uwolnienie sie od leku przed niepozadana ciaza. Kobiety po

menopauzie moga juz bez obawy oddac sie w pelni odczuciom fizycznym, nie troszczac sie o

metody antykoncepcyjne. To jakby druga mlodosc, tym piekniejsza, ze bezpieczna, dojrzala w

uczucia i glebie przezyc fizycznych.

Wprawdzie ksiazka moja przeznaczona jest dla mlodziezy doroslej i mlodych malzonkow, ale

rozwazania dotyczace wieku podeszlego nie sa bynajmniej nie na temat, poniewaz przez cale zycie, a

szczegolnie w wieku starszym, zbieramy owoce tego, co zbudowalismy i czego nauczylismy sie w

mlodosci. Trudno sobie po prostu wyobrazic czula i pelna troski tolerancje dla niedociagniec

wspolmalzonkow w sprawach seksualnych, jezeli u zrodel jej nie lezy serdeczne uczucie przyjazni.

Dorobek doswiadczen calego zycia dotyczy w rownej mierze spraw ciala, jak i powiazan

uczuciowych.

Seks i sprawy ciala to nie ubodzy krewni milosci, jak sadza niektorzy. To rownorzedni i

nierozlaczni partnerzy. Okresami dominuje jeden, okresami drugi, ale wyplenienie czy zniszczenie

strony fizycznej milosci okalecza ja gleboko i nieodwracalnie.



Cytowany juz K. C. Hutchin stwierdzil, ze milosc nigdy nie jest tym samym dla mezczyzny,

co dla kobiety.

Trafnosc tego spostrzezenia mozna obserwowac juz od narodzin milosci. Dotyczy ono calego

do wydawania. Dla kobiety natomiast milosc przynosi wartosci trwale, ktore gromadzi starannie

przez cale zycie, by przechowac je na przyszlosc, mezczyzna zas woli na stare lata przechowywac

pieniadze.

Moze jednak nie tylko?... Zajrzyjmy niedyskretnie w zacisze malzenskie panstwa

Wankowiczow:

.....Kiedy obudzilem sie pierwszego dnia. Mama odciagala kotary, odslaniajac szklana sciane.

Poczulem sie jak ryba w akwarium.

... Blekitny nylonowy szlafroczek, ktory podarowalas Mamie (sa to fragmenty listu do corki),

przesuwa sie na tym wszystkim jak kolorowa fantastyczna ryba, puszczajac na ten odmet swiatel

niesione babim latem przez swiaty w miekkich strugach nagrzanego powietrza; kazdy siedzi w

wydmuchanym przez siebie baloniku i jest szczesliwy.

zawsze cos wymyslisz!

Kobieta jednak ma hard time. Do lozka podaje obrana pomarancze, potem idziemy do

Duzego Domu na sniadanie, gdzie mi nalewa kawe, a wszystkie byki, fellows, krzycza, zeby im tez.

Nie chca zgodzic sie, ze mam copyright na ulanie.

... Deszcz sie wzmagal, nagle cos zachrobotalo u wejscia i w drzwiach w welniaku, ktorym

sie wzbogacilem u pp. Sienkiewiczow w Oblegorku, ukazala sie Mama. Przyniosla mi latarke,

zobaczywszy w studio, ze zapomnialem jej wziac, i zaofiarowala sie czekac z parasolka.

sobie nos.

... Drzemie krotko, wiec Mama musi predko posprzatac po lunchu, a przebudziwszy sie,

zwyklem pic herbate. Nauczylem sie, ze gdy mi sie zechce herbaty, pochrzakuje jak morska swinka

Ewuni, kiedy widzi, ze Ewunia idzie w strone lodowki z salata. Wowczas Krolik (zona) ma prawo

przekraczac drzwi do mego studio, na ktorych wisi plakat: miedzy narysowana rozwarta psia prszcza

Oto list-dokument pantoflarstwa, wiadomo bowiem, ze w tak groznych pozach wyzywaja sie

pantoflarze".

Ile lat milosci i wspolnych bied trzeba, zeby tak patrzec na siebie w jesieni zycia. Takim to

zycia.

Patrzylam przez wiele lat na prawdziwa jesienna milosc. Moi rodzice byli taka para. Niestety,

matka zmarla o kilkanascie lat wczesniej. Ojciec, ktory zawsze opowiadal o niej, jak o mlodej i

pieknej dziewczynie oraz czytal kazdemu, czy kto chcial, czy nie chcial sluchac, sonety, ktore kiedys

napisal na jej czesc, przez dziesiec lat prawie gleboko nad czyms rozmyslal. Az pewnego dnia kazal

wykuc kamieniarzowi na plycie nagrobka mamy ku zgorszeniu bardzo katolickich ciotek (fe, cos



zycia bedzie stale czekal na EUen i sluchal, czy nie nadchodzi. Przebywal w jakiejs dalekiej mglistej

krainie, gdzie czas stal w miejscu, a Ellen zawsze byla w sasiednim pokoju. Glowna sprezyna jego

zycia pekla z chwila jej smierci, a z nia razem minela jego pewnosc siebie, zawadiactwo i wielka

zywotnosc. Ellen byla widownia, przed ktora rozgrywal sie dramat zycia Geralda O'Hary. Teraz

kurtyna zapadla na zawsze, lampy zostaly zgaszone, widzowie znikli nagle, a stary zdumiony aktor

zostal na scenie sam".

I tu kryje sie istotny sens milosci. Kazdy czlowiek marzy o wielkiej roli, jaka odegra w

swoim zyciu, i widowni pelnej glabokiego zachwytu i uwielbienia. Widownie, ktora daje nam

poczucie bezpieczenstwa i ogromnej wartosci wszelkich osiagniec naszego zycia, stwarza i stworzyc

moze tylko kochajacy czlowiek idacy obok nas.



KSIAZKI, KTORE WARTO PRZECZYTAC

1. Z. Celmer: Kiedy -nilosc przychodzi, Warszawa 1972

2. I. Felstein: GerontoseksuoZogia, Warszawa 1972

3. W. Fijalkowski:. Biologiczny rytm plodnosci a regulacja, Warszawa 1971

4. W. Fijalkowski: Rodzi sie czlowiek, Warszawa 1973

5. E. Fromm: O sztuce milosci, Warszawa 1971

6. J. Godlewski: Zycie plciowe czlourieka, Warszawa 1975

7. K. C. Hutchin: Zona tez czlowiek, Warszawa 1967

B. K. Imielinski: Zycie intymne czlowieka, Warszawa 1974 9. A. Jaczewski: Erotyzm dzieci i

mlodziezy, Warszawa 1972

10. A. Jaczewski: O dojrzewaniu. Warszawa 1974

11. A. Kepinski: Psychopatologia zycia seksualnego, Warszawa 1973

12. M. Kozakiewicz: O milosci prawie wszystko, Warszawa 1973

13. M. Plzak: Strategia milosci (tlum. z j. czes.), Warszawa 1973

14. Seksuologia spoleczna; Wybrane zagadnienia (pod red. K. Imielinskiego), Warszawa

1974

15. K. Starczewska: Wzory milosci u; kulturze Zachodu, Warszawa 1975



• Реклама на сайте